Новыя выклiкi часу

Ула­дзі­мір КРАЎ­ЦОЎ, ад­пра­ца­ваў­шы 100 дзён на па­са­дзе стар­шы­ні Гро­дзен­ска­га абл­вы­кан­ка­ма, пра­вёў пер­шую прэс-кан­фе­рэн­цыю для жур­на­ліс­таў ра­ён­ных, аб­лас­ных і рэс­пуб­лі­кан­скіх СМІ. Вось якія дум­кі ён вы­ка­заў па шэ­ра­гу ак­ту­аль­ных пы­тан­няў жыц­ця рэ­гі­ё­на.

Ма­дэр­ні­за­цыя без кам­па­ней­шчы­ны

— Ле­тась у эка­но­мі­цы воб­лас­ці не ўсё з на­ме­ча­на­га ўда­ло­ся вы­ка­наць, але па боль­шас­ці па­ра­мет­раў за­бяс­пе­ча­на ста­ноў­чая ды­на­мі­ка. Ра­зам з тым ёсць і праб­ле­мы. Най­больш скла­да­нае ста­но­ві­шча ця­пер на прад­пры­ем­ствах, што па­стаў­ля­юць сваю пра­дук­цыю ма­шы­на­бу­даў­ні­чым гі­ган­там (МТЗ, МАЗ, Бе­лАЗ), у якіх ёсць цяж­кас­ці з рэа­лі­за­цы­яй тэх­ні­кі. Та­му трэ­ба пра­ца­ваць не толь­кі на збо­рач­ныя кан­ве­е­ры, але і мець ін­шыя ві­ды пра­дук­цыі, каб «ма­неў­ра­ваць» у скла­да­ны час са збы­там асноў­ных вы­ра­баў.

Ма­дэр­ні­за­цыя — гэ­та па­тра­ба­ван­не ча­су, і тут не па­він­на быць ней­кай кам­па­ней­шчы­ны. Асаб­лі­ва чуй­на да за­пы­таў рын­ку ста­вяц­ца на прад­пры­ем­ствах буй­но­га пры­ват­на­га біз­не­су (кам­па­ніі «ЗОВ», «Кон­тэ Спа», «Бія­ком»), дзе хут­ка ўка­ра­ня­юць усё са­мае пе­ра­да­вое. Па­спя­хо­ва ма­дэр­ні­зу­юц­ца, вы­раб­ля­ю­чы но­выя ві­ды пра­дук­цыі і па­шы­ра­ю­чы сваю пры­сут­насць на рын­ках, гро­дзен­ская ты­ту­нё­вая фаб­ры­ка «Нё­ман», прад­пры­ем­ствы «Лід­сель­маш» і «Лі­дах­ле­бап­ра­дукт». А пры­кла­дам гра­мат­на­га па­ды­хо­ду да ма­дэр­ні­за­цыі цэ­лай га­лі­ны, што ад­бы­ва­ла­ся пад кант­ро­лем ор­га­наў ула­ды, з'яў­ля­ец­ца мя­са-ма­лоч­ная пра­мыс­ло­васць. У вы­ні­ку ле­таш­ні экс­парт гэ­тых та­ва­раў да­сяг­нуў 680 міль­ё­наў до­ла­раў, і мож­на раз­ліч­ваць на боль­шае, бо прак­тыч­на на кож­ным прад­пры­ем­стве ёсць ін­вес­ты­цый­ны пра­ект па да­лей­шым раз­віц­ці.

Вы­ні­кі пе­ра­пра­цоў­шчы­каў, зра­зу­ме­ла, на­ўпрост звя­за­ны з пра­цай аграр­ні­каў воб­лас­ці, якія ле­тась упер­шы­ню пе­ра­вы­сі­лі 1 міль­ён тон ва­ла­вой вы­твор­час­ці ма­ла­ка. Гэ­та вы­нік маш­таб­най пра­гра­мы па бу­даў­ніц­тве но­вых і рэ­кан­струк­цыі пад су­час­ныя тэх­на­ло­гіі ста­рых фер­маў. За­да­ча — па­вы­сіць эфек­тыў­насць га­лі­ны і атры­маць ад­да­чу ад вя­ліз­ных за­трат на яе ма­дэр­ні­за­цыю. Ад­нак но­выя тэх­на­ло­гіі па­тра­бу­юць кад­ра­ва­га па­тэн­цы­я­лу, а з ім па­куль праб­ле­ма­тыч­на.

