Вы тут

Не люблю, калі ёсць вольны час...


Мі­ка­лай Ка­зе­ка — ге­ні­яль­ны, за­хоп­ле­ны і за­хап­ляль­ны

У 22 га­ды ён быў чэм­пі­ё­нам СССР па скач­ках на ба­ту­це, а праз дзе­сяць га­доў чэм­пі­ё­на­мі ста­лі яго вы­ха­ван­цы. Пас­ля за­кан­чэн­ня кар'­е­ры спарт­сме­на стаў трэ­не­рам па скач­ках у ва­ду. У 1986-м уз­на­ча­ліў збор­ную БССР па фрыс­тай­ле. Сён­ня яго вуч­ні най­мац­ней­шыя ў све­це. Пад яго кі­раў­ніц­твам бе­ла­рус­кія фрыс­тай­ліс­ты на пра­ця­гу пя­ці зі­мо­вых Алім­пі­яд не вяр­та­лі­ся да­до­му без ме­да­лёў. Пас­ля тры­ум­фу бе­ла­ру­саў у Со­чы прай­шоў прак­тыч­на ме­сяц. Пра тое, «што да­лей», Мі­ка­лай Ка­зе­ка рас­па­вя­дае ў ін­тэр­в'ю «Звяз­дзе»:

19-9

— Алім­пі­я­да — гэ­та не­ве­ра­год­нае эма­цы­я­наль­нае на­пру­жан­не. Усё яшчэ вель­мі све­жае ў па­мя­ці — і ча­кан­не вы­ступ­лен­няў, і мо­ман­ты пе­ра­мо­гі. Па­куль нер­во­вая сіс­тэ­ма яшчэ не ад­на­ві­ла­ся, я да гэ­та­га ча­су зна­хо­джу­ся ў эй­фа­рыі!

На­шы алім­пій­скія чэм­пі­ё­ны ця­пер у Мін­ску. Гра­фік роз­ных ме­ра­пры­ем­стваў, су­стрэч пас­ля тры­ум­фу ў Со­чы ў іх ця­пер вель­мі шчыль­ны: ку­па­юц­ца ў пром­нях сла­вы! Ан­тон Куш­нір рых­ту­ец­ца ехаць на апе­ра­цыю ў Бар­се­ло­ну. Ала Цу­пер — тут, з сям'­ёй.

— Мі­ка­лай Іва­на­віч, гэ­та та­кі дар — ба­чыць у спарт­сме­не бу­ду­ча­га чэм­пі­ё­на? Ва­ша пер­шая ву­ча­ні­ца Свят­ла­на Бан­дар­чук ста­ла чэм­пі­ён­кай СССР пас­ля трох га­доў трэ­ні­ро­вак з ва­мі. Алу Цу­пер і Ан­то­на Куш­ні­ра вы ўво­гу­ле пры­вез­лі з Укра­і­ны.

— Так, бе­ла­рус­кі фрыс­тайл па­чы­наў­ся са Свят­ла­ны Бан­дар­чук і Ула­дзі­мі­ра Алей­ні­ка. Іх мы на­бра­лі ў пер­шы экс­пе­ры­мен­таль­ны са­стаў і ста­ран­на з імі пра­ца­ва­лі. Пос­пех са­праў­ды прый­шоў да­во­лі хут­ка, та­му што гэ­ты від спор­ту быў та­ды вель­мі ма­ла­ды, ён па­тра­ба­ваў сме­лас­ці, якая ў нас, ві­даць, бы­ла ў не­аб­ме­жа­ва­най коль­кас­ці, бо мы так­са­ма бы­лі вель­мі ма­ла­дыя!

Ала Цу­пер пры­еха­ла да нас, ка­лі ўжо бы­ла паў­на­вар­тас­най спарт­смен­кай. Яна та­ды за­ня­ла пя­тае мес­ца на Алім­пі­я­дзе ў На­га­на. Ска­жу шчы­ра, я ба­чыў у ёй не па­тэн­цы­яль­ную алім­пій­скую чэм­пі­ён­ку, ды яшчэ і «за­ла­тую», не. Я цвя­ро­за раз­ліч­ваў на тое, што Ала мо­жа ўдас­ка­наль­ваць сваё май­стэр­ства, што яна здоль­ная доб­ра вы­сту­паць — гэ­та так. І са­праў­ды, у Бе­ла­ру­сі яна цал­кам аб­на­ві­ла сваю пра­гра­му, вый­шла на но­вы ўзро­вень. Ала — са­праўд­ны ба­ец і вель­мі цярп­лі­вы ча­ла­век, ча­го толь­кі вар­та яе вы­ступ­лен­не са зла­ма­най ла­пат­кай.

