Сель­скі док­тар Ак­са­на

«Пра­ек­та­ваць»… лад жыц­ця — гэ­та­му спра­буе ву­чыць сва­іх па­цы­ен­таў ма­ла­ды ўрач агуль­най прак­ты­кі Ак­са­на Мур­за

Дзяў­чы­на ўпэў­не­ная, што зда­роўе за­ле­жыць не столь­кі ад пра­пі­са­ных ле­каў, коль­кі ад змен, на якія ча­ла­век здоль­ны ў да­чы­нен­ні да ся­бе і да ўлас­ных звы­чак. Са­ма Ак­са­на ра­ней ха­це­ла стаць ды­зай­не­рам, але ўжо дру­гі год пра­цуе па раз­мер­ка­ван­ні за­гад­чы­кам ам­бу­ла­то­рыі ў вёс­цы Амяль­ная Іва­цэ­віц­ка­га ра­ё­на. Ка­жа, што пра свой вы­бар ні­коль­кі не шка­дуе. Пра буд­ні сель­ска­га док­та­ра, які па­ві­нен быць га­то­вы да лю­бых не­ча­ка­нас­цяў, дзяў­чы­на рас­па­вя­ла на­шым ка­рэс­пан­дэн­там…

…«Тры да­мы ся­род ле­су»… Ме­на­ві­та так Ак­са­на Мур­за жар­там на­зы­вае мес­ца, дзе на­ра­дзі­ла­ся. Гэ­та па­сё­лак Пры­азёр­скі, што ў Ка­мя­нец­кім ра­ё­не, на Брэст­чы­не. Ра­ней у Пры­азёр­скім раз­мя­шча­ла­ся за­кры­тая воінская часць, у якой слу­жыў баць­ка Ак­са­ны. Дзяў­чы­на ў свой час скон­чы­ла мас­тац­кую сту­дыю, але пе­ра­маг­ло та­та­ва мер­ка­ван­не. Баць­ка ска­заў: «Атры­май спа­чат­ку «нар­маль­ную» пра­фе­сію, а пас­ля ра­бі, што хо­чаш». Та­му Ак­са­на ад­пра­ві­ла­ся па­сту­паць у Гро­дзен­скі дзяр­жаў­ны ме­ды­цын­скі ўні­вер­сі­тэт. Стаць сту­дэнт­кай уда­ло­ся толь­кі з дру­гой спро­бы. Да­гэ­туль да­вя­ло­ся па­ву­чыц­ца на пад­рых­тоў­чым ад­дзя­лен­ні. Ме­на­ві­та за той год Ак­са­на зра­зу­ме­ла, што ме­ды­цы­на ёй па­ды­хо­дзіць і та­кія ві­ра­жы лё­су — зу­сім не па­мыл­ка. Як і ва ўсіх бу­ду­чых ме­ды­каў, ву­чо­ба не бы­ла лёг­кай. Перш чым сту­дэн­таў «пус­ці­лі да лю­дзей», на пра­ця­гу трох га­доў ва ўні­вер­сі­тэ­це да­вя­ло­ся спа­сціг­нуць без­дань тэ­а­рэ­тыч­ных ве­даў і… шмат ма­ля­ваць. На­прык­лад, бу­ду­чым дак­та­рам да­во­дзі­ла­ся дэ­та­лё­ва ад­люст­роў­ваць на па­пе­ры мік­ра­ска­піч­ную бу­до­ву ску­ры ці ўнут­ра­ных ор­га­наў.

— Ад­на­курс­ні­кі час­та жар­та­ва­лі: «Хто ў нас тут збі­раў­ся быць ды­зай­не­рам? Да­вай, Ак­са­на, да­па­ма­гай!» — пры­гад­вае дзяў­чы­на ўні­вер­сі­тэц­кія буд­ні.

З чац­вёр­та­га кур­са па­ча­ло­ся са­мае ці­ка­вае: ве­ды з «кніж­най» плос­кас­ці пе­ра­мяс­ці­лі­ся ў баль­ніч­ныя па­ла­ты.

— У гэ­ты час най­боль­шая ўда­ча для сту­дэн­та — ад­каз­ны пер­са­нал баль­ні­цы, які не ад­мах­ва­ец­ца ад бу­ду­чых ка­лег і да­зва­ляе ча­мусь­ці на­ву­чыц­ца. Зда­ра­ец­ца, што пус­ка­юць толь­кі па­гля­дзець. А во­пыт браць ад­куль? Мне, як бу­ду­ча­му ўра­чу агуль­най прак­ты­кі, па­тра­ба­ва­ла­ся яго вель­мі шмат, і ў роз­ных сфе­рах, — рас­па­вя­дае дзяў­чы­на. — На шчас­це, мне шан­ца­ва­ла. На­прык­лад, ка­лі пра­хо­дзі­ла ін­тэр­на­ту­ру ў Іва­цэ­ві­чах, за­гад­чы­ца гі­не­ка­ла­гіч­на­га ад­дзя­лен­ня па­лі­клі­ні­кі за два тыд­ні зла­дзі­ла мне са­праўд­ны «ін­тэн­сіў­ны курс на­ву­чан­ня».

