Выстаўка графікі знакамітага расійскага мастака Сяргея Алімава працуе ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі. Яе назва — “Мёртвыя душы”: ілюстрацыі да паэмы М. В. Гогаля». Прадстаўлена серыя з 40 работ, выкананых у тэхніцы шаўкаграфіі. Дапоўніла экспазіцыю выстаўка з фондаў кніжніцы: сярод экспанатаў прысутнічаюць першыя выданні паэмы «Прыгоды Чычыкава, або Мёртвыя душы» (1842, 1846), першыя ілюстраваныя выданні твора. Адзін з самых яркіх экзэмпляраў — фаліянт 1901 года Пецярбургскага выдавецтва А. Ф. Маркса з 10 геліягравюрамі, 355 ілюстрацыямі, ініцыяламі і віньеткамі.
— Сёлета споўнілася 180 гадоў з моманту выхаду першага выдання несмяротнага твора Гогаля «Мёртвыя душы», — нагадаў падчас адкрыцця выстаўкі намеснік генеральнага дырэктара — дырэктар па інфармацыйных рэсурсах і абслугоўванні карыстальнікаў Нацыянальнай бібліятэкі Віктар Пшыбытка. — Цяперашняя выстаўка — каштоўны падарунак як для нас, бібліятэкараў, якія захоўваюць творы для сучаснага і будучага пакаленняў, так і для нашых карыстальнікаў, у якіх ёсць магчымасць дакрануцца да майстэрства і мастака, і пісьменніка.
Герой выстаўкі — Сяргей Алімаў (1938—2019) — народны мастак Расійскай Федэрацыі, правамоцны член Расійскай акадэміі мастацтваў, прафесар УДІКа, член Расійскай акадэміі кінематаграфічных мастацтваў. Мастакпастаноўшчык, мастак-мультыплікатар, аўтар ілюстрацый больш чым да 100 кніг, ён вядомы ў тым ліку як адзін са стваральнікаў выдатных мультфільмаў «Канікулы Баніфацыя», «Гісторыя аднаго горада», «Гісторыя аднаго злачынства», «Таптыжка»…
Між тым гогалеўская тэма — адна з асноўных для Сяргея Алімава. Першыя малюнкі, звязаныя з творчасцю пісьменніка, зроблены ім да аповесцей «Нос» і «Партрэт» у 1960—1970-х. Першае выданне «Мёртвых душ» з пятнаццаццю ілюстрацыямі мастака выйшла ў 1971 годзе; з таго моманту ім было створана яшчэ 25 малюнкаў. Так, 40 работ да «Мёртвых душ» упрыгожылі кнігу, якая пабачыла свет у 2013 годзе ў выдавецтве «Вита Нова». У Сяргея Алімава, які шмат гадоў удасканальваў ілюстрацыі да паэмы, атрымалася вельмі ўдала спалучаць неабходныя сатыру і гратэск. Як і ў выпадку з ілюстрацыямі да іншых літаратурных шэдэўраў.
— На працягу ўсяго жыцця Сяргей Аляксандравіч шукаў той самы яркі і востры матэрыял, які мог бы адпавядаць гогалеўскім тэкстам. І калі ён знайшоў такі матэрыял, аказалася, што гэта роўна тое, што шукаў практычна ўсё сваё жыццё. Вастрыня, гармонія белага і чорнага колераў, глыбіня — усё гэта дала шаўкаграфія. Я вельмі рада, што праект убачаць нашы беларускія сябры, — выказалася ўдава Сяргея Алімава мастацтвазнаўца, член Маскоўскага саюза мастакоў і Асацыяцыі мастацтвазнаўцаў Наталля Аўгусціновіч.
У кожнай ілюстрацыі — разважанні аб глыбінным змесце «Мёртвых душ», аб сэнсе жыцця, аб пошуку свайго месца. Ключавы складнік малюнкаў да паэмы — сапраўдная фантасмагорыя, што цесна звязана з рэаліямі мінулага. Сяргей Алімаў шмат працаваў з гістарычнымі і літаратуразнаўчымі крыніцамі, бо надаваў вялікае значэнне дакладнасці, за якую шанавалі і шануюць сучаснікі і нашчадкі. Галоўны ж тэкст, складаны і часам супярэчлівы, поўны горычы і смутку, смеху і радасці, стаў выдатным падмуркам для выяўлення таленту мастака. Грацыёзнасць, вытанчанасць, далікатнасць, без якіх немагчыма ўявіць творчы метад Сяргея Алімава, — адпаведны адпраўны пункт для тых, хто ў свой час вырашыў адкрыць ці пераадкрыць для сябе Гогаля.
Пазнаёміцца з выстаўкай «“Мёртвыя душы”: ілюстрацыі да паэмы М. В. Гогаля» можна да 30 студзеня 2023 года. Праект арганізаваны Нацыянальнай бібліятэкай, Расійскім фондам культуры і Рускім домам у Мінску падчас дзён расійскай культуры ў Беларусі. Дарэчы, на адкрыцці экспазіцыі адбылася перадача Нацыянальнай бібліятэцы выданняў ад Расійскага фонду культуры.
Яўгенія ШЫЦЬКА
Мерапрыемства праводзіцца на добраахвотнай аснове.
Не выявіць ні секунды абыякавасці.
