Вы тут

Прамысловы, нафтахімічны і энергетычны комплексы краіны


З адпаведным дакладам віцэ-прэм’ер выступіў на сумесным пасяджэнні абедзвюх палат Нацыянальнага сходу. Пётр Пархомчык не толькі расказаў аб выніках дзейнасці галіны на бягучы перыяд, а і абазначыў перспектывы развіцця гэтых сегментаў эканомікі з улікам цяперашніх сусветных тэндэнцый.


Пазітыўная дынаміка

Сёння прамысловы комплекс фарміруе амаль трэць ВУП краіны і каля 80 % экспарту тавараў. Па выніках 10 месяцаў бягучага года аб’ём прамысловай вытворчасці склаў 94,1 % да адпаведнага перыяду 2021 года. З ростам да мінулага года спрацавалі прадпрыемствы Міністэрства прамысловасці, дрэваапрацоўкі і канцэрна «Белдзяржхарчпрам». У нафтаперапрацоўцы і лёгкай прамысловасці пакуль не дасягнуты мінулагодні ўзровень, аднак дынаміка аднаўлення вытворчасці станоўчая. Канцэрн «Белнафтахім» забяспечыў аб’ём вытворчасці на ўзроўні 87,5 % да мінулага года, канцэрн «Беллегпрам» — на ўзроўні 96,4 %.

«Калі гаварыць пра прамысловасць у цэлым, то за мінулы перыяд 2022 года паказчыкі яе развіцця маюць пазітыўную дынаміку, — звярнуў увагу Пётр Пархомчык. — Сальда знешняга гандлю таварамі і паслугамі па выніках дзевяці месяцаў склала 4 мільярды долараў, дасягнуты максімальны за апошнія дзесяць гадоў узровень рэнтабельнасці продажаў — 10,9 %. Чысты прыбытак вырас на 14 % і склаў 7,5 мільярда рублёў».

У параўнанні з мінулым годам на 42 адзінкі скарацілася колькасць стратных арганізацый. Выручка на аднаго супрацоўніка склала 175 тысяч рублёў або 109,8 % да мінулага года. Для параўнання: у цэлым па краіне яна склала 140,8 тысячы рублёў. Што датычыцца сярэднямесячнага заробку ў прамысловасці, то ў верасні ён быў 1804 рублі, што вышэй за рэспубліканскі ўзровень — 1637 рублёў. Па выніках 2022 года аб’ём прамысловай вытворчасці чакаецца на ўзроўні 96 % да 2021 года.

Намеснік прэм’ер-міністра адзначыў, што станоўчыя вынікі работы прамысловасці забяспечаны на фоне значнага пагаршэння знешніх умоў. «Санкцыйныя абмежаванні змяняюць геаграфію нашага экспарту і імпарту, разрываюць знешнеэканамічныя сувязі, якія склаліся, і патрабуюць іх пастаяннай трансфармацыі, — канстатаваў Пётр Пархомчык. — Па выніках дзевяці месяцаў экспарт тавараў склаў 27,3 мільярда долараў або 96,7 % да ўзроўню мінулага года. Пры гэтым у машынабудаванні, лёгкай прамысловасці забяспечаны рост экспарту тавараў да мінулага года».

Аднак, нягледзячы на станоўчыя моманты ў развіцці прамысловага комплексу краіны, віцэ-прэм’ер перакананы, што прымяншаць уплыў санкцый не варта. Ім, па яго словах, трэба актыўна супрацьдзейнічаць. У прыватнасці, для нівеліравання санкцыйнага ціску ўрад аператыўна прыняў пакет контрмер, накіраваных перш за ўсё на падтрымку вытворчасці тавараў, вырашэнне пытанняў лагістыкі і перанакіраванне экспарту з недружалюбных краін. Акрамя таго, праведзена значная работа па стварэнні альтэрнатыўных маршрутаў для паставак беларускай прадукцыі на экспарт.

