Будаўніцтва атамнай электрастанцыі — самая вялікая і самая складаная будоўля ў найноўшай гісторыі Беларусі. Далёка не ўсім могуць даверыць працу на такім аб'екце. Адным з найбуйнейшых падрадчыкаў на пляцоўцы будаўніцтва АЭС з'яўляецца ААТ «Гроднапрамбуд». Акрамя таго, прадпрыемства вызначана генпадрадчыкам па будаўніцтве жылля і інфраструктуры ў горадзе Астравец. Аб'ём работ на абодвух аб'ектах вельмі вялікі, таму летась у Астраўцы было створана яшчэ адно структурнае падраздзяленне — будаўнічае ўпраўленне «Гроднапрамбуд-Атам». Яно займаецца будаўніцтвам і на атамнай станцыі, і ў горадзе (узвядзенне двух новых раёнаў). Упраўленне ўжо паказала сябе і адчувае ўпэўненасць, ведае, як рухацца далей.
Маштаб натхняе будаўнікоў
Начальнік будаўнічага ўпраўлення «Гроднапрамбуд-Атам» Уладзімір Аўчарэнка — заўсёды ўсмешлівы, шчыры і адкрыты чалавек. І, вядома, прафесіянал самага высокага ўзроўню, які аддаў будаўніцтву 38 гадоў свайго жыцця і ўзвёў (па яго асабістых падліках) за гэты час цэлы горад на 20 тысяч жыхароў. Уладзімір Аляксандравіч мае вопыт будаўніцтва жылых дамоў, заводаў, паліклінік, школ і шмат чаго іншага. Цяпер жа яму даверылі, напэўна, самае складанае заданне, якое могуць даць будаўніку, — стварыць новае будаўнічае ўпраўленне для работы на пляцоўцы будаўніцтва Беларускай атамнай электрастанцыі. І ён не толькі годна прыняў гэтае заданне, але і імкнецца выканаць яго як мага лепей. Як і заўсёды, ён штохвілінна ў справе. А як жа — наладзіць працу ўпраўлення не так проста. Кіраўніку давялося асабіста падбіраць персанал, планаваць дзеянні аддзелаў так, каб не было прастояў. З гэтым Уладзімір Аўчарэнка справіўся за паўгода. І цяпер «Гроднапрамбуд-Атам» — арганізацыя, якая можа выканаць усе патрэбныя работы самастойна, якасна і хутка. Кіраўнік упраўлення расказаў нашаму выданню пра стварэнне свайго падраздзялення і асаблівасці працы на маштабным будаўніцтве.
Усё самі — ад фундамента да даху
Новае падраздзяленне ААТ «Гроднапрамбуд» было ўтворана па загадзе генеральнага дырэктара Абдулвагаба Вагабава. Яно пачало працаваць з мая 2013 года. Так бы мовіць, «на перадавую» адправілі тады ўсяго 56 чалавек. Але атамная электрастанцыя — «праціўнік» моцны і вялікі. І для паспяховага «ўтаймоўвання» волата патрэбна была значна большая армія. На новыя працоўныя месцы сталі прымаць мясцовых людзей — будаўніцтва мела патрэбу ў вялікай колькасці самых розных спецыялістаў. І цягам 2013 года ды пачатку 2014-га ва ўпраўленне «прызвалі» яшчэ каля 170 чалавек. Дзве роты свежых «байцоў» паступова фарміравалі брыгады. Напрыклад, аддзелачнікаў. «Яны дапамаглі здаць у эксплуатацыю дом № 17 у 1-м мікрараёне ў Астраўцы», — падкрэслівае Уладзімір Аўчарэнка. Далей стварылі брыгады муляраў, якія пачалі ўзводзіць сцены новых дамоў. Потым з'явіліся брыгады электрыкаў, сантэхнікаў... Сёння ўпраўленне можа выконваць усе будаўнічыя работы ад пачатку да канца: «Лёгка пабудуем дом ад фундамента да даху», — упэўнены кіраўнік арганізацыі. Пра эфектыўнасць працы будаўнікоў сведчаць і лічбы: у першы месяц існавання засвоілі 5,4 млрд рублёў, да канца года — 69 млрд на будаўніча-мантажныя работы. З іх каля 63,8% — на будаўніцтве Беларускай АЭС. Астатнія — на жылых дамах і інфраструктуры.
