Паш­тоў­ка — акно ў Вя­лік­дзень

Пра што нам мо­гуць рас­ка­заць паш­тоў­кі ў на­шых аль­бо­мах? Пра го­рад у які ты ма­рыш па­тра­піць, але па­куль не на­за­па­сіў гро­шай, пра да­лё­кае і бла­кіт­нае Чор­нае мо­ра, са­лё­ныя хва­лі яко­га спы­ні­лі­ся ў аб'­ек­ты­ве фо­та­мас­та­ка, пра ста­ры, згуб­ле­ны Мінск, пра зі­мо­вае свя­та, якое пах­не ел­кай і ім­бір­ным пе­чы­вам... А яшчэ яна мо­жа быць на­сы­ча­на паэ­зі­яй, ве­рай. Па­цвер­дзі­лі гэ­та бе­ла­рус­кія мас­та­кі. Яны ства­ры­лі се­рыю паш­то­вак, у якой зір­ну­лі на свя­та Вялікадня праз прыз­му вер­шаў на­шых паэ­таў. Вы­ста­ва, якая ад­кры­ла­ся ў мін­скім кас­цё­ле свя­тых Сы­мо­на і Але­ны, так і на­зы­ва­ец­ца — «Вя­лік­дзень з бе­ла­рус­кай паэ­зі­яй».

Ідэй­ны­мі на­тхняль­ні­ка­мі па­доб­най ак­цыі ста­лі ва­лан­цё­ры гро­дзен­ска­га ін­тэр­нэт-пар­та­ла grodnensіs.by. Яшчэ во­сен­ню яны вы­ра­шы­лі ства­рыць паш­тоў­кі пра Вя­лік­дзень, за­сна­ва­ныя на бе­ла­рус­кай паэ­зіі, і на па­чат­ку са­ка­ві­ка ажыц­ця­ві­лі сваю ма­ру.

— На­ша вы­ста­ва — гэ­та су­стрэ­ча мас­та­ка і паэ­та. Ёй мы ха­це­лі зра­біць неш­та доб­рае да Вя­лі­ка­дня, для рас­паў­сюдж­ван­ня бе­ла­рус­кай мо­вы ў кас­цё­лах Гро­дзен­шчы­ны. Бо, шчы­ра ка­жу­чы, у на­шых свя­ты­нях вы­ка­рыс­тоў­ва­юць пе­ра­важ­на поль­скую мо­ву, — сто­я­чы ка­ля маль­бер­таў з па­вя­лі­ча­ны­мі карт­ка­мі, ка­жа Ма­ры­на Бе­ла­блоц­кая, адзін з ар­га­ні­за­та­раў пра­ек­та.

— Нам ста­ла ці­ка­ва, што пра Вя­лік­дзень ка­за­лі ў сва­іх тво­рах ай­чын­ныя аў­та­ры, і на­огул, як тэ­ма Бо­га раз­ві­ва­ла­ся ў паэ­зіі. У по­шу­ках тво­раў у біб­лі­я­тэ­цы пра­вя­лі не­каль­кі дзён. Мы лі­та­раль­на аб­кла­лі­ся кніж­ка­мі і ў вы­ні­ку знай­шлі шмат вер­шаў Ры­го­ра Ба­ра­ду­лі­на, Ян­кі Ку­па­лы, Яку­ба Ко­ла­са, Ва­лян­ці­на Лук­шы, Сяр­гея Но­ві­ка-Пе­ю­на, Да­ну­ты Бі­чэль, Паў­ла Са­ко­ві­ча, Ва­сі­ля Жу­ко­ві­ча. Пас­ля ада­сла­лі вер­шы гра­фі­кам, ды­зай­не­рам, дзе­цям, каб яны пас­ля чы­тан­ня на па­пе­ры ад­люст­ра­ва­лі сваё ра­зу­мен­не лі­та­ра­тур­ных тво­раў і свя­та. Уся­го ў экс­па­зі­цыю ўклю­чы­лі 18 тво­раў.

Ай­цец Юрый Жэга­рын, рэдактар сай­та grodnensіs.by, ка­жа, што ў Грод­не па­доб­ная іні­цы­я­ты­ва ства­ры­ла са­праўд­ны рэ­за­нанс. На­пя­рэ­дад­ні Вя­лі­ка­га пос­ту ад­быў­ся лі­та­ра­тур­ны ве­чар. Вы­сту­па­ла Да­ну­та Бі­чэль, вы­клад­чы­кі з Гро­дзен­ска­га дзяр­жаў­на­га ўні­вер­сі­тэ­та, спя­ваў хор, а су­пра­цоў­ні­кі му­зея гіс­то­рыі рэ­лі­гіі пра­дэ­ман­стра­ва­лі ста­рыя паш­тоў­кі.

