Пе­ра­ра­джэн­не

Та­кі за­га­ло­вак, на­пэў­на, больш па­ды­шоў бы для но­ва­га блок­бас­та­ра пра вой­ны све­таў ці ней­кую ка­та­стро­фу. Ці, у рэш­це рэшт, для апо­ве­да пра рэ­ін­кар­на­цыю (пе­ра­ся­лен­не душ). Ха­ця па­ча­кай­це. А гэ­та як­раз і па­ды­дзе. Бо я ха­чу вам рас­ка­заць пра рэ­ін­кар­на­цыю, толь­кі эка­на­міч­ную. Так бы мо­віць, пе­ра­ся­лен­не ду­шы прад­пры­ем­ства з ад­ной фор­мы (вель­мі не­эфек­тыў­най, у шмат чым яшчэ са­вец­кай, стэ­рэа­ты­па­ва­най) у най­больш па­спя­хо­вую, су­час­ную. Фор­му, ка­лі прад­пры­ем­ства ста­но­віц­ца ак­цы­я­нер­ным та­ва­рыст­вам і вы­хо­дзіць на бір­жу для про­да­жу сва­іх каш­тоў­ных па­пер. Ка­лі ні­хто не скар­дзіц­ца на ад­сут­насць гро­шай, а прос­та ідзе і сам ад­бі­рае іх у рын­ку. Ка­ра­цей, гу­тар­ка пой­дзе пра ІРО (пер­ша­сны пуб­ліч­ны про­даж ак­цый). На­вош­та гэ­та па­трэб­на? Якія пе­ра­ва­гі і якую ад­каз­насць пры­но­сіць? Ці ўсіх ча­ка­юць на рын­ку? Па­гля­дзім, што пра гэ­та ка­жуць спе­цы­я­ліс­ты.

Па­чат­коў­цы

«Між­на­род­ная фі­нан­са­вая гра­мад­скасць з вя­лі­кай ці­каў­нас­цю на­зі­рае за раз­віц­цём фі­нан­са­ва­га рын­ку Бе­ла­ру­сі, — сцвяр­джае Га­лі­на Блэст-Са­ка­лоў­ская, прэ­зі­дэнт кам­па­ніі «Уайд Брыдж». — Доб­ра, што ў кра­і­не збі­ра­юц­ца раз­гля­даць за­ко­на­пра­ект аб рын­ку каш­тоў­ных па­пер. Пры­няц­це та­ко­га да­ку­мен­та па­ско­рыць за­пуск ме­ха­міз­му ганд­лю ак­цы­я­мі бе­ла­рус­кіх кам­па­ній. Акра­мя та­го, для ін­вес­та­раў бу­дуць акрэс­ле­ны вы­раз­ныя пра­ві­лы гуль­ні. Ха­ця не­ка­то­рыя доб­ра пра­цу­юць і са­мі. На­прык­лад «Мі­ла­ві­ца» вый­шла на Вар­шаў­скую бір­жу; Мін­скі за­вод пе­ніс­тых він, які вы­дат­на пра­вёў ІPO; ці «ЕРАМ», які па­спя­хо­ва вый­шаў з ак­цы­я­мі на Нью-Ёрк­скую бір­жу». Па­чат­коў­цы, атрым­лі­ва­ец­ца, ёсць, ад­нак не­аб­ход­на зра­біць па­доб­ны пра­цэс па­ста­ян­ным, на­ту­раль­ным для на­шай эка­но­мі­кі. Толь­кі ці прос­та гэ­та? «Пры­цяг­нен­не ак­цы­я­нер­на­га ка­пі­та­лу — гэ­та ак­ту­аль­ны, але вель­мі ня­прос­ты пра­цэс. Ён па­тра­буе сур'­ёз­най пад­рых­тоў­кі ў ча­се, у якас­ці. Гэ­та пра­цэс, які звя­за­ны з пе­ра­бу­до­вай тра­ды­цый­на­га кі­ра­ван­ня, улас­ці­вага нам, — тлу­ма­чыць Ула­дзі­мір Ула­хо­віч, на­мес­нік стар­шы­ні Бе­ла­рус­кай ганд­лё­ва-пра­мыс­ло­вай па­ла­ты. — З ін­ша­га бо­ку, для на­шай кра­і­ны гэ­та ві­да­воч­ны ін­стру­мент пры­цяг­нен­ня ін­вес­ты­цый, па­вы­шэн­ня пра­дук­цый­нас­ці пра­цы на на­шых прад­пры­ем­ствах і ма­дэр­ні­за­цыі іх. Гэ­та так­са­ма ін­стру­мент фар­мі­ра­ван­ня ўнут­ра­на­га, на­цы­я­наль­на­га фон­да­ва­га рын­ку. І я ду­маю, што на­шы буй­ныя прад­пры­ем­ствы як­раз па­ды­шлі да той ры­сы, за якой яны здоль­ныя стаць гуль­ца­мі на су­свет­ным фон­да­вым рын­ку, дзе яны змо­гуць пры­цяг­ваць гро­шы на асно­ве свай­го брэн­да, вы­ка­ры­стан­ня аса­біс­тай ка­пі­та­лі­за­цыі».