За давер трэба плаціць дысцыплінай і якасцю
Будаўніцтва Беларускай АЭС — гэта адказная задача, таму падбор людзей на вакансіі быў асаблівы. Горад невялікі — давялося сутыкнуцца з пэўнымі праблемамі. «Рэкрутаў» шукалі не толькі сярод жыхароў Астраўца. Многія, хто сёння працуе, прыехалі са Смаргоні. Будаўнічае ўпраўленне наўмысна не займалася перацягваннем работнікаў з іншых арганізацый таго ж профілю. «Але мы стараліся браць людзей, якія ўжо мелі вопыт працы. Тых, каго я ведаў асабіста, якія мяне ведалі. А такіх нямала, бо я 38 гадоў аддаў будаўнічай галіне і ўсё жыццё прапрацаваў у Смаргоні», — распавядае Уладзімір Аўчарэнка, якому гендырэктар ААТ «Гроднапрамбуд» Абдулвагаб Ісакавіч Вагабаў і прапанаваў узначаліць новае ўпраўленне, ведаючы пра вялікі досвед будаўніка. Сам Уладзімір Аляксандравіч кажа, што без падтрымкі кіраўніка ўтварыць падобную структуру было б немагчыма.
У хуткім часе ўладкоўвацца на працу ва ўпраўленне сталі тыя, хто з'язджаў з Астраўца на заработкі ў Мінск, Маскву і іншыя гарады. «Вось сёння прыйшоў такі чалавек. Просіць, каб узяў на работу. Пытаюся: «А дзе ты працаваў?» Адказвае, што пастаянна ў Якуцію ездзіў на чатыры-шэсць месяцаў, — гаворыць начальнік будупраўлення. — Тыя, каму надакучыла хадзіць па «шабашках», ездзіць у камандзіроўкі, сталі вяртацца сюды, да сваіх сем'яў. Хаця, вядома, не заўсёды тыя, каго я прымаў, апраўдвалі давер. Бо патрабаванні ў нас высокія і да дысцыпліны, і да якасці. З 270 прынятых чалавек 60 звольніліся». Але гэта нармальны працэс, і пазбегнуць яго, як сцвярджаюць прафесіяналы, немагчыма.
Варта звярнуць увагу на тое, што такія высокія патрабаванні абгрунтаваны і добрымі заробкамі. За мінулы год сярэдняя заработная плата ва ўпраўленні склала 8,7 млн рублёў. «Таму людзі хочуць у нас працаваць. Але калі не спраўляюцца, то размова кароткая», — строга гаворыць кіраўнік.
Проста ўзялі і вырасцілі сваіх прафесіяналаў
Заўсёды цяжка быць першым. У нейкай справе, у жыцці. Яшчэ складаней быць першапраходцам, калумбам, які ведае, што хоча знайсці, аднак ідзе наперад па такіх шляхах, дзе ніхто да яго не бываў. Можна лічыць, што ў справе будаўніцтва атамнай станцыі сярод нашых будаўнікоў такімі «калумбамі» сталі супрацоўнікі «Гроднапрамбуд-Атама». І аб'ект будаўніцтва, і тэхналогіі — ва ўсім было шмат новага.
