Фя­до­ры­на шчас­це, або Эк­зо­ты­ка для ту­рыс­таў

Ма­гі­лёў­шчы­на сла­віц­ца га­ю­чай ва­дой, а ка­ло­дзе­жы Фя­до­ры Ко­ню­ха­вай рэ­кла­муе на­ват афі­цый­ны сайт Бялыніцкага райвыканкама

Сён­ня аг­ра­эка­ту­рызм — га­лоў­ная ці­ка­він­ка бе­ла­рус­кай глы­бін­кі. Гэ­та вель­мі ак­ту­аль­на ў Год гас­цін­нас­ці. Эк­за­тыч­ных ся­дзіб ця­пер шмат, та­му, каб за­ці­ка­віць клі­ен­та, трэ­ба мець ней­кую «ра­зы­на­чку». Зда­ец­ца, у Бя­лы­ніц­ка­га ра­ё­на яна ёсць. Тая са­мая зна­ка­мі­тая зна­хар­ка Фя­до­ра, да якой у 90-я га­ды мі­ну­ла­га ста­год­дзя ста­я­лі вя­лі­кія чэр­гі.

Ця­пер яна, акра­мя ля­чэб­ных па­слуг, аказ­вае яшчэ і... ту­рыс­тыч­ныя. Ін­шы­мі сло­ва­мі, Фя­до­ра для рай­цэнт­ра не толь­кі ле­кар­ка, да якой у по­шу­ках цу­ду звяр­та­ец­ца на­род, але яшчэ і прад­пры­маль­ні­ца, якая ро­біць для род­най спад­чы­ны ка­рыс­ную спра­ву — пла­ціць у мяс­цо­вую каз­ну па­да­ткі. Яе ся­дзі­ба так і на­зы­ва­ец­ца «У Фя­до­ры Да­ні­лаў­ны». На афі­цый­ным сай­це рай­цэнт­ра на­ват ёсць спа­сыл­ка на гэ­ты «аб'­ект ад­па­чын­ку і воль­на­га ча­су». З не­вя­лі­ка­га ка­мен­та­рыя мож­на да­ве­дац­ца пра тое, што «гас­па­ды­ня мае знач­ныя ве­ды ў га­лі­не на­род­най ме­ды­цы­ны». А ама­та­раў ці­шы­ні і фо­та­па­ля­ван­ня ча­ка­юць пра­гул­кі па ле­се, дзе шмат гры­боў і ягад, а так­са­ма ба­га­ты жы­вёль­ны і рас­лін­ны свет. Да па­слуг ад­па­чы­валь­ні­каў — дых­тоў­ны двух­па­вяр­хо­вы дом, які зна­хо­дзіц­ца на ўскрай­ку ле­су.

Ад Бя­лы­ні­чаў да вёс­кі Піль­шы­чы, дзе жы­ве Фя­до­ра, ка­ля 25 кі­ла­мет­раў. Гэ­ты ку­ток на­ват не кра­ну­ла ра­ды­я­цыя. Мяс­ці­ны тут і на­са­мрэч ма­ляў­ні­чыя. Але з транс­пар­там — праб­ле­мы. Дзя­куй, вы­ру­чыў вы­канаўца аба­вяз­каў стар­шы­ні Цях­цін­ска­га сель­са­ве­та Аляк­сандр Цы­буль­скі.

Па­куль едзем, ён рас­па­вя­дае пра зям­ляч­ку: «У яе — дар, моц­ная энер­ге­ты­ка. Яна ле­чыць бес­кан­так­та­вым ма­са­жам, ва­дой і глі­най. Ця­пер ажы­я­та­жу ня­ма, але лю­дзі звяр­та­юц­ца. Маг­чы­ма, ёсць і та­кія, хто вы­ле­чыў­ся, але яны не пры­зна­юц­ца. Ка­заць, што гэ­тае ля­чэн­не — па­на­цэя, нель­га. Ад­ны лю­дзі ве­раць, што ім яно да­па­ма­гае, ін­шыя — не».

