У Германіі вырашылі забараніць банкам пакідаць фае адкрытымі з 23.00 да 6.00. Такая мера ўведзена з-за частых нападаў на банкаматы з выкарыстаннем узрыўчаткі. Як піша Bloomberg, зараз немцы не змогуць здымаць грошы ў банкаматах у фае банкаўскіх аддзяленняў па начах. «Урад вымушаны прыняць «эфектыўныя і агульнанацыянальныя прэвентыўныя меры», каб спыніць хвалю нападаў», — заявіла на сустрэчы з прадстаўнікамі банкаўскай індустрыі міністр унутраных спраў Германіі Нэнсі Фейзер. Паводле звестак улад, колькасць атак на банкаматы з выкарыстаннем выбуховых рэчываў вырасла са 111 у 2020 годзе да 250 летась, а па выніках бягучага года іх колькасць, хутчэй за ўсё, будзе яшчэ большай. «Рэзкае павелічэнне колькасці выбухаў банкаматаў, якія часта ўчыняюцца з выкарыстаннем асабліва небяспечных выбуховых рэчываў, пагражае жыццю трэціх асоб», — падкрэсліла міністр. Такія паведамленні яскрава адлюстроўваюць крызісныя з'явы ў нямецкім грамадстве, якія сталі вынікам калапсу ў эканоміцы. Колішні лакаматыў Старога Свету імкліва губляе сваю вагу. Чаму Германія ўжо не «хэдлайнер» Еўрасаюза?
Немцам цяпер не пазайздросціш — рэдкі дзень у Германіі абыходзіцца без якога-небудзь прагнозу, у пераважнай большасці, негатыўнага. Шэраг з іх спраўджваюцца. Так, упершыню з моманту ўвядзення ў абарачэнне еўра больш як два дзесяцігоддзі таму ў верасні інфляцыя ў Германіі перавысіла 10 працэнтаў і ўшчыльную наблізілася да 11 працэнтаў. Упраўленне статыстыкі ФРГ Destatіs падкрэсліла, што такой высокай інфляцыі ў краіне не было са снежня 1951 года. «Інфляцыя ў Германіі распалілася дачырвана», — вобразна пракаментаваў даныя Destatіs эканаміст галандскага банка ІNG Карстэн Бржэскі. Найбольшы ўклад у рэкордны рост інфляцыі ў першы восеньскі месяц унеслі цэны на энергію і энерганосьбіты, якія ў параўнанні з вераснем мінулага года ўзраслі на 43,9 працэнта. Імкліваму рыўку інфляцыі таксама спрыялі праблемы з ланцужкамі паставак і іншыя прычыны.
Далей — больш. У кастрычніку спажывецкія цэны ў Германіі, гарманізаваныя са стандартамі Еўрасаюза, узраслі на 11,6 працэнта ў гадавым вызначэнні. Аб гэтым сведчаць папярэднія звесткі Федэральнага статыстычнага ўпраўлення краіны (Destatіs). Тэмпы інфляцыі паскорыліся ў параўнанні з вераснем і зноў абнавілі гістарычны максімум. Апытаныя Tradіng Economіcs аналітыкі ў сярэднім чакалі захавання інфляцыі на ўзроўні папярэдняга месяца. Узмацненню інфляцыі ў ФРГ садзейнічаюць паслабленне еўра, энергетычны крызіс і праблемы ў ланцужках паставак, якія захоўваюцца. Цэны на энерганосьбіты ў краіне ўзраслі ў кастрычніку на 43 працэнты, прадукты харчавання падаражэлі на 20,3 працэнта, кошт паслуг павялічыўся на 4 працэнты.
«Інфляцыя, рэцэсія, страта дабрабыту» — так красамоўна называецца восеньская справаздача вядучых эканамічных інстытутаў Германіі. З лакаматыва, які неаднойчы выцягваў у апошнія гады кантынент з крызісаў і рэцэсій, ФРГ ператвараецца ў цяжкі груз для еўрапейскіх краін, заўважае еxpert.ru. Сітуацыя ў Старым Свеце працягвае пагаршацца. Эканамісты, апытаныя агенцтвам Bloomberg, якія яшчэ нядаўна прагназавалі эканоміцы еўразоны ў наступным годзе рост, цяпер істотна панізілі прагноз і чакаюць відавочны спад. Прычым на дно эканоміку зоны адзінай еўрапейскай валюты пацягне краіна, якую яшчэ нядаўна лічылі фінансавым апірышчам Старога Свету. У той час, як ад трох буйных еўрапейскіх эканомік — Францыі, Італіі і Іспаніі — эканамісты чакаюць нязначнага росту, першай на кантыненце эканоміцы — Германіі — яны прадказваюць спад.
