Но­вы ме­ха­нізм ад­бо­ру леп­шых: без іль­гот на ве­ды!

Ад­бор ах­вот­ных атрым­лі­ваць вы­шэй­шую і ся­рэд­нюю спе­цы­яль­ную аду­ка­цыю прой­дзе гэ­тым ле­там па но­вых «пра­ві­лах гуль­ні»: дня­мі кі­раў­ні­ком дзяр­жа­вы бы­ла за­цвер­джа­на но­вая рэ­дак­цыя Пра­віл пры­ёму ва ўста­но­вы вы­шэй­шай і ся­рэд­няй спе­цы­яль­най аду­ка­цыі.

Па­вод­ле слоў мі­ніст­ра аду­ка­цыі Сяр­гея Мас­ке­ві­ча, асноў­ныя мо­ман­ты ўступ­най кам­па­ніі — тэр­мі­ны яе пра­вя­дзен­ня, струк­ту­ра іс­пы­таў, цэнт­ра­лі­за­ва­нае тэс­ці­ра­ван­не — за­ста­лі­ся ня­змен­ны­мі. Зме­ны ад­бы­лі­ся хут­чэй якас­ныя, якія да­зво­ляць за­ха­ваць прын­цы­пы са­цы­яль­най спра­вяд­лі­вас­ці і ажыц­ця­віць больш якас­ны на­бор. Бы­лі вы­зна­ча­ны так­са­ма і больш эфек­тыў­ныя ме­ха­ніз­мы пры­цяг­нен­ня мо­ла­дзі на за­па­тра­ба­ва­ныя рын­кам пра­цы спе­цы­яль­нас­ці.

Пад якас­ны­мі змя­нен­ня­мі кі­раў­нік аду­ка­цый­най га­лі­ны меў на ўва­зе, на­пэў­на, ад­ме­ну асоб­на­га кон­кур­су па­між сель­скай і га­рад­ской мо­лад­дзю і ўпа­рад­ка­ван­не льгот, якія пра­да­стаў­ля­лі­ся пэў­ным ка­тэ­го­ры­ям абі­ту­ры­ен­таў.

— Ад­ме­ну асоб­на­га кон­кур­су мы ад­на­знач­на пад­трым­лі­ва­ем, — пад­крэс­лі­ла ў гу­тар­цы з жур­на­ліс­там «Звяз­ды» ад­каз­ны сак­ра­тар пры­ём­най ка­мі­сіі Бел­дзярж­уні­вер­сі­тэ­та Люд­мі­ла ХУХ­ЛЫН­ДЗІ­НА.

— На жаль, але ў нас зда­ра­лі­ся сі­ту­а­цыі, якія су­пя­рэ­чы­лі зда­ро­ва­му сэн­су: ка­лі да­ку­мен­ты ў пры­ём­ную ка­мі­сію па­да­ваў толь­кі адзін абі­ту­ры­ент з сель­скай мяс­цо­вас­ці, то ён — не­за­леж­на ад узроў­ню ве­даў — па­сту­паў фак­тыч­на без кон­кур­су. А гэ­та бы­ло не­спра­вяд­лі­ва ў да­чы­нен­ні да абі­ту­ры­ен­таў, якія не ста­на­ві­лі­ся сту­дэн­та­мі, на­ват ма­ю­чы да­во­лі вы­со­кія ба­лы па вы­ні­ках цэнт­ра­лі­за­ва­на­га тэс­ці­ра­ван­ня.

Уво­гу­ле, па на­шых на­зі­ран­нях, кож­ны дру­гі абі­ту­ры­ент з сель­скай мяс­цо­вас­ці, які спра­буе па­сту­піць у БДУ, у вы­ні­ку ста­но­віц­ца сту­дэн­там. Вы­пуск­ні­кі ўста­ноў аду­ка­цыі, раз­ме­шча­ных у сель­скай мяс­цо­вас­ці, ужо не пер­шы год па­спя­хо­ва кан­ку­ры­ру­юць з га­ра­джа­на­мі, та­му сэн­су ў да­лей­шым іс­на­ван­ні асоб­на­га кон­кур­су мы не ба­чым.

У па­пя­рэд­нія га­ды ў БДУ рэ­гу­ляр­на ўзні­ка­лі праб­ле­мы з за­лі­чэн­нем абі­ту­ры­ен­таў на звыш­прэ­стыж­ныя спе­цы­яль­нас­ці фа­куль­тэ­та між­на­род­ных ад­но­сін. Спра­ва ў тым, што пе­ра­мож­цы рэс­пуб­лі­кан­скай алім­пі­я­ды па прад­ме­це «Гра­ма­да­знаў­ства» ме­лі пра­ва быць за­лі­ча­ны­мі на гэ­тыя спе­цы­яль­нас­ці без ус­туп­ных іс­пы­таў. І яны фак­тыч­на вы­ціс­ка­лі абі­ту­ры­ен­таў з вель­мі вы­со­кі­мі ба­ла­мі па вы­ні­ках ЦТ. Так, ле­тась з 15 за­лі­ча­ных на спе­цы­яль­насць «Між­на­род­нае пра­ва» 14 ака­за­лі­ся пе­ра­мож­ца­мі рэс­пуб­лі­кан­скай алім­пі­я­ды па гра­ма­да­знаў­стве. За­тое не змог па­сту­піць абі­ту­ры­ент, які меў 386 ба­лаў з 400 маг­чы­мых.

Ця­пер пры па­ступ­лен­ні на та­кія спе­цы­яль­нас­ці, як «між­на­род­ныя ад­но­сі­ны», «між­на­род­нае пра­ва», «пра­ва­знаў­ства», «эка­на­міч­нае пра­ва», «дзяр­жаў­нае кі­ра­ван­не і пра­ва», пе­ра­мож­цам рэс­пуб­лі­кан­скай алім­пі­я­ды па гра­ма­да­знаў­стве бу­дуць вы­стаў­ляць аў­та­ма­тыч­на 100 ба­лаў па гэ­тай дыс­цып­лі­не.

