Стварэнне электрыфiкаваных раёнаў шматкватэрных дамоў, укараненне новых тэхналогiй, якiя працуюць на электраэнергii, знiжэнне да канца года энергаёмiстасцi на 0,7 %, а таксама будаўнiцтва ў сталiцы завода для спальвання смецця, дзе будуць перапрацоўваць да паўмiльёна тон адходаў штогод. Гэтыя i iншыя планы дзяржпраграмы «Энергазберажэнне» на 2021—2025 гады, якая цяпер узгадняецца, а таксама некаторыя вынiкi папярэдняй агучылi спецыялiсты падчас анлайн-канферэнцыi ў БелТА.
Менш iмпартных ПЭР, больш айчынных МВП
Энергаёмiстасць ВУП Беларусi, па iнфармацыi мiжнароднага энергетычнага агенцтва, складае 160 кiлаграмаў нафтавага эквiваленту па парытэце пакупнiцкай здольнасцi на тысячу долараў ЗША (кг н.э./тыс. долараў). Нашу краiну па гэтым паказчыку можна параўнаць з такiмi дзяржавамi, як Фiнляндыя i Канада, аднак разам з тым ВУП Беларусi на 20 % вышэй за сярэднесусветны ўзровень. Пры гэтым курс на змяншэнне энергаёмiстасцi — не самамэта, каб наблiзiцца да энергаёмiстасцi сярэднесусветнага ўзроўню, а задача, каб як мага менш спажываць палiўна-энергетычных рэсурсаў, 83,5 % якiх краiна iмпартуе, паведамiў Мiхаiл МАЛАШАНКА, намеснiк старшынi Дзяржкамiтэта па стандартызацыi, дырэктар Дэпартамента па энергаэфектыўнасцi:
— Ад энергетычнага складнiка ў значнай ступенi залежаць выдаткi вытворчасцi i матэрыяльны дабрабыт грамадства, а энергетычны патэнцыял эканомiкi i яе энергаэфектыўнасць у сучасным свеце — важны паказчык развiцця дзяржавы.
Для краiны, якая мае дэфiцыт уласных энергарэсурсаў, аптымальнае развiццё i функцыянаванне эканомiкi — адзiн з прыярытэтных кiрункаў дзейнасцi ўлады i ўсiх спажыўцоў i вытворцаў палiўна-энергетычных рэсурсаў (ПЭР) для забеспячэння канкурэнтаздольнасцi прадукцыi на сусветным рынку. Таму павышэнне энергаэфектыўнасцi эканомiкi ў цэлым — адна з прыярытэтных задач дзяржавы.
Асноўны iнструмент правядзення энергаэфектыўнай палiтыкi ў краiне з 1996 года — распрацоўка i рэалiзацыя праграм энергазберажэння на кожныя пяць гадоў. Iх мэта — дасягненне эканомii ПЭР за пяцiгоддзе ад 5 млн тон умоўнага палiва (у. п.) да 7,5 млн тон у. п. За 2016—2020 гады трэба сэканомiць чарговыя 5 млн тон у. п., у тым лiку сёлета — 1180 тыс. тон у. п.
Асноўная задача — не павялiчыць энергаёмiстасць ВУП з улiкам росту ВУП i ўводу ў эксплуатацыю АЭС. Заслуга рэгiянальных упраўленняў Дэпартамента па энергаэфектыўнасцi i ўсёй сiстэмы ЖКГ — масавы ўвод энергакрынiц на мясцовых вiдах палiва (МВП). З 3,8 тысячы энергакрынiц у сiстэме ЖКГ 2,7 тысячы пераведзены на МВП, у асноўным шчэпкi i торф, удакладнiў ён.
РДФ-палiва i бiягаз
Жорсткая эканомiя ПЭР i змяншэнне затрат на ўсе вiды ствараемай прадукцыi, у тым лiку цепла- i электраэнергii, — задачы па павышэннi энергаэфектыўнасцi сацыяльна-эканамiчнага комплексу, якiя стаяць перад краiнай у наступным пяцiгоддзi, абазначыў Аляксандр ДАНIЛЕНКА, начальнiк вытворча-тэхнiчнага аддзела Дэпартамента па энергаэфектыўнасцi Дзяржстандарта:
— Распрацаваны i перададзены на ўзгадненне ўсiм заказчыкам i iншым зацiкаўленым асобам праект дзяржаўнай праграмы «Энергазберажэнне» на 2021—2025 гады, ужо атрымана заключэнне пастаяннай мiжведамаснай камiсii па дзяржпраграмам. Практычна ўсе заказчыкi ўзгаднiлi праект, засталося дамовiцца толькi з Мiнбудархiтэктуры, Магiлёўскiм i Гродзенскiм аблвыканкамамi. З iмi iснуюць некаторыя рознагалоссi па аб'ёмах выкарыстання на энергетычныя мэты на працягу наступнага пяцiгоддзя цвёрдых камунальных адходаў, так званага РДФ-палiва.
