Вы тут

Кодэкс аб адукацыі. Што яшчэ зменіцца для абітурыентаў бягучага і наступнага гадоў?


Пачынаючы з уступнай кампаніі 2023 года, абітурыенты змогуць паступіць у вышэйшую навучальную ўстанову, прадставіўшы ў прыёмную камісію сертыфікат аб здачы цэнтралізаванага іспыту пасля заканчэння агульнай сярэдняй навучальнай установы. Указам кіраўніка дзяржавы зацверджаны Правілы прыёму асоб для атрымання агульнай вышэйшай і спецыяльнай вышэйшай адукацыі, а таксама Правілы прыёму асоб для атрымання сярэдняй спецыяльнай адукацыі.


Фота: pexels.com

Правілы прыёму распрацаваны з улікам новай рэдакцыі Кодэкса Беларусі аб адукацыі і забяспечваюць захаванне разумнага балансу інтарэсаў дзяржорганаў, арганізацый — заказчыкаў кадраў, устаноў адукацыі, абітурыентаў і іх бацькоў. Указ уваходзіць у сілу паэтапна.

Пакет дакументаў для прыёмнай камісіі

Так, паводле Кодэкса, з наступнага года выпускнікі ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі будуць здаваць выніковыя іспыты па адной з дзяржаўных моў і матэматыцы ў форме цэнтралізаванага экзамену. Гэта адначасова выпускны экзамен за курс школы і ўступны іспыт у ВНУ. Яго вынікі адаб'юцца на адзнацы, што пойдзе ў атэстат аб агульнай сярэдняй адукацыі. Як дакладна будзе арганізаваны гэты экзамен, пакуль не паведамляецца.

З 2023 года паступленне ў ВНУ будзе ажыццяўляцца на падставе сертыфікатаў цэнтралізаванага экзамену, вынікаў цэнтралізаванага тэсціравання (па профільных прадметах), а таксама сярэдняга бала дакумента аб адукацыі. Мяркуецца, што ўсё гэта павысіць адказнасць настаўнікаў за вынікі сваёй работы і зменшыць нагрузку на вучняў 11-х класаў.

— У час сёлетняй уступнай кампаніі, як і ў папярэднія гады, будуць прымацца тры сертыфікаты аб праходжанні цэнтралізаванага тэсціравання. Але ў наступным годзе гэты парадак зменіцца, — растлумачыла намеснік начальніка Галоўнага ўпраўлення прафесійнай адукацыі Міністэрства адукацыі Аляксандра Пятрова. — Атрымаўшы сертыфікаты цэнтралізаванага экзамену і атэстат, выпускнік выбірае профільныя дысцыпліны для сваёй будучай спецыяльнасці і здае па іх цэнтралізаванае тэсціраванне. Сабраўшы ў суме тры сертыфікаты (цэнтралізаванага экзамену і ЦТ), будучы студэнт падае пакет дакументаў у ВНУ.

Прывяду прыклад, як гэта будзе выглядаць на практыцы. На тэхнічныя спецыяльнасці трэба будзе падаць сертыфікат цэнтралізаванага экзамену па рускай або беларускай мове, а таксама па матэматыцы. Пасля абітурыент здае профільны прадмет у выглядзе цэнтралізаванага тэсціравання. Як правіла, гэта фізіка. Калі размова ідзе пра медыцынскія ВНУ, то там неабходны сертыфікат цэнтралізаванага экзамену па мове (беларускай ці рускай) і два сертыфікаты ЦТ — па хіміі і біялогіі. Пры гэтым пры паступленні на творчыя і спартыўныя спецыяльнасці захаваецца экзамен унутры ВНУ.

Мэтавая падрыхтоўка

Як заўважыла Аляксандра Пятрова, у новых рэдакцыях Кодэкса і Правілаў прыёму істотна пашыраюцца магчымасці мэтавай падрыхтоўкі спецыялістаў як формы дзяржаўнага заказу. Калі раней яна распаўсюджвалася толькі на пэўныя населеныя пункты (чарнобыльскія, сельскія рэгіёны, гарады з насельніцтвам да 20 тысяч), то цяпер такі дагавор можа заключыць арганізацыя—заказчык кадраў, якая знаходзіцца ў любым населеным пункце Беларусі.

У 2023 годзе ў сілу ўвойдуць нормы аб павелічэнні ва ўстановах вышэйшай адукацыі колькасці бюджэтных месцаў на ўмовах мэтавай падрыхтоўкі спецыялістаў па сельскагаспадарчых спецыяльнасцях — да 70 працэнтаў ад кантрольных лічбаў прыёму, па медыцынскіх — да 80 працэнтаў, па іншых спецыяльнасцях — да 60 працэнтаў.

Паступленне ў Акадэмію кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь з 2023 года будзе ажыццяўляцца па асаблівым парадку.

