Адметнасць новай тэрыторыі ў раёне сталічнай вуліцы Карзюкі — экаадукацыйны комплекс «Чомга-востраў». Там можна не толькі выдатна адпачыць, але і пазнаёміцца з прадстаўнікамі мясцовай фаўны і флоры. На беразе ўстаноўлены шэзлонгі, абсталяваны пункт назірання за птушкамі, а па перыметры берагавой лініі — інфармацыйныя стэнды. На іх сабрана шмат цікавай і карыснай інфармацыі пра мясцовую флору і крылатую фаўну — крачак, крыжанак, лысух, чаек-рагатух, кулікоў, зімародкаў-чырванакніжнікаў, драчоў, малых чаек і, зразумела, самых адметных жыхарак вострава — чомг.
Коўра вялікая, ці чомга (Podіceps crіstatus), — буйная вадаплаўная птушка (даўжыня цела яе дасягае 50 см) з тонкай шыяй, падоўжанай, прамой дзюбай. Спіна ў яе буравата-рудая, жывот, шыя і галава белыя. У вясновым апярэнні на галаве ў чомгі вырастаюць два цёмныя пучкі пёраў, падобных да «вушак» і руды «каўнерык» вакол шыі. Узімку гэтых упрыгожванняў у птушак няма. Насяляе коўра сажалкі і азёры па ўсёй Еўразіі, акрамя самых паўночных абласцей.
Каб дапамагчы гэтым птушкам зрабіць іх пражыванне на Чыжоўскім вадасховішчы больш камфортным, зеленакласнікі са сталічных школ пад кіраўніцтвам дырэктара Цэнтра экалагічнага выхавання і развіцця, грамадскага эколага Мінскага гарадскога камітэта прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Руслана Шайкіна пабудавалі сваімі рукамі плывучы востраў.
Вадаплаўным і каляводным птушкам неабходны месцы адпачынку, куды яны могуць выйсці, перадыхнуць пасля водных працэдур, вывесці сваіх птушанят набрацца сіл. У прыродзе такімі аб'ектамі з'яўляюцца карчы, што тырчаць з вады, паваленыя бабрамі дрэвы і іншыя, то-бок неад'емныя часткі дзікай прыроды.
Але ў межах горада такіх месцаў звычайна бывае няшмат. Сталічныя службы, якія займаюцца добраўпарадкаваннем тэрыторый, у тым ліку і вадасховішча, працуюць па прынцыпе «чысціня і парадак», што не заўсёды адпавядае жыццядзейнасці дзікай фаўны. Прыбіраюцца зламаныя дрэвы, чысцяцца берагі, скошваюцца зараснікі трыснягу і рагозу. І гэта шкодзіць птушкам і іншым жыхарам узбярэжжа.
Але, паводле слоў прадстаўнікоў Цэнтра экалагічнага выхавання і развіцця, апошнім часам службы Заводскага раёна сталіцы прыслухоўваюцца да меркаванняў экспертаў і імкнуцца вытрымаць баланс паміж інтарэсамі прыроды і парадкам у горадзе.
Зеленакласнікі на чале з Русланам Шайкіным вырашылі пайсці яшчэ далей. Калі не хапае прыродных месцаў для адпачынку птушак, можна іх стварыць самім у выглядзе плывучых астраўкоў, ды падалей ад берага, дзе адпачываюць жыхары Мінска ці гуляюць са сваімі хатнімі гадаванцамі, небяспечнымі для качак, лысух і чомг.
Падчас летніх палявых злётаў, якія праводзіліся сёлета на Чыжоўскім вадасховішчы, зеленакласнікі пабудавалі спачатку адзін невялікі
эксперыментальны востраў. Выкарыстоўвалі для гэтага спадручныя матэрыялы — паддоны з дрэва і пластыкавыя бутэлькі. Такое адразу ж спадабалася крылатым жыхарам вадасховішча: ужо на наступную раніцу там спачатку адпачывала матуля з качанятамі, потым ім на змену прыйшлі чайка-рагатуння, кулік, крачка і нават чырванакніжная малая чайка...
Паступова востраў рос, пашыралася і прастора для адпачынку птушак. Прычым кожную платформу стваралі са сваімі прыроднымі асаблівасцямі, каб розныя віды крылатых змаглі знайсці для сябе найбольш камфортнае месца.
Разам з новай абсталяванай экасцежкай плывучыя платформы для птушак сталі часткай экаадукацыйнага комплексу «Чомга-востраў», які афіцыйна адкрылі да Дня горада. Гэты падарунак у юбілейны год для Мінска — выдатнае месца для правядзення прыродных урокаў не толькі для зеленакласнікаў, але і для іншых сталічных жыхароў і гасцей горада. На спецыяльна абсталяваных пляцоўках можна паназіраць за вадаплаўнымі і іншымі птушкамі, прачытаць шмат новай і вельмі цікавай інфармацыі пра мясцовых насельнікаў — птушак, пазнаёміцца з раслінным светам узбярэжжа вадасховішча і проста адпачыць, прагуляцца ў зялёным раі разам з сябрамі.
Пра тое, наколькі важна знаёміцца са светам прыроды з дзяцінства, гаварылі і ўдзельнікі серыі палявых практыкумаў для педагогаў па праграме «Зялёныя класы беларускай сталіцы», якая на пачатку верасня прайшла на экаадукацыйным комплексе «Чомга-востраў». Настаўнікі вывучалі жывёльны і раслінны свет, сучасныя методыкі выкладання, выкарыстанне спецыяльных сродкаў для назірання за флорай і фаўнай, знаёміліся з асаблівасцямі правядзення заняткаў у прыродным акружэнні школ. Акрамя «Чомга-вострава», удзельнікі серыі практыкумаў наведалі найлепшыя экалагічныя сцежкі Мінска.
Падчас летніх злётаў зеленакласнікаў (палявых лагераў) у 2022 годзе на ўзбярэжжы Чыжоўскага вадасховішча аздараўленне атрымалі больш за 400 сталічных школьнікаў, якія цікавяцца прыродай і яе захаваннем.
Праект «Зялёныя класы беларускай сталіцы» накіраваны на падрыхтоўку новага пакалення мінчан, якія валодаюць высокім узроўнем экалагічнай культуры з самага ранняга ўзросту.
Зялёныя класы ствараюцца на базе ўстаноў адукацыі, размешчаных паблізу экалагічных сцежак сталіцы.
Першыя зялёныя класы пры падтрымцы Мінскага гарадскога камітэта прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя былі створаны ў пачатковай школе № 29 г. Мінска ў 2019 годзе. А сёння больш за 15 школ у Заводскім раёне сталіцы бяруць удзел у гэтым карысным і цікавым праекце.
Для атрымання статусу «зялёнага» неабходна, каб ва ўжо існуючым у школе класе 10 чалавек захацелі стаць зеленакласнікамі:
Інга ЗУБРЫЦКАЯ
Фота @zel.klass і mіnsknews.by
А разам з імі навучанне, сацпакет і нават жыллё.
Беларусь — адзін з сусветных лідараў у галіне здабычы і глыбокай перапрацоўкі торфу.
«Мы зацікаўлены, каб да нас прыязджалі».