Асноўныя мэты праграмы — павышэнне энергетычнай самастойнасцi краiны за кошт павелiчэння ў структуры палiўна-энергетычных рэсурсаў МВП, гаручых адходаў, у тым лiку РДФ-палiва ў арганiзацыях цэментнай прамысловасцi. Павелiчэнне выкарыстання энергii ветру, сонца i натуральнага патоку вады i геатэрмальных крынiц, а таксама павышэнне энергаэфектыўнасцi для забеспячэння росту ВУП без значнага павелiчэння валавога ўжывання ПЭР, якое аб'ектыўна абумоўлена ўводам у эксплуатацыю АЭС.
Для дасягнення пастаўленых мэт у сферы энергазберажэння неабходна ў межах падпраграмы № 1 па павышэннi энергаэфектыўнасцi сэканомiць каля 2,5-3 млн тон у. п. ПЭР. А ў межах падпраграмы № 2 па развiццi i выкарыстаннi мясцовых ПЭР мяркуецца ўвесцi ў эксплуатацыю больш за 550 мВт магутнасцяў на драўняным палiве, што дазволiць павялiчыць выкарыстанне мясцовых палiўных рэсурсаў больш як на 151 тыс. тон у. п. i зменшыць ужыванне газу на 130 млн м3. За 2021—2023 гады мяркуецца стварыць у краiне ўстаноўкi аднаўляльных крынiц энергii (АКЭ) агульнай электрычнай магутнасцю 129,5 мВт, 15 мВт з якiх — бiягазавыя ўстаноўкi, 29,8 мВт — ветраэнергетычныя, 10 мВт — фотаэлектрычныя станцыi, 29 мВт — гiдраэлектрастанцыi, 5,6 мВт — мiнi-станцыi на драўняным палiве i бiямасе i 40 мВт — палiва ад цвёрдых камунальных адходаў, паведамiлi эксперты.
Зводнымi мэтавымi паказчыкамi праграмы да 2026 года стануць, па-першае, знiжэнне энергаёмiстасцi ВУП не менш чым на 7 % да сёлетняга ўзроўню пры тэмпах яго росту ў 2021—2025 гадах на 121,5 %. Па-другое, забеспячэнне долi МВП у валавым спажываннi палiўных рэсурсаў не менш за 16,1 %. Па-трэцяе, павелiчэнне выкарыстання АКЭ да 8 %.
— Дзяржпраграмай «Энергазберажэнне» на новую пяцiгодку (2021—2025 гады) запланаваны шэраг кiрункаў, якiя дазволяць рацыянальна выкарыстоўваць ПЭР i разам з тым павялiчыць электраспажыванне краiны ў цэлым. У дакуменце прадугледжаны цэлы раздзел, скiраваны на ўвод энергакрынiц, якiя выкарыстоўваюць цеплаэнергiю на ацяпленне i гарачае водазабеспячэнне, — дадаў Мiхаiл Малашанка.
Мяркуецца, што ўзвядзенне цэлых электрыфiкаваных раёнаў шматкватэрнай жылой забудовы дазволiць пры тэмпах будаўнiцтва ў 3,5 млн м2 у год штогод павялiчваць спажыванне электраэнергii на ацяпленне i гарачае водазабеспячэнне да прыкладна 370 млн кВт·г. Запланаваны i ўвод новых тэхналогiй, якiя будуць выкарыстоўваць электраэнергiю, у тым лiку для ацяплення ў невялiкiх населеных пунктах, дзе сабекошт цеплаэнергii вышэй за 100 рублёў за 1 Гкал. Намечана таксама ўкараненне новых тэхналогiй пераводу тэхналагiчных цыклаў з выкарыстаннем прыроднага газу на электратэхналогii.
