На школе, дзе вучыўся касманаўт Алег Навіцкі, з’явіцца памятная дошка

12 красавіка ўвесь свет адзначае Дзень касманаўтыкі — у памяць першага палёту чалавека ў космас. На Беларусі гэтае свята абавязкова адзначаецца і ў майстэрні «зорнага скульптара» — народнага мастака Беларусі Івана Якімавіча Міско, які шмат стварыў на касмічную тэму. У майстэрні-музеі, дзе часта бывалі госці з арбіты, цэлыя шэрагі скульптурных партрэтаў касманаўтаў, на люстэрку і на дзвярах — іх аўтографы, на пастаментах — праекты помнікаў на тэму космасу. 

Сёлета ў Дзень касманаўтыкі Іван Якімавіч завяршае працу над чарговым праектам — мемарыяльнай дошкай, якая будзе змешчана на школе ў Чэрвені, дзе вучыўся наш славуты зямляк, касманаўт Алег Навіцкі. На макеце ёсць ужо ўсе элементы — профіль героя, стылізаваныя арбіты і зоры, на якія скіраваны позірк касманаўта, надпіс: «У нашай школе вучыўся Алег Віктаравіч Навіцкі, лётчык-касманаўт, герой Расійскай Федэрацыі, ганаровы грамадзянін Мінскай вобласці і Чэрвеньскага раёна, які здзейсніў тры касмічныя палёты».

Скульптар распавядае, што Алег Навіцкі, калі быў у майстэрні, запытаўся: чаму ў надпісе значыцца «тры палёты», раптам іх будзе больш? Іван Якімавіч запэўніў, што як толькі лічба зменіцца, слова «тры» ён зрэжа і заменіць на «чатыры»... Пасля на «пяць»... І далей — колькі там яшчэ атрымаецца.

Алега Навіцкага, з якім яны цесна супрацоўнічаюць, Іван Якімавіч шмат разоў ляпіў з натуры, у майстэрні знаходзіцца нават гіпсавая маска, знятая з касманаўта. Дарэчы, сваю працу над мемарыяльнай дошкай Іван Якімавіч робіць дабрачынна, у падарунак касманаўту-земляку, толькі на бронзу, з якой будзе адлітая дошка, давялося знайсці сродкі.

Цяпер засталося дачакацца, калі Алег Навіцкі зможа прыехаць, каб прысутнічаць на ўрачыстай цырымоніі адкрыцця дошкі на ягонай роднай школе. Там, дарэчы, дзейнічае і музей знакамітага колішняга вучня. 

Іван Міско, які нядаўна адзначыў свой 91-шы дзень народзінаў, працягвае ўвасабляць у творах тэму космаса. У Мастацкай галерэі М. Савіцкага, што непадалёк, дзейнічае выстава «Дыялог з космасам», прысвечаная Юрыю Гагарыну, з творамі Івана Якімавіча і экспанатамі з музея-запаведніка Юрыя Гагарына. Дарэчы, на люстэрку ў майстэрні Івана Міско ёсць роспіс маці першага касманаўта, якая была тут больш дваццаці разоў, на адкрыццё выставы «Дыялог з космасам» прыязджала пляменніца Гагарына. А Іван Міско зрабіў музею-запаведніку падарунак — памятны знак з аўтографам Гагарына, выкананы з граніту і бронзы.

У народнага мастака Беларусі ёсць яшчэ шмат задум.

— Хачу зрабіць выстаўку, якая будзе называцца «А што там, за зямной арбітай...». Выставіць сярод іншага партрэты іншапланецян, якімі я іх уяўляю. Не магу дачакацца, калі вылеплю партрэт першай беларускай касманаўткі — прыдумаў ужо кампазіцыю, назаву партрэт «Касмічная беларусачка». Яшчэ хачу, каб у Слуцку ў наступным годзе адкрылі знак ці нават помнік мясцоваму ўраджэнцу, Герою Сацыялістычнай Працы інжынеру Сямёну Козбергу, які працаваў разам з Сяргеем Каралёвым, прыдумаў новыя віды рухавікоў для касмічных апаратаў. Палёт Юрыя Гагарына таксама адбыўся з ягоным удзелам. Ну і згадаю яшчэ маю вялікую мару, з якой не расстаюся — у мінскім парку Перамогі добра было б усталяваць помнік удовам Вялікай Айчыннай вайны, як знак захавання гістарычнай памяці народа, для чаго трэба аб’явіць конкурс на лепшы эскіз і адкрыць рахунак.

Людміла ІВАНОВА

Фота Яўгена ПЯСЕЦКАГА