Палкоўнік міліцыі Алеся Сурынт пра афіцэрскую дынастыю, шлях да пагонаў і сямейныя каштоўнасці

З першых хвілін нашага знаёмства палкоўнік міліцыі Алеся Сурынт аказалася вельмі цікавай суразмоўніцай. Пакуль выбіралі лакацыю для фотаздымкі (дзеля інтэрв’ю мы сустрэліся ў Музеі МУС), начальнік аддзела двухбаковага супрацоўніцтва ўпраўлення міжнароднага супрацоўніцтва Міністэрства ўнутраных спраў не горш за музейнага супрацоўніка расказала пра ўнікальныя факты з гісторыі і сучаснасці беларускай міліцыі.

— Алеся Люцыянаўна, вам вельмі пасуе форма. Калі вы ўпершыню задумаліся аб прафесіі міліцыянера? Хто паўплываў на ваш выбар?

— Скажу шчыра, ніколі не задумвалася аб службе: ні будучы дзіцем, ні студэнткай. Па сваёй першай адукацыі я філолаг — настаўнік рускай мовы і літаратуры. Аднак так склалася, што ні аднаго дня па спецыяльнасці не працавала. Скончыўшы ўніверсітэт у Віцебску, пераехала жыць у Брэст і збіралася ісці ў школу настаўнічаць. Але паступіў нечаканы званок, які поўнасцю змяніў маё жыццё. Мне прапанавалі пасаду карэктара ў Міністэрстве ўнутраных спраў. Па параду ў першую чаргу звярнулася да бацькоў. Яны паступілі вельмі мудра: і не адгаворвалі, і не падштурхоўвалі — сказалі, што я дастаткова дарослая, каб зрабіць гэты выбар сама. А паколькі мне ўласцівыя такія рысы характару, як авантурызм і прага новага, падумала: чаму б і не паспрабаваць?!

— І нават пераезд у сталіцу не палохаў?

— Пераезды на новае месца жыхарства мне заўсёды даваліся лёгка. Бацька — ваеннаслужачы, мы ўсё жыццё пераязджалі. 

За дзесяць гадоў вучобы ў школе давялося памяняць сем школ. Нават першую адукацыю ўмудрылася атрымаць у двух універсітэтах. У дыпломе так і напісана, што ў 1995 годзе я паступіла ў Брэсцкі дзяржаўны ўніверсітэт, а ў 2000-м скончыла Віцебскі. Жонкі афіцэраў часта пераседжваюць некаторы час у бацькоў або на старым месцы службы чакаюць, пакуль муж уладкуецца на новым месцы. Мама, і я разам з ёю максімум праз тыдзень заўсёды пераязджалі за бацькам. І гэта для нас было нармальным. Нават цяпер, калі мне сказалі ехаць служыць у іншы горад, я спакойна гэта зрабіла б. У мяне няма моцнай залежнасці ад пэўнага месца.

— Ці памятаеце свае першыя крокі ў прафесіі?

— Трапіць ва ўпраўленне міжнароднага супрацоўніцтва атрымалася не адразу. Першапачаткова чытала дакументы аб дзейнасці ўсіх службаў: зводныя справаздачы, дакладныя запіскі, аналітычную інфармацыю — усё гэта ішло на подпіс міністру і ў вышэйстаячыя органы. Акрамя таго, аддзел займаўся часопісам, інфармацыйным бюлетэнем МУС, які разнапланава адлюстроўвае дзейнасць міліцэйскага ведамства. Гэта дало мне магчымасць вельмі хутка паглыбіцца ў прафесію, што я ахвотна і рабіла. Каб апраўдаць давер, хапалася за любую работу. Напэўна, гэта і прыцягнула ўвагу кіраўніка іншага падраздзялення, які запрасіў мяне ва ўпраўленне міжнароднага супрацоўніцтва. У 24 гады мне прапанавалі ўзначаліць аддзел, які займаўся ўзаемадзеяннем з міжнароднымі арганізацыямі. Цяпер разумееш, што гэта маланкавая кар’ера. Тады пра гэта не было калі думаць — я ўжо адказвала не толькі за сябе, але і за работу іншых людзей. Вядома, меркавала, што ў будучыні магу стаць палкоўнікам.

