З іменем Шаўчэнкі

200 га­доў та­му Укра­і­на зай­ме­ла свай­го Пра­ро­ка

На­пя­рэ­дад­ні юбі­лею сла­ву­та­га Каб­за­ра ўкра­ін­скай зям­лі На­цы­я­наль­ная біб­лі­я­тэ­ка Бе­ла­ру­сі па­поў­ні­ла­ся шэ­ра­гам вы­дан­няў, пе­ра­да­дзе­ных па­слом Укра­і­ны ў Рэс­пуб­лі­цы Бе­ла­русь Мі­ха­і­лам Ежа­лем. Шэраг іншых кні­г, якія на­ле­жаць біб­лі­я­тэ­цы Па­соль­ства Укра­і­ны ў Бе­ла­ру­сі, прад­стаў­ля­юць спад­чы­ну Та­ра­са Шаў­чэн­кі жы­ха­рам Бе­ла­ру­сі ў асоб­най экс­па­зі­цыі.

Але вы­ста­ва — толь­кі фраг­мент з шэ­ра­гу ме­ра­пры­ем­стваў, якія бу­дуць ла­дзіц­ца ў Бе­ла­ру­сі ця­гам уся­го гэ­та­га го­да дзе­ля ўша­на­ван­ня твор­цы, праз яко­га цэ­лы на­род у ХІХ ста­год­дзі агу­чыў дум­кі пра тое, што хо­ча сам вы­зна­чаць свой лёс. Та­му На­цы­я­наль­ная біб­лі­я­тэ­ка Бе­ла­ру­сі шэ­раг ме­ра­пры­ем­стваў у го­нар Шаў­чэн­кі па­ча­ла пад наз­вай «На сла­ву на­шоі прес­лав­ноі Укра­і­ні».

На­ша На­цы­я­наль­ная біб­лі­я­тэ­ка так­са­ма пад­рых­та­ва­ла кніж­ную вы­ста­ву, якую скла­лі ка­ля 200 вы­дан­няў: кні­гі, якія рас­па­вя­да­юць пра жыц­цё і твор­часць паэ­та і мас­та­ка, так­са­ма збор­ні­кі тво­раў Та­ра­са Шаў­чэн­кі (між ін­шым, укра­ін­ска­га паэ­та шмат пе­ра­кла­да­лі на бе­ла­рус­кую мо­ву ай­чын­ныя кла­сі­кі Я. Ку­па­ла, Я. Ко­лас, А. Ку­ля­шоў, П.  Броў­ка, Р. Ба­ра­ду­лін, Н. Гі­ле­віч, В. Зу­ё­нак). Але асоб­ны раз­дзел вы­ста­вы прад­стаў­ляе фо­та­ма­тэ­ры­я­лы, якія свед­чаць пра па­ша­ну да Шаў­чэн­кі з бо­ку бе­ла­рус­ка­га на­ро­да. У на­шай кра­і­не ёсць пом­ні­кі і па­мят­ныя дош­кі ўкра­ін­ска­му Каб­за­ру, яго іме­нем на­зва­ны ву­лі­цы. Та­рас Шаў­чэн­ка бы­ваў на на­шых зем­лях і быў зна­ё­мы з вы­дат­ны­мі прад­стаў­ні­ка­мі бе­ла­рус­ка­га на­ро­да та­го ча­су — на­прык­лад, Янам Бар­шчэў­скім. І не­здар­ма Ян­ка Ку­па­ла ў змроч­ныя 30-я га­ды мі­ну­ла­га ста­год­дзя ўзяў­ся за ства­рэн­не паэ­мы «Та­ра­со­ва до­ля», якая бы­ла на­дру­ка­ва­на ў 1939 го­дзе ў га­зе­це «Лі­та­ра­ту­ра і мас­тац­тва». На­са­мрэч шлях Шаў­чэн­кі шмат у чым па­ка­заль­ны: ча­ла­век, які сам па­зба­віў­ся ад пры­гон­ніц­тва, свед­чыў сва­ім жыц­цём, што гэ­та маг­чы­ма не толь­кі для адзі­нак, але і для на­ро­даў. Гэ­та чы­та­ец­ца ў яго тво­рах, якія зра­зу­ме­лыя ўсім і з'яў­ля­юц­ца ак­ту­аль­ны­мі ў на­шы дні. Та­му што заў­сё­ды ак­ту­аль­нае за­хап­лен­не пры­га­жос­цю род­най зям­лі, ак­ту­аль­нае ра­зу­мен­не сут­нас­ці лю­б­ві да яе, як і пры­ро­ды ўчын­каў ге­ро­яў тво­раў Шаў­чэн­кі, які ў 1843 го­дзе пі­саў: «Све­це ці­хі, краю мі­лы// Мая Украіна!//За што та­бе па­ка­ран­не,//За што, ма­ці, гі­неш?//» (пе­ра­клад Я. Ко­ла­са).

Як ча­ла­век, ба­га­та на­дзе­ле­ны та­лен­та­мі, Та­рас Шаў­чэн­ка стаў пры­кла­дам та­го, што мо­жа твор­чая асо­ба. Та­му асо­ба ўкра­ін­ска­га паэ­та і мас­та­ка так­са­ма на­тхняе на твор­часць. На­прык­лад, удзель­ні­каў Пер­ша­га мінск­ага Шаў­чэн­каў­ска­га кон­кур­су, пра што свед­чыць вы­ста­ва ма­люн­каў на­ву­чэн­цаў дзі­ця­чых мас­тац­кіх школ.

Ла­ры­са ЦІ­МО­ШЫК