Натрапіла ў інтэрнэце на чарговы «мамчын» форум з нечаканай назвай «Самыя жахлівыя словы, што вам даводзілася чуць ад сваіх малых». Натуральна, пацікавілася, што такога «жахлівага» можна пачуць ад дзіцяці, якое ледзь ці не ўчора навучылася размаўляць... Лепш бы я гэтага не рабіла!
Насамрэч (як я і прадбачыла) большасць «жахлівага» тлумачылася недасканаласцю дзіцячага маўлення альбо ўсім вядомай непасрэднасцю малых. І набывала яна сваю «чорную афарбоўку» адно толькі ў свядомасці бацькоў... Дарэчы, і ў нашай сям'і дагэтуль згадваюць, як мая (цяпер ужо цалкам дарослая) пляменніца сустрэла свайго нованароджанага брата. Паназіраўшы колькі дзён, як усе носяцца з недарэчнай істотай у пялюшках, яна пачала падбухторваць бацькоў «выкінуць гэтага монстра на сметніцу»... Ну, а што вы хацелі ад трохгадовай дзяўчынкі, якая да таго моманту была першай і адзінай дачушкай, унучкай і пляменніцай?
Словы ж аднаго маленькага хлопчыка пра тое, што «раней у яго была іншая маці, але толькі яна і выратавалася на пажары», я палічыла проста глупствам. І міжволі нават нешта не надта добразычлівае падумала ў адрас яго бацькоў. Напэўна, ніхто з іх не кантралюе, што дзіця глядзіць па тэлевізары... Праглядаючы шматлікія каментарыі з гэтай нагоды, толькі іранічна ўсміхнулася: ага, як жа, усе малыя «памятаюць» сваё папярэдняе жыццё... Параспытвайце іх, дык і пра дыназаўраў згадаюць.
Не, шчыра, я не збіралася праводзіць ніякіх асабістых эксперыментаў. Але аднойчы ўвечары, пераапранаючы сына ў піжамку, раптам жартам запыталася: «Антошка, а ў цябе была раней іншая мама?» Падрыхтавалася ўжо да катэгарычнага «не» і сынавага смеху: маўляў, нейкая дзіўная ты, мама. Але...
Нечакана сур'ёзна Антон кіўнуў. І выдаў мне гісторыю, разважанняў над якой мне хапіла на некалькі дзён.
«Так, у мяне былі іншыя тата і мама. І сястра была, — паведаміў ён. — Але потым здарылася аварыя, і мой нос згубіўся... Тата і мама моцна плакалі. Цяпер ужо не плачуць... Цяпер яны там жывуць». І Антон накіраваўся да акна, упэўнена паказваючы на ліхтары, што праглядалі праз галлё дрэў у парку...
На хвіліну мне падалося, што ў кватэры адчыніліся адразу ўсе вокны — так унутры пахаладзела. Але я ўсё ж рассмяялася, цмокнула Антошку ў лобік і прапанавала пачытаць нашу любімую казку пра вожыка і мядзведзіка. Неўзабаве сын заснуў. А я...
А я стала пакутліва разважаць, адкуль у майго хлопчыка, якому летам споўніцца толькі тры гады, такія фантазіі? Ён ніколі ў жыцці не глядзеў тэлевізар без мяне (ну і аднойчы — у кампаніі дзядулі). Дагэтуль слова «аварыя» ён звязваў выключна з няўдалым спускам сваіх машынак з дзіцячай горкі ў нашым двары. І пра жыццё яго я магу распавесці пахвілінна ад яго нараджэння да сённяшняга моманту. Безумоўна, фантазёр ён у нас той яшчэ. Але да падобных фантазій, здаецца, зусім не схільны...
Урэшце, пераказаўшы нашу «містычную» гутарку бацьку і сяброўкам, я супакоілася. Яна перастала падавацца мне такой ужо містычнай. Бо падчас сваіх «рэфлексій» я ўсвядоміла: насамрэч — праўда яно ці не — усё гэта не мае ніякага значэння. Фантазіі дык фантазіі — чалавек, нават двухгадовы, мае права выдумляць што заўгодна, калі тое не перашкаджае нармальна жыць яму самому і навакольным. Калі ж тут нешта іншае... Па шчырасці, пры ўсёй маёй любові да сына, я яго ніколі не адчувала часцінкай сябе самой. Так, у яго мае вочы і дакладна мая ўсмешка, але я «завяла» яго ў такім узросце, калі розум рэдка саступае эмоцыям. І заўжды была вельмі далёкай ад думкі, што, маўляў, вось я — падарыла жыццё чалавеку. Жыццё дае зусім не маці. Тут нешта больш складанае і сапраўды містычнае, інакш не было б навокал столькі сем'яў, якім, не зважаючы на тытанічныя намаганні, так і не ўдаецца завесці дзіця. Бог ці што іншае выбрала мяне, каб я дапамагла чалавеку з'явіцца на гэты свет. І я вельмі ўдзячна за магчымасць набыцця такога вопыту. Быць хворай і няшчаснай мне цяпер дакладна не пагражае. Гэтага я сабе проста не дазволю — інакш які свет я пакажу свайму сыну? «Ад сумы і турмы», кажаце?.. Лухта! Калі не перакладваць адказнасць за дзіця на чужыя плечы, гэта маленькае і кволае стварэнне так падбадзёрыць і дысцыплінуе, што якасна новы ўзровень жыцця гарантаваны. Толькі на першы погляд дзеці абмяжоўваюць бацькоўскую свабоду. Насамрэч яны лепш за якія псіхалагічныя трэнінгі прымушаюць жыць менавіта «тут і зараз». І штодня дэманструюць, што жыццё нашмат больш глыбокае, цікавае і чароўнае, чым яно падаецца нам, дарослым, часта ад гэтага жыцця стомленым.
А таго, што рацыянальным розумам не растлумачыць, у гэтым жыцці сапраўды хапае... Напрыклад, днямі, толькі прачнуўшыся, мой Антон паскардзіўся на боль у горле. Зірнула — жахнулася: горла гарэла сапраўдным пажарам. І тэмпература!.. Вось толькі даваць Антону аптэчныя лекі нельга: на ўсе хімічныя сродкі без выключэння ў яго алергія. Зрэшты, за два гады яго жыцця ў мяне набралася добрая «калекцыя» альтэрнатыўных варыянтаў лячэння. Скажам, існуе меркаванне, што запаленне ў горле ўзнікае ў чалавека тады, калі яго не жадаюць пачуць. І праўда: акурат напярэдадні Антон не жадаў вяртацца з прагулкі, а я нават не паспрабавала з ім дамовіцца, проста схапіла і зацягнула дадому, не зважаючы на лямант. Бо ў мяне было вельмі шмат важных спраў, якія мне трэба было зрабіць неадкладна, і на той момант я больш думала пра гэта, чым пра сына... І вось я абняла яго і паспрабавала патлумачыць, чаму ўчора не стала яго слухаць. Паабяцала, што надалей пастараюся заўжды лічыцца з яго жаданнямі. «Я ўсё зразумеў», — сур'ёзна адказаў Антон і... назаўтра прачнуўся абсалютна здаровым.
Дакладна, ён зробіць мяне дасканалым чалавекам. Больш добрым, уважлівым і чуллівым...
Марына Беразенская
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».