Вы

­пра­ба­ван­не для ўсіх

На­мес­нік мі­ніст­ра эка­но­мі­кі Бе­ла­ру­сі Дзміт­рый Го­лу­хаў пад­крэс­лі­вае, што ў шэ­раг пра­грам­ных да­ку­мен­таў за­кла­дзе­ны тыя ці ін­шыя эле­мен­ты раз­віц­ця фі­нан­са­ва­га рын­ку, удас­ка­на­лен­ня кар­па­ра­тыў­на­га кі­ра­ван­ня. Акра­мя та­го, план су­мес­ных дзе­ян­няў ура­да і Нац­бан­ка, які з'я­віў­ся на­пры­кан­цы мі­ну­ла­га го­да, уклю­чае і пунк­ты па пад­рых­тоў­цы не­ка­то­рых ак­цы­я­нер­ных та­ва­рыст­ваў для вы­ха­ду на за­меж­ны фон­да­вы ры­нак праз ІРО. На сай­це Дзярж­ма­ё­мас­ці раз­ме­шча­ны іх пе­ра­лік, вы­зна­ча­ны па­пя­рэд­нія пля­цоў­кі для раз­мя­шчэн­ня.

«Нас (прад­стаў­ні­коў дзярж­кі­ра­ван­ня, ды­рэк­та­ра прад­пры­ем­стваў, юры­дыч­ную прак­ты­ку) ча­кае су­ро­вы тэст на пад­рых­та­ва­насць. Мы яшчэ ўсіх праб­лем не ўяў­ля­ем, — про­сіць не за­бы­ваць Дзміт­рый Го­лу­хаў. — З пунк­ту гле­джан­ня ме­недж­мен­ту дзярж­прад­пры­ем­стваў, гэ­та яшчэ боль­шае вы­пра­ба­ван­не. Бо пад­рых­тоў­ка да пер­ша­сна­га раз­мя­шчэн­ня — гэ­та «лом­ка» пе­ра­ка­нан­няў і прын­цы­паў і пе­ра­бу­до­ва кі­ра­ван­ня ў цэ­лым. Трэ­ба ра­зу­мець, што па­тра­ба­ван­ні да кар­па­ра­тыў­на­га кі­ра­ван­ня, рас­крыц­ця ін­фар­ма­цыі, кі­раў­ніц­кай спра­ва­здач­нас­ці бу­дуць ка­лі не су­пя­рэ­чыць, то вель­мі сур'­ёз­на ад­роз­ні­вац­ца ад прак­ты­кі, у якой яны пра­ца­ва­лі ра­ней. Бу­дзе зме­на ўяў­лен­няў аб тым, як трэ­ба пра­ца­ваць, пры­маць ра­шэн­ні, якія спе­цы­я­ліс­ты па­трэб­ны. На­ват ра­зу­мен­не та­кіх ба­наль­ных рэ­чаў, як тое, што трэ­ба пла­ціць, на­прык­лад, за кан­суль­та­цыі юрыс­таў». Прад­стаў­нік мі­ніс­тэр­ства так­са­ма на­га­даў тым, хто збі­ра­ец­ца вый­сці на пер­ша­снае раз­мя­шчэн­не ак­цый, на­ступ­нае: «Трэ­ба мець на ўва­зе, што на пра­ця­гу двух га­доў бу­дзе змя­няц­ца за­ка­на­даў­ства ў су­вя­зі са ства­рэн­нем Еў­ра­зій­ска­га эка­на­міч­на­га са­ю­за».

Ад тэ­о­рыі
да прак­ты­кі

Шка­да, што тут не адзін крок, як ад ка­хан­ня да ня­на­віс­ці. Тэ­о­рыю вы­ха­ду на ІРО ў нас ра­зу­ме­юць мно­гія, але га­лоў­нае пы­тан­не — прак­тыч­ны во­пыт. У ся­рэд­нім пад­рых­тоў­ка для вы­ха­ду зай­мае ад 18 да 24 ме­ся­цаў. Не апош­нюю ро­лю ады­гры­вае на­ват мен­та­лі­тэт. Што па­ра­яць тыя, хто гэ­тым зай­ма­ец­ца на пер­шы год?

