«Сёння спорт вышэйшых дасягненняў — гэта не проста спаборніцтва чалавечых рэсурсаў, але і спаборніцтва медыцынскіх навуковых тэхналогій і тэхналогій кожнай дзяржавы», — такое меркаванне выказала Ірына Малёваная, дырэктар Рэспубліканскага навукова-практычнага цэнтра спорту на прэс-канферэнцыі, прысвечанай інавацыям у спорце.

Беларусь заўжды мела славу спартыўнай дзяржавы. Каля 25 працэнтаў насельніцтва займаецца фізічнай культурай і спортам. Штогод беларускія спартсмены заваўёваюць на міжнароднай арэне больш за паўтысячы медалёў. Гэта дазваляе нашай краіне ўваходзіць у дзясятку лідараў па спартыўных выніках і ўзнагародах. Таму інавацыі для айчынага спорту маюць вялікае значэнне.

У Беларусі флагманам навукова-медыцынскага суправджэння спорту вышэйшых дасягненняў з’яўляецца менавіта РНПЦ спорта. Некаторыя напрамкі сканцэнтраваны ў Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі і Беларускім дзяржаўным ўніверсітэце фізічнай культуры.

Ірына Малёваная расказала, што пад назіраннем спецыялістаў РНПЦ спорту знаходзіцца больш за 36 тысяч спартсменаў найвышэйшай кваліфікацыі. У цэнтры працуе 14 медыцынскіх адзялянняў, 6 навуковых лабараторый. Штодзенна каля тысячы спартсменаў зврятаюцца ў цэнтр за рознымі відамі дапамогі. Дырэктар паведаміла пра прыярытэтныя напрамкі дзейнасці цэнтра. Асноўны — адсочванне стану спартсмена падчас яго падрыхтоўкі. «У нас распрацаваны ўласныя аўтарскія методыкі нагрузачнага тэсціравання. І яны пратэставаны ў некаторых еўрапейскіх краінах, у тым ліку і ў зімовых відах спорту, гэта зараз актуальна напярэдадні Алімпійскіх гульняў у Пекіне. Шэраг трэнераў з еўрапейскіх краін вызначылі прыярытэтнымі менавіта нашыя методыкі.

У цэнтры надаецца вялікая ўвага прафілактыцы траўматызму. На гэта працуе лабараторыя траўматызму, у якой з дапамогай сучаснага абсталявання вызначаецца стан цяглічнага апарата з мэтай дыягностыкі паталагічнай асіметрыі цягліц, якая ўзнікае ў спартсменаў высокага ўзроўня для таго, каб своечасова яе адкарэктаваць і не дапусціць стомленых траўм і пераломаў.

Надаецца ўвага стану апорна-рухальнага апарата, улічваючы, што ў некаторых відах спорту гэтае тэсціраванне трэба праходзіць вельмі часта. Мы выкарыстоўваем оптыка-тапаграфічны метад, які скануе не проста апорна-рухальны апарат але і розныя варыянты асіметрыі, адхіленні і праводзіць поўную дыягностыку стану апоры, ступні. У нашым цэнтры працуе 3D-прынтар, які вырабляе карэкцыйныя адрэзы і спецыяльныя сцелькі 1–2 мм таўшчынёй. Яны могуць насіцца ў любым абутку ў любую пару года».

Таксама ў РНПЦ спорта праводзяць індывідуальны падбор спартыўнага харчавання з улікам узросту, інтэнсіўнасці абмену рэчываў, энергетычных траўмаў, полу. Распрацавана праграмнае забеспячэнне і рыхтуецца мабільнае прыкладанне для таго, каб спартсмен на любым этапе гадавога цыклу падрыхтоўкі мог скарэктаваць свой рацыён. Цэнтр валодае ўнікальнымі абсталяваннем і методыкамі па аднаўленчых і рэабілітацыйных працэдурах з улікам віду спорту і характару траўмы. Ірына Малёваная, падкрэслівае, што гэтыя методыкі дазваляюць паставіць спартсмена на ногі. Паводле яе слоў, сёння асноўная мэта — спартыўнае даўгалецце, каб спартсмен працягваў трэніравацца і весці актыўны лад жыцця.

І калі РНПЦ засяроджаны на спорце вышэйшых дасягненняў, то ў Беларускім дзяржаўным універсітэце фізічнай культуры распрацоўваюць тэхналогіі для спартыўнага рэзерву. Як расказала Таццяна Маразевіч-Шылюк, прарэкатр па навуковай рабоце, гэтым займаецца аддзел інавацыйных спартыўных тэхналогій. Спецыялістамі гэтага аддзела і студэнтамі ўніверсітэта распрацавана спецыяльнае абсталяванне для тэсіцравання спартсменаў у «палявых» умовах падчас трэніровак. Ва ўніверсітэце ёсць лабараторыя функцыянальнай дыягностыкі і рэабілітацыйных тэхналогій. Асноўны напрамак яе дзейнасці — маніторынг адаптацыі фізіялагічных сістэм арганізма спартсменаў да нагрузак рознай, а таксама псіхалагічнае суправаджэнне трэніровачнага і спаборніцкага працэсу. Пад кіраўніцтвам загадчыка лабараторыяй Дзмітрыя Зубоўскага распрацаваны спецыяльная медыцынская прылада аўдыявізуальнай стумыляцыі. Вучоны расказаў, што гэтая прылада дазваляе, стымуляючы сэнсорыку, развіваць рухальныя здольнасці дзяцей з абмежаванымі магчымасцямі. Такім чынам у БДУФК робіцца яшчэ адзін крок у развіцці параалімпійскага спорту.

Валерыя СЦЯЦКО

Прэв’ю: pexels.com