Ан­тон Куш­нір не прос­та здоль­ны спарт­смен, ён заў­сё­ды быў хлоп­цам, які за­хап­ля­ец­ца. Ка­лі яго неш­та за­хап­ля­ла, ён мог цэ­лы дзень пра­ца­ваць над тэх­ні­кай скач­коў і, што ха­рак­тэр­на, не асты­ваў.

— Кож­ны з ва­шых вуч­няў — не­ар­ды­нар­ная асо­ба. Як уда­ец­ца знай­сці ін­ды­ві­ду­аль­ны па­ды­ход?

— Вя­до­ма, толь­кі моц­ныя і яр­кія асо­бы мо­гуць пра­явіць ся­бе ў спор­це. Я так і стаў­лю­ся да іх — з па­ва­гай. Я вы­ву­чаю іх, раз­маў­ляю, на­зі­раю. У гэ­тым і па­він­ны вы­яў­ляц­ца здоль­нас­ці трэ­не­ра — ба­чыць у вы­ха­ван­цы і асо­бу, і ха­рак­тар, і яго ўнут­ра­нае «дзі­ця». На­пэў­на, я ім ці­ка­вы, у пер­шую чар­гу, як ча­ла­век, які мо­жа вы­слу­хаць, па­ра­іць. У мя­не ня­ма ні­я­кіх сі­ла­вых ме­та­даў. Я не ба­чу маг­чы­мас­ці іх «ла­маць».

Пра­ца спарт­сме­на — тэх­ніч­на пра­віль­на вы­ка­на­ны ска­чок. Я па­ві­нен да­па­маг­чы яму ў гэ­тым. Але, ве­да­е­це, мае здоль­нас­ці псі­хо­ла­га не транс­фар­ма­ва­лі­ся на жыц­цё­выя сі­ту­а­цыі па-за спор­там.

— Зда­ец­ца, вы да­бі­лі­ся ўжо ўся­го, аб чым толь­кі мо­жа ма­рыць трэ­нер. Якія мэ­ты за­раз ста­ві­це пе­рад са­бой?

— Ана­ла­гіч­нае пы­тан­не мне за­да­ва­лі пас­ля Ван­ку­ве­ра, ча­ты­ры га­ды та­му. А вось ба­чы­це, мы пай­шлі да­лей, змаг­лі яшчэ вы­шэй «скок­нуць»! За­раз у Мінск вер­нуц­ца на­шы вы­ха­ван­цы з дру­го­га скла­ду — тыя, хто не па­тра­пі­лі на Алім­пі­я­ду. Яны спа­бор­ні­ча­юць на еў­ра­пей­скіх куб­ках. Скон­чыц­ца юні­ёр­скі чэм­пі­я­нат све­ту, пач­нём пад­во­дзіць вы­ні­кі. Кры­ху ад­пач­нём, а пас­ля ўжо бу­дзем ду­маць, што ра­біць да­лей.

Ве­даю гэ­та па мі­ну­лым во­пы­це: не­маг­чы­ма жыць тым, што ўжо за­ста­ло­ся ва ўча­раш­нім дні. Я ўжо па­чы­наю ма­рыць, аб­дум­ваць но­выя пра­гра­мы сва­іх вуч­няў. Ужо ёсць не­ка­то­рыя на­мёт­кі, але па­куль, ду­маю, рас­каз­ваць пра гэ­та яшчэ ра­на­ва­та.

— Фрыс­тайл вель­мі не­бяс­печ­ны від спор­ту, спарт­сме­ны атрым­лі­ва­юць траў­мы, якія мо­гуць паў­плы­ваць не толь­кі на вы­нік, але і на іх да­лей­шае жыц­цё. Вам, як трэ­не­ру, якім чынам удаецца гэ­та пе­ра­но­сіць?

