Белстат аб распаўсюдзе даных перапісу насельніцтва ў Беларусі

Перапіс насельніцтва ў 2019 годзе быў праведзены ў лічбавым фармаце. Рэспандэнты самастойна запаўнялі перапісныя лісты ў інтэрнэце або праходзілі вусныя апытанні з перапісчыкам. Гэта зусім новы падыход, які пасля перанялі многія краіны. Нягледзячы на тое, што наступны перапіс насельніцтва будзе яшчэ не хутка, Нацыянальны статыстычны камітэт ужо актыўна рыхтуецца да гэтай падзеі, у тым ліку аналізуе асаблівасці мінулых гадоў і распрацоўвае новыя спосабы данесці інфармацыю. Аб адным з аспектаў гэтага мерапрыемства — распаўсюдзе даных перапісу насельніцтва — распавяла БелТА начальнік галоўнага ўпраўлення дэмаграфічнай статыстыкі і перапісу насельніцтва Ірына Бічан.

Інтэрнэт-перапіс праводзіўся з 4 па 18 кастрычніка 2019 года. Самастойна праз інтэрнэт перапісалася 22% насельніцтва. З 4 па 30 кастрычніка апытанне рэспандэнтаў ажыццяўлялася на стацыянарных і мабільных участках (перапісалася 28% насельніцтва). З 21 па 30 кастрычніка 2019 года перапісчыкі праводзілі апытанне астатняй часткі рэспандэнтаў, а 48% насельніцтва перапісалася дома.

Першыя вынікі перапісу былі апублікаваныя ў канцы лютага 2020 года. Пазней былі апублікаваныя статыстычныя бюлетэні і зборнікі, якія размясцілі ў электронным фармаце на сайце Белстата. «Сярод спосабаў распаўсюджвання выніковых звестак варта таксама адзначыць ІАС „Выніковыя звесткі перапісаў насельніцтва“, нашы старонкі ў сацыяльных сетках, базу звестак 10-працэнтнай выбаркі паводле звестак перапісу насельніцтва 2019 года, а таксама ІАС „Геастатыстыка“, — адзначыла Ірына Бічан. — На старонках сацыяльных сетак размяшчаліся інфаграфіка, пасты, сторыс з першымі вынікамі перапісу. Акрамя таго, мы падзякавалі рэспандэнтаў за актыўны ўдзел у перапіснай кампаніі».

Выніковыя даныя былі апублікаваныя ў статыстычных бюлетэнях і зборніках як па рэспубліцы, так і па рэгіёнах.

Інфармацыйна-аналітычная сістэма «Выніковыя даныя перапісаў насельніцтва Рэспублікі Беларусь» стала даступная карыстальнікам у канцы кастрычніка 2021 года. У ёй змяшчаюцца выніковыя даныя перапісаў 2009 і 2019 гадоў аб колькасці насельніцтва, узроставым складзе і стане ў шлюбе, нараджальнасці, узроўні адукацыі, нацыянальным складзе, роднай мове і мове, на якой звычайна размаўляюць дома, эканамічных характарыстыках насельніцтва, міграцыі і часова пражываюць, складзе хатніх гаспадарак і добраўпарадкаванні. «Сістэма дазваляе карыстальніку самастойна фармаваць запыт, аператыўна экспартаваць звесткі ў розных фарматах (xls, doc, csv, json) і візуалізаваць іх у выглядзе графікаў, дыяграм, картаграм», — патлумачыла спецыялістка.

Акрамя таго, у 2022 годзе Белстатам сфарміравана база даных 10-працэнтнай выбаркі па даных перапісу насельніцтва 2019 года. «Праца па падрыхтоўцы базы даных праводзілася ў адпаведнасці з рэкамендацыямі ААН па забеспячэнні доступу навуковых колаў да мікраданых перапісу. Фарміраванне мікравыбаркі ажыццяўлялася шляхам механічнага адбору кжнай дзясятай прыватнай хатняй гаспадаркі, памяшканняў, у якіх гэтыя хатнія гаспадаркі пражываюць, а таксама рэспандэнтаў — членаў якія трапілі ў выбарку хатніх гаспадарак», — распавяла Ірына Бичан.

У выніку была сфарміравана база даных перапісу насельніцтва, якая змяшчае абязлічаныя дэталёвыя даныя аб хатніх гаспадарках, памяшканнях і рэспандэнтах. У выбарку не ўключаліся калектыўныя хатнія гаспадаркі, а таксама асобы, якія на момант перапісу часова знаходзіліся ў Рэспубліцы Беларусь. Усе патрабаванні па забеспячэнні належнага ўзроўню абароны персанальных даныя былі выкананыя.

Асноўнымі інфармацыйнымі кампанентамі мікраданых з’яўляюцца тры базавыя табліцы: першая змяшчае інфармацыю па кожнай хатняй гаспадарцы, другая — базавую інфармацыю аб памяшканнях, у якіх пражываюць ўладальнікі гэтых хатніх гаспадарак, і трэцяя — першасныя даныя аб асобах, якія ўваходзяць у склад хатніх гаспадарак (пол, узрост, узровень адукацыі, міграцыйныя характарыстыкі, нацыянальнасць, мова, занятасць і іншыя). Даныя размеркаваны па рэгіёнах і тыпу мясцовасці, таксама прысутнічае прыкмета вялікага горада

«Асноўная мэта фарміравання мікравыбаркі складаецца ў забеспячэнні навуковай супольнасці дэталёвай інфармацыяй аб малых групах насельніцтва ў сукупнасці з метаданымі, інфармацыяй аб структурах выбаркі, нарматыўна-даведачнай дакументацыяй. Доступ да базы даных 10-працэнтнай выбаркі будзе прадастаўлены зацікаўленым карыстальнікам (перш за ўсё навукова-даследчым колам) з патрабаваннем аб захаванні прыватнасці інфармацыі і спасылкай на Белстат пры напісанні навуковай працы або артыкула. Механізм доступу будзе прадугледжваць абавязковую аўтарызацыю», — канстатавала начальнік упраўлення.

Паводле яе, Белстат не збіраецца спыняцца на дасягнутым. «На 2023 год запланавана разгортванне інфармацыйна-аналітычнай сістэмы „Геастатыстыка“. Карыстальнікам будзе даступная магчымасць графічнай візуалізацыі прасторавых даных і звязанай з імі афіцыйнай статыстычнай інфармацыі ў інтэрактыўным рэжыме, — адзначыла Ірына Бічан. — Першапачаткова ў сістэму будуць загружаныя выніковыя звесткі перапісу насельніцтва 2019 года, а пасля сістэма будзе напоўненая афіцыйнай статыстычнай інфармацыяй па розных галінах статыстыкі».

Вынікі гэтай работы будуць запатрабаваныя ўсімі коламі карыстальнікаў — ад рэспубліканскіх органаў дзяржкіравання да радавых грамадзян Рэспублікі, заключыла спецыяліст.