Кі­ра­ваць сва­ёй тэ­ры­то­ры­яй

На­коль­кі раз­віц­цё тэ­ры­то­рыі за­ле­жыць ад кан­крэт­на­га дэ­пу­та­та? Ад­каз на гэ­тае пы­тан­не «МС» шу­ка­ла ў про­філь­най ка­мі­сіі ніж­няй па­ла­ты бе­ла­рус­ка­га пар­ла­мен­та. Стар­шы­ня Па­ста­ян­най ка­мі­сіі Па­ла­ты прад­стаў­ні­коў па дзяр­жаў­ным бу­даў­ніц­тве, мяс­цо­вым са­ма­кі­ра­ван­ні і рэг­ла­мен­це Ге­надзь ГРЫЦ­КЕ­ВІЧ да ра­бо­ты ў пар­ла­мен­це шмат га­доў пра­ца­ваў і ў вы­ка­наў­чай ула­дзе, і ў прад­стаў­ні­чай. Ён тры склі­кан­ні за­пар уз­на­чаль­ваў Ві­цеб­скі га­рад­скі Са­вет дэ­пу­та­таў.

— Ге­надзь Паў­ла­віч, праз не­каль­кі дзён вы­ба­ры ў мяс­цо­выя Са­ве­ты дэ­пу­та­таў. Да­вай­це яшчэ раз па­га­во­рым, ка­го і для ча­го мы вы­бі­ра­ем?

— Перш за ўсё, Са­ве­ты — гэ­та ор­га­ны мяс­цо­ва­га са­ма­кі­ра­ван­ня. Гэ­та ўдзел усёй на­шай гра­ма­дзян­скай су­поль­нас­ці ў тэ­ры­та­ры­яль­ным кі­ра­ван­ні на ўзроў­ні па­сёл­ка, аг­ра­га­рад­ка, ра­ё­на, го­ра­да і воб­лас­ці. Гэ­та ор­ган, які за­цвяр­джае пра­гра­мы са­цы­яль­на-эка­на­міч­на­га раз­віц­ця, бюд­жэт, рэ­гі­я­наль­ныя пра­гра­мы кі­ра­ван­ня ка­му­наль­най улас­нас­цю, ахо­вы зда­роўя, жыл­лё­ва-ка­му­наль­най гас­па­дар­кі, лю­бой га­лі­ны, якая функ­цы­я­нуе не­па­срэд­на на гэ­тай тэ­ры­то­рыі.

Але са­мае га­лоў­нае, Са­вет дэ­пу­та­таў — гэ­та той ор­ган, які жы­ве і пра­цуе ра­зам з вы­бар­шчы­ка­мі. Ён зай­ма­ец­ца на­дзён­най ра­бо­тай. Са­ве­ты ўдзель­ні­ча­юць ва ўсіх гра­мад­скіх ме­ра­пры­ем­ствах, со­чаць за вы­ка­нан­нем са­цы­яль­ных стан­дар­таў.

Ле­тась шмат бы­ло дыс­ку­сій пра не­аб­ход­насць сель­скіх Са­ве­таў, але мно­гія па­га­дзі­лі­ся, што гэ­ты ор­ган не да­зва­ляе ча­ла­ве­ку за­стац­ца адзін на адзін з яго праб­ле­май. Бы­ва­юць та­кія пры­ват­ныя вы­пад­кі: спрэч­ка аб мя­жы па­між участ­ка­мі, вы­свят­лен­не ся­мей­ных ад­но­сін і па­доб­нае, ка­лі аў­та­ры­тэт­ны ча­ла­век (а дэ­пу­тат Са­ве­та — гэ­та, як пра­ві­ла, аў­та­ры­тэт­ны ча­ла­век), які ве­дае за­ка­на­даў­ства, умее вы­сту­піць па­ся­рэд­ні­кам, на­ла­дзіць кан­струк­тыў­ны дыя­лог.

Са­вет — гэ­та лю­дзі, час­цей за ўсё пра­фе­сі­я­на­лы сва­ёй спра­вы, якія мо­гуць вы­сту­піць з іні­цы­я­ты­вай, аб'­яд­наць ва­кол ся­бе ін­шых, узяць на ся­бе ад­каз­насць.

Ка­лі мы пад­час су­мес­най ра­бо­ты з Ві­цеб­скім аб­лас­ным Са­ве­там дэ­пу­та­таў ез­дзі­лі па воб­лас­ці, то ба­чы­лі, што ёсць тэ­ры­то­рыі, дзе на­сель­ніц­тва вель­мі ак­тыў­нае. Яно ўка­ра­няе пе­ра­да­выя тэх­на­ло­гіі ў асвят­лен­ні ву­ліц, за­хоў­вае па­ра­дак і чыс­ці­ню. Гэ­та за­слу­га не толь­кі вы­ка­наў­чай ула­ды, але і жы­ха­роў, якія пра­цу­юць ра­зам з ула­дай.