Толькі прафесіяналаў не напужаеш. Гэта не першая складаная сітуацыя, з якой Уладзімір Аўчарэнка заўсёды выходзіў пераможцам: «Мне давялося перажыць, быўшы кіраўніком, 90-я гады, калі працы ў будаўніцтве ўвогуле не было, і іншыя праблемныя часы. Даводзілася шмат разоў «скарачацца», потым нарошчваць аб'ёмы. Таму, калі я прыйшоў сюды, то выкарыстаў увесь свой жыццёвы багаж». А цяжкасцяў было шмат. Змагаліся, метафарычна кажучы, з галовамі новых работнікаў. Даходзіла да таго, што чалавек, якога прынялі на вакансію, не разумеў, што трэба кожны дзень на працу хадзіць, выконваць норму выпрацоўкі. «Людзі прызвычаіліся, што можна на працу выйсці, а можна і не. Яны перабіваліся часовымі заробкамі і лічылі, што, адпрацаваўшы і атрымаўшы грошы, можна адпачываць. Калі грошы скончыліся — зноў прыйшоў на працу». А «Гроднапрабум-Атам» даў людзям сталую працу і пачаў выхоўваць сваіх прафесіяналаў. Ва ўпраўленні шмат моладзі, у якой ёсць жаданне, імкненне да плённай працы. А кіраўніку гэта вельмі патрэбна. Уладзімір Аляксандравіч і сам вельмі адданы справе: «З самага пачатку ўвогуле менш за 12 гадзін я на працы не знаходзіўся, — гаворыць ён. — Цяпер ужо ёсць апарат кіравання, аформлены брыгады, працаваць стала прасцей.
Праца не спыняецца ні на хвіліну
Пагадзіцеся, нас заўсёды цікавіць лёс паспяховых людзей, гісторыя паспяховых прадпрыемстваў і да т.п. «У чым сакрэт гэтага поспеху?» — турбуе нас пытанне. А адказ на яго, мне здаецца, заўсёды аднолькавы — рацыянальнасць. Не можа быць паспяховым той, хто не ведае, чаго хоча, куды рухаецца і дзеля якой мэты. Будаўнічае ўпраўленне працуе па такім жа прынцыпе — ніводная хвіліна, ніводнае намаганне не знікае марна. Усё робіцца дзеля мэты, і робіцца рацыянальна. У многіх іншых арганізацыях часта аддзелачнікі ў зімовы перыяд застаюцца без працы. А каму патрэбен прастой? «Мы ж для сябе так спланавалі працу, каб сантэхнікі ў першую чаргу выконвалі работы па ацяпленні. Сёння ў нас зімой няма прастою, — заяўляе Уладзімір Аўчарэнка. — Усе працуюць круглы год згодна з тэхналогіямі. Мы самі глядзім наперад і рыхтуем фронт работ. Адны рыхтуюць падмурак, потым муляры прыходзяць на гэты падмурак ды робяць сваю працу і гэтак далей. Такая «плынь» дазваляе нам працаваць з большай аддачай».
Абавязковая сертыфікацыя работ і атэстацыя работнікаў
Самастойнасць адкрывае вялікія перспектывы. Спрадвеку было так: хто гаспадар на зямлі, той працуе, не шкадуючы сябе. А адказны кіраўнік — гэта таксама гаспадар. Няхай не на зямлі, а ў сваёй справе, аднак усё роўна гаспадар. І ён абавязкова паклапоціцца, каб усё было даведзена да ладу ў яго вотчыне. У «Гродна-прамбуд-Атаме» ніколі не чакаюць дырэктыў зверху. У іх ёсць гадавы план: «Мы заўсёды ведаем, што мы павінны рабіць. Бачым тэрміны і нарматывы». Дададзім да гэтага яшчэ выкарыстанне толькі новых, перадавых матэрыялаў, тэхналогій, машын, механізмаў, малую механізацыі: «Што толькі ёсць у Беларусі, амаль усё прымяняецца ў нас». У выніку — выкананне патрабаванняў па якасці адпаведна сістэме менеджменту якасці ІSO 2000. Усе віды работ абавязкова сертыфікуюцца, а інжынерна-тэхнічныя работнікі праходзяць атэстацыю.
Пасля будаўніцтва атамнай станцыі можна брацца за любыя аб'екты
«Будаўніцтва атамнай электрастанцыі мае вялікае значэнне для Беларусі — і для краіны ўвогуле, і для развіцця будаўнічай галіны ў прыватнасці, — лічыць начальнік упраўлення. — Гэта насамрэч будаўнічы аб'ект № 1 для ўсёй рэспублікі. І тыя патрабаванні, якія ставіць дырэкцыя атамнай станцыі, мы стараемся выканаць больш чым якасна. Для любога будаўніка, які пройдзе гэтую будоўлю, такі вопыт стане школай на ўсё жыццё. Калі ты тут папрацаваў, можна будаваць любыя аб'екты. Пасля не грэх будзе задумацца нават аб экспарце нашага прафесіяналізму. Прайшоўшы гэта, можа ехаць будаваць куды заўгодна».
