Жылi ў бабусi...

Вёс­ка Бе­лая Дуб­ро­ва ста­іць на бе­ра­гах ад­ра­зу дзвюх рэ­чак — паў­на­вод­най і хут­ка­плын­най Бес­я­дзі і над­та сціп­лай і спа­кой­най Дзя­раж­ні. Маг­чы­ма, гэ­тае геа­гра­фіч­на-вод­нае спа­лу­чэн­не вы­зна­чы­ла і спрад­веч­ны за­ня­так мяс­цо­вых ся­лян — га­доў­лю свой­скіх гу­сей. Да сён­няш­ня­га дня не пе­ра­вод­зяц­ца на бе­ла­дуб­роў­скіх пад­вор'­ях гу­сі. У ад­ной гас­па­дар­цы мо­жа на­ліч­вац­ца не­каль­кі дзя­сят­каў гэ­тых пту­шак, у ін­шай толь­кі па­рач­ка га­ду­ец­ца, як вя­до­май жар­тоў­най дзіцячай пес­ні. Гу­сі­ны го­ман тут ні­ко­лі не сці­хае: ні ў во­сень-зі­му, ні вяс­ною, ні, тым больш, ле­там. У мі­ну­лую ня­дзе­лю ў Бе­лай Дуб­ро­ве гу­сі ўзня­лі са­праўд­ны вэр­хал. І бы­ло ча­го: ад са­май ра­ні­цы іх па­ча­лі ла­віць, звяз­ваць кры­лы, са­дзіць у мя­хі, каб вез­ці на фэст — у вёс­цы ла­дзі­ла­ся чар­го­вае «Гу­сі­нае свя­та», якое без жы­вых пту­шак не­маг­чы­ма ўя­віць. Пры­вез­ла сва­іх бе­ла-шэ­рых га­да­ван­цаў і ды­рэк­тар Бе­ла­дуб­роў­ска­га до­ма куль­ту­ры Люд­мі­ла Чу­кі­ла (на фо­та­здым­ку), к

аб ра­зам з ін­шы­мі вяс­ко­вы­мі гас­па­ды­ня­мі па­спра­чац­ца, што яе гу­сі — са­мыя леп­шыя.

Спрад­ве­ку ў Бе­ла­ру­сі на кір­ма­шах і гу­сі­ных свя­тах, якія ад­бы­ва­лі­ся на пра­ва­слаў­на­га Апа­на­са (31 сту­дзе­ня), мож­на бы­ло ўба­чыць і пе­ра­ка­нац­ца, у ка­го гу­сі­ная спра­ва са­праў­ды ла­дзіц­ца — і па вы­гля­дзе пту­шак, па ва­зе і па­ме­рах. Так­са­ма па бай­цоў­скіх здоль­нас­цях, спрыт­нас­ці пту­шак, бе­гу на­вы­пе­рад­кі. Але гу­сі­ныя кір­ма­шы і апа­на­са­выя свя­ты даў­но ады­шлі ў ня­быт, і, каб не ра­бот­ні­кі куль­ту­ры з Бе­лай Дуб­ро­вы, якія лі­та­раль­на вяр­ну­лі з не­быц­ця ста­рую тра­ды­цыю, пра гу­сі­ныя «ту­соў­кі» нам на­гад­ва­лі б толь­кі ску­пыя звест­кі ў на­род­ных ка­лен­да­рах.

Вод­гу­кам, пры­го­жым рэ­хам даў­ні­ны мож­на на­зваць гу­сі­нае свя­та-іг­ры­шча ў Бе­лай Дуб­ро­ве. Ха­па­ла на ім і тра­ды­цый­ных пе­сень, і гуль­няў-за­баў, ро­зыг­ры­шаў і кон­кур­саў. Ха­па­ла і гу­сей.

Част­ка пры­ве­зе­ных сю­ды пту­шак спа­ло­ха­на па­зі­ра­ла з валь­е­раў на люд­скі гар­мі­дар, ха­ва­ла­ся ад дзя­цей, якім кар­це­ла да­кра­нуц­ца да яр­ка-жоў­тых дзю­баў. Ін­шым птуш­кам «па­шан­ца­ва­ла» быць пе­ра­апра­ну­ты­мі ў «ка­ва­ле­раў» і «па­не­нак», мір­на па­гой­двац­ца ў ко­шы­ках у час дэ­фі­ле ра­зам з гас­па­ды­ня­мі, раз-по­раз на­гад­ва­ю­чы пра ся­бе гуч­ным го­га­там.

Пры­люд­на, ве­се­ла і дас­ціп­на спра­ча­лі­ся між са­бою тры леп­шыя бе­ла­дуб­роў­скія гу­сі­ныя гас­па­ды­ні (Іва­ні­ха, Мі­халь­чы­ха і Сы­ра­ды­мі­ха), у ка­го леп­шыя гу­сі. У сва­ёй спрэч­цы яны так і не здо­ле­лі па­га­дзіц­ца, што нех­та лепш за іх умее гас­па­да­рыць, але не­ка­то­рыя свае сак­рэ­ты га­да­ван­ня гу­сей ўсё ж агу­чы­лі, чым, не­су­мнен­на, ска­рыс­та­юц­ца ін­шыя вяс­ко­выя гас­па­ды­ні.

— Па-пер­шае, мы га­на­рым­ся, што «Гу­сі­нае свя­та» ла­дзіц­ца толь­кі ў Бе­лай Дуб­ро­ве і з'яў­ля­ец­ца свое­асаб­лі­вым брэн­дам Кас­цю­ко­віц­ка­га ра­ё­на, — ка­жа ды­рэк­тар СДК Люд­мі­ла Чу­кі­ла. — Асаб­лі­ва важ­на, што хоць і па­во­лі, па зяр­нят­ках, але нам уда­ец­ца вяр­таць з не­быц­ця на­шы пры­го­жыя і са­ма­быт­ныя звы­чаі і аб­ра­ды.

Зда­ец­ца, для поў­на­га шчас­ця на гэ­тым свя­це не ха­па­ла толь­кі ганд­лю птуш­ка­мі, гу­сі­ным пер'­ем і яй­ка­мі. Але, на­пэў­на, у гэ­тым не бы­ло і са­цы­яль­най за­па­тра­ба­ва­нас­ці. Як толь­кі ўзрас­це по­пыт на гу­сей і свя­та ста­не вя­до­мым да­лё­ка за ме­жа­мі ра­ё­на, з'я­вяц­ца і ган­даль, і па­куп­ні­кі, і пра­даў­цы. А гэ­тым ра­зам на кір­ма­шы ганд­ля­ва­лі вы­ра­ба­мі са­ма­дзей­ных май­строў ра­ё­на, час­та­ва­лі тра­ды­цый­ны­мі стра­ва­мі, ва­ры­лі юш­ку і пяклі блін­цы, ва­дзі­лі ко­ла шчас­ця, — пад пес­ні ўдзель­ніц ва­каль­най гру­пы «Бе­лая Дуб­ро­ва»:

Уста­ва­ла ра­ню­сень­ка,

Умы­ва­лась бя­лю­сень­ка,

Уста­ва­ла, ку­жаль сла­ла,

На ра­су я гу­сей гна­ла...

Ана­толь Кля­шчук, фо­та аў­та­ра.