Цы­ві­лі­за­ва­нае стаў­лен­не да ін­вес­та­раў

— Ся­род най­больш знач­ных ін­вес­ты­цый­ных пра­ек­таў з удзе­лам за­меж­на­га ка­пі­та­лу — бу­даў­ніц­тва ў Смар­го­ні дрэ­ва­ап­ра­цоў­чай вы­твор­час­ці аў­стрый­скай кам­па­ні­яй «Кро­нас­пан», ства­рэн­не ў Лід­скім ра­ё­не комп­лек­су па пра­мыс­ло­вай вы­твор­час­ці мя­са ін­дыч­кі лі­тоў­скай кам­па­ні­яй ARVІ. Акра­мя та­го, у Ваў­ка­выс­ку бу­дзе па­бу­да­ва­ны за­вод па вы­твор­час­ці фрук­то­вых на­паў­няль­ні­каў, а ў Шчу­чы­не — прад­пры­ем­ства па пе­ра­пра­цоў­цы сы­ро­ват­кі і вы­пус­ку сы­ро­ва­тач­на-тлу­шча­ва­га кан­цэнт­ра­ту. Пры гэ­тым ука­ра­ня­юц­ца са­мыя су­час­ныя тэх­на­ло­гіі.

Да ін­вес­та­раў і ўво­гу­ле прад­стаў­ні­коў біз­не­су трэ­ба ста­віц­ца цы­ві­лі­за­ва­на, не прад'­яў­ля­ю­чы за­над­та вя­лі­кіх па­тра­ба­ван­няў, па­куль яны не раз­ві­лі­ся. Пры гэ­тым не па­він­на быць так, што аб'­ект і дзяр­жаў­ным улас­ні­кам не вы­ка­рыс­тоў­ва­ец­ца, і для ар­га­ні­за­цыі ней­кай вы­твор­час­ці не пе­рад­аец­ца.

Да­рэ­чы, за­меж­ныя ін­вес­ты­цыі ў са­мыя роз­ныя сфе­ры (на­прык­лад, у інф­ра­струк­ту­ру ту­рыз­му) мож­на пры­цяг­нуць і дзя­ку­ю­чы пра­гра­мам транс­гра­ніч­на­га су­пра­цоў­ніц­тва. Трэ­ба толь­кі «па­ва­ру­шыц­ца» і рас­пра­ца­ваць кан­ку­рэн­та­здоль­ны пра­ект.

«Пра­тэр­мі­на­ва­ных» да­моў быць не па­він­на

— Ле­тась на Гро­дзен­шчы­не ўве­дзе­на ў экс­плу­а­та­цыю 655 ты­сяч квад­рат­ных мет­раў жыл­ля — на чвэрць больш, чым у па­пя­рэд­нім го­дзе. Ся­рэд­ні кошт 1 квад­рат­на­га мет­ра агуль­най пло­шчы ква­тэр, па­бу­да­ва­ных з вы­ка­ры­стан­нем дзярж­пад­трым­кі, са­мы ніз­кі ў кра­і­не — 5,1 міль­ё­на руб­лёў. План бу­даў­ніц­тва жыл­ля на сё­лет­ні год — 660 ты­сяч квад­рат­ных мет­раў.

Да кан­ца мі­ну­ла­га го­да ў воб­лас­ці ра­за­бра­лі­ся з усі­мі жы­лы­мі да­ма­мі, якія бу­да­ва­лі­ся з пе­ра­вы­шэн­нем нар­ма­тыў­на­га тэр­мі­ну, і ця­пер га­лоў­нае, каб та­кіх праб­лем­ных сі­ту­а­цый больш не ўзні­ка­ла. На гэ­та скі­ра­ва­на но­вая сіс­тэ­ма жыл­лё­ва­га бу­даў­ніц­тва на дзяр­жаў­ны за­каз, якая па­він­на са­дзей­ні­чаць жорст­ка­му кант­ро­лю за кош­там квад­рат­на­га мет­ра і свое­ча­со­вым уво­дам да­моў у экс­плу­а­та­цыю. Сё­ле­та на дзярж­за­каз на Гро­дзен­шчы­не за­пла­на­ва­на па­бу­да­ваць 43 шмат­па­вяр­хо­выя да­мы. Згод­на з цы­ві­лі­за­ва­ным еў­ра­пей­скім до­све­дам, па­шы­рыц­ца прак­ты­ка арэнд­на­га жыл­ля — з'я­вяц­ца 14 да­моў з та­кі­мі ква­тэ­ра­мі. Па­він­на па­вя­ліч­вац­ца і бу­даў­ніц­тва ін­ды­ві­ду­аль­ных да­моў, для ча­го лю­дзям трэ­ба вы­дзя­ляць зям­лю, да­па­ма­гаць з крэ­ды­та­мі. Пры гэ­тым, што да­ты­чыц­ца аб­лас­но­га цэнт­ра, трэ­ба вы­ка­рыс­тоў­ваць нар­маль­ную еў­ра­пей­скую прак­ты­ку га­ра­доў-спа­да­рож­ні­каў. Для Грод­на ім мог бы стаць, на­прык­лад, Скі­даль.

Ба­рыс ПРА­КОП­ЧЫК.