Летам 2013 года ва ўпраўленні працаваў будатрад
Менавіта за такім бясцэнным вопытам імкнуцца прыйсці на будоўлю студэнты. Можа быць, цяжка паверыць, што сярод студэнтаў гродзенскіх навучальных устаноў ужо аб'яўляюцца конкурсы, каб трапіць на працу ў «Гродна-прамбуд-Атам». Аднак гэта факт. Таму на лета сюды прыедуць толькі самыя лепшыя студэнты. Мала таго, праца ва ўпраўленні карыстаецца попытам і ў расійскіх студэнтаў. Летась прыязджалі навучэнцы Обнінскага інстытута атамнай энергетыкі. Будучыя атамшчыкі засталіся вельмі задаволеныя. А іначай і быць не магло. Студэнты-будатрадаўцы атрымалі добрую зарплату. Арганізацыя выдае маладым будаўнікам-валанцёрам рабочае адзенне, аплачвае харчаванне (прычым кожнаму работніку звычайна даецца 30 тысяч штодзень на абеды, а студэнтаў увогуле зусім бясплатна кармілі). Жыве моладзь у інтэрнаце таксама бясплатна. «За ўсё гэта ў нас да студэнтаў толькі адно патрабаванне — добра працаваць», — удакладняе Уладзімір Аляксандравіч.
Дзелавая канкурэнцыя
На будпляцоўцы, вядома, існуе канкурэнцыя. Разам сабралася некалькі будаўнічых арганізацый з розных рэгіёнаў, і кожная з іх стараецца паказаць сябе з лепшага боку. Аднак ніхто не спрабуе некага падставіць. «Тут выключна дзелавая канкурэнцыя. Проста кожны хоча выглядаць не горш за іншых», — гаворыць начальнік будаўнічага ўпраўлення. Пры гэтым, паміж усімі будаўнікамі існуе негалоснае пагадненне аб узаемадапамозе. Калі трэба, адна арганізацыя можа пазычыць другой адзінку тэхнікі ці людзьмі дапамагчы. «Але марку трэба трымаць пастаянна, — прызнаецца Уладзімір Аўчарэнка. — Калі нейкая арганізацыя не спраўляецца, яе хуценька адсунуць».
Высокая культура вытворчасці
Маштабнасць аб'екта будаўніцтва, вядома, уражвае. Цяжка перадаць пачуцці, якія ўзнікаюць, калі ты, скажам, стаіш усярэдзіне будучага рэактара, а пад табою безліч тон жалеза і бетону ўтварае суцэльную моц. Толькі здзіўляешся таму, як магчыма пабудаваць такое. У пэўны момант становіцца страшна... Але будаўнікоў не напужаеш. Так, іх таксама захапляюць аб'ёмы і маштаб, але яны толькі натхняюцца на працу яшчэ больш. Усё гэта сведчыць і пра высокую культуру вытворчасці. Праца на такім вялікім аб'екце дадае адказнасці кожнаму, дазваляе адчуваць сябе часткай нечага эпахальнага. Таму работнікаў матывуюць не толькі матэрыяльныя даброты (высокі заробак, прэміяльныя за выкананне плана і інш.), а і маральны фактар. Тым больш што, акрамя атамнай станцыі, яны будуюць і новыя жылыя мікрараёны ў Астраўцы. «У будаўнікоў з'яўляецца гонар за тое, што горад будзе развівацца. Мы, па сутнасці, пачынаем будаўніцтва мікрараёнаў, і пакуль што там амаль усё жыллё — інтэрнаты. А сам горад энергетыкаў нават не пачаты. Ён будзе наперадзе. Нас чакае яшчэ больш грандыёзная будоўля», — упэўнены Уладзімір Аўчарэнка.