Аптымальнае цеплакарыстанне i эфектыўная мадэрнiзацыя
Кiрункамi развiцця галiны энергазберажэння ў межах рэалiзацыi Мэт устойлiвага развiцця (МУР) да 2030 года стане далейшая мадэрнiзацыя i тэхнiчнае пераўзбраенне вытворчасцяў з укараненнем сучасных навукаёмiстых рэсурсазберагальных тэхналогiй з паглыбленнем аўтаматызацыi i электрыфiкацыi прамысловай вытворчасцi, абазначыў Аляксандр Данiленка:
— Плануецца павышэнне эфектыўнасцi работы iснуючых энергетычных магутнасцяў на аснове выкарыстання iнавацыйных энергаэфектыўных тэхналогiй з паэтапным вывадам з ужытку фiзiчна i маральна састарэлага абсталявання з абавязковым укараненнем сiстэм цеплынi адыходзячых дымавых газаў. А таксама максiмальнае павелiчэнне выкарыстання нiзкапатэнцыйных другасных энергарэсурсаў, у тым лiку за кошт укаранення абсарбцыйных бромiста-лiтыевых помпаў.
Пры ўвядзеннi новых шматкватэрных дамоў для скарачэння аб'ёму будаўнiцтва камунiкацый будуць аптымiзоўваць схемы цеплазабеспячэння за кошт выкарыстання электраэнергii на ацяпленне i гарачае водазабеспячэнне, у тым лiку праз ужыванне для гэтых мэт цеплавых помпаў. Паэтапная комплексная цеплавая мадэрнiзацыя эксплуатуемага шматкватэрнага жыллёвага фонду з прыцягненнем сродкаў уласнiкаў, згодна з Указам № 327, таксама павiнна паспрыяць аптымiзацыi спажывання цеплаэнергii. Уцяплiцца ў межах указа налета пагадзiлiся жыхары дзевяцi дамоў краiны: трох будынкаў у Брэсцкай вобласцi, аднаго — у Гродзенскай, двух — у Мiнскай i трох — у Магiлёўскай. У апошнiм рэгiёне, дарэчы, адзiн дом ужо прайшоў тэрмарэнавацыю, а два ў працэсе.
Павысiць эфектыўнасць цеплазабеспячэння мяркуецца i праз аптымiзацыю схем цеплазабеспячэння населеных пунктаў з лiквiдацыяй неэфектыўных цеплакрынiц або дэцэнтралiзацыю цеплазабепячэння з лiквiдацыяй доўгiх i незагружаных пара- i цеплатрас. Магчыма таксама ўкараненне, дзе гэта мэтазгодна эканамiчна i тэхнiчна, лакальных сучасных аўтаматызаваных электрычных крынiц цеплаэнергii, у тым лiку цеплавых помпаў. А на аб'ектах сацыяльнай сферы энергаэфектыўнасць павысяць за кошт рэалiзацыi комплекснай цеплавой мадэрнiзацыi, пералiчыў начальнiк аддзела кiрункаў рэалiзацыi энергаэфектыўных планаў:
— Плануецца мадэрнiзацыя сiстэм асвятлення з дапамогай энергаэфектыўных асвятляльных прылад, аўтаматычных сiстэм кiравання асвятленнем i сiстэм дыспетчарызацыi. А таксама сельскагаспадарчых вытворчасцяў з выкарыстаннем электрацеплавых установак для стварэння мiкраклiмату на комплексах жывёлагодоўлi, сушкi i актыўнай вентыляцыi збожжа. Задачы па энергаэфектыўнасцi дапамогуць выканаць укараненне гарадскога электратранспарту i электракараў, стварэнне крынiц энергii, якiя выкарыстоўваюць МВП, у асноўным драўнянае i тарфяное, а таксама гаручыя адходы. На гэта ж будзе працаваць i будаўнiцтва лакальных бiягазавых комплексаў у сельгасарганiзацыях, якiя разводзяць буйную рагатую жывёлу, свiней i птушку, на ачысных збудаваннях, палiгонах захоўвання адходаў. У арганiзацыях ЖКГ плануюць стварыць магутнасцi па вытворчасцi РДФ-палiва для яго выкарыстання на энергакрынiцах.
На выкананне дзяржпраграмы плануюць зрасходаваць каля 4,2 млрд беларускiх рублёў, прыкладна 288 млн з якiх возьмуць з рэспублiканскага бюджэту, каля мiльярда — з мясцовых бюджэтаў, 2,2 млрд — з уласных сродкаў арганiзацый, плануецца атрымаць 472 млн крэдыту i каля 230 млн — за кошт iншых крынiц фiнансавання.
Iрына СIДАРОК
Фота БелТА
Спасылкі
[1] https://zviazda.by/be/tags/iryna-sidarok-0
[2] https://zviazda.by/be/ekanomika
[3] https://zviazda.by/be/tags/elektraenergiya
[4] https://zviazda.by/be/tags/energazberazhenne
[5] https://zviazda.by/be/tags/smecce
[6] https://zviazda.by/be/tags/adhody
[7] https://zviazda.by/be/tags/energetyka