— На­шай вы­ста­вай мы хо­чам па­ка­заць гра­мад­ству, што бе­ла­рус­кія пісь­мен­ні­кі бы­лі пра­сяк­ну­ты ду­хоў­нас­цю і асаб­лі­вую ўва­гу звяр­та­лі на Вя­лік­дзень — най­вя­лік­шае свя­та хрыс­ці­ян­ства. Гэ­тыя паш­тоў­кі не­звы­чай­ныя, не­тра­ды­цый­ныя, — пра­цяг­вае ксёндз Юрый і дэ­ман­струе глян­ца­вы чыр­во­ны пра­ма­ву­голь­нік, на які ні­бы пры­зям­лі­лі­ся са­ла­мя­ныя пту­шач­кі. — У ка­та­ліц­кай тра­ды­цыі вер­ні­кі пры­звы­ча­і­лі­ся ба­чыць на ве­лі­код­ных паш­тоў­ках уваск­рэс­ла­га Езу­са ці яг­нё са штан­да­рам, а ў на­шай се­рыі яны кры­ху ін­шыя. Маг­чы­ма, лю­дзі сталага ўзросту да кан­ца гэ­та не ра­зу­ме­юць, ча­го нель­га ска­заць пра мо­ладзь, якая раз­ва­жае пра­грэ­сіў­на.

На маль­бер­тах по­зірк ад­ра­зу трап­ляе на шчы­рыя, на­іў­ныя дзі­ця­чыя ма­люн­кі з вя­лі­кі­мі роз­на­ка­ля­ро­вы­мі яй­ка­мі і ма­ле­неч­кі­мі ку­ра­нят­ка­мі, ка­та­мі і свя­точ­ны­мі ку­лі­ча­мі. Але ха­пае і кан­цэп­ту­аль­ных ра­бот. Іна Пят­ке­віч (на фота), сту­дэнт­ка Бе­ла­рус­ка­га дзяр­жаў­на­га ўні­вер­сі­тэ­та куль­ту­ры і мастацтваў  паш­тоў­кай на­га­да­ла, што ад­ным з га­лоў­ных сла­вян­скіх сім­ва­лаў Вялікадня з'яў­ля­ец­ца чыр­во­нае яй­ка. Бе­ла­рус­кі ка­ла­рыт, хрыс­ці­ян­скае зна­чэн­не пад­крэс­лі­вае на ім вась­мі­кан­цо­вы крыж  — спрад­веч­ны сім­вал дзі­ця­ці.

— Мне да­сла­лі не­каль­кі твораў, але я ад­ра­зу спы­ні­ла­ся на вер­шы Ры­го­ра Ба­ра­ду­лі­на «Пры­хо­дзі­ла Вя­ліч­ка на ся­ло...», — уз­гад­вае сваю за­ду­му Іна. — Апо­вед пра Вя­ліч­ку, чыр­во­ныя яй­кі з бе­ла­тва­рым сы­рам, сон­ца мя­не ад­ра­зу за­ха­піў. І мне за­ха­це­ла­ся, каб воб­раз яй­ка быў на ма­ёй паш­тоў­цы не вель­мі ві­да­воч­ным, каб ча­ла­век уз­га­даў чыр­во­ны ко­лер свян­цон­кі і да­ду­маў сам, што яшчэ мо­жа ля­жаць у гэ­тым свя­точ­ным ко­шы­ку. У вы­ні­ку я вы­ка­рыс­та­ла мі­ні­маль­ную коль­касць ко­ле­раў і зра­бі­ла тра­фа­рэт­ны ад­бі­так. Сім­ва­ліч­насць ба­чу і ў тым, што прэ­зен­та­цыя паш­тоў­кі ад­бы­ла­ся 2 са­ка­ві­ка, у дзень, ка­лі з жыц­ця пай­шоў Ба­ра­ду­лін. Па­эт па­мёр, але яго верш на­ра­дзіў­ся ў воб­ра­зе паш­тоў­кі.

Па­спець з да­па­мо­гай паш­тоў­кі «ад­чы­ніць акно» ў Вя­лік­дзень яшчэ мож­на. Вы­ста­ва пра­цуе да 23 са­ка­ві­ка.

Та­рас ШЧЫ­РЫ.
Фо­та аў­та­ра