І ха­лес­тэ­рын — у нор­ме

Без ха­лес­тэ­ры­ну ня­ма тры­ва­лай клет­кі. А без клет­кі, зра­зу­ме­ла, ня­ма ар­га­ніз­ма. Тлу­шча­па­доб­нае рэ­чы­ва — ха­лес­тэ­рын — змя­шча­ец­ца ў вон­ка­вых мемб­ра­нах кле­так і ўдзель­ні­чае ў шэ­ра­гу роз­ных пра­цэ­саў. Утва­рэн­ні жоў­це­вых кіс­лот, сін­тэ­зе гар­мо­наў па­ла­вых за­лоз, ка­ры над­ны­рач­ні­каў, ві­та­мі­ну Д. Ад­нак лі­шак ха­лес­тэ­ры­ну на­но­сіць ар­га­ніз­му вя­лі­кую шко­ду, па­коль­кі спры­яе ўзнік­нен­ню атэ­раск­ле­ро­зу, ішэ­міі, ін­фарк­ту мі­я­кар­да, ін­суль­ту і ін­шых за­хвор­ван­няў.

Нор­ма ха­лес­тэ­ры­ну ў кры­ві

5,2 ммоль/л — ідэа­льная коль­касць, да якой вар­та імк­нуц­ца.

5,3—6,5 ммоль/л — зо­на ры­зы­кі.

Звыш 6,5—8 ммоль/л — гі­пер­ха­лес­тэ­ры­не­мія.

Лі­шак ха­лес­тэ­ры­ну ад­клад­ва­ец­ца на сцен­ках аор­ты, са­су­даў сэр­ца, га­лаў­но­га моз­га, ніж­ніх ка­неч­нас­цяў, а зна­чыць, пры­во­дзіць да зву­жэн­ня іх пра­све­ту і па­гар­шэн­ня кро­ва­зва­ро­ту ў гэ­тых ор­га­нах, на­гад­вае ва­ле­о­лаг 23-й га­рад­ской дзі­ця­чай па­лі­клі­ні­кі г. Мін­ска Але­на ГАР­НІЦ­КАЯ.

У на­шым ар­га­ніз­ме па­ста­ян­на ўтва­ра­ец­ца ха­лес­тэ­рын (з тлу­шчаў, вуг­ля­во­даў і не­ка­то­рых амі­на­кіс­лот). Лі­чыц­ца, што ка­ля 80 пра­цэн­таў яго сін­тэ­зу­ец­ца са­мім ар­га­ніз­мам і толь­кі 20 трап­ляе з пра­дук­та­мі жы­вёль­на­га па­хо­джан­ня. Са­мая вя­лі­кая коль­касць ха­лес­тэ­ры­ну зна­хо­дзіц­ца ў маз­гах, яеч­ным жаў­тку, тлус­тым мя­се, пе­ча­ні, ныр­ках, ік­ры, цвёр­дых сы­рах і інш. У ма­ла­цэ, ке­фі­ры, мар­ской ры­бе, ня­тлус­тых га­тун­ках яла­ві­чы­ны, ба­ра­ні­ны, са­сіс­ках змя­шча­ец­ца ня­шмат ха­лес­тэ­ры­ну.

У ста­лым уз­рос­це і пры ма­ла­ру­хо­мым ла­дзе жыц­ця, ка­лі аб­мен рэ­чы­ваў па­ні­жа­ны, ёсць атэ­раск­ле­роз і шэ­раг ін­шых за­хвор­ван­няў, рэ­ка­мен­ду­ец­ца аб­ме­жа­ваць коль­касць ха­лес­тэ­ры­ну ў ежы, але не вы­клю­чаць яго поў­нас­цю.

Як па­ні­зіць коль­касць ха­лес­тэ­ры­ну?

1. Не пе­ра­ядаць. Ка­лі ва­ша ва­га пе­ра­вы­шае нор­му на 10 кг і больш, не­аб­ход­на тэр­мі­но­ва пе­ра­гле­дзець струк­ту­ру хар­ча­ван­ня. Вы­да­ліць з ра­цы­ё­ну тлус­тае мя­са, пе­чань, ныр­кі, маз­гі, вэн­джа­ныя каў­ба­сы, паш­тэт, ка­рэй­ку, мас­ла, ма­ро­жа­нае, пі­рож­ныя, тор­ты, біск­ві­ты, здо­бу, ша­ка­лад.

2. Да­даць: алеі (не толь­кі сла­неч­ні­ка­вы), ін­дыч­ку, ку­ры­цу, ця­ля­ці­ну, мар­скую ры­бу і мо­рап­ра­дук­ты, све­жую га­род­ні­ну і фрук­ты, аў­ся­ныя кру­пы, вот­руб'е, хлеб з му­кі гру­ба­га па­мо­лу, арэ­хі.

3. Фіз­куль­ту­ра. Ра­ніш­няя гім­нас­ты­ка, пе­шыя пра­гул­кі, пла­ван­не, тан­цы — усё што за­ўгод­на, толь­кі не гі­па­ды­на­мія.

4. Не ку­рыць, не зло­ўжы­ваць ал­ка­го­лем, ву­чыц­ца пе­ра­ма­гаць стрэ­са­выя сі­ту­а­цыі.

Трэ­ба так­са­ма мець на ўва­зе, што кан­цэнт­ра­цыя агуль­на­га ха­лес­тэ­ры­ну ў плаз­ме змян­ша­ец­ца пад­час га­ла­дан­ня, зла­я­кас­ных но­ва­ўтва­рэн­няў, хва­роб лёг­кіх (ту­бер­ку­лёз, не­спе­цы­фіч­ная пнеў­ма­нія, інш.), па­вы­ша­най функ­цыі шчы­та­па­доб­най за­ло­зы, па­ра­жэн­нях цэнт­раль­най нер­во­вай сіс­тэ­мы і інш.

Пас­ля 40 га­доў ана­ліз на агуль­ны ха­лес­тэ­рын рэ­ка­мен­ду­ец­ца ра­біць не ра­дзей за 1 раз у год.

Рэ­ка­мен­ду­ец­ца для зні­жэн­ня ха­лес­тэ­ры­ну:

* трас­ка, кам­ба­ла, пік­ша, се­ля­дзец, скумб­рыя, сар­дзі­ны, ту­нец, ла­сось;

* абяс­тлу­шча­ныя ма­лоч­ныя пра­дук­ты;

* яеч­ны бя­лок;

* праз­рыс­тыя, ве­ге­та­ры­ян­скія су­пы;

* авёс, ку­ку­ру­за, рыс, хляб­цы, аў­ся­нае пя­чэн­не;

* све­жая, за­ма­ро­жа­ная га­род­ні­на, га­рох, ба­бы, ва­ра­ная буль­ба, фрук­ты, су­ха­фрук­ты, арэ­хі;

* тра­вы, спе­цыі, гар­чы­ца, пе­рац, во­цат, абяс­тлу­шча­ныя пад­лі­вы, праз­рыс­тыя ма­ры­на­ды;

* абяс­тлу­шча­ныя пу­дын­гі, жэ­ле, му­сы;

* чай, ня­моц­ная ка­ва, мі­не­раль­ная ва­да, со­кі без цук­ру, без­ал­ка­голь­нае пі­ва.

Свят­ла­на БА­РЫ­СЕН­КА.