ФРГ зараз пакутуе ад таго, што не так даўно дапамагло ёй стаць фінансавай «прымай». Яна адужала і рэзка вырасла ў апошняй чвэрці мінулага стагоддзя дзякуючы танным расійскім энерганосьбітам і, у першую чаргу, газу. Цяпер жа залежнасць ад расійскага газу або, дакладней, несуцішнае жаданне адмовіцца ад яго, якое цалкам, дарэчы, супярэчыць разумнаму сэнсу, цягне нямецкую эканоміку ў рэцэсію, а разам з ёй — і ўсю астатнюю Еўропу. Германія, якая была апошнія некалькі дзесяцігоддзяў прадметам зайздрасці ўсяго кантынента, цяпер уяўляе нікчэмную карціну: цэны на ўсё і ў першую чаргу на электраэнергію і газ, імкліва растуць, а дзелавая ўпэўненасць падае; заводы і фабрыкі закрываюцца, а кампаніі пераносяць вытворчасць за акіян.
Віцэ-прэзідэнт галоўнага банка Еўропы Луіс дэ Гуіндас заявіў аб існаванні магчымасці «тэхнічнай рэцэсіі» ў Германіі на фоне высокай інфляцыі. «Да вясны 2023 года ў нямецкай эканоміцы будзе спад як мінімум тры кварталы запар, — прыводзіць Bloomberg каментарый старшага эканаміста Даследчага інстытута дзелавой газеты Handelsblatt Дэніса Хузермаера.
Як лічаць эксперты Міжнароднага валютнага фонду, Германія пацерпіць ад інфляцыі асабліва моцна і ўступіць у перыяд рэцэсіі. Паводле даных даклада МВФ, эканамічнае развіццё ФРГ знаходзіцца пад большай пагрозай, чым у астатніх еўрапейскіх краінах. Berenberg Economіcs падкрэслівае, што давер спажыўцоў у Германіі і ў цэлым у еўразоне ўпаў да рэкордна нізкага ўзроўню, што, сцвярджаюць многія эканамісты, з'яўляецца «прэлюдыяй рэцэсіі». Чакае рэцэсію ў наступным годзе і Інстытут эканамічных даследаванняў у Мюнхене, які прагназуе падзенне аб'ёму інвестыцый ажно на 25 працэнтаў.
Цяжкасці вытворчага сектара ФРГ растуць як снежны ком. Сітуацыю, у якой цяпер апынулася нямецкая прамысловасць, як нельга лепш ілюструе загаловак нядаўняга артыкула ў Fіnancіal Tіmes аб праблемах вытворцаў туалетнай паперы — «З-за энергетычнага крызісу вытворцам туалетнай паперы няма чым выцірацца». Аўтар артыкула ў FT цытуе заяву Федэральнага аб'яднання нямецкай прамысловасці BDІ, у якой адзначаецца, што энергетычны крызіс будзе для вытворчага сектара краіны значна цяжэйшы за каранавірусную пандэмію. Аналогія простая: многія немцы памятаюць, што ў 2020 годзе ў Германіі таксама ўзнік дэфіцыт туалетнай паперы. Аднак зараз стаўкі нашмат вышэйшыя, чым два гады таму. Як сказаў кіраўнік адной з хімічных кампаній, якія пастаўляюць сыравіну для вытворцаў туалетнай паперы: «Пры цяперашніх цэнах гэта будзе азначаць дэіндустрыялізацыю Германіі», паведаміў еxpert.ru.
Вядома, у Берліне спрабуюць змагацца з энергетычным крызісам, у які Еўропа ў цэлым і Германія ў прыватнасці шмат у чым загналі сябе самі. Напрыклад, урад расказаў аб праграме дапамогі насельніцтву і бізнесу. Яна прадугледжвае аднаразовую выплату субсідыі дворагаспадаркам для аплаты рахункаў за энергію, а таксама падаўжэнне ўведзенага яшчэ ў ліпені пакета дапамогі кампаніям, якія спецыялізуюцца на энергаёмістай вытворчасці. У жніўні канцлер Шольц таксама аб'явіў аб зніжэнні падатку на дабаўленую вартасць на продажы газу з 19 да 7 працэнтаў.
Федэральны ўрад гэтак жа, як урады земляў, не сядзіць склаўшы рукі, але, нягледзячы на ўсе іх намаганні, кампаніі працягваюць закрывацца. Закрылася, напрыклад, самая вядомая ў ФРГ кампанія па вытворчасці туалетнай паперы Hackle. Кампаніі, якія працягваюць яшчэ з цяжкасцю працаваць, чакаюць не толькі ўсё больш узрослыя цэны на электраэнергію і газ, але і вельмі верагодныя ўзімку праблемы з іх пастаўкамі. Нядзіўна, што Deutsche Bank прагназуе ў Германіі на наступны год рэцэсію і спад ВУП, таму што вытворчасць практычна ўсяго, уключаючы ўжо згадваную туалетную паперу, падае.
Некаторыя кампаніі актыўна пераходзяць на аднаўляльныя крыніцы энергіі, напрыклад, на звадкаваны газ і вадарод. Вядома, гэта дазволіць ім дыверсіфікаваць энерганосьбіты, але такі пераход амаль не змяншае выдаткі. Галоўная прычына рэдкага выкарыстання гэтых відаў паліва ў тым, што яны занадта дарагія. Да таго ж у іх тыя ж мінусы, што звычайнага газу. Такія меры ніяк не дапамагаюць у барацьбе з энергетычным крызісам.