Прынятыя меры даюць свае вынікі. «За дзевяць месяцаў бягучага года ў межах работы па пераарыентацыі экспартных патокаў з заходняга і ўкраінскага напрамкаў, якая праводзіцца, пры скарачэнні экспарту на гэтыя рынкі на 6,1 мільярда долараў экспарт у дружалюбныя краіны вырас на 5,2 мільярда долараў, — канкрэтызаваў Пётр Пархомчык. — У машынабудаванні ўдалося поўнасцю пераарыентаваць экспарт электратэхнічнага абсталявання, наземнага грузавога і пасажырскага транспарту, па іншых пазіцыях работа працягваецца. Прырост экспарту прадукцыі машынабудавання ў дружалюбныя краіны склаў 1,2 мільярда долараў пры зніжэнні ў недружалюбныя на 325 мільёнаў долараў».

Аб’ём экспарту лёгкай прамысловасці поўнасцю пераарыентаваны за кошт нарошчвання паставак у Расію і краіны Азіі. «Як часта справядліва падкрэслівае кіраўнік дзяржавы, крызіс — гэта цяжка, але гэта шанец, гэта магчымасці, — акцэнтаваў увагу намеснік прэм’ер-міністра. — Сапраўды, сыход і прыпыненне дзейнасці замежных кампаній у Расіі наноў адкрылі расійскі рынак літаральна для ўсіх галін прамысловасці».

Яшчэ адна з мер, якая дазваляе развівацца прамысловаму комплексу ў гэты няпросты перыяд, — вялікая работа па імпартазамяшчэнні. Рашэнне аб паглыбленні ўзаемнай беларуска-расійскай інтэграцыі, перш за ўсё ў мэтах імпартазамяшчэння, было прынята прэзідэнтамі Рэспублікі Беларусь і Расійскай Федэрацыі з улікам знешніх умоў, якія складваюцца.

«Палітыка імпартазамяшчэння рэалізуецца па некалькіх кірунках, — расказаў Пётр Пархомчык. — Па-першае, гэта павелічэнне ўзаемнага тавараабароту за кошт прамысловага патэнцыялу, які існуе. Для гэтага ў прамысловасці створаны сумесныя галіновыя падгрупы, якія прапрацоўваюць пералікі крытычнага экспарту (імпарту) бакоў. Другі кірунак — гэта стварэнне новых імпартазамяшчальных вытворчасцяў у межах інтарэсаў Саюзнай дзяржавы. Заключана міжурадавае пагадненне аб выдзяленні крэдытных рэсурсаў у аб’ёме 105 мільярдаў расійскіх рублёў для фінансавання перспектыўных імпартазамяшчальных праектаў. Трэці кірунак — лакалізацыя вытворчасці. У яго развіццё ў 2022 годзе ў краіне рэалізуюцца 33 інвестыцыйныя праекты агульным коштам каля 850 мільёнаў рублёў, у тым ліку з аб’ёмам інвестыцый у гэтым годзе каля 178 мільёнаў рублёў. Чацвёрты кірунак — вытворчасць айчынных аналагаў. Цяпер у вытворчасці імпартазамяшчальных тавараў удзельнічае звыш 2,5 тысячы арганізацый розных форм уласнасці, у тым ліку больш як 600 суб’ектаў малога і сярэдняга бізнесу. Такім чынам, можна канстатаваць, што падыходы, закладзеныя ў імпартазамяшчэнне, ужо паказваюць сваю эфектыўнасць».

Акцэнт — на электрыфікацыю

Спыніўся Пётр Пархомчык на асобных галінах прамысловасці і перспектывах іх развіцця. Гаворачы аб нафтаперапрацоўцы і нафтахіміі, ён адзначыў, што ва ўмовах страты ключавых рынкаў арганізацыі галіны сёлета вымушана аптымізавалі загрузку магутнасцяў, збалансаваўшы аб’ёмы вытворчасці і рэалізацыі, каб пазбегнуць затаварвання складоў. Выбудаваны новыя схемы экспарту нафтапрадуктаў, што дазволіла не спыніць іх экспарт.