— А можа, нават генералам…

— Наша ведамства мужчынскае. На шчасце, мы стаім за мужчынамі — вельмі моцнымі і надзейнымі. У некаторых службах ужо стаім побач. Думаю, што ні ведамства, ні мы, жанчыны, яшчэ не гатовы (нам гэта і не патрэбна) выходзіць наперад. 

Лідарам сілавога ведамства павінен быць мужчына. Мы ведаем шмат прыкладаў, калі ў некаторых краінах сілавыя ведамствы ўзначальваюць жанчыны, і бачым, да чаго гэта прыводзіць. Тым больш у нашай краіне традыцыйны ўклад жыцця, калі на чале многіх працэсаў стаіць мужчына. Вядома, ёсць і такія падраздзяленні, якімі кіруюць жанчыны, і іх становіцца ўсё больш. Прычым у такіх відах службы, якія раней увогуле лічыліся не жаноцкімі: цяпер вельмі шмат жанчын у АМАПе, ва ўнутраных войсках. У нас ёсць жанчыны-ўчастковыя, нямала прадстаўніц жаночага полу і ў патрульнай службе. У міліцэйскай прафесіі жанчынам шмат чаго даводзілася даказваць, і яны даказалі, што могуць многае. Паверце, жанчына ў пагонах, у форме — як браня. Пры гэтым варта адзначыць, што ў міліцыі няма жанчын і мужчын. Усе — супрацоўнікі ўнутраных спраў. І ў гэтым ёсць сэнс: калі ідзеш у сілавое ведамства, павінен разумець, што ідзеш служыць. А служба не прадугледжвае пэўных «я». Само слова «служэнне» сведчыць аб тым, што ты сабе не належыш.

— Што такое служба, вы разумелі на прыкладзе ўласнай сям’і. Напэўна, ваш бацька, першы камандуючы Сіламі спецыяльных аперацый генерал-маёр Люцыян Сурынт, вельмі ганарыўся, калі адзіная дачка пайшла па афіцэрскім шляху?

— З кожным маім афіцэрскім званнем бацька станавіўся яшчэ больш шчаслівы. Напэўна, як і ўсе мужчыны, ён хацеў мець сына, але нарадзілася я. Думаю, ён ніколі аб гэтым не пашкадаваў.

— Жыццё баявога афіцэра ва ўсе часы не было простым. Усе цяжкасці службы, як правіла, зведвае і яго сям’я…

— Нарадзілася я ў Беларусі, але жылі мы ў розных месцах. У сілу таго, што мы вельмі часта пераязджалі, мама вымушана была ўладкоўвацца ваеннаслужачай — нярэдка жылі ў закрытых ваенных гарадках, іншага месца працы там не было. Сядзець дома — не ў яе характары. Мама не займалася баявой дзейнасцю, але пагоны насіла, прычым, па яе аповедах, вельмі нядрэнна страляла. Калі салдаты тэрміновай службы асвойвалі агнявую падрыхтоўку, маму нярэдка запрашалі прадэманстраваць, як страляюць нават жанчыны. Бацька праходзіў службу ў небяспечных месцах, у тым ліку ў Афганістане. Жылі і ў Літве, дзе адбыліся вядомыя ўсім падзеі. Мама заўсёды была для мяне прыкладам стойкасці сапраўднай афіцэрскай жонкі. Яна стварала не проста наш быт — наша жыццё. Бацька заўсёды быў на службе. Мама кіравала ўсім. Тата проста паведамляў, што яго пераводзяць на новае месца службы, збіраў свой чамадан і з’язджаў. Мамінай задачай было сабраць усе рэчы, пагрузіць у кантэйнеры, здаць кватэру і не пазней чым праз тыдзень рушыць услед за мужам. Няважна, ёсць дзе жыць ці не, яна павінна была быць побач з бацькам.

— Алеся Люцыянаўна, з чым звязана ваша службовая дзейнасць?