— Су­час­ны спорт вы­шэй­шых да­сяг­нен­няў спа­лу­ча­ны з ры­зы­кай, та­му што ўсё на мя­жы фі­зіч­ных маг­чы­мас­цяў, і гэ­та не толь­кі ў фрыс­тай­ле. Але гэ­та жыц­цё спарт­сме­наў, іх ад­рэ­на­лін. Ні­хто ж ад­ра­зу не за­скок­вае на трамп­лін і не ро­біць га­ла­ва­круж­ныя эле­мен­ты. Яны па­чы­на­юць з ма­лень­кіх скач­коў. Іх ву­чаць з ма­лых га­доў ас­но­вам акра­ба­ты­кі, за­тым ка­тац­ца на лы­жах.

На жаль, бы­ва­юць асеч­кі і траў­мы, цяж­кія траў­мы. Ка­лі мы ра­зам па паў­го­да на тур­ні­рах, мы ўжо сям'я, і вя­до­ма, пе­ра­жы­ва­ем ад­но за ад­на­го.

Маё шчас­це — гэ­та пер­шыя алім­пій­скія ме­да­лі Дзі­мы Да­шчын­ска­га і Аляк­сея Гры­шы­на. Усе пе­ра­мо­гі на чэм­пі­я­на­тах све­ту, эта­пах Куб­ка све­ту, Алім­пій­скіх гуль­нях — гэ­та пры­ліў энер­гіі, ве­лі­зар­нае за­да­валь­нен­не, плён тва­ёй пра­цы. Вель­мі ба­лю­ча бы­ло на Алім­пі­я­дзе ў Ту­ры­не, ка­лі Дзі­му Да­шчын­ска­га «за­рэ­за­лі» суд­дзі. Не­зра­зу­ме­лая траў­ма Дзі­мы Ра­ка так­са­ма вель­мі гор­кая. Па­ды­шоў ча­ла­век, па­пра­сіў зняць яго са спа­бор­ніц­тваў та­му, што дрэн­на ся­бе ад­чу­вае... (Пад­час трэ­ні­роў­кі на эта­пе Куб­ка све­ту ў кі­тай­скім го­ра­дзе Цзі­лінь бе­ла­рус­кі фрыс­тай­ліст атры­маў цяж­кую траў­му га­ла­вы і шыі — Аўт.) Бы­лі, вя­до­ма, цяж­кія ча­сы.

За­раз Дзі­ма пры­хо­дзіць да нас на трэ­ні­роў­кі, ка­лі мы ў Мін­ску, зай­ма­ец­ца ха­рэа­гра­фі­яй, ска­ча на ба­ту­це. Але ў яго праб­ле­мы з ка­рот­кай па­мяц­цю — гэ­та зна­чыць, ён мо­жа не ўспом­ніць, што бы­ло 10 хві­лін та­му. Але тое, што бы­ло да траў­мы, ён па­мя­тае доб­ра.

— Пра чэм­пі­ё­наў ве­да­юць усе. А што ска­жа­це пра пос­пе­хі мо­ла­дзі? Хто мо­жа па­ка­заць вы­со­кі вы­нік у блі­жэй­шы час?

— Я не схіль­ны ра­біць ней­кія пра­гно­зы, бо ў гэ­тых спарт­сме­наў яшчэ доў­гі шлях, на якім мо­гуць быць і пос­пе­хі, і рас­ча­ра­ван­ні, траў­мы. Але перш за ўсё — пра­ца, ад­да­насць, на­стой­лі­васць, бяс­кон­цыя іс­пы­ты свай­го ха­рак­та­ру і маг­чы­мас­цяў.

Са­праў­ды, у нас ёсць доб­рая, перс­пек­тыў­ная мо­ладзь, на якую я ўскла­даю свае трэ­нер­скія над­зеі. Гэ­та Ган­на Гусь­ко­ва, Са­ша Ра­ма­ноў­ская, Оля Ка­пус­ці­на. Ган­на, да­рэ­чы, вы­сту­па­ла на Алім­пі­я­дзе. Яна бы­ла не ў леп­шай сва­ёй фор­ме, ад­бі­ла­ся хва­ля­ван­не. Але атры­ма­ла доб­ры во­пыт та­кіх вы­со­кіх спа­бор­ніц­тваў — усё ў яе яшчэ на­пе­ра­дзе.

У хлоп­цаў гэ­та Ста­ні­слаў Глад­чан­ка, Ві­таль Мар­цін­ке­віч. Я сён­ня ба­чу, што кож­ны з іх мо­жа стаць доб­рым фрыс­тай­ліс­там вы­со­ка­га ўзроў­ню.

— Вы спры­я­е­це пад­рых­тоў­цы ма­ла­дых трэ­не­раў?

— Вя­до­ма, ка­лі звяр­та­юц­ца па па­ра­ды, заў­сё­ды імк­ну­ся пад­ка­заць. Ця­пер у нас ёсць ма­ла­ды трэ­нер, які быў у ка­ман­дзе на Алім­пі­я­дзе. Так скла­лі­ся аб­ста­ві­ны, што нам тэр­мі­но­ва трэ­ба бы­ло шу­каць трэ­не­ра. Мы ры­зык­ну­лі і ўзя­лі ма­ла­до­га Мі­шу Кур­ло­ві­ча. Яшчэ ўчо­ра ён ска­каў, па­куль яшчэ за­кан­чвае ўні­вер­сі­тэт, а ўжо мае во­пыт Алім­пій­скіх гуль­няў!

— Вы пра­цу­е­це трэ­не­рам ужо больш за 25 га­доў. Ні­ко­лі не ўзні­ка­ла жа­дан­ня па­кі­нуць спорт?

— На­ват цяж­ка пад­лі­чыць, коль­кі ра­зоў уз­ні­ка­ла та­кое жа­дан­не. Звы­чай­на та­кі на­строй уз­ні­кае, ка­лі стам­ля­еш­ся, неш­та ідзе не так хут­ка і якас­на, як ба­чыц­ца ў ма­рах. Бы­вае, зда­ец­ца: усё... Па­чы­на­еш ду­маць, што на­ды­шоў час сы­хо­дзіць... Але зна­хо­дзіш неш­та но­вае, ці­ка­вае — і за­ста­еш­ся. А та­кія хва­лю­ю­чыя хві­лі­ны, як у Со­чы, пе­ра­крэс­лі­ва­юць усе дум­кі аб тым, што трэ­ба спы­ніц­ца ці сыс­ці.

Спорт — гэ­та са­праў­ды цэ­лае жыц­цё, цэ­лы свет! Я вель­мі лю­біў свай­го трэ­не­ра, Ле­а­ні­да Іо­сі­фа­ві­ча Ліў­шы­ца. Ён мне вель­мі па­да­баў­ся і як на­стаў­нік, і як асо­ба, ча­ла­век. Ця­пер я ра­зу­мею, што ме­на­ві­та ён шмат у чым паў­плы­ваў на мя­не не толь­кі як на спарт­сме­на, але і на бу­ду­ча­га трэ­не­ра.

Так атры­ма­ла­ся, што шмат ча­го я ства­раў з ну­ля. Гэ­та ты­чыц­ца і бе­ла­рус­ка­га фрыс­тай­ла. Я не ўлас­нік, але боль­шая част­ка на­ша­га фрыс­тай­ла — гэ­та част­ка мя­не, гэ­та маё жыц­цё, я пры­клаў да ўся­го гэ­та­га сваю ру­ку. Та­му, ка­лі ў мя­не пы­та­юц­ца, ча­му я не з'яз­джаю за мя­жу, не імк­ну­ся да гэ­та­га, мне ад­каз­ваць прос­та: мне тут цал­кам кам­форт­на.

— Вы до­сыць эма­цый­ны на схі­ле. У жыц­ці вы та­кі ж?

— У жыц­ці ў мя­не та­кіх вост­рых эма­цый­ных сі­ту­а­цый не бы­ло. Імк­ну­ся стрым­лі­вац­ца, але не заў­сё­ды ма­гу. Я вель­мі на­стыр­ны, на­пра­лом іду да мэ­ты. Я — ча­ла­век, які за­хап­ля­ец­ца. Мне ці­ка­ва ўсё но­вае.

— Як ста­віц­ца сям'я да ва­шай пра­цы?

— Яны заў­сё­ды вель­мі «хва­рэ­юць» за мя­не — і жон­ка, і сын, і ня­вест­ка. Пас­ля Со­чы ў аэ­ра­пор­це су­стрэ­лі мя­не з вя­ліз­ным тор­там, сты­лі­за­ва­ным пад фрыс­тайл. Сын, ка­лі ву­чыў­ся і пра­ца­ваў у Аме­ры­цы, час­та пры­яз­джаў на на­шы вы­яз­ныя спа­бор­ніц­твы.

— Ці ёсць у вас за­хап­лен­ні па-за ме­жа­мі спор­ту?

— Я на­огул не люб­лю, ка­лі ёсць воль­ны час. Едзем на ад­наў­лен­чы збор, і я не ве­даю, чым за­няц­ца, што ра­біць: на пля­жы не люб­лю ва­ляц­ца, па­пла­ваў — і ўсё. Хут­ка ад­па­чы­нак. Ха­чу з'ез­дзіць ку­ды-не­будзь у вёс­ку, на­ве­даць сва­я­коў. Маё — гэ­та трэ­ні­роў­кі.

Ка­лі чы­таю, дык, у асноў­ным, дэ­тэк­ты­вы — на­прык­лад, Чэй­за. Але люб­лю і кла­сі­ку. Ня­даў­на пра­чы­таў «Гам­ле­та» на бе­ла­рус­кай мо­ве. Ка­лі рых­та­ваў­ся да Алім­пі­я­ды, пра­чы­таў «Ча­па­еў і пус­тэ­ча» Вік­та­ра Пя­ле­ві­на і кні­гу М. Про­ха­ра­ва пра асаб­лі­вас­ці мар­ке­тын­гу — вель­мі ці­ка­ва!

У мя­не поў­ная ка­лек­цыя еў­ра­пей­скіх і спар­тыў­ных алім­пій­скіх ма­рак, за вы­клю­чэн­нем пер­шых дзвюх Алім­пі­яд у Грэ­цыі. Ка­лі за­ня­ўся фрыс­тай­лам, мар­кі ады­шлі на дру­гі план. Але ка­лі ба­чу неш­та ці­ка­вае — куп­ляю. Ёсць поў­ная ка­лек­цыя ма­рак, пры­све­ча­ных мас­коў­скай Алім­пі­я­дзе, ха­чу са­браць со­чын­скую се­рыю. Са­мыя каш­тоў­ныя ў ма­ёй ка­лек­цыі — са­вец­кія мар­кі да­ва­ен­на­га ча­су.

Вель­мі люб­лю ба­лет. Час­та на­вед­ваю наш Вя­лі­кі тэ­атр. Але леп­шую па­ста­ноў­ку ча­каю не там: ха­рэо­граф ка­ман­ды, Ра­і­са Сот­нік, па­абя­ца­ла нам па­ста­віць з фрыс­тай­ліс­та­мі «Кар­мэн». Ка­жа, што яны ў нас здоль­ныя! Вось, ча­ка­ем.

Да­р'я Ла­ба­жэ­віч.

Выбар рэдакцыі

Жыллё

Што змянілася ў парадку рэгістрацыіі жыллёвай нерухомасці?

Што змянілася ў парадку рэгістрацыіі жыллёвай нерухомасці?

Цяпер, каб аформіць дачу, не трэба ехаць туды, дзе яна знаходзіцца.  

Грамадства

Старт акцыі «Нашы дзеці» будзе дадзены 16 снежня

Старт акцыі «Нашы дзеці» будзе дадзены 16 снежня

Мерапрыемства пачнецца на Віцебшчыне.

Грамадства

Навацыі сацыяльнай сферы ў 2025 годзе

Навацыі сацыяльнай сферы ў 2025 годзе

Узмацненне адраснасці дзяржпадтрымкі і садзейнічання занятасці 

Грамадства

Плацяжы за «камуналку»: ёсць нюансы

Плацяжы за «камуналку»: ёсць нюансы

Карэкціроўкі па аплаце жыллёва-камунальных паслуг закрануць чатыры катэгорыі жыхароў.