Ма­шы­на ў апош­ні раз вы­ныр­вае з ле­су, і пе­рад ва­чы­ма паў­стае вёс­ка Піль­шы­чы — ка­ля дзя­сят­ка хат, рас­кі­да­ных па­аба­пал да­ро­гі. Двух­па­вяр­хо­вы ка­тэдж — тая са­мая Фя­до­ры­на гас­ці­ні­ца — ад­ра­зу кі­да­ец­ца ў во­чы. На пад­вор­ку шмат гас­па­дар­чых па­бу­доў. «Пры­еха­лі!» На­во­кал — ці­шы­ня і, на дзі­ва, ні­я­кіх чэр­гаў. Гу­ка­ем гас­па­ды­ню. Аб ві­зі­це ка­рэс­пан­дэн­та ёй ужо за­га­дзя па­ве­да­мі­лі па тэ­ле­фо­не. Вось і яна. Ня­гле­дзя­чы на свае амаль 88 га­доў, вы­гля­дае ма­ла­джа­ва. І апра­ну­та, як га­ра­джан­ка: у пры­ваб­ную су­кен­ку па фі­гу­ры. Ва­ла­сы аку­рат­на па­стры­жа­ны і за­ві­ты. Ад­чу­ваю на са­бе ўваж­лі­вы по­зірк ка­рых ва­чэй. «Толь­кі праў­ду на­пі­шы­це, — па­тра­буе яна. — А то бы­лі тут да вас... Уся­кае глуп­ства на­пры­дум­ва­лі».

«Ма­ці май­го баць­кі ва­ло­да­ла гіп­но­зам»

У чыр­во­ным ку­це вя­лі­ка­га свет­ла­га па­коя, ку­ды нас за­пра­шае гас­па­ды­ня, — аб­ра­зы ў не­каль­кі яру­саў. Па­ся­рэ­дзі­не — вя­лі­кі аб­раз свя­той Мат­ро­нуш­кі, Ба­га­ро­дзі­ца, Ісус. По­бач са свя­ты­мі — парт­рэ­ты сва­я­коў. Ка­ля Мі­ка­лая Цу­да­твор­ца — фо­та­зды­мак ва­ен­на­га ў кеп­цы. Пра яго Фя­до­ра ка­жа з па­ва­гай: «Гэ­та мой дзед Фі­ліп — анёл-ахоў­нік». Ён за­гі­нуў пад­час рэ­ва­лю­цый­ных хва­ля­ван­няў у па­чат­ку ХХ ста­год­дзя ў Кі­е­ве. Ме­на­ві­та ён «на­ка­заў» унуч­цы ў сне ля­чыць ка­ло­дзеж­най ва­дой. Яго «за­га­ды» Фя­до­ра вы­кон­вае, ча­го б ёй гэ­та ні каш­та­ва­ла. Ка­жа, што мо­жа пра­іг­на­ра­ваць пра­па­но­ву жы­во­га ча­ла­ве­ка, а вось дзе­да­ву — ні­ко­лі. На­ват яго парт­рэ­таў зра­бі­ла столь­кі, каб бы­лі ў кож­ным па­коі. Па­ва­жаць прод­каў — гэ­та свя­ты аба­вя­зак кож­на­га, на­стаў­ляе яна. Як і зям­лю, на якой яны жы­лі. Фя­до­ра ад­чу­вае моц зям­лі сва­іх прод­каў і гэ­та на­тхняе яе.

— А яшчэ мы па­ку­ту­ем ад та­го, што шмат дрэн­ных слоў ве­да­ем, — па­ву­чае Фя­до­ра. — На­прык­лад, нель­га ка­заць «спасибо», трэ­ба — «Спа­сі Бог». Та­ды бу­дзе да­па­мо­га. Я гэ­та ба­чы­ла ў сне. А яшчэ, ка­лі про­сіш у Бо­га зда­роўя, трэ­ба яму яшчэ і па­дзя­ка­ваць за да­па­мо­гу.

...Не­звы­чай­ныя здоль­нас­ці Фя­до­ры яе баць­ка за­ўва­жыў яшчэ та­ды, ка­лі ёй бы­ло 3 га­ды. Ад­ной­чы ён ля­жаў у баль­ні­цы, і, ка­лі да яго пры­вя­лі дзяў­чын­ку, ад­чуў, як рап­там боль ад­сту­піў. Па­куль яна ся­дзе­ла по­бач і гла­дзі­ла па ру­цэ, бы­ло доб­ра, а ка­лі вы­хо­дзі­ла за дзве­ры, зноў па­чы­на­ла ўсё ба­лець. Муж­чы­на быў упэў­не­ны: гэ­тая га­ю­чая сі­ла ў дач­кі — ад яго ма­ці. Яна ва­ло­да­ла гіп­но­зам і пра­ца­ва­ла ле­кар­кай у мяс­цо­ва­га па­ме­шчы­ка. Па­мер­ла ў 1914 го­дзе ад чу­мы. Зда­ец­ца, ней­кім не­зра­зу­ме­лым чы­нам ба­бу­ля пе­рад­ала дар унуч­цы, якая з'я­ві­ла­ся на свет роў­на праз 13 га­доў пас­ля яе смер­ці — у 1927 го­дзе. Фя­до­ра па­мя­тае, як баць­ка ва­дзіў яе ў цырк «раз­ві­ваць та­лент». Дзе яшчэ мож­на бы­ло ўба­чыць, як пра­цу­юць ілю­зі­я­ніс­ты? А по­тым бы­ла вай­на, з якой ён не вяр­нуў­ся...

