Ста­рым тут мес­ца?

У баль­ні­цу сяст­рын­ска­га до­гля­ду трап­ля­юць лю­дзі, якім ня­рэд­ка прос­та ня­ма ку­ды пай­сці

Сло­ва­злу­чэн­не «са­цы­яль­ны ло­жак» гу­чыць не вель­мі ве­се­ла. Як трап­ля­юць на яго на­шы ста­рыя і як ім там жы­вец­ца? Ча­му па­жы­лыя лю­дзі аказ­ва­юц­ца па­кі­ну­ты­мі? Ці хо­чац­ца ім да­до­му? Каб ад­ка­заць на гэ­тыя пы­тан­ні, наш жур­на­ліст на­ве­да­ла баль­ні­цу сяст­рын­ска­га до­гля­ду, раз­ме­шча­ную ў вёс­цы Моў­чадзь Ба­ра­на­віц­ка­га ра­ё­на.

Ёсць сын, але ша­ла­пут­ны...

65-га­до­вая Та­ма­ра Мац­ве­еў­на з Ле­бя­жа­наў тут ужо ў трэ­ці раз. Су­стра­ка­ла ў гэ­тай баль­ні­цы і 2012-ы год, і 2013-ы. «Бу­ду зда­ро­вая — і 2015-ы су­стрэ­ну», — ка­жа яна. Ра­ней Та­ма­ра Мац­ве­еў­на пры­яз­джа­ла сю­ды толь­кі на зі­му, а ўлет­ку вяр­та­ла­ся да­до­му. Але ня­даў­на ў яе зга­рэў дом. Гэ­тае ле­та бу­дзе пер­шым, якое яна пра­вя­дзе тут, у баль­ні­цы сяст­рын­ска­га до­гля­ду. Але яна ста­ра­ец­ца не смут­ка­ваць: «Арыт­мія сэр­ца ў мя­не. Пе­ра­жы­ван­няў шмат — з-за сы­на, з-за до­ма... Але ні­чо­га не зро­біш, та­кое вось жыц­цё. Тут доб­рае мес­ца, па­вет­ра чыс­тае, лес по­бач...».

Баць­коў у жан­чы­ны ўжо ня­ма. Брат да­лё­ка, у Ка­зах­ста­не. Ёсць сын, але, па сло­вах Та­ма­ры Мац­ве­еў­ны, ша­ла­пут­ны. Ця­пер на воль­ным па­ся­лен­ні. «Ка­лі па­трэб­ны гро­шы, па­тэ­ле­фа­нуе, не па­трэб­ны — не тэ­ле­фа­нуе. 80% пен­сіі я ад­даю за баль­ні­цу, а 20% за­ста­ец­ца ў ма­ім рас­па­ра­джэн­ні, дык я кла­ду яму на ма­біль­ны тэ­ле­фон гро­шы...».

— У вас доб­рая стрыж­ка, — спра­бую пе­ра­вес­ці раз­мо­ву на ма­жор­ны лад. Яе во­чы за­га­ра­юц­ца.

— За гэ­та дзя­куй на­шым са­ні­та­рач­кам! — амаль па-дзі­ця­чы ра­ду­ец­ца Та­ма­ра Мац­ве­еў­на. — Гэ­та яны мя­не стры­гуць. Што ні па­про­сіш — усё зро­бяць. Про­сім ку­піць нам у кра­ме што-не­будзь смач­нень­кае — заў­сё­ды пры­ня­суць... Паш­таль­ён сю­ды пры­хо­дзіць, пен­сію пры­но­сіць. У вёс­цы ёсць біб­лі­я­тэ­ка. Ра­ней я, ка­лі маг­ла, ха­дзі­ла ту­ды, бра­ла кні­гі. А ця­пер нам пры­но­сяць па­чы­таць са­ні­тар­кі свае кні­гі...

Жы­ву толь­кі дзя­ку­ю­чы на­шым ура­чам...

У Та­ма­ры Мац­ве­еў­ны тут і сяб­роў­ка ўжо з'я­ві­ла­ся, 79-га­до­вая Лю­ся — Ле­а­нар­да Ан­то­наў­на. Ця­пер яны ўвесь час удзвюх.

