Жанчыны руляць

У Магілёўскай вобласці за руль дзесяці новых школьных аўтобусаў сядуць жанчыны

Напрыканцы звычайнага працоўнага дня ў аб'яднанай тэхнічнай школе № 1 Добраахвотнага таварыства садзейнічання арміі, авіяцыі і флоту ў Магілёве пачынаюцца заняткі для вадзіцеляў. Клас, дзе вучаць на катэгорыю "Д", поўны слухачоў, і сярод мужчын — пяць жанчын рознага ўзросту, якія старанна нешта запісваюць пра "крывашыпна-шатунны механізм". Яны — будучыя кіроўцы школьных аўтобусаў у сельскіх раёнах Магілёўскай вобласці.

Марыя Сапега з вёскі Ясная раніца Круглянскага раёна працавала выхавацелькай, але на прапанову раённага аддзела адукацыі змяніць працу пагадзілася.

— Я разумею, што адказнасць вялікая, — кажа жанчына. — Але ў мяне ў сям'і шмат дзяцей выхоўвалася, і я кірую легкавым аўтамабілем. Так што буду вучыцца, і спраўлюся. Трэба быць вельмі ўважлівым на дарозе, калі вязеш дзяцей. Не адцягваць сваю ўвагу ад дарогі і правільна прайсці маршрут. І, безумоўна, вельмі добра, што будзе новы аўтобус: гэта радасць і для мяне, і для дзяцей.

Сёлета ў школах Магілёўскай вобласці з'явяцца 32 новыя аўтобусы.

22 з іх набыты паводле дзяржаўнай праграмы ўстойлівага развіцця вёскі. Яшчэ дзесяць сельскіх раёнаў, якія больш за іншых маюць патрэбу ў тэхніцы, атрымаюць новыя аўтобусы ад Беларускага банка развіцця і рэканструкцыі, якія закупляюцца паводле распараджэння Прэзідэнта. Прычым вырашана, што дзеля бяспекі перавозкі дзяцей за руль гэтых новых аўтобусаў павінны сесці менавіта жанчыны. Для іх у Магілёве арганізавалі навучальны працэс.

— Вадзіцелі аўтобусаў з дзяўчат атрымліваюцца добрыя, таму што яны больш адказныя, — падтрымлівае ідэю выкладчык аўташколы Іван Варанко

. — Можа, у іх і не атрымаецца дасканала ведаць механізмы, але правілы яны вучаць добра і строга прытрымліваюцца іх. Яны спачатку думаюць, а потым выконваюць, як і належыць.

На палігоне аўташколы пачынаецца пробны занятак па ваджэнні аўтобуса. Вопытны інструктар Сяргей Шляхтаў запрашае адну з жанчын сесці за руль. Першай "кідаецца на амбразуру" Наталля Сычова. Яна — жыхарка Быхава, працуе намеснікам дырэктара па вучэбнай рабоце ў сельскай школе, за некалькі дзясяткаў кіламетраў ад райцэнтра.

— Кожны дзень я езджу на працу на сваім аўтамабілі, і ўжо столькі тысяч кіламетраў за рулём накруціла! — усміхаецца Наталля. — Таму і вырашыла паспрабаваць стаць вадзіцелем аўтобуса, па сумяшчальніцтве. План такі: раніцай саджуся ў Быхаве ў школьны аўтобус, збіраю дзяцей па дарозе, вязу іх у Абідавічы, выходжу і станаўлюся завучам. Пасля заканчэння заняткаў — зваротны працэс. Ну чаму не?

Разам з Наталляй прыехаў на заняткі яе 7-гадовы сын Арцём. Ён з цікавасцю і гордасцю назірае за манеўрамі аўтобуса, дзе за рулём маці, і спадзяецца быць яе галоўным пасажырам.

Ганна Бекмансурава жыве ў вёсцы Заполле Бялыніцкага раёна: у свае 28 гадоў яна з упэўненасцю гатова памяняць працу памочніцы выхавальніцы на вадзіцеля школьнага аўтобуса. Хаця б з-за заробку: на новым месцы абяцаюць як мінімум на мільён рублёў больш.

— Мне падабаецца аўтобус, — дзеліцца яна ўражаннямі ад першай паездкі. — Вялікія габарыты — гэта не страшна, а цікава. Я думаю, нездарма я сюды прыйшла. І мяне падтрымалі сваякі і сябры: маўляў, малайчына, трэба быць смелай і рашучай!

Надзея Ніканава аддае перавагу высокім абцасам, але дзеля новай працы гатова і босымі нагамі націскаць на педалі.