Да раз­мер­ка­ван­ня Ак­са­на ве­да­ла пра Іва­цэ­ві­чы і Іва­цэ­віц­кі ра­ён толь­кі ад­но: чу­ла, што гэ­тыя мес­цы… іс­ну­юць. А вёс­ку Амяль­ная змаг­ла знай­сці толь­кі на вель­мі пад­ра­бяз­най кар­це. Хоць дзяў­чы­на са­ма на­ра­дзі­ла­ся ў не­вя­лі­кім па­сёл­ку, не­каль­кі га­доў жыц­ця ў Грод­не пры­му­сі­лі на­но­ва пры­звы­чай­вац­ца да вяс­ко­ва­га рыт­му.

Але, па сло­вах Ак­са­ны, ня­знач­ныя бы­та­выя праб­ле­мы ця­пе­раш­ня­га жыц­ця кам­пен­суе доб­ры ка­лек­тыў. Су­пра­цоў­ні­цы ў ам­бу­ла­то­рыі ўсе до­сыць ма­ла­до­га ўзрос­ту, ра­зу­ме­юць ад­на ад­ну і да­па­ма­га­юць. Там, дзе не ха­пае сіл, ра­туе па­чуц­цё гу­ма­ру.

Для мяс­цо­вых жа з'яў­лен­не ў вёс­цы ма­ла­до­га док­та­ра стала са­праўд­ным па­да­рун­кам: да­гэ­туль у Амяль­ной не бы­ло ўра­ча амаль ча­ты­ры га­ды. Спе­цы­я­ліст у ам­бу­ла­то­рыі пры­маў раз на ты­дзень. А коль­кі па­цы­ен­таў мож­на пра­кан­суль­та­ваць за та­кі час? Не­скла­да­на ўя­віць, якую па­лёг­ку ад­чу­лі жы­ха­ры, ка­лі док­тар у вёс­цы, на­рэш­це, з'я­віў­ся.

Дзяў­чы­на ад­ра­зу зра­зу­ме­ла: пра­цы тут хо­піць. У пер­шай па­ло­ве дня — пры­ём па­цы­ен­таў у ам­бу­ла­то­рыі, у дру­гой — па­езд­кі на вы­клі­кі. «Ванд­ра­ваць» да­во­дзіц­ца па­між пяц­цю вёс­ка­мі.

— Мед­сяст­ру і фель­ча­ра я ўзяць з са­бой не ма­гу, бо ў ам­бу­ла­то­рыі спы­ніц­ца ўся пра­ца. Та­му ў ма­ёй док­тар­скай су­мцы заў­сё­ды ёсць ме­ды­ка­мен­ты і ін­стру­мен­ты «на лю­бы вы­па­дак». Ні­ко­лі не ве­да­еш, што да­вя­дзец­ца сён­ня ра­біць, — ка­жа Ак­са­на.

Акра­мя стаў­кі ў ам­бу­ла­то­рыі, дзяў­чы­на мае яшчэ і «пад­пра­цоў­ку» на стан­цыі «хут­кай да­па­мо­гі» ў га­рад­скім па­сёл­ку Це­ля­ха­ны. Та­кая пра­ца ву­чыць не ба­яц­ца, за­гар­тоў­вае і дае ба­га­тую прак­ты­ку. Ча­сам пра ся­бе не ду­ма­еш уво­гу­ле. Не­як Ак­са­не ра­зам з ка­ле­га­мі да­вя­ло­ся нес­ці ў ма­шы­ну ва ўсіх сэн­сах «цяж­ка­га» па­цы­ен­та. Пас­ля гэ­та­га дзяў­чы­на не­каль­кі дзён ад­чу­ва­ла боль у спі­не, але праз вя­лі­кую коль­кас­ць спраў на­ват і не ад­ра­зу ўзга­да­ла, якая ж пры­чы­на...

Вяс­ко­выя па­цы­ен­ты — асоб­ная раз­мо­ва. Яны не­кан­флікт­ныя, даб­ра­душ­ныя, чу­лыя, па­ва­жа­юць док­та­ра. Але ёсць ці­ка­вы мо­мант, які кар­ды­наль­на ад­роз­ні­вае іх ад га­ра­джан.

У го­ра­дзе док­тар пра­цуе да пэў­на­га ча­су. Ні­ко­му з хво­рых там у га­ла­ву не прый­дзе ўве­ча­ры, ка­лі дзве­ры па­лі­клі­ні­кі за­чы­не­ны, пай­сці да­до­му да свай­го тэ­ра­пеў­та. У вёс­цы (у пры­ват­нас­ці, там, дзе жы­ве Ак­са­на) па да­па­мо­гу пры­хо­дзяць і ноч­чу, і з ра­ні­цы. Скар­гі бы­ва­юць як сур'­ёз­ныя, з які­мі са­праў­ды лепш не за­цяг­ваць, так і зу­сім не­ча­ка­ныя. На­прык­лад, не­як па­цы­ент­ка прый­шла да Ак­са­ны да­до­му толь­кі та­му, што... у ам­бу­ла­то­рыі бы­ла вя­лі­кая чар­га: «Я до вас не по­па­ла, то я до вас до­до­му прый­ду...» — па­тлу­ма­чы­ла жан­чы­на.