Хто свабодны, той і моцны
Галоўным ініцыятарам стварэння новага будаўнічага ўпраўлення быў Абдулвагаб Вагабаў, генеральны дырэктар ААТ «Гроднапрамбуд», заслужаны будаўнік Рэспублікі Беларусь. Ён бачыў перспектывы і аб'ём работ, таму і прыняў такое рашэнне. Гэта наўмысны крок, частка агульнай палітыкі прадпрыемства, якое прызвычаілася рабіць усё сваімі сіламі. Стварэнне асобных упраўленняў, якія займаюцца пэўным відам работ, дазваляе эканоміць час і грошы, павышаць якасць, заставацца мабільнымі і прафесіянальнымі.
У выніку атрымаўся холдынг, створаны, аднак, не далучэннем іншых прадпрыемстваў, а фарміраваннем асабістых падраздзяленняў, зыходзячы з рэальных патрэб будаўнічай арганізацыі. Відавочна, што такая мадэль сёння найбольш жыццяздольная, бо ў рынкавых умовах заказчыкі хочуць мець справу з адным партнёрам, які змог бы весці аб'ект ад праектавання да здачы «пад ключ». Падрадчыку гэта таксама больш зручна, бо ён можа з максімальнай дакладнасцю вызначыць цану аб'екта і свой прыбытак. Пры ўдзеле «чужых» субпадрадчыкаў, фінансавыя пажаданні якіх часта немагчыма прадказаць, ёсць рызыка спрацаваць не толькі без прыбытку, але і стратна. І, між іншым, пазіцыя, якую выбраў генеральны дырэктар ААТ «Гроднапрамбуд», даволі хутка дала плён. Будаўнічая арганізацыя атрымала званне дыпламанта конкурсу на суісканне Прэміі ўрада Рэспублікі Беларусь за дасягненні ў галіне якасці 2013 года. Яшчэ адным паказчыкам таго, што стратэгія прадпрыемства слушная, можна лічыць рост кампетэнтнасці новага ўпраўлення ў відах работ, а значыць, павышэнне самастойнасці і якасці працы. Большая свабода павышае і моц кожнага падраздзялення.
Аб'ёмы фінансавання
Згодна з інфармацыяй Міністэрства энергетыкі Беларусі, на будаўніцтве Беларускай АЭС у 2014 годзе плануецца засвоіць 470 млн долараў, пры гэтым беларускія будаўнікі выканаюць больш за 86% аб'ёму работ, астатнія 13% спецыяльных работ выканаюць расійскія арганізацыі.
Сёлета на пляцоўцы будаўніцтва будуць выкананы работы па ўзвядзенні будынкаў рэактара і турбіны, вежавай градзірні, пырскальных басейнаў энергаблока №1 і пачаты работы па ўзвядзенні падмуркаў пад аб'екты энергаблока №2. Плануецца зманціраваць 27 тыс. тон арматуры і закласці 78 тыс. куб. м бетону.
Сёння на будынку Беларускай АЭС працуюць дзевяць беларускіх будаўнічых і дзве расійскія спецыялізаваныя арганізацыі. Сіламі беларускіх будаўнікоў у 2013 годзе выканана больш за 95% ад гадавога аб'ёму ўсіх будаўнічых работ. Агульная колькасць будаўнічага персаналу, які задзейнічаны на пляцоўцы Беларускай АЭС, складае 2008 чалавек, будаўнічай тэхнікі — 239 адзінак. Летась засвоена фінансавых сродкаў на суму 4281,3 млрд рублёў, у тым ліку са сродкаў дзяржаўнага экспартнага крэдыту Расійскай Федэрацыі — 3 502,8 млрд рублёў.
Нагадаем, што Беларуская АЭС будзе складацца з двух энергаблокаў сумарнай магутнасцю да 2400 (2х1200) МВт.
УНП 500838640
Два дні былі насычаны ўнікальнымі выставамі, карыснымі праектамі і інтэрактыўнымі пляцоўкамі.
«Нашы работы — жывыя, з энергетыкай любові і дабра».
Галоўная мэта дзяржавы сёння — інтэграваць чалавека з інваліднасцю ў грамадства.