— Наша падраздзяленне — аддзел двухбаковага супрацоўніцтва ўпраўлення міжнароднага супрацоўніцтва МУС — займаецца паліцэйскім супрацоўніцтвам. Мы ўзаемадзейнічаем з праваахоўнымі органамі іншых краін, аказваем дапамогу розным службам у вырашэнні многіх пытанняў. Гэта запыты, кантакты, абмен вопытам, навучанне — можна сказаць, Міністэрства замежных спраў у сістэме МУС. Акрамя таго, наш аддзел займаецца пратакольным забеспячэннем: сустрэчы дэлегацый, выезды…

— А ці лёгка кіраваць мужчынамі? Я так разумею, іх у вашым падначаленні большасць…

— У нашым аддзеле адна жанчына, і гэта я. Кіраваць мужчынамі, напэўна, прасцей, чым жанчынамі. Выключаны такія моманты, якія немагчыма лёгка пераадолець у жаночых калектывах. Мужчыны працуюць, не адцягваючы сваю ўвагу на іншыя рэчы, што характэрна жанчынам. Мне здаецца, што мой калектыў мне давярае. І ў першую чаргу не як кіраўніку, а як прафесіяналу.

— А якая вы дома? Таксама «палкоўнік»?

— Вядома, не. Калі, як не дома, быць жанчынай?! У сям’і я зусім іншая. Дома я вельмі спакойная, у адрозненне ад службы, мала размаўляю. Вельмі люблю гатаваць. Гэта маё маленькае хобі. Настолькі захапляюся гатаваннем, што да канца выхаднога дня магу атрымаць дзве другія стравы, дзве першыя, пірог... Гэта вельмі супакойвае і абсалютна адцягвае ад усіх праблем. І яшчэ адзін любімы занятак, які перадаўся мне ад мамы, — вышыванне карцін. Гэта настройвае на актыўныя і вельмі энергічныя дні. А яшчэ люблю шопінг. Толькі не ў крамы адзення або парфюмерыі, а ў кнігарні. Нават калі проста заходжу туды набыць паштоўку, усё роўна не магу адысці з пустымі рукамі.

— Любоў да чытання, напэўна, і прымусіла вас усё жыццё вучыцца. Калі вы паспелі атрымаць тры вышэйшыя адукацыі?

— Справа ў тым, што я вельмі люблю вучыцца. Увесь час наведваю пэўныя курсы. Сёлета, напрыклад, дадаткова вывучаю англійскую мову. Добра яе ведаю, але, каб удасканальваць свой узровень, на мове трэба размаўляць. Юрыдычную адукацыю ў свой час атрымала ў Акадэміі МУС. Вучыцца ў Акадэміі кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь было няцяжка: гэта была спецыяльнасць, звязаная з міжнароднымі адносінамі. Аднак заўсёды здаецца, што яшчэ ёсць нешта, чаго ты не ведаеш. І гэта не ад нас залежыць. Паглядзіце, як хутка мяняецца свет. Сёння на некаторыя працэсы мы глядзім ужо не так, як 20 гадоў таму. Сам час прымушае нас рухацца, удасканальвацца. Сядзець на месцы — не пра мяне.

— Па гэтай прычыне, мабыць, і ўзначалілі першасную арганізацыю Беларускага саюза жанчын?

— Начальнік Галоўнага ўпраўлення ідэалагічнай работы і па справах моладзі Мінгарвыканкама Вольга Чамаданава, якая ў 2021 годзе стварыла аб’яднаную арганізацыю МУС Беларускага саюза жанчын, здзейсніла неверагоднае. Не ўсе адразу падтрымалі з’яўленне жаночай арганізацыі ў мужчынскім ведамстве, але Вольга Мікалаеўна пераканала кіраўніцтва, што гэта неабходна. І як у ваду глядзела! Я свядома пераняла ў яе эстафету, на першым этапе нават не падазраваючы, наколькі вялікі аб’ём работы ў арганізацыі. У першую чаргу мы падтрымліваем жанчын, якія сутыкнуліся з пэўнымі жыццёвымі складанасцямі. Некаторыя выхоўваюць дзяцей-інвалідаў, і яны проста маюць патрэбу ў дапамозе. Гэта падтрымка не толькі матэрыяльная, але і маральная. Падтрымліваем нашых ветэранаў, якія засталіся адны, дапамагаем шматдзетным сем’ям. Жанчынам, магчыма, і трэба дапамога, але ж яны вельмі моцныя і стойкія, што самі не могуць аб ёй папрасіць.

