Калі ў маім родным пасёлку абваліўся школьны дах і пад ім загінулі людзі, трагедыю перажывалі ўсе землякі. А потым жыхары падзяліліся на спачуваючых і зайздрослівых. Сем'ям загінулых дзяржава выплаціла немалую суму — так званую кампенсацыю. Злыя языкі і па сёння чэшуць, што бацькі нажыліся на смерці сваіх дзяцей. А я тады не разумела: якія грошы могуць кампенсаваць такую страту. Мне падавалася нават абразай з боку ўлад спрабаваць мераць жыццё банкнотамі. Цяпер я пераканана, што лёс сам выдае кампенсацыі пацярпелым. І куды больш вартай валютай, чым грашовая.
У знаёмых бізнесменаў згарэла лазня. Новая, вялікая, укамплектаваная лазня для кліентаў, якую толькі што аснасцілі свежазакупленай тэхнікай. Гаспадыня толькі ўздыхнула: «Шкада, але, відаць, так трэба». І неўзабаве да яе ў рукі прыплыў новы бізнес. Іншы напрамак, незанятая ніша. А памяшканне пад яго ўжо гатова! Рамонцік толькі зрабіць, аснасціць — і наперад! Новы бізнес пайшоў як па масле. Кампенсацыя.
Матуля дзяўчынкі з ДЦП, просячы дапамогі ў «Клуба 5000», расказвае сваю няпростую гісторыю. У захворванні дачушкі яна вінаваціць медыкаў. Па-першае, роды вялі няправільна, вымучылі немаўля, наглыталася яно каляплодных водаў, з'явілася на свет кволенькім, хоць уся цяжарнасць праходзіла добра. І, не звяртаючы ўвагу на стан дзяўчынкі, педыятр робіць другую стратэгічную памылку — прышчэпку. Пасля гэтага немаўля забіраюць у рэанімацыю. І ў якасці кампенсацыі праз нейкі час жыццё дасылае разгубленай матулі новага доктара, ужо неўролага. Ён шчыра кажа ёй, што медыцына ў іх выпадку можа толькі нашкодзіць. «Шукайце альтэрнатыўныя метады лячэння», — з гэтай фразы пачалося выратаванне дзяўчынкі. Маці возіць яе на сеансы дэльфінатэрапіі, іпатэрапіі, лечыць сонцам, морам і свежым паветрам. Прырода робіць неверагоднае! У той час, як іншыя дзеці з істотна меншымі пашкоджаннямі становяцца глыбокімі інвалідамі праз пабочныя дзеянні медыцынскіх сродкаў і працэдур.
Калі не стала на гэтым свеце маёй цёткі, у стрыечнага брата, яе сына, і без таго быў няпросты жыццёвы перыяд. Мы хваляваліся, як ён перанясе страту, і не ведалі, з якога боку падтрымліваць. І ў момант, калі апускаліся рукі, Нябёсы дасылаюць яму спадарожніцу, якая стала цэлым светам. Няхай сабе толькі на нейкі, але патрэбны час. Ён нават у сне пачынаў размову з маці, а заканчваў з дзяўчынай, ішоў на прагулку з матуляй, а вяртаўся ўжо з каханай. Кампенсацыя? Кампенсацыя!
Нават калі Бог абірае кагосьці ахвярай страшнай хваробы, раку, Ён дасылае кампенсацыю. Жанне Фрыске — сына і клапатлівага мужа, які прайшоў выпрабаванне і даказаў свае пачуцці. Хто ведае, можа, застаючыся здаровай і прыгожай сёння, яна была б адзінокай і няшчаснай. Без кампенсацыі.
Я ведаю некалькі сем'яў, якія ўтварыліся ў бальніцы, у Цэнтры дзіцячай анкалогіі, гематалогіі і імуналогіі, на нашых вачах. Прыехаўшы лячыць сваё дзіцятка, няшчасная матуля з далёкай глыбінкі расплюшчвала вочы і бачыла, што муж-прапойца, які яшчэ і руку часцяком на яе падымае, не адзіны мужчына ў свеце. Кідала такога, не азіраючыся, і сыходзілася з адзінокім таткам у клініцы, які таксама апёкся ў выбары паловы. Не ўсім з такіх пар шчасціла ехаць дадому поўным складам — яны разам перажывалі смерць дзяцей і разам пачыналі новае жыццё. Як кампенсацыю.
А была адна матуля, удава, гадавала дваіх дзетак. Жыла сям'я за рысай беднасці. Але такая была сумленная, такая шчырая, сардэчная. І давялося ёй прайсці лячэнне ў дзіцячым анкацэнтры і пахаваць сыночка. А пакуль ён лячыўся, сям'ю наведвала замежная дэлегацыя, гуманітарную дапамогу прывозіла. Падтрымлівалі маці, калі хлопчыка не стала. І так яна сваёй дабрынёй уразіла аднаго мужчыну, што забраў яе разам з другім дзіцем, пасадзіў на «белага каня» і павёз за мора-акіян, па другі бок ад рысы беднасці. Казка? Не, кампенсацыя.
Цяпер я пераканана, што кампенсацыі раздае не дзяржава, не Прэзідэнт, не райвыканкам і не каса ў банку. Іх раздае Бог, Сусвет, жыццё — каму што бліжэйшае. І кантрольны аргумент у падтрымку маёй тэорыі Кампенсацыі.
Анкалагічныя і гематалагічныя захворванні дзецям часта лечаць перасадкай касцявога мозгу. А вось падыходзячага донара знайсці няпроста. Найчасцей за ўсё прыдатныя клеткі знаходзяцца за мяжой, але і пошук, і транспарціроўка, і трансплантацыя каштуюць дзяржаве дзясяткі тысяч долараў. Таму на падыходнасць касцявога мозгу ў першую чаргу правяраюць найбліжэйшых сваякоў хворага.
Калі трасплантацыю ствалавых клетак рабілі нашай падапечнай Людміле, падышлі клеткі яе роднога брата. За донарства (нават крыві — гэта ўсе ведаюць) належыць ганарар, заробак, кампенсацыя — каму што бліжэйшае. Працэдура забору касцявога мозгу больш складаная і хваравітая за здачу крыві — аплата адпаведная. Дык вось Людмілін брат, маці, сама Люда катэгарычна адмовіліся браць за гэта грошы. Вясковая сям'я з дзевяццю дзецьмі, дзе бацькі працуюць у калгасе, адмовілася ад вялікай сумы грошай. Не на словах — заяву напісалі, подпісы паставілі.
Пяць гадоў прайшло з таго часу. А Людміліна маці і сёння абураецца: «Як яны маглі прапанаваць нам грошы за тое, што мы ратавалі сваю дачку? І як мы маглі ўзяць тыя грошы, калі столькі дзяцей трэба лячыць? Навошта нам тая кампенсацыя? Няхай на справу ідуць!» Мудрая вясковая жанчына, як і я, верыць у іншую кампенсацыю.
Таццяна НЕМЧАНІНАВА, заснавальніца дабрачыннага руху «Клуб 5000»
Спасылкі
[1] https://zviazda.by/be/sacyyalnaya-padtrymka
[2] http://zviazda.by/wp-content/uploads/2015/09/Без-имени-10.jpg
[3] https://zviazda.by/be/tags/vazmu-tvoy-bol
[4] https://zviazda.by/be/tags/syameynaya-gazeta
[5] https://zviazda.by/be/tags/klub-5000
[6] https://zviazda.by/be/tags/taccyana-nemchaninava-0