У энергетыцы працягваецца рэалізацыя праектаў, накіраваных на забеспячэнне і павышэнне якасці, надзейнасці і бяспекі энерга- і газазабеспячэння. Ключавы праект — будаўніцтва Беларускай АЭС. Першым энергаблокам станцыі з моманту яго ўключэння ў лістападзе 2020 года ў аб’яднаную энергасістэму выпрацавана больш за 9,5 мільярда. кВт/г электраэнергіі, што дало магчымасць замясціць каля 2,5 мільярда куб. метраў прыроднага газу. Агульная гатоўнасць другога энергаблока — больш як 97 %.

З уводам Беларускай АЭС актуальным застаецца пытанне павелічэння электраспажывання ва ўсіх сферах эканомікі, а таксама насельніцтвам. У гэтых мэтах працягваецца будаўніцтва новага электрыфікаванага шматкватэрнага і індывідуальнага жылля, так званых электрадамоў. За мінулы год і 10 месяцаў гэтага года ўведзена 563 тысяч квадратных метраў такога жылля. Усяго за пяцігодку плануецца ўвесці каля двух мільёнаў квадратных метраў.

Дзякуючы прынятым у 2020 годзе мерам стымулявання выкарыстання электрамабіляў іх колькасць у краіне павялічылася ў 39 разоў. «Працягваецца будаўніцтва і рэканструкцыя энергетычнай інфраструктуры, — паведаміў віцэ-прэм’ер. — У гэтым месяцы ўведзены ў эксплуатацыю новыя падстанцыі ў г. Брэсце, у свабоднай эканамічнай зоне „Гроднаінвест“, а таксама ў Драгічынскім раёне. Да канца года плануецца ўвесці падстанцыю ў горадзе Бяроза».

Дзякуючы планамернай рабоце па зніжэнні выдаткаў і павышэнні эфектыўнасці выкарыстання матэрыяльных і фінансавых рэсурсаў за апошнія шэсць гадоў тарыф на электраэнергію для спажыўцоў рэальнага сектара эканомікі зніжаны на 11,5 %, для прамысловых спажыўцоў — на 14,5 %. Цана на прыродны газ зніжана на 8,9 %.

Альтэрнатыва еўрапейскім брэндам

Пётр Пархомчык нагадаў, што ў мінулым месяцы старшыня канцэрна «Беллегпрам» Таццяна Лугіна прапанавала кіраўніку дзяржавы вынікі дзейнасці галіны за бягучы перыяд і расказала аб перспектывах развіцця лёгкай прамысловасці. Прэзідэнтам адносна лёгкай прамысловасці былі пастаўленыя дакладныя і зразумелыя задачы: з улікам сыходу замежных ігракоў і скарачэння імпарту заняць нішу на расійскім рынку, а таксама насыціць унутраны рынак, прапанаваўшы нашым грамадзянам якаснае і па прымальнай цане адзенне, абутак і іншую прадукцыю айчыннай вытворчасці.

«Для вырашэння гэтых задач ёсць усё: спецыялісты, абсталяванне, уласная база ў выглядзе льняной і гарбарнай сыравіны, хімічных валокнаў і ніцей, вытворчасць тканін, гарбарных тавараў, — падкрэсліў намеснік прэм’ер міністра. — За дзевяць месяцаў бягучага года экспарт тавараў лёгкай прамысловасці склаў 1,3 мільярда долараў, з іх экспарт у Расійскую Федэрацыю — 1,1 мільярда долараў. Пастаўкі тавараў ажыццяўляюцца ў 71 рэгіён Расійскай Федэрацыі. У такія рэгіёны, як Тува, Калмыкія, Алтай і Бурація пастаўкі арганізаваныя ўпершыню».

Шырокі асартымент прадукцыі лёгкай прамысловасці сёння дэманструе абноўлены гандлёвы цэнтр «Сталіца». Там жа ёсць крама, у якой можна набыць усім вядомую прадукцыю рэалізаванага праекта «Мерч Першага». Пётр Пархомчык расказаў, што ідзе работа над новым праектам «Да дому», які стане альтэрнатывай такім вядомым еўрапейскім брэндам як, «ІKEA» і «Zara Home». Канцэпцыя праекта заключаецца ў размяшчэнні на адной гандлёвай пляцоўцы максімальна шырокага асартыменту беларускай прадукцыі для дома: тэкстылю, посуду, адзення. Такія мультыбрэндавыя крамы з’явяцца як на ўнутраным рынку, так і па-за межамі краіны.