Алі­на Плая, кі­раў­ні­чы ды­рэк­тар кам­па­ніі «Уайд Брыдж», якая не­каль­кі га­доў пра­ца­ва­ла на Уол Стрыт (там зна­хо­дзіц­ца Нью-Ёрк­ская фон­да­вая бір­жа), ка­жа, што ме­на­ві­та «лом­ка» ста­рых стэ­рэа­ты­паў зай­мае вя­лі­кую коль­касць ча­су. «Так, як гу­лец рых­ту­ец­ца на гуль­ні і па­ві­нен быць у пэў­ным ста­не ду­ху, так і прад­пры­ем­ствы, якія вы­хо­дзяць на ІРО, па­він­ны зна­хо­дзіц­ца ў пэў­ным ста­не. Трэ­ба дак­лад­на ве­даць, якія ра­шэн­ні пры­мае кам­па­нія», — рас­па­вя­дае спе­цы­я­ліст. Ся­род не­пры­ем­ных мо­ман­таў спа­да­ры­ня Алі­на агуч­вае тое, што шмат ін­фар­ма­цыі аб прад­пры­ем­стве ста­не вя­до­ма кан­ку­рэн­там, трэ­ба бу­дзе пра­да­стаў­ляць спра­ва­зда­чу рэ­гу­ля­та­ру. Ін­шы­мі сло­ва­мі, трэ­ба бу­дзе стаць мак­сі­маль­на ад­кры­ты­мі, што для на­шых прад­пры­ем­стваў па­куль не ха­рак­тэр­на. Ад­нак спе­цы­я­ліст на­зы­вае і плю­сы вы­ха­ду на ІРО: кам­па­нія атры­мае гро­шы; кам­па­нію бу­дзе ацэнь­ваць ры­нак, а не банк (апош­ні гля­дзіць на ак­ты­вы і па­сі­вы, а ры­нак ад­штур­хоў­ва­ец­ца ад муль­ты­плі­ка­та­ра, а зна­чыць, ве­ра­год­насць та­го, што кам­па­нія бу­дзе ацэ­не­на больш вы­со­ка, па­вя­ліч­ва­ец­ца). «Ін­вес­та­ры вас ча­ка­юць. Але толь­кі ў тым вы­пад­ку, ка­лі вы гэ­та­га вар­ты. Не­аб­ход­на па­ду­маць, ці змо­жа­це вы спа­бор­ні­чаць са сва­і­мі кан­ку­рэн­та­мі», — пад­су­моў­вае Алі­на Плая.

«Вы­хад кам­па­ніі на ІРО — гэ­та не прос­та спо­саб на­быц­ця ка­пі­та­лу. Гэ­ты пра­цэс ці­ка­вы тым, што пад­час пад­рых­тоў­кі да­зва­ляе ме­недж­мен­ту, ула­даль­ні­кам, кі­раў­ніц­тву прад­пры­ем­ства зу­сім па-ін­ша­му па­гля­дзець на свой біз­нес, — дае ацэн­ку Га­лі­на Блэст-Са­ка­лоў­ская. — Бо так ці інакш яны па­він­ны ад­ка­рэк­та­ваць сваё па­зі­цы­я­на­ван­не, ука­ра­ніць су­час­ныя сіс­тэ­мы спра­ва­здач­нас­ці і ўлі­ку, па­він­ны па­бу­да­ваць ней­кую твор­чую, ці­ка­вую, перс­пек­тыў­ную стра­тэ­гію свай­го раз­віц­ця і, на­рэш­це, пра­вес­ці аб'­ек­тыў­ную ацэн­ку біз­не­су. Зра­зу­ме­ла, што гэ­та да­зва­ляе пе­ра­вес­ці кі­ра­ван­не на больш якас­ны ўзро­вень. І, ня­гле­дзя­чы на тое, што гэ­та вель­мі за­трат­ны пра­цэс, по­тым усё акуп­ля­ец­ца шмат­кроць, ка­лі пра­віль­на вы­бу­да­ваў пра­цу, ра­зу­ме­ю­чы свае за­да­чы. Зна­чэн­не мае на­ват час вы­ха­ду, мес­ца і гэ­так да­лей».

Ула­дзі­слаў КУ­ЛЕ­ЦКІ

Да­вед­ка «Звяз­ды»

ІPO — (ад англ. Іnіtіal Publіc Offerіng) — пер­шы пуб­ліч­ны про­даж ак­цый ак­цы­я­нер­на­га та­ва­рыст­ва, у тым лі­ку ў фор­ме про­да­жу дэ­па­зі­тар­ных рас­пі­сак на ак­цыі (да­ку­мент, які свед­чыць, што каш­тоў­ныя па­пе­ры зме­шча­ны на за­хоў­ван­не ў банк, і дае пра­ва на ка­ры­стан­не вы­га­да­мі ад гэ­тых каш­тоў­ных па­пер), не­аб­ме­жа­ва­на­му ко­лу асоб. Про­даж ак­цый мо­жа ажыц­цяў­ляц­ца як шля­хам раз­мя­шчэн­ня да­дат­ко­ва­га вы­пус­ку каш­тоў­ных па­пер праз ад­кры­тую пад­піс­ку, так і шля­хам пуб­ліч­нага про­да­жу ак­цый іс­ну­ю­ча­га вы­пус­ку.