Калі зімой пачнуцца адключэнні вытворцаў ад газу, то, як спадзяюцца немцы ва ўсіх землях, улады дададуць вытворцаў туалетнай паперы ў спіс важных кампаній, якім неабходна пастаўляць газ і электраэнергію. Як сказаў адзін з нямецкіх палітыкаў, «мы зможам пражыць без прыгожай абгорткі шакаладнага печыва, але жыццё без туалетнай паперы будзе катаваннем».
Маштабны крызіс становіцца ўсё большай пагрозай для занятасці ў Германіі. У апытанні, праведзеным па замове Фонду сямейнага бізнесу і палітыкі, чвэрць кампаній заявілі аб сваіх планах скарачаць працоўныя месцы. У рамках аналагічнага даследавання ў красавіку гэты паказчык склаў 14 працэнтаў. Акрамя таго, больш за палову кампаній рыхтуецца адкласці запланаваныя інвестыцыі, гэта значыць, і тут сітуацыя прыкметна пагоршылася ў параўнанні з вясной. Ну і яшчэ адна, ніяк не абнадзейвальная, тэндэнцыя: кампаніі скарачаюць вытворчасць у Германіі.
Атрыманыя вынікі з'яўляюцца трывожным сігналам, падкрэсліў кіраўнік Фонду сямейнага бізнесу і палітыкі Райнер Кірхдорфер. Вось ужо на працягу некаторага часу адбываецца паступовае перасоўванне прамысловай дабаўленай вартасці. І «гэтая фатальная тэндэнцыя ў Германіі паступова паскараецца». Кампаніі скарачаюць вытворчасць у краіне або перамяшчаюць яе ў месцы, дзе зусім іншыя затраты на энергію, ніжэйшыя падаткі і меншыя бюракратычныя перашкоды, сказаў Кірхдорфер. Згодна з апытаннем, дзевяць працэнтаў кампаній плануюць перавесці свае офісы за мяжу (паўгода таму іх было шэсць працэнтаў). Сярод іх такія гіганты, як Sіemens і Volkswagen, яны пераводзяць бізнес за акіян.
Паводле ацэнак Арганізацыі эканамічнага развіцця і супрацоўніцтва, вельмі верагодна, што Германія стане краінай, эканоміка якой найбольш пацерпіць у наступным годзе. На думку экспертаў, яна абрынецца з-за недахопу газу, халоднай зімы і высокай інфляцыі. У гэтым выпадку спецыялісты Інстытута эканамічных даследаванняў Лейбніца нават ацэньваюць эканамічны спад налета ў 7,9 працэнта. Гэта будзе значна больш, чым падчас фінансавага крызісу і ў першы каранавірусны 2020 год. Пры такіх абставінах ВУП, верагодна, скароціцца на 4,2 працэнта ў 2024-м. «Высокія цэны на энерганосьбіты і прадукты харчавання, якія, хутчэй за ўсё, будуць расці і далей у наступным годзе, прыводзяць да значнай страты пакупніцкай здольнасці», — сказаў кіраўнік аддзела цыклічных працэсаў Торстэн Шміт з Інстытута RWІ ў Эсэне. — Таму і хатнія гаспадаркі з нізкім узроўнем даходу, і бізнес залежаць ад далейшай палітычнай падтрымкі».
Тым часам немцы чарговы раз былі шакаваныя паводзінамі Олафа Шольца падчас адной з тэлевізійных «Гутарак з канцлерам» на канале NDR. Напярэдадні, выступаючы ў Гіфхорне і каментуючы энергетычны крызіс у краіне, ён расказаў асабістую гісторыю: «Днямі да мяне звярнуўся адзін грамадзянін: «Гер Шольц, я нядаўна памяняў электрычную печ на газавую»... Я нават не ведаў, як сумна я павінен быў выглядаць [у гэты момант]». Сваю рэпліку пасля слоў аб газавай печы канцлер суправадзіў смяшком. Вясёлы настрой Шольца ў звязцы з газавымі печамі (а асацыяцыя можа быць толькі адна — газавыя печы лагераў смерці фашысцкай Германіі) выклікаў шок у немцаў, адзначыў eadaіly.com.
Выказаліся і палітыкі. Напрыклад, старшыня Хрысціянска-дэмакратычнага саюза (ХДС) Цюрынгіі Марыё Фогт адрэагаваў так: «Непаважліва. У канцлера Шольца няма гатовых рэцэптаў для вырашэння праблем і апасенняў грамадзян, але ёсць злы намер». Былы кіраўнік ХДС Пол Земяк напісаў у «Твітэры» коратка: «Канцлер смяецца з народа!». Каментарыі тут, пэўна, залішнія. Як і прагнозы наконт далейшага лёсу лакаматыва еўрапейскай эканомікі.
Захар БУРАК
«Залатая падаплёка крылаў... »
АВЕН. На гэтым тыдні магчымыя даволі няпростыя сітуацыі.
Разбіраемся разам з урачом па медыцынскай прафілактыцы.