Не змо­гуць па­сту­паць на гэ­тыя спе­цы­яль­нас­ці па-за кон­кур­сам і дзе­ці-сі­ро­ты, а так­са­ма дзе­ці, што за­ста­лі­ся без апе­кі баць­коў. Уво­гу­ле аб­ме­жа­ван­не па­за­кон­курс­на­га пры­ёму дзя­цей-сі­рот на ўсіх спе­цы­яль­нас­цях да 30 пра­цэн­таў ад кант­роль­ных ліч­баў пры­ёму з'яў­ля­ец­ца, на дум­ку Люд­мі­лы Хух­лын­дзі­най, апраў­да­ным за­ха­дам:

— Не сак­рэт, што не­ка­то­рыя льгот­ні­кі па­сту­па­лі з вель­мі ніз­кі­мі ба­ла­мі. Уз­ро­вень іх ве­даў не да­зва­ляў асі­ліць пра­гра­му вы­шэй­шай шко­лы, і яны ад­ліч­ва­лі­ся па пры­чы­не ака­дэ­міч­най не­па­спя­хо­вас­ці. Для гэ­тых дзя­цей вя­лі­кая псі­ха­ла­гіч­ная траў­ма быць ад­лі­ча­ны­мі пас­ля пер­шай ці дру­гой се­сіі. Та­му лепш яшчэ на ўва­хо­дзе ўста­на­віць ней­кі фільтр.

Ра­ней пе­ра­лік ка­тэ­го­рый абі­ту­ры­ен­таў, якія ме­лі пра­ва на пе­ра­важ­нае за­лі­чэн­не пры роў­най коль­кас­ці ба­лаў, быў над­звы­чай вя­лі­кім. А ця­пер пе­ра­важ­ным пра­вам бу­дуць ка­рыс­тац­ца толь­кі абі­ту­ры­ен­ты, якія атры­ма­лі больш вы­со­кі бал на ўступ­ных іс­пы­тах па пер­шым прад­ме­це про­філь­на­га эк­за­ме­ну, за­тым — абі­ту­ры­ен­ты, якія ма­юць вы­шэй­шы бал у да­ку­мен­це аб аду­ка­цыі па гэ­тым прад­ме­це, абі­ту­ры­ен­ты з вы­шэй­шым ба­лам па дру­гім прад­ме­це про­філь­ных іс­пы­таў і абі­ту­ры­ен­ты з больш вы­со­кім ся­рэд­нім ба­лам да­ку­мен­та аб аду­ка­цыі.

А вось як за­кра­не па­шы­рэн­не мэ­та­ва­га на­бо­ру абі­ту­ры­ен­таў Бел­дзярж­уні­вер­сі­тэ­та, Люд­мі­ла Хух­лын­дзі­на па­куль спраг­на­за­ваць не ўзя­ла­ся, за­ўва­жыў­шы, што ра­ней мэ­та­вы на­бор прак­ты­ка­ваў­ся ў БДУ толь­кі на пе­да­га­гіч­ных спе­цы­яль­нас­цях і ў Ін­сты­ту­це жур­на­ліс­ты­кі. Але тэ­а­рэ­тыч­на ця­пер яго мож­на ажыц­цяў­ляць на ўсіх спе­цы­яль­нас­цях. Та­му га­лоў­нае пы­тан­не за­клю­ча­ец­ца ў тым, на­коль­кі ак­тыў­ны ін­та­рэс пра­явяць да мэ­та­вай пад­рых­тоў­кі за­каз­чы­кі кад­раў?

— Акра­мя знач­на­га па­ве­лі­чэн­ня кво­ты на мэ­та­вую пад­рых­тоў­ку па ме­ды­цын­скіх і сель­ска­гас­па­дар­чых спе­цы­яль­нас­цях, ад­бы­ло­ся змя­нен­не прын­цы­пу мэ­та­ва­га на­бо­ру, — пад­крэс­лі­вае мі­ністр аду­ка­цыі Сяр­гей Мас­ке­віч. — З гэ­та­га го­да прад­пры­ем­ствам, ар­га­ні­за­цы­ям і ін­шым струк­ту­рам да­дзе­на маг­чы­масць «вы­рошч­ваць» для ся­бе сва­іх бу­ду­чых ра­бот­ні­каў. Зня­ты ўсе аб­ме­жа­ван­ні для прэ­тэн­дэн­таў на мэ­та­вую пад­рых­тоў­ку. Так што прад­стаў­ні­кі лю­бых кам­па­ній і прад­пры­ем­стваў мо­гуць іс­ці ў на­ву­чаль­ныя ўста­но­вы, вес­ці агі­та­цыю, да­маў­ляц­ца са стар­ша­клас­ні­ка­мі, абя­цаць ім да­дат­ко­вае сты­пен­ды­яль­нае за­бес­пя­чэн­не, кла­па­ціц­ца пра бу­ду­чых спе­цы­я­ліс­таў яшчэ пад­час іх на­ву­чан­ня.

На дум­ку мі­ніст­ра аду­ка­цыі, пра­ца­даў­цы пры­звы­ча­і­лі­ся атрым­лі­ваць вы­пуск­ні­коў па раз­мер­ка­ван­ні. І ка­лі яны не пе­ра­гле­дзяць сваё стаў­лен­не да пад­рых­тоў­кі кад­раў, то ў блі­жэй­шай перс­пек­ты­ве бу­дуць па­збаў­ле­ны маг­чы­мас­ці ада­браць леп­