— Ці мае працяг афіцэрская дынастыя Сурынтаў?

— Мой сын з’яўляецца курсантам Ваеннай акадэміі. Скончыў Мінскае сувораўскае ваеннае вучылішча.

— Напэўна, любой маці, нават калі яна носіць пагоны, складана рашыцца на тое, каб аддаць сваё дзіця ў сувораўскае вучылішча?

— Сапраўды, гэта было вельмі складанае рашэнне. Хоць, шчыра скажу, ніколі не бачыла сына прадстаўніком грамадзянскай спецыяльнасці. Калі Глеб вучыўся ў шостым класе, усе члены нашай сям’і пачалі прапаноўваць яму паступаць у сувораўскае вучылішча. Яны бачылі, што мой муж вельмі шмат працуе, я ўвесь час знаходжуся на службе, і сын, можна сказаць, застаецца сам-насам. Ён наведваў гурткі, але ўсё роўна было шмат непадкантрольнага часу. Гэта тая маленькая ахвяра, якую даводзіцца плаціць многім сем’ям, што служаць у органах унутраных спраў. Безумоўна, я перажывала, што праводжу з сынам не столькі часу, колькі хацелася б. Як педагог па першай адукацыі, глядзела на яго лёс на некалькі гадоў наперад. Думала аб тым, што будзе, калі Глеб увойдзе ў падлеткавы перыяд; бачыла, якія каштоўнасці ў прыярытэце сучаснай моладзі. Хацелася ўсяго гэтага пазбегнуць. Я была апошнім чалавекам у сям’і, які пагадзіўся на тое, каб сын паступаў у сувораўскае. Першая думка, якая была ў маёй галаве: я адбіраю ў свайго дзіцяці дзяцінства. Сёння з упэўненасцю скажу — гэта стэрэатып! Выхаванцы сувораўскага вучылішча не ізаляваныя ад грамадства і знаходзяцца ў курсе ўсіх падзей. Ахарактарызавала б сувораўскае вучылішча як закрытую школу для хлопчыкаў з ваенным ухілам, дзе ім прывіваюцца правільныя каштоўнасці, жыццёвыя арыенціры — тое, што заўсёды было ў нашай сям’і. Пагадзілася адпусціць сына з дому пасля таго, як ён моцна перажываў пасля аднаго з этапаў уступнага экзамену. Глеб вельмі горка плакаў, і тады я зразумела, што ён сапраўды хоча там вучыцца. Прызнаюся, было вельмі цяжка перажываць адсутнасць сына дома, асабліва ў першыя месяцы, але, калі вярнуць час назад, паступіла б дакладна гэтак жа. У першую чаргу як мама. Не як дачка афіцэра і не як афіцэр міліцыі, а як мама.

— Сын пайшоў па дзедавым шляху — паступіў у Ваенную акадэмію…

— Паколькі сувораўскае вучылішча ён заканчваў з добрымі вынікамі, у яго была магчымасць выбару. Нягледзячы на тое што я рэкамендавала Глебу задумацца аб міжнародным супрацоўніцтве (напрыклад, аб прафесіі ваеннага аташэ), ён выбраў спецыяльнасць, якую хацеў, і паступіў у Ваенную акадэмію. Яго мара — быць сапраўдным камандзірам. Вядома, раўняецца на дзеда. У сына канкрэтныя планы на найбліжэйшыя дзесяць гадоў, прычым вельмі дакладныя і ўсвядомленыя. У яго няма ні ружовых акуляраў, ні рамантызму, ён вельмі ўцягнуты ў навучальны працэс і настроены на будучую службу. Безумоўна, мы вельмі ганарымся, што наша афіцэрская дынастыя мае працяг.

Вераніка КАНЮТА

Фота Лізаветы ГОЛАД і з асабістага архіва гераіні.