Гаворачы аб сітуацыі ў гарбарнай галіне, віцэ-прэм’ер адзначыў, што даручэнне кіраўніка дзяржавы аб пастаўцы ўсіх скур буйной рагатай жывёлы ад мясаперапрацоўчых арганізацый для перапрацоўкі на гарбарныя заводы краіны выконваецца ў поўным аб’ёме. «Але проста перапрацаваць сыравіну, вядома, не асноўная задача, — удакладніў ён. — Галоўнае — атрымаць з яе гатовы гарбарны тавар, даступны айчыннаму спажыўцу па якасці і цане».

Драўніны хопіць усім

Урадам і Мінлясгасам прынятыя адпаведныя меры і для стабілізацыі сітуацыі ў дрэваапрацоўцы. У прыватнасці, адменены стаўкі мытных пошлін на некаторыя віды прадукцыі дрэваапрацоўкі, якія вывозяцца за межы ЕАЭС. Выключаны абавязак продажу экспартнай прадукцыі на біржы, што дало магчымасць стварыць больш мяккія ўмовы для прыцягнення патэнцыйных пакупнікоў. Выпрацаваны падыходы па фарміраванні транспартных патокаў прадукцыі дрэваапрацоўкі ў Кітай праз адзінага аператара «Беллесэкспарт». Акрамя таго, дадзеная адтэрміноўка плацяжу за сыравіну, што пастаўляецца дрэваапрацоўчым арганізацыям.

З верасня новымі правіламі рэалізацыі драўніны прадугледжана магчымасць рэалізацыі драўніны арганізацыям, якія ажыццяўляюць будаўніцтва жылля ў сельскай мясцовасці, а таксама фізічным асобам па прамых дагаворах па цэнах арганізацый-вытворцаў, якія ніжэй за біржавыя. Акрамя таго, лясгасам устаноўлены цэны на драўніну для будаўніцтва жылля ў сельскай мясцовасці, у тым ліку арэнднага для работнікаў сельскагаспадарчых арганізацый і насельніцтву, з рэнтабельнасцю не больш як 5 %.

Для забеспячэння патрэбнасці ўнутранага рынку ў драўніне і вырабах з яе вядзецца работа па стварэнні гандлёвых пляцовак, на якіх будзе прапанаваны шырокі спектр тавараў, што вырабляюцца арганізацыямі Мінлясгаса. Ужо створаны тры такія пляцоўкі. Яшчэ пяць плануецца адкрыць у рэгіёнах краіны да канца года.

У машынабудаванні — новыя распрацоўкі

Гаворачы аб сітуацыі ў Міністэрстве прамысловасці, то ў цэлым, па словах віцэ-прэм’ера, яна мае станоўчую дынаміку. «За дзесяць месяцаў выраблена прадукцыі на суму 19,4 мільярда рублёў, — паведаміў ён. — Прычым, усё, што вырабляем, усё прадаём. Запасы гатовай прадукцыі на складах прадпрыемстваў меншыя за сярэднямесячны аб’ём вытворчасці. Год плануецца завяршыць з ростам не менш як 8 % да мінулага года».

Пётр Пархомчык распавёў, што істотна вырас экспарт па такіх таварных пазіцыях, як машыны і механізмы для ўборкі сельгаскультур, трактары і седлавыя цягачы, халадзільнікі і маразільнікі, грузавыя аўтамабілі. «Актыўна працягваем работу па стварэнні тэхнікі новага пакалення, — акцэнтаваў увагу намеснік прэм’ер-міністра. — Напрыклад, сёлета ўпершыню быў прадэманстраваны першы беларускі збожжаўборачны камбайн з ротарнай схемай абмалоту і сепарацыі. Яго распрацоўшчык — ААТ „Гомсельмаш“. Тэхніка поўнасцю падрыхтавана да серыйнай вытворчасці ў 2023 годзе. БелАЗ распрацаваў 130-тонны гібрыдны самазвал з інавацыйнай схемай працы: спалучэнне дызельнага рухавіка малой магутнасці з акумулятарнымі батарэямі і сістэмай рэкуперацыі энергіі. Гэты праект — праект будучыні. Ён закране не толькі кар’ерныя самазвалы, а і іншыя віды тэхнікі, якія выпускае наша прамысловасць».

