Адзіная сістэма ідэнтыфікацыі фізічных і юрыдычных асоб (АС ІФЮА) была створана ў межах дзяржпраграмы развіцця лічбавай эканомікі і інфармацыйнага грамадства на 2016—2020 гг. З 17 студзеня 2022-га яна перайшла ў паўнавартасны рэжым работы, і крыху больш як за год існавання ёй скарысталіся ўжо дзясяткі тысяч разоў. Прычым толькі за студзень больш за 45 тысяч ідэнтыфікацый паступіла ад аднаго Міністэрства сувязі і інфарматызацыі. З 2022-га да сістэмы далучылася амаль 30 інфармацыйных сістэм і з'явілася магчымасць выкарыстання яшчэ адной дадатковай крыніцы інфармацыі пра чалавека. Пра новаўвядзенні сістэмы як прадукту і адначасова паслугі Нацыянальнага цэнтра электронных паслуг (НЦЭП) расказаў Дзяніс САКРАТАРОЎ, вядучы спецыяліст аддзела электроннай камерцыі НЦЭП.
Функцыянаванне сістэмы з часам паляпшаецца, у ёй з'яўляюцца новыя працэсы з мэтай далейшай стабільнай і дасканальнай работы. АС ІФЮА найперш прызначана для юрыдычных асоб. З яе дапамогай дзяржорганы і арганізацыі могуць ідэнтыфікаваць чалавека, які звярнуўся да іх са сваёй ІD-карткай асабіста ці праз адпаведны сайт арганізацыі, а таксама яго электронны лічбавы подпіс. Такім чынам юрасобы павінны скарыстацца сістэмай, каб мець магчымасць аказваць уласныя паслугі ўжо фізічным асобам. А грамадзяне, якія маюць ІD-карткі або электронны лічбавы подпіс, могуць працаваць праз АС ІФЮА з інфармацыйнымі сістэмамі і атрымліваць пэўныя паслугі, нагадаў спецыяліст:
— Сістэма дазваляе не толькі ідэнтыфікаваць чалавека і атрымаць даныя, змешчаныя на чыпе ІD-карткі, каб пасля перадаць іх у інфармацыйную сістэму арганізацыі, але і дадатковыя звесткі, якіх на ІD-картцы няма. У прыватнасці, інфармацыю пра сямейнае становішча, наяўнасць дзяцей і месца рэгістрацыі чалавека.
Сёлета на сайце НЦЭП з'явіўся пералік інфармацыйных сістэм — кліентаў АС ІФЮА, а таксама спіс іх арганізацый-уладальнікаў (А1, Мінсувязі, шэраг банкаў, Інстытут НАН Беларусі, Нацыянальны статыстычны камітэт, Белшына і іншыя). За год колькасць інфармацыйных сістэм павялічылася ўтрая: цяпер іх 29, а год назад было менш за дзясятак.
Яшчэ адзін спіс на сайце Нацыянальнага цэнтра электронных паслуг — пералік крыніц, з якіх даецца дадатковая інфармацыя пра чалавека, калі ён звяртаецца да сістэмы ідэнтыфікацыі. Гэта ўжо звыклыя звесткі пра ўлік грамадзян па месцы жыхарства і месцы знаходжання; а таксама рэгістр насельніцтва, адкуль бярэцца інфармацыя пра сямейнае становішча і наяўнасць дзяцей.
— Сёлета да гэтых звестак дадалася магчымасць даведвацца і пра атрыбутны сертыфікат асобы. Калі чалавек аўтарызуецца на партале і, акрамя сертыфіката на ІD-картцы, мае дадаткова яшчэ і атрыбутны сертыфікат, то звесткі з яго, дзякуючы АС ІФЮА, будуць перададзены ў сістэму аўтаматычна, — патлумачыў Дзяніс Сакратароў.
Сертыфікат фізічнай асобы ўтрымлівае асабістыя даныя чалавека: прозвішча, імя, імя па бацьку, ідэнтыфікацыйны нумар. Калі трэба паведаміць пэўнай інфармацыйнай сістэме, што чалавек дзейнічае не як фізічная асоба, а як юрыдычная, то-бок з'яўляецца работнікам нейкага прадпрыемства, яму неабходны атрыбутны сертыфікат, дзе вызначаны паўнамоцтвы гэтай асобы — назва арганізацыі і пасада. Гэтыя звесткі пра чалавека аўтаматычна будуць перададзены ў сістэму, удакладніў спецыяліст.
31 кастрычніка 2022 года загадам Аператыўна-аналітычнага цэнтра пры Прэзідэнце было зацверджана Палажэнне аб парадку функцыянавання АС ІФЮА. Гэты дакумент вызначыў рэгламент функцыянавання сістэмы, патрабаванні да яе, а таксама дакументы, якія павінны змяшчацца на сайце НЦЭП. З'явіліся і тэхнічныя патрабаванні да сістэмы — для тых арганізацый, хто жадае далучыцца да АС ІФЮА.
Пакуль сістэма ідэнтыфікацыі здольная працаваць толькі на персанальных камп'ютарах ці ноўтбуках, дзе аперацыйная сістэма прадугледжвае наяўнасць браўзера. Аднак у перспектыве плануецца стварэнне мабільнай праграмы, якая дазволіць атрымаць доступ да адзінага партала электронных паслуг. Такі сэрвіс будзе даступны для ўладальнікаў ІD-картак і тэлефонаў з NFC-модулем — бескантактнай тэхналогіяй, абазначыў Дзяніс Сакратароў:
— Гэта будзе альтэрнатывай выкарыстанню счытвальніка ІD-карткі, які цяпер абавязкова трэба мець чалавеку, калі ён хоча ўвайсці ў сістэму з дому. Тэлефон з NFC-модулем стане гэткім своеасаблівым счытвальнікам. Калі функцыя NFC на мабільнай прыладзе актывавана — дастаткова будзе прыкласці да тэлефона ІD-картку, каб аўтарызавацца на партале.
У красавіку НЦЭП плануе прэзентаваць новую версію мабільнай праграмы, якая дазволіць уваходзіць у сістэму са смартфона. Пакуль жа спецыялісты працуюць над удасканаленнем пратаколаў бяспечнай перадачы даных і каналамі шыфравання звестак пра кліента.
Ірына СІДАРОК
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».