— Вы ска­за­лі пра ад­каз­насць Са­ве­таў. Але ад­каз­насць мае на ўва­зе маг­чы­мас­ці. Які­мі рэ­сур­са­мі ва­ло­да­юць Са­ве­ты?

— Мы вель­мі змя­ні­лі сі­ту­а­цыю, ка­лі ў 2010 го­дзе пры­ня­лі ў но­вай рэ­дак­цыі За­кон аб мяс­цо­вым кі­ра­ван­ні і са­ма­кі­ра­ван­ні. Ён да­зво­ліў ска­ра­ціць да­та­цый­насць бюд­жэ­ту пер­ша­га ўзроў­ню. Ця­пер сель­скі Са­вет мае маг­чы­масць атры­маць на пра­ця­гу го­да ўлас­ныя да­хо­ды, у тым лі­ку праз унёс­кі на­сель­ніц­тва, і не ча­каць да­та­цыі звер­ху, каб па­чыс­ціць і ад­ра­ман­та­ваць ка­ло­дзеж, пры­вес­ці ў па­ра­дак мо­гіл­кі, вы­ка­наць ямач­ны ра­монт да­ро­гі, па­пра­віць плот адзі­но­кім ста­рым. На­сель­ніц­тва ад­чу­ла, што маг­чы­мас­ці ў пяр­віч­най ула­ды ёсць. Сель­скія Са­ве­ты мо­гуць удзель­ні­чаць у аў­кцы­ё­нах па про­да­жы зям­лі, пры­цяг­ваць ін­вес­та­раў, не­ка­то­рыя пы­тан­ні бы­лі вы­ра­ша­ны за кошт част­кі па­да­ход­на­га па­да­тку, за кошт па­да­тку на не­ру­хо­масць.

На Ві­цеб­шчы­не бюд­жэт сель­са­ве­таў на 70% на­паў­ня­ец­ца за кошт улас­ных рэ­сур­саў.

Сель­скія Са­ве­ты атры­ма­лі бу­дын­кі, зра­бі­лі ў іх ра­монт, аб­ста­ля­ва­лі кам­п'ю­та­ра­мі і праз гэ­та на­бы­лі свой імідж.

— Ча­му дыс­ку­сія ва­кол сель­скіх Са­ве­таў уво­гу­ле ўзнік­ла?

— Га­лоў­ным чы­нам, з-за не­да­хо­пу кад­раў у сель­скай мяс­цо­вас­ці. Дэ­пу­тац­тва — гэ­та вель­мі знач­ная гра­мад­ская на­груз­ка, якая не вы­зва­ляе ад асноў­най ра­бо­ты.

— У якіх вы­пад­ках ча­ла­век ідзе не ў вы­кан­кам, а да дэ­пу­та­та Са­ве­та?

— Ка­лі яго пы­тан­не не зу­сім трап­ляе ў сфе­ру дзей­нас­ці вы­ка­наў­чай ула­ды. Але спра­ва не ў гэ­тым. Да дэ­пу­та­та зруч­на звяр­нуц­ца, бо ён — твой су­сед па ву­лі­цы аль­бо ра­ё­не. Ён, гэ­так жа як і жы­хар кан­крэт­на­га па­сёл­ка, су­ты­ка­ец­ца з праб­ле­май дрэн­най да­ро­гі, не­да­хо­пам ура­чоў, па­ру­шэн­нем гра­фі­ка вы­ва­зу бы­та­вых ад­хо­даў, ад­сут­нас­цю асвят­лен­ня. За­раз у нас шмат адзі­но­кіх ста­рых, ня­ма­ла пі­ту­шчых ма­ла­дых лю­дзей, ёсць кі­ну­тыя дзе­ці... Дэ­пу­тат не толь­кі ўсё гэ­та лепш ве­дае, але і мо­жа паў­плы­ваць на сі­ту­а­цыю, па­га­ва­рыць, рас­пы­таць, пра­па­на­ваць да­па­мо­гу.

— Інакш ка­жу­чы, дэ­пу­та­ты блі­жэй да лю­дзей?

— Не­су­мнен­на.

— Ад­нак мож­на па­чуць мер­ка­ван­не і пра «дэ­ка­ра­тыў­ную» функ­цыю Са­ве­таў.

— Ні­ко­лі не па­га­джу­ся з гэ­тым. Без­умоў­на, мно­гае за­ле­жыць ад кі­раў­ні­ка Са­ве­та і ад дэ­пу­та­таў. Дэ­пу­та­ты пра­вод­зяць пры­ёмы гра­ма­дзян, у тым лі­ку ра­зам з вы­ка­наў­чай ула­дай, удзель­ні­ча­юць у днях ін­фар­ма­ван­ня на­сель­ніц­тва, мяс­цо­вых схо­дах, у аб­мер­ка­ван­ні пла­наў за­бу­до­вы тэ­ры­то­рый. Дэ­пу­та­ты ўдзель­ні­ча­юць у лю­бых знач­ных па­дзе­ях, мяс­цо­вых ме­ра­пры­ем­ствах: свя­тах, су­бот­ні­ках, він­ша­ван­нях ма­ла­дых...