— За два га­ды я па­ста­ра­ла­ся пры­ву­чыць лю­дзей, што для ўся­го ёсць свой час, — га­во­рыць Ак­са­на. — Спа­чат­ку гэ­та не ўсім па­да­ба­ла­ся, але ця­пер, зда­ец­ца, мы знай­шлі агуль­ную мо­ву.

Да­рэ­чы, «моў­нае» пы­тан­не пер­шым ча­сам ства­ра­ла дзяў­чы­не ма­лень­кія скла­да­нас­ці. За­тое ця­пер у га­ла­ве док­тар тры­мае цэ­лы «слоў­нік».

— Прый­шла не­як да мя­не ба­бу­ля і скар­дзіц­ца, што ёй ба­ліць «у кры­жах». Не­як ня­ём­ка пы­тац­ца ў па­жы­ло­га ча­ла­ве­ка, што ж гэ­та за та­кія «кры­жы» за­гад­ка­выя, — ус­па­мі­нае Ак­са­на. — Та­ды я па­пра­сі­ла па­ка­заць. Вы­свет­лі­ла­ся, што па­цы­ент­ку не­па­ко­іць крыж (па-рус­ку «крес­тец»). (Ак­са­на ве­да­ла толь­кі рус­кі ва­ры­янт, та­му ад­ра­зу і не зда­га­да­ла­ся. — Аўт.)

...Ак­са­на ка­жа, што ў іх ам­бу­ла­то­рыі праб­лем з ме­ды­ка­мен­та­мі, аб­ста­ля­ван­нем і ін­стру­мен­та­мі ня­ма. Ча­гось­ці не ха­пае — за­маў­ляй­це і атры­ма­е­це, праз гэ­та хва­ля­вац­ца не да­во­дзіц­ца. А вось не пры­маць чу­жы боль бліз­ка да сэр­ца ма­ла­ды док­тар яшчэ не на­ву­чы­ла­ся. Ка­лі не­вы­леч­на хво­ры па­мі­рае, лі­чы, на ру­ках, а ўсе ро­дзі­чы гля­дзяць на ўра­ча і спа­дзя­юц­ца, што іх бліз­кі пра­жы­ве яшчэ хоць дзень, спраў­ляц­ца з эмо­цы­я­мі над­та цяж­ка.

Ня­гле­дзя­чы на тое, што з пра­цай сва­ёй ма­ла­ды док­тар спраў­ля­ец­ца, па­цы­ен­ты ста­вяц­ца да яе доб­ра, а жы­ве дзяў­чы­на ў вы­дзе­ле­най ад­на­па­ка­ё­вай ква­тэ­ры, дзе аплач­вае толь­кі ка­му­наль­ныя па­слу­гі, — у хут­кім ча­се яна пла­нуе пе­ра­вес­ці­ся ў Іва­цэ­віц­кую цэнт­раль­ную ра­ён­ную баль­ні­цу. Бу­дзе пра­ца­ваць на «хут­кай», атры­мае па­кой у ін­тэр­на­це. У ра­шэн­ня пе­ра­ехаць у рай­цэнтр ёсць не­каль­кі пры­чын. Іх дзяў­чы­на зу­сім не ўтой­вае: хо­чац­ца і аса­біс­тае жыц­цё на­ла­дзіць, і больш раз­на­стай­на ба­віць воль­ны час, быць блі­жэй да «цы­ві­лі­за­цыі».

— Я не скар­джу­ся: атрым­лі­ваю ка­ля ча­ты­рох міль­ё­наў руб­лёў — у вёс­цы на гэ­тыя гро­шы ма­гу пра­жыць без праб­лем. Не за­дум­ва­ю­ся, коль­кі па­тра­ці­ла на бен­зін для ма­шы­ны (дзя­куй лю­бі­мым баць­кам за па­да­ру­нак), ма­гу ку­піць неш­та род­ным і па­ра­да­ваць ся­бе аб­ноў­ка­мі, ёсць дзе жыць, — ка­жа Ак­са­на. — Толь­кі вось мо­ладзь за­раз не прос­та імк­нец­ца мець са­мае не­аб­ход­нае, а яшчэ і хо­ча са­чыць за сва­ёй знеш­нас­цю, ці­ка­віц­ца спор­там і апош­ні­мі на­він­ка­мі кі­но, мае шмат ін­шых за­хап­лен­няў, якія не заўж­ды да­ступ­ныя ў сель­скай мяс­цо­вас­ці. Да рай­цэнт­ра ад­сюль кры­ху больш за со­рак кі­ла­мет­раў, а аў­то­бус хо­дзіць толь­кі трой­чы на ты­дзень, а свой аў­та­ма­біль ёсць не ў кож­на­га...

Ган­на ГА­РУС­ТО­ВІЧ.

Фо­та Ма­ры­ны БЕ­ГУН­КО­ВАЙ.

Мінск — Іва­цэ­ві­чы — Мінск.