— Я не вы­ла­жу з гэ­тай баль­ні­цы, — уз­ды­хае Ле­а­нар­да Ан­то­наў­на. — І ў мі­ну­лую зі­му тут ля­жа­ла, і ця­пер, ужо са жніў­ня тут. У мя­не два ін­фарк­ты бы­ло, і трэ­ці пад­ха­піў. І я ця­пер не ма­гу, маё сэр­ца ні­чо­га не дае мне ра­біць. А до­ма ні сва­я­коў, ні­ко­га. Муж па­мёр 14 га­доў та­му, дзя­цей не бы­ло. Ка­лісь­ці нас у сям'і бы­ло пя­цё­ра: тры сяст­ры і два бра­ты. Усе па­ўмі­ра­лі. Са сва­я­коў у мя­не толь­кі адзін пля­мен­нік му­жа за­стаў­ся. І што мне ад­ной ра­біць? Ка­лі б не гэ­тая баль­ні­ца, ку­ды б мы дзе­лі­ся? Тут і док­тар па­ці­ка­віц­ца зда­роў­ем, і са свя­там заў­сё­ды па­він­шу­юць... Усе вет­лі­выя, доб­ра ста­вяц­ца да нас. Але на­зад, вя­до­ма, хо­чац­ца, дзет­кі. Вось я і ва­га­ю­ся. Але як мне жыць там ад­ной? Па­ес­ці са­бе, мо­жа, я яшчэ і зраб­лю. А як ва­ды да­стаць з ка­ло­дзе­жа, па­мыць бя­ліз­ну, пад­ло­гу пад­мес­ці? Хоць я люб­лю ру­хац­ца, але як па­ва­ру­шу­ся, дык сэр­ца па­чы­нае біц­ца. Жы­ву толь­кі дзя­ку­ю­чы на­шым ура­чам. То кро­пель­ні­цу мне па­ста­вяць, то таб­лет­ку да­дуць...

85-га­до­вая Але­на Аляк­санд­раў­на, бы­лая на­стаў­ні­ца з Міць­ка­ві­чаў, так­са­ма жы­ве тут ужо два га­ды. «А з кім мне быць? Ня­ма ні­ко­га свай­го, — ня­ве­се­ла ўсмі­ха­ец­ца яна. — Усе па­мер­лі: і муж, і два сы­ны ма­ла­дыя. Я за­ста­ла­ся ад­на. У вёс­цы ў мя­не дом ёсць — на­ват не дом, а цэ­лая ся­дзі­ба. Мы са­мі яе па­бу­да­ва­лі. Я да­ру­чы­ла су­сед­цы. Хай ро­біць з ёй што хо­ча, хоць пра­дае...»

***

Та­кія вось лё­сы, да­во­лі ты­по­выя для ту­тэй­шых па­ста­яль­цаў. Хоць усё ж у мно­гіх з тых, хто тут жы­ве, ёсць і дзе­ці, і жыт­ло. Але да­гля­даць ста­рых ня­мог­лых лю­дзей ні­хто не хо­ча.

Вя­до­ма, ёсць та­кія ста­рыя, якіх ад­ных до­ма ўжо не па­кі­неш. «У іх ужо ня­ма га­ла­вы з-за ўзрос­ту», — ка­жуць тыя па­ста­яль­цы, што кры­ху ма­ла­дзей­шыя. А дак­та­ры раз­вод­зяць ру­ка­мі: уз­рос­та­вае зні­жэн­не ін­тэ­ле­кту... Але та­кіх ня­шмат. Ас­тат­нія — цал­кам са­бе ў ро­зу­ме.

Мне рас­каз­ва­юць пра жан­чы­ну, у якой ёсць сын, жы­ве ў Мін­ску. Ён за­браў яе да ся­бе, але яна з ня­вест­кай не ўжы­ла­ся і ў вы­ні­ку пры­еха­ла сю­ды.

І яшчэ аб ад­ной, якую дач­ка з зя­цем ня­даў­на пры­вез­лі. Ду­ма­лі — не­на­доў­га. Але яна тут асво­і­ла­ся, пры­гле­дзе­ла­ся, і ёй так спа­да­ба­ла­ся, што са­ма вы­ра­шы­ла за­стац­ца.