Яны рэ­аль­на ўдзель­ні­ча­юць у кі­ра­ван­ні тэ­ры­то­рыі. Вы­ра­ша­юць, які пра­цэнт бюд­жэ­ту пой­дзе на спар­тыў­ную га­лі­ну, які — на са­цы­яль­ную сфе­ру, на аду­ка­цыю, куль­ту­ру. Ка­лі дэ­пу­тат мае сваю па­зі­цыю, раз­бі­ра­ец­ца і ра­зу­мее сфе­ру, за якую ён узяў­ся, то ні­што не пе­ра­шко­дзіць яму вы­ра­шыць праб­ле­мы ў гэ­тай сфе­ры.

Дэ­пу­тат мо­жа прый­сці і за­явіць, што ў яго акру­зе да­ро­гі не ад­па­вя­да­юць тэх­ніч­ным па­тра­ба­ван­ням. Сё­ле­та гэ­тыя да­ро­гі не ўклю­ча­ны ў ад­па­вед­ную пра­гра­му, але дэ­пу­тат за­прош­вае ак­ты тэх­ніч­на­га ста­ну гэ­тых да­рог, за­каз­вае ад­па­вед­ную да­ку­мен­та­цыю, каб на на­ступ­ны год да­ро­гі бы­лі ў пра­гра­му ўклю­ча­ны. Дэ­пу­тат кант­ра­люе, як пра­гра­ма бу­дзе вы­кон­вац­ца, і ін­фар­муе на­сель­ніц­тва.

У лю­бым Са­ве­це іс­нуе та­кая фор­ма ра­бо­ты, як на­ка­зы ва­бар­шчы­каў. Дэ­пу­тат на се­сіі па­ве­дам­ляе аб прось­бах і за­явах жы­ха­роў яго тэ­ры­то­рыі. Ра­ён­ны Са­вет і рай­вы­кан­кам пры­ма­юць ад­па­вед­нае ра­шэн­не, якое по­тым ор­га­ны ўла­ды вы­кон­ва­юць. Вя­до­ма, для гэ­та­га трэ­ба быць асо­бай. На жаль, ёсць дэ­пу­та­ты, якія, атры­маў­шы ман­дат, не ра­зу­ме­юць, што ім трэ­ба жыць жыц­цём свай­го рэ­гі­ё­на, вы­слу­хоў­ваць лю­дзей, уні­каць ва ўсе тон­ка­сці за­ка­на­даў­ства...

Вось ча­му важ­на, каб у дэ­пу­та­ты вы­лу­чы­лі ча­ла­ве­ка іні­цы­я­тыў­на­га, энер­гіч­на­га, доб­ра­сум­лен­на­га, які мо­жа ад­ста­яць ін­та­рэ­сы вы­бар­шчы­каў. Мы ўсе роз­ныя. Адзін абы­яка­вы да чу­жой бя­ды, а дру­гі — не. Вось та­го, хто не­абы­яка­вы, і трэ­ба вы­бі­раць.

— Што вы мо­жа­це ска­заць пра сё­лет­нюю вы­бар­чую кам­па­нію ў мяс­цо­выя Са­ве­ты?

— Вы­бар­чая кам­па­нія ўжо вый­шла на фі­ніш­ную пра­мую. Я на­ве­даў не­каль­кі ўчаст­каў го­ра­да Мін­ска. Мне вель­мі спа­да­ба­ла­ся: усё доб­ра ар­га­ні­за­ва­на, ін­фар­ма­цыі пра кан­ды­да­таў з'я­ві­ла­ся больш, лю­дзі спы­ня­юц­ца і ці­ка­вяц­ца, па­нуе доб­ра­зыч­лі­вая ат­мас­фе­ра. Ім­па­нуе, што ў вы­ба­рах часцей удзель­ні­чае мо­ла­дзь, што лю­дзі ста­но­вяц­ца больш ак­тыў­ны­мі, і вы­бар­шчы­кі, і кан­ды­да­ты. Даў­но на­стаў час зра­зу­мець, што ўсё за­ле­жыць ад нас са­міх. Ка­лі так пой­дзе да­лей, то пра­вы Са­ве­таў бу­дуць па­шы­рац­ца, са­ма­стой­насць тэ­ры­то­рый рас­ці, што і за­бяс­пе­чыць іх роск­віт.

За­клі­каю ўсіх гра­ма­дзян на­шай кра­і­ны прый­сці 23 са­ка­ві­ка на вы­бар­чыя ўчаст­кі і ад­даць свае га­ла­сы за год­ных лю­дзей.

Воль­га МЯДЗ­ВЕ­ДЗЕ­ВА.