Яшчэ адна новая распрацоўка — спецыялізаваны вагонарамонтны камбайн для рамонту кузаваў грузавых вагонаў і паўвагонаў. Камбайн распрацаваны спецыялістамі завода «Кузлітмаш». Паспяховае развіццё атрымала і новая галіна ў машынабудаванні — электратранспарт. Грузавыя элетрааўтамабілі ўжо створаны на БелАЗе, «Белкамунмашы» і МАЗе. На Мінскім трактарным заводзе з’явіўся першы беларускі беспілотны трактар. У першым паўгоддзі наступнага года з’явіцца і першы электратрактар магутнасцю да 40 конскіх сіл.

Удзяліў увагу Пётр Пархомчык і сітуацыі на прадпрыемствах галіны, якія ва ўсіх на слыху. За чатыры гады дзейнасці завода «БелДжы» выпушчана звыш 100 тысяч аўтамабіляў, асвоена серыйная вытворчасць пяці мадэляў легкавых аўтамабіляў. У другім і трэцім кварталах гэтага года прадпрыемства сутыкнулася з дэфіцытам машынакамплектаў у сувязі з тым, што кітайская кампанія Geely, якая з’яўляецца нашым партнёрам, адчуваючы знешні санкцыйны ціск, прыпыніла пастаўкі на беларускае прадпрыемства.

«Аднак гэтую складаную задачу ўдалося вырашыць, — паведаміў віцэ-прэм’ер. — З верасня бягучага года пастаўкі машынакамплектаў адноўлены. Прыняты меры па павелічэнні аб’ёмаў перавозак цягнікамі. Вельмі важна, што зробленае ў верасні дасць магчымасць не менш як 35 тысяч легкавых аўтамабіляў стварыць у наступным годзе. З’явіцца некалькі новых мадэляў. Знята пытанне і па пастаўцы электратранспарту».

Спыніўся намеснік прэм’ер-міністра і на Мёрскім металапракатным заводзе, які пасля ўмяшання кіраўніка дзяржавы выйшаў на новы этап развіцця. «Завод працуе ў штатным рэжыме, — удакладніў Пётр Пархомчык. — Працоўны калектыў прадпрыемства поўнасцю захаваны. За бягучы год на 368 рублёў вырасла заработная плата і склала 1472 рублі. Нядаўна быў прыняты указ Прэзідэнта, які прадугледжвае далейшую работу металапракатнага завода ў якасці дзяржаўнага прадпрыемства і рэструктурызацыю яго абавязацельстваў».

Падводзячы вынікі свайго выступлення, віцэ-прэм’ер адзначыў, што санкцыйныя абмежаванні падштурхнулі да яшчэ больш прадукцыйнай працы, прымусілі думаць інавацыйна, інтэнсіўна працаваць над новымі тэхнічнымі рашэннямі і прадуктамі, выконваць пастаўленыя задачы ў сціслыя тэрміны. Пасля Пётр Пархомчык адказаў на пытанні парламентарыяў.

Вераніка КАНЮТА

Фота БелТА

Выбар рэдакцыі

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».

Грамадства

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.

Культура

Вольга Здзярская: Для мяне мая прафесія — жыццё

Вольга Здзярская: Для мяне мая прафесія — жыццё

Актрыса НАДТ імя М. Горкага — пра шлях да сцэны і натхненне.

Грамадства

«Любоў — галоўнае, што бацькі павінны даць сваім дзецям»

«Любоў — галоўнае, што бацькі павінны даць сваім дзецям»

Тата і мама — два самыя важныя чалавекі ў жыцці кожнага дзіцяці.