— У нас тут на­ват муж з жон­кай жы­вуць, — рас­па­вя­да­юць жан­чы­ны. — Ён сля­пы, а ў яе з га­ла­вой штось­ці. Су­жэн­цаў пры­вез­ла ня­вест­ка, а сын іх за­гі­нуў. І ка­му яны ця­пер па­трэб­ныя? Яна ўвесь час хо­дзіць: «Дзе Ула­дзя мой?» Дык са­ні­тар­ка, бы­вае, возь­ме яе за ру­ку і за­вя­дзе да яго...

Ёсць у баль­ні­цы на­ват свой гар­ма­ніст. «Ра­ней, на­пэў­на, доб­ра іг­раў. А ця­пер док­тар даў яму гар­мо­нік, то ўжо не вель­мі атрым­лі­ва­ец­ца ў яго. Паль­цы ўжо не тыя», — ка­жуць су­се­дзі па па­коі...

Ні­ко­му не па­трэб­ныя?

— На­ша баль­ні­ца раз­лі­ча­на на 45 лож­каў, з іх 5 тэ­ра­пеў­тыч­ных і 40 — сяст­рын­ска­га до­гля­ду, — рас­па­вя­дае за­гад­чык баль­ні­цы сяст­рын­ска­га до­гля­ду Ві­таль Жы­ва­леў­скі. — На так зва­ныя «са­цы­яль­ныя лож­кі» да нас па­сту­па­юць па­жы­лыя лю­дзі, якія ўжо не ў ста­не ся­бе аб­слу­гоў­ваць. Тут ім пра­да­стаў­ля­ец­ца ча­ты­рох­ра­зо­вае хар­ча­ван­не, бя­ліз­на змя­ня­ец­ца раз у 10 дзён, двой­чы на ты­дзень — лаз­ня. У асноў­ным усе кой­кі за­поў­не­ны — і зі­мой, і ле­там. Рэд­ка ка­лі бы­вае па­ра воль­ных мес­цаў... Ста­рыя па­бу­дуць тут па­ру ме­ся­цаў і ўжо пры­вы­ка­юць. Не­ка­то­рыя ста­но­вяц­ца сяб­ра­мі — я іх та­ды кла­ду ра­зам у ад­ну па­ла­ту. Не­ка­то­рыя тут у нас і па­мі­ра­юць ад ста­рас­ці. Жыц­цё ёсць жыц­цё...

Ві­таль Бра­ні­сла­ва­віч пра­цуе ў Моў­чад­скай баль­ні­цы ўжо 27 га­доў. Шмат ча­го за гэ­ты час на­гле­дзеў­ся. Але ёсць рэ­чы, да якіх пры­вык­нуць цяж­ка.

— Ча­сам тэр­мін зна­хо­джан­ня тут па­жы­ло­га ча­ла­ве­ка за­кан­чва­ец­ца, але па яго ні­хто не пры­яз­джае, — ка­жа ён. — Пры­хо­дзіц­ца та­ды нам са­мім ад­во­зіць яго да­до­му. Бы­ва­ла так, што ліф­та ня­ма, і мае су­пра­цоў­ні­кі ледзь не на ру­ках на пя­ты па­верх ста­ро­га ня­суць. Вы б ба­чы­лі, з які­мі кіс­лы­мі тва­ра­мі су­стра­ка­юць ча­сам сва­іх са­ста­рэ­лых баць­коў іх дзе­ці! Пры­чым ся­род та­кіх дзя­цей трап­ля­лі­ся роз­ныя ты­па­жы: і ал­ка­шы, і нар­маль­ныя, пры­стой­ныя на пер­шы по­гляд лю­дзі.

«На­шы ста­рыя ні­ко­му не па­трэб­ны», — ро­біць вы­сно­ву Ві­таль Бра­ні­сла­ва­віч.

Што мо­жа быць горш? Ста­рыя, адзі­но­кія, ні­ко­му не па­трэб­ныя лю­дзі. Не­ка­то­рыя стра­ці­лі ўсіх сва­іх бліз­кіх, а боль­шасць — прос­та імі за­бы­тыя. Так, у кож­на­га з іх свае асаб­лі­вас­ці, свой ха­рак­тар, свае сла­бас­ці і кап­ры­зы, але ў ка­го, ска­жы­це, іх ня­ма?