Ка­ло­дзе­жы Фя­до­ры

Сон, які, па сут­нас­ці, вы­зна­чыў яе лёс, Фя­до­ра ўба­чы­ла пад ка­нец вай­ны, ка­лі ра­зам з род­ны­мі бы­ла ў эва­ку­а­цыі. У ім дзед «па­тра­ба­ваў», каб яна вяр­та­ла­ся ў род­ную вёс­ку і пра­ца­ва­ла з ва­дой. Яна так і зра­бі­ла.

— Вёс­ка бы­ла спа­ле­на, а на тым мес­цы, дзе ста­я­ла ха­та, за 4 га­ды вы­рас­ла вяр­ба, з-пад якой вы­ця­каў ру­чай, — ус­па­мі­нае ле­кар­ка. — Гэ­тая вяр­ба мне і пры­сні­ла­ся. Я на­ват чу­ла го­лас: «Пад ёй і ка­пай». Ра­зам з ма­ці ўзя­лі­ся за ра­бо­ту і на глы­бі­ні амаль 3 мет­ры на­ткну­лі­ся на ста­ра­даў­ні зруб. Гэ­та быў пер­шы наш ка­ло­дзеж. Ця­пер іх — шэсць.

Фя­до­ра ка­жа, што ме­на­ві­та гэ­тая ва­да да­па­маг­ла ёй ад­ной­чы вяр­нуц­ца з та­го све­ту. Жыц­цё скла­ла­ся та­кім чы­нам, што яна ра­зам з му­жам і дзець­мі доў­гі час жы­ла ў Ка­зах­ста­не. Там яна тра­пі­ла ў цяж­кую да­рож­ную ава­рыю, пас­ля якой цу­дам за­ста­ла­ся жыць. Ура­чы на­ват не спа­дзя­ва­лі­ся, што па­цы­ент­ка ачу­няе. Яна — так­са­ма. Та­му і вы­ра­ша­ла ехаць па­мі­раць на ра­дзі­му. Пі­ла ва­ду і, на здзіў­лен­не ўсім, вы­жы­ла.

— У мя­не на­ват ёсць да­ку­мен­ты, што гэ­тай ва­дзе ня­ма роў­ных у све­це, — ка­жа яна і пра­цяг­вае па­жоў­клы фір­мен­ны бланк... Ра­сій­ска­га ўні­вер­сі­тэ­та друж­бы на­ро­даў імя Па­тры­са Лу­мум­бы з за­клю­чэн­нем «па да­сле­да­ван­ні ме­та­ду бія­энер­ге­тыч­най ін­дук­цый­най ак­ты­ва­цыі до­на­ра Фя­до­ры Ко­ню­ха­вай для вы­ву­чэн­ня маг­чы­мас­ці ля­чэн­ня хво­рых хі­рур­гіч­на­га про­фі­лю». У ім і са­праў­ды да­ец­ца на­ву­ко­вая ад­зна­ка і піль­шыц­кай ва­ды, і ле­ка­вых здоль­нас­цяў Фя­до­ры. Бян­тэ­жыць толь­кі... ад­сут­насць пя­чат­кі на да­ку­мен­це і ну­мар яго рэ­гіст­ра­цыі.

Фя­до­ра, між тым, зна­хо­дзіць ся­род сва­іх па­пе­рак яшчэ адзін «до­каз» — за­све­ча­ную фо­та­карт­ку з ад­біт­ка­мі сва­іх паль­цаў, ад якіх быц­цам зы­хо­дзіць ззян­не. Яна ўдак­лад­няе: «Гэ­та мае ру­кі. Энер­гія, якая з іх вы­хо­дзіць, — жы­вое ігол­каў­кол­ван­не». Ка­жа, што зды­мак зроб­ле­ны ў мед­ін­сты­ту­це ў кан­цы 1970-х га­доў.

— Гэ­та тут для мя­не ня­ма го­на­ру, а ў Маск­ве ўсе ака­дэ­мі­кі ва­кол мя­не тан­ца­ва­лі, — абу­ра­ец­ца яна. — Маг­ла б ня­дрэн­на ўлад­ка­вац­ца ў Ра­сіі, але ж на ра­дзі­му па­цяг­ну­ла. 25 га­доў та­му вяр­ну­ла­ся да­до­му і ля­чу лю­дзей. У тым лі­ку і без­на­дзей­ных. Ка­лі не ве­ры­це, ма­гу даць тэ­ле­фо­ны тых, ка­му да­па­маг­ла.

— А вы за ля­чэн­не гро­шы бе­ра­це? — пы­та­ю­ся я.

— А хто без гро­шай жы­ве? Вя­до­ма, бя­ру. Коль­кі да­юць — столь­кі і бя­ру. Гас­ці­ні­цу ж трэ­ба не­як утрым­лі­ваць.

Гас­ці­ні­ца ча­кае на­вед­валь­ні­каў

Яна зна­хо­дзіц­ца по­бач з до­мам, дзе жы­ве са­ма Фя­до­ра. Для ту­рыс­таў тут ство­ра­ны ўсе ўмо­вы: ёсць душ, сан­ву­зел, па­кой для ежы. Унут­ры ўсё аздоб­ле­на дрэ­вам. З мэб­лі — толь­кі не­аб­ход­нае. На­прык­лад, у двух­мес­ным ну­ма­ры 2 лож­кі, стол, тум­бач­ка, ша­фа. І ў кож­ным па­коі — аб­ра­зы свя­тых і ... сва­я­коў Фя­до­ры. Па­куль клі­ен­таў ня­ма, у ад­ным з ну­ма­роў ста­іць таз з пер­ца­мі. Фя­до­ра ра­ду­ец­ца: ра­са­да доб­ра ўзы­шла. По­бач з гас­ці­ні­цай — ага­род, дзе Фя­до­ра з да­па­мо­гай дач­кі вы­рошч­вае буль­бу і ага­род­ні­ну. Ура­джаю ха­пае і са­бе, і па­ста­яль­цам. Фя­до­ра на­ват свой хлеб вы­пя­кае, а ў кра­ме куп­ляе толь­кі са­мае не­аб­ход­нае.

— Шка­дую аб ад­ным, — ка­жа яна на­па­сле­дак. — Па­мру — і гэ­тае мес­ца без до­гля­ду за­ста­нец­ца. Ва­да тут вель­мі каш­тоў­ная, та­кой ні­дзе не зной­дзеш. Яна — жы­вая. Не­здар­ма ў са­вец­кія га­ды сам мі­ністр ахо­вы зда­роўя Яў­ген Ча­заў рэ­ка­мен­да­ваў тут са­на­то­рый па­бу­да­ваць. Доб­ра яшчэ, што знай­шлі­ся па­моч­ні­кі, якія да­па­маг­лі мне гас­ці­ні­цу ўзвес­ці. Усё ж та­кі лю­дзям зруч­ней.

Ка­лі раз­віт­ва­лі­ся з Фя­до­рай, да ся­дзі­бы пад'­еха­лі не­каль­кі ма­шын. Па­цы­ен­таў у жанчыны ўсё яшчэ ха­пае.

Нэ­лі ЗІ­ГУ­ЛЯ, фо­та аў­та­ра.

Мер­ка­ван­не ў тэ­му

Аляк­сандр Плят­нёў, на­стаў­нік фі­зі­кі Ма­гі­лёў­ска­га лі­цэя БРУ:

— Лю­дзі, якія ка­жуць пра свае энер­ге­тыч­ныя маг­чы­мас­ці, прос­та доб­рыя псі­хо­ла­гі. У ме­ды­цы­не та­кі фе­но­мен на­зы­ва­ец­ца «эфект пла­цэ­ба». Увесь сак­рэт у тым, што «па­цы­ент» прос­та ве­рыць у тое, што яму та­кое «ля­чэн­не» да­па­мо­жа. Але па­куль на­ву­ко­вых до­ка­заў гэ­та­му ня­ма, га­ран­тыі на ста­ноў­чы вы­нік ні­хто даць не змо­жа.