Саюз 43-гадовага прэзідэнта Францыі Эмануэля Макрона і 67-гадовай Брыжыт, 83-гадовага рэжысёра Андрона Канчалоўскага і 47-гадовай Юліі Высоцкай, спявачкі Алы Пугачовай і гумарыста Максіма Галкіна, малодшага за сваю жонку на 27 гадоў... Прыклад Эдуарда VІІІ, які адрокся ад трону, каб ажаніцца на разведзенай Уоліс Сімпсан... Гісторыя кахання простай афіцыянткі Наталлі Аліевай са Смалявічаў і наследнага прынца Дубая...
Любая — узроставая, сацыяльная, адукацыйная, культурная, фінансавая — няроўнасць, вядома, ускладняе адносіны мужчыны і жанчыны. Дык чаму ж і тыя, і іншыя ўсё-ткі ідуць «на збліжэнне» і рашаюцца на сумеснае жыццё?
Любоў ратуе ад «узросту»
На думку спецыялістаў, розніца ў 7—10 гадоў ужо стварае пэўныя складанасці паміж партнёрамі. Чым больш узроставы разрыў, тым больш адрозненняў, несупадзенняў, тым складаней іх пераадолець. І заўсёды вялікая спакуса ўгледзець у мезальянсах маладых дзяўчат і юнакоў са спелымі «папікамі» і «матулямі» выключна карыслівае імкненне — уладкавацца ў жыцці, палепшыць фінансавае становішча, падняцца па кар'ернай лесвіцы. Але не ўсё і не заўсёды так прымітыўна і проста.
— Дзяўчаты нярэдка выбіраюць сталых спадарожнікаў, каб адчуваць сябе пад абаронай, зведваць клопат і ўвагу, якіх не хапала ў дзяцінстве, — кажа псіхолаг Алена Гурына. — Часта яны раслі ў сем'ях, дзе не было бацькі ці ён не займаўся выхаваннем дачкі, выяўляў абыякавасць або залішнюю строгасць, патрабавальнасць. Стаўшы дарослымі, такія дзяўчаты імкнуцца кампенсаваць недахоп любові ў адносінах з мужам. Гатовых стаць апорай, песціць і клапаціцца пра жонку як пра маленькую дзяўчынку сярод аднагодкаў значна менш, чым сярод мужчын старэйшага пакалення.
За вядомай фразай «сівізна — у бараду, чорт — у рабрыну» ляжаць звычайна ўзроставыя крызісы 50—60-гадовых мужчын. Гэта час падвядзення вынікаў, і калі яны несуцяшальныя, ёсць незадаволенасць дасягнутым, то мужчыны імкнуцца «перазагрузіцца» ў новых адносінах. Яны часта сыходзяць ад жонак-аднагодак да маладзенькіх спадарожніц, спадзеючыся атрымаць новы імпульс для руху наперад. Жонкі, прыдатныя ў дочкі, падсілкоўваюць іх энергіяй, павышаюць самаацэнку і рэйтынг у вачах навакольных.
Ёсць і іншыя псіхалагічныя матывы няроўнага выбару. 35-гадовым мужчынам часам цяжка будаваць партнёрскія адносіны з паспяховымі равесніцамі, а побач з 20-гадовай дзяўчынай яны адчуваюць сябе больш дасведчанымі, спелымі, гэта падабаецца і ўсяляе ўпэўненасць у сабе.
Больш распаўсюджанымі сталі шлюбы сталых жанчын з маладымі мужчынамі. Здараецца, прывабныя альфонсы свядома выбіраюць у спадарожніцы «мамак», гатовых іх нават утрымліваць, абы не застацца ў адзіноце. Але зноў далёка не заўсёды адносіны гэтым вычэрпваюцца. Часам жанчына выбірае сабе маладога спадарожніка, «усынаўляе» яго з-за нерэалізаванага мацярынскага патэнцыялу, з-за таго, што дзеці выраслі, мужа і ўнукаў побач няма, а навыкаў і жадання жыць уласнымі інтарэсамі не сфарміравалася. Часам мужчына ініцыіруе адносіны, паколькі яму шчыра падабаецца спелая жанчына, а яна адгукаецца на праяўленне пачуццяў з яго боку, адчуваючы сябе жаданай і прывабнай, нягледзячы на ўзрост.