Без экзаменаў і па-за конкурсам

Цяпер што датычыцца выдзялення льгот. З 2022 года без уступных экзаменаў будуць залічваць у ВНУ выпускнікоў спартыўна-педагагічных класаў — на спецыяльнасці ў сферы фізічнай культуры і спорту; абітурыентаў, якія паступаюць па дагаворах аб мэтавай падрыхтоўцы на сельскагаспадарчыя спецыяльнасці па пераліку, што вызначае Міністэрства сельскай гаспадаркі і харчавання. Без экзаменаў змогуць паступаць і абітурыенты, якія здавалі Адзіны дзяржаўны экзамен у Расіі — у тым выпадку, калі яны паступаюць на платную форму навучання на спецыяльнасці, найбольш запатрабаваныя эканомікай. Іх пералік вызначаецца Міністэрствам адукацыі. Прычым для такіх абітурыентаў устаноўлена квота ў 20 працэнтаў ад лічбаў прыёму. У міністэрстве спадзяюцца, што дадзенае новаўвядзенне зможа павысіць зацікаўленасць абітурыентаў з Расійскай Федэрацыі ў атрыманні вышэйшай адукацыі ў нашай краіне.

Паступіць па-за конкурсам змогуць: выпускнікі ваенна-патрыятычных класаў — ва ўстановы Міністэрства абароны, Дзяржпагранкамітэта і на ваенныя факультэты (пры ацэнках не ніжэй за 6 балаў у атэстаце). У ВНУ Мінабароны змогуць пайсці тыя, хто прайшоў факультатыў «Гатовы Радзіме служыць», у ВНУ Дзяржпагранкамітэта — факультатыў «Юны пагранічнік». Для абедзвюх катэгорый устаноўлена квота ў 30 працэнтаў ад лічбаў прыёму.

Ільготамі будуць карыстацца дзеці супрацоўнікаў органаў унутраных спраў (якія загінулі або сталі інвалідамі пры выкананні абавязку) пры паступленні ў ВНУ МУС; дзеці вайскоўцаў, якія загінулі на службе або з прычыны атрыманых на службе калецтваў і захворванняў, пры паступленні ў ВНУ Міністэрства абароны і на ваенныя факультэты.

Акрамя таго, свой пералік спецыяльнасцяў для льготнага залічэння абітурыентаў складзе і Міністэрства па надзвычайных сітуацыях.

А з 2023 года без уступных іспытаў змогуць паступаць у ВНУ наступныя катэгорыі абітурыентаў: пераможцы ўніверсітэцкіх алімпіяд, удзельнікі заключнага этапу рэспубліканскай алімпіяды па вучэбных прадметах — пры паступленні на найбольш запатрабаваныя эканомікай спецыяльнасці; асобы, якія атрымалі сярэднюю спецыяльную адукацыю па педагагічных спецыяльнасцях — пры паступленні на адпаведную вышэйшую адукацыю ў завочнай форме; абітурыенты, якія засвоілі праграмы дадатковай адукацыі для адораных дзяцей і моладзі ў Нацыянальным дзіцячым тэхнапарку — на пэўныя тэхнічныя і прыродазнаўча-навуковыя спецыяльнасці; абітурыенты, якія засвоілі вучэбную праграму аб'яднання па інтарэсах з павышаным узроўнем вывучэння тэм або дысцыплін па праграме, што рэалізоўваецца Акадэміяй кіравання, — пры паступленні ў гэтую ВНУ.

Уводзяцца таксама льготы для тых, хто паступае па мэтавым прыёме. Акрамя таго, пераважнае права на залічэнне будуць мець: інваліды 1-й і 2-й груп; дзеці-інваліды да 18 гадоў; тыя, хто мае льготы па законе аб сацыяльнай абароне грамадзян, якія пацярпелі ад катастрофы на ЧАЭС; абітурыенты, якія не прайшлі па конкурсе на бюджэтныя месцы для атрымання адукацыі па спецыяльнасцях і напрамках сельскай гаспадаркі на ўмовах мэтавай падрыхтоўкі.

А вось паступіць на завочную, вячэрнюю і дыстанцыйную форму адукацыі за кошт сродкаў бюджэту стане больш складана: для гэтага спатрэбіцца стаж работы не менш як 10 месяцаў.

Без ЦТ і з субяседаваннем

Галоўнае змяненне для абітурыентаў, якія будуць паступаць у 2023 годзе ва ўстановы сярэдняй спецыяльнай адукацыі, — адсутнасць неабходнасці здаваць ЦТ: цяпер конкурсны адбор і пасля 9-га, і пасля 11-га класа, і пасля атрымання прафтэхадукацыі будзе ажыццяўляцца па сярэднім бале дакумента аб адукацыі. Раней па атэстаце паступалі толькі дзевяцікласнікі. Пры гэтым па-ранейшаму захаваюцца іспыты пры паступленні на творчыя і спартыўныя спецыяльнасці.

Уводзяцца ў ССНУ і новыя льготы. Напрыклад, для выпускнікоў ваенна-патрыятычных класаў будзе спрошчана паступленне на пэўныя спецыяльнасці.

Рэгламентаваны і такі важны нюанс: каго з абітурыентаў залічыць пры аднолькавай колькасці балаў у прэтэндэнтаў. Цяпер гэта будзе вырашацца падчас дадатковага сумоўя.

Надзея НІКАЛАЕВА

Выбар рэдакцыі

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».

Грамадства

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.

Культура

Вольга Здзярская: Для мяне мая прафесія — жыццё

Вольга Здзярская: Для мяне мая прафесія — жыццё

Актрыса НАДТ імя М. Горкага — пра шлях да сцэны і натхненне.

Грамадства

«Любоў — галоўнае, што бацькі павінны даць сваім дзецям»

«Любоў — галоўнае, што бацькі павінны даць сваім дзецям»

Тата і мама — два самыя важныя чалавекі ў жыцці кожнага дзіцяці.