— Я працавала садаводам, цяпер у дэкрэтным водпуску. Але мне спадабалася ідэя стаць вадзіцелем аўтобуса, — прызнаецца жанчына. — Цікавая прафесія, хачу паспрабаваць сябе ў новай ролі. Гэта ж незвычайна — быць заўсёды ў руху!

Алена Чакулаева прыехала з Крычава. Яна раней працавала на мясцовым маслазаводзе, потым паштальёнам, сацыяльным работнікам, а цяпер, у 43 гады, вырашыла зноў памяняць працоўную сферу і нарэшце сесці за руль аўтобуса. Яна смяецца, што жанчыны ў іх кампаніі спрабавалі вадзіць усё — ад трактароў і да грузавікоў, таму павінны справіцца з чарговай, амаль што мужчынскай прафесіяй.

— Лёгкіх заняткаў сёння ўвогуле няма, — мяркуюць жанчыны. — Усюды адказнасць. А мы можам і да космасу дабрацца, калі трэба.

Не сакрэт, што ў наш час жанчыны амаль што пагалоўна селі за руль легкавікоў, многія прадпрымальніцы з лёгкасцю кіруюць мікрааўтобусамі. А цяпер прыгажуні і разумніцы з энтузіязмам асвойваюць і прафесію вадзіцеля аўтобуса.

— Жанчыны за рулём — гэта вельмі добра, — не маюць сумненняў Наталля Сычова і яе калегі. — Мы ўважлівыя, адказныя і спакойна ставімся да, прабачце, усіх дурняў на дарозе. Думаю, мы павінны справіцца з задачай.

Акрамя таго, што жанчыны будуць вельмі акуратна вадзіць школьныя аўтобусы і вельмі абачліва паводзіць сябе на дарозе, ёсць яшчэ і іншая нагода для таго, каб за руль новых аўтобусаў селі менавіта прадстаўніцы прыгожай паловы чалавецтва. Ім у правінцыі цяжэй знайсці працу з добрым заробкам, а таму вакантныя месцы вадзіцеляў будуць на карысць жаночай занятасці.

У некалькіх сельскіх раёнах адразу знайшлі ахвотніц заняць новыя працоўныя месцы. Гэта ў асноўным жанчыны, якія ўжо займаліся пасажырскімі перавозкамі на маршрутных таксі.

У Клімавіцкім раёне жанчына, якая возьмецца за падвоз дзяцей у сельскай мясцовасці ва ўстановы адукацыі, цяпер працуе ў сферы гандлю, але яна — не навічок у транспартным руху і кіравала маршруткай больш за тры гады. У раённым аддзеле адукацыі спадзяюцца, што новы школьны аўтобус будзе ў добрых руках.

У аддзеле адукацыі Асіповіцкага райвыканкама расказалі, што ім пашанцавала: яны знайшлі на месца вадзіцеля новага аўтобуса жанчыну, якая больш за дзясятак гадоў адпрацавала на маршрутным таксі. Яна сярэдняга ўзросту, мае сям'ю і двух дзяцей, жыве ў пасёлку паблізу ад раённага цэнтра. І, што вельмі важна для ўсіх, яна сама рада заняцца перавозам дзяцей. Заробак папярэдне акрэсліваецца ў
3 мільёны рублёў.

— Новыя аўтобусы — гэта вельмі важна, — паведаміла начальнік аддзела тэхнічнага нагляду і развіцця матэрыяльна-тэхнічнай базы навучальных устаноў упраўлення адукацыі Магілёўскага аблвыканкама Ганна Блюмнік. — Школьныя аўтобусы павінны мяняцца пасля 10 гадоў эксплуатацыі, і мы робім паэтапную замену. Таксама працягваецца рэарганізацыя ўстаноў адукацыі, і таму значэнне падвозу дзяцей ў школы і дзіцячыя садкі ў сельскай мясцовасці павялічваецца.

Сёлета ў Магілёўскай вобласці скароціцца колькасць устаноў адукацыі — іх стане менш на 23, а яшчэ 12 будуць рэарганізаваныя. Ва ўпраўленні адукацыі тлумачаць, што ў некаторых класах сельскіх школ вучацца па адным ці два дзіцяці: гэта не толькі негатыўна ўплывае на якасць навучальнага працэсу з-за адсутнасці здаровай канкурэнцыі, але і эканамічна нявыгадна. Таму робіцца аптымізацыя ўстаноў адукацыі. І ў такіх умовах, калі ўсё больш дзяцей будзе вучыцца ў суседніх вёсках, аграгарадках альбо райцэнтрах, усё большы націск робіцца на школьны транспарт і, безумоўна, на бяспеку перавозкі дзяцей.

Ілона Іванова. Фота аўтара.