Дзяр­жа­ва не да­ла ім пра­па­сці. Але ж ча­ла­ве­ку для жыц­ця трэ­ба больш, чым прос­тае фі­зіч­нае вы­жы­ван­не. Ці­ка­ва, а на якую ста­расць раз­ліч­ва­юць іх дзе­ці?

Свят­ла­на Бусь­ко.

Фо­та аў­та­ра.

КА­МЕН­ТА­РЫЙ СПЕ­ЦЫ­Я­ЛІС­ТА

Кож­ны трэ­ці да­рос­лы ў на­шым ра­ё­не — пен­сі­я­нер

За­гад­чык Ба­ра­на­віц­кай га­рад­ской па­лі­клі­ні­кі № 3 Мі­ка­лай ФЯДЗЬ­КО:

— У Ба­ра­на­віц­кім ра­ё­не пра­жы­вае 39 ты­сяч ча­ла­век, з іх 32 ты­ся­чы да­рос­лых і 7,5 ты­ся­чы дзя­цей. Прак­тыч­на кож­ны трэ­ці да­рос­лы ў на­шым ра­ё­не — пен­сі­я­нер. Та­му струк­тур­ны­мі пад­раз­дзя­лен­ня­мі на­шай па­лі­клі­ні­кі (ра­ней яна на­зы­ва­ла­ся ра­ён­най), акра­мя ФА­Паў, ам­бу­ла­то­рый ура­ча агуль­най прак­ты­кі, па­лі­клі­нік і баль­ніц, з'яў­ля­юц­ца баль­ні­цы сяст­рын­ска­га до­гля­ду і хос­піс.

Уся­го ў нас у ра­ё­не 4 баль­ні­цы на 200 лож­каў. З іх 120 — ме­ды­ка-са­цы­яль­ныя. Яны зна­хо­дзяц­ца ў трох баль­ні­цах сяст­рын­ска­га до­гля­ду, раз­ме­шча­ных у вёс­ках Пад­гор­ная, Моў­чадзь і Воль­на. На сён­ня за­ня­та 119 лож­каў.

Пер­ша­сная да­мо­ва з та­кой баль­ні­цай за­клю­ча­ец­ца, як пра­ві­ла, на два ме­ся­цы. Ча­сам сва­я­кі, пер­ша­па­чат­ко­ва пла­ну­ю­чы пры­вез­ці свай­го са­ста­рэ­ла­га баць­ку на два ме­ся­цы, по­тым па ней­кіх пры­чы­нах ся­мей­на­га, бы­та­во­га або ін­ша­га пла­на, хо­чуць пра­цяг­нуць да­мо­ву. Гэ­та маг­чы­ма. Та­му ёсць вы­пад­кі, ка­лі па­жы­лы ча­ла­век зна­хо­дзіц­ца ў та­кой баль­ні­цы год і больш.

Што­ме­сяц на сваё ўтры­ман­не па­жы­лыя лю­дзі ад­да­юць 80% пен­сіі. За­раз раз­гля­да­ец­ца пы­тан­не аб фік­са­ва­най су­ме апла­ты, бо пен­сіі ва ўсіх роз­ныя і, та­кім чы­нам, усе пла­цяць па-роз­на­му. У ся­рэд­нім той су­мы, якую яны ўно­сяць, ха­пае на іх утры­ман­не на пра­ця­гу тыд­ня. Атрым­лі­ва­ец­ца, дзве тра­ці­ны аплач­вае дзяр­жа­ва.

Ча­сам мы пра­па­ну­ем тым, хто за­трым­лі­ва­ец­ца ў нас на­доў­га, пе­рай­сці ў Ляс­нян­скі дом-ін­тэр­нат. Гэ­та дом-ін­тэр­нат аб­лас­но­га пад­па­рад­ка­ван­ня на 330 мес­цаў. Умо­вы зна­хо­джан­ня ў ім тро­хі ад­роз­ні­ва­юц­ца ад умоў баль­ні­цы сяст­рын­ска­га до­гля­ду. Там, ка­лі ў ча­ла­ве­ка ёсць бліз­кія сва­я­кі, па­тра­бу­ец­ца цал­кам, на 100% па­га­шаць пла­ту за ўтры­ман­не — гэ­та зна­чыць, сва­я­кі па­він­ны да­плач­ваць за сва­іх ста­рых. Та­му пе­ра­во­дзіц­ца ту­ды на­шы па­цы­ен­ты не хо­чуць...