У сексуальным дачыненні няроўныя па ўзросце саюзы пры супадзенні пэўных перыядаў могуць быць цалкам гарманічнымі. Лібіда мужчыны бліжэй да 50 гадоў пачынае згасаць, у яго зніжаецца патрэба ў колькасці палавых актаў, з'яўляецца большы кантроль. Ён гатовы павялічыць прэлюдыю, праяўляе больш ласкі, у чым і маюць патрэбу маладыя партнёркі. А 35—45-гадовыя жанчыны, знаходзячыся на піку сексуальнасці, могуць выдатна супадаць у сваіх патрэбах і магчымасцях з 25-летнімі партнёрамі.
— Але і рызык у рознаўзроставых саюзах дастаткова, — лічыць Алена Гурына. — Розны бэкграўнд (гульні, школьныя будні, студэнцкія традыцыі, кнігі, фільмы, музыка), на якім раслі і фарміраваліся прадстаўнікі розных пакаленняў, часта стварае непаразуменне паміж партнёрамі. Калі цытаты з фільма або кнігі знаходзяць водгук у спадарожніка, гэта вельмі збліжае. Праблемы ў такім шлюбе ўзнікаюць і з прычыны баўлення вольнага часу, адносін са сваякамі, сябрамі. Спелы чалавек не заўсёды захоча ісці на дыскатэку, гуляць у боўлінг, а больш ахвотна застанецца дома, аддасць перавагу вузкаму колу блізкіх людзей, а не шумнай кампаніі.
Маладыя «палавінкі», асабліва ў перыяд закаханасці, не заўсёды аддаюць сабе справаздачу ў тым, што ў недалёкай перспектыве ім, магчыма, прыйдзецца даглядаць хворага ці нямоглага спадарожніка. Як правіла, ім складана знайсці агульную мову з ужо дарослымі дзецьмі сваіх партнёраў ад ранейшых шлюбаў. Часта яны хочуць сваіх дзяцей, у той час як іх сталыя спадарожнікі — супраць. Гэта вельмі сур'ёзныя рознагалоссі. І калі не атрымаецца дасягнуць кампрамісу, то адносіны хутчэй за ўсё завершацца. Праўда, ёсць мужчыны, якія і ў 70 гадоў гатовы стаць бацькамі і іх не бянтэжыць, што ставіць на ногі дзіця іх маладым жонкам прыйдзецца, магчыма, у адзіночку.
— Нярэдка няроўныя шлюбы атручвае рэўнасць з боку спелых мужчын і жанчын, іх падазрэнні з прычыны здрады «моладзі», — працягвае Алена Гурына. — Жанчынам у такіх саюзах дадатковы стрэс ствараюць перажыванні і трывогі з-за знешнасці, якая выдае ўзрост, з-за рэакцыі навакольных на іх мезальянс. Дарэчы, паводле некаторых замежных даследаванняў, маладзейшыя партнёры ў няроўных па ўзросце шлюбах старэюць хутчэй, чым у роўных.
Рознаўзроставыя саюзы па-ранейшаму не ўсімі і не ўсюды прымаюцца. Але ў цэлым грамадства стала прыкметна лаяльнейшым да іх. Жанна Маро казала: «Узрост не абараняе ад кахання, але каханне ратуе ад узросту».
Важней за тытулы
Цяперашні кароль Іспаніі Філіп VІ шчасліва жанаты на разведзенай журналістцы Лецісіі Орціс Ракасалана. Абодва мужы прынцэсы Манака Стэфаніі — не яе «кола»: першы быў целаахоўнікам, другі — цыркавым акрабатам. Ужо некалькі японскіх прынцэс не пабаяліся страціць тытулы, каб выйсці замуж па каханні за звычайных суграмадзян.
Калі ўжо манаршыя асобы могуць дазволіць сабе кіравацца пачуццямі, дык іншыя — тым больш. Базавыя патрэбы — у каханні, разуменні, удзеле — маюць у сучасным свеце велізарнае значэнне незалежна ад сацыяльнага і фінансавага становішча. Што рабіць, калі багатыя і знакамітыя часам не знаходзяць іх у прадстаўнікоў свайго саслоўя?
Дапусцім, мужчына найлепшыя маладыя гады аддаў, будуючы кар'еру і дабіваючыся фінансавага поспеху. І вось усё ў яго ёсць, акрамя кахання і разумення. Жонка разглядае яго выключна як «кашалёк» і зусім не цікавіцца, чым ён жыве, што яго хвалюе. Вядома, мужчына пачне шукаць цяпло і разуменне «на баку», і яго наўрад ці збянтэжыць, калі іх «прапануе» жанчына іншага сацыяльнага або фінансавага статусу.
— Адрозненні ў жыццёвым вопыце, перажываннях, менталітэце, звычках, поглядах на выхаванне дзяцей і г. д., безумоўна, перашкаджаюць дамагчыся ў адносінах гармоніі, — прызнае Алена Гурына. — Сям'я людзей высокага сацыяльнага становішча звычайна цяжка прымае прадстаўнікоў нізоў. А партнёрам, якія стаяць на больш нізкіх сацыяльных прыступках, нялёгка пераадолець прорву, якая падзяляе іх з выбраннікам. Ім патрабуецца прыкласці намаганні, каб расці, вучыцца, развівацца. Успомнім «Пігмаліён» Б. Шоу: як няпроста было Элізе Дулітл асвоіць гаворку прадстаўнікоў вышэйшага грамадства, манеры і нормы паводзін.
У нашых рэаліях шлюб жонкі-ўрача і мужа-вадзіцеля можа аказацца цалкам устойлівым, калі мужчына ганарыцца спадарожніцай, падтрымлівае яе, не раўнуе да прафесійных, кар'ерных поспехаў і сам развіваецца як асоба. Калі ж партнёр пасля заканчэння мядовага месяца пачне камплексаваць з прычыны інтэлектуальнай, адукацыйнай перавагі сваёй палавінкі, зневажаць жонку з-за гэтага, то адносіны альбо завершацца, альбо будуць прыносіць пакуты.
Па словах Алены Гурынай, у сваёй практыцы яна неаднойчы сустракала прыклады, калі «ўзорнапаказальныя» дзяўчаты з забяспечаных сем'яў выбіралі сабе ў спадарожнікі жыцця «двоечнікаў-хуліганаў» з сацыяльна праблемных сем'яў. У аснове такіх гісторый, як правіла, — жаданне выратаваць «грэшніка», ашчаслівіць яго і чаканне ў адказ бязмежнай удзячнасці і кахання. Аднак перавыхаваць, перарабіць чалавека пад сваё «лекала», калі той сам гэтага не жадае, не атрымаецца. Гэта загадзя правальны план.
Быць або не быць?
— Узровень рэфлексіі і ўсвядомленасці ў любым шлюбе вельмі важны, — падкрэслівае Алена Гурына. — Для «няроўных» (па ўзросце, сацыяльным і фінансавым статусе, веравызнанні) партнёраў вельмі важны матывы, па якіх яны выбіраюць адзін аднаго, разуменне будучых цяжкасцяў, гатоўнасць прыкладаць намаганні для іх пераадолення, здольнасць ісці на кампрамісы, дамаўляцца, чымсьці ахвяраваць. Калі людзям цікава разам, калі яны задавальняюць патрэбы адзін аднаго — у каханні, клопаце, матэрыяльным забеспячэнні, інтэлектуальным развіцці і г. д., — то шанцы захаваць адносіны ўзрастаюць.
Многія лічаць, што «няроўным» партнёрам варта не спяшацца з афіцыйным афармленнем адносін, а пажыць нейкі час разам, прыгледзецца адзін да аднаго, абмеркаваць свае чаканні і асцярогі. Гэта нядрэнная парада.
Але на памяць прыходзіць прыклад англійскай пісьменніцы Агаты Крысці. Калі 25-гадовы Макс Мэлаўн зрабіў ёй прапанову, яна вырашыла параіцца з сястрой: яе бянтэжыла 15-гадовая розніца ва ўзросце з жаніхом. Сястра парэкамендавала Агаце не спяшацца і праверыць пачуцці на сапраўднасць. Выслухаўшы, пісьменніца вырашыла... не адкладваць шлюб. «Разумееш, за тры гады я яшчэ больш састарэю. Жыццё праходзіць, і час ляціць вельмі хутка. Мабыць, я выйду замуж за Макса, пакуль ён прапануе. І наогул — ці мала што наперадзе...»
Рызыка памыліцца ёсць і ў партнёраў аднаго ўзросту, сацыяльнага становішча, фінансавага статусу. А няроўныя шлюбы могуць аказацца вельмі «роўнымі» і гарманічнымі ў псіхалагічным дачыненні, калі абодва партнёры бяруць і даюць адзін аднаму пароўну шчасця, радасці, упэўненасці, цяпла. Так што, калі гаворка датычыцца спраў сардэчных, самае дакладнае — слухаць сябе і сваё сэрца.
Вольга Паклонская
Спасылкі
[1] https://zviazda.by/be/author/volga-paklonskaya
[2] https://zviazda.by/be/gramadstva
[3] https://zviazda.by/be/syamya-i-demagrafiya
[4] https://zviazda.by/be/tags/kahanne
[5] https://zviazda.by/be/tags/lyubou
[6] https://zviazda.by/be/tags/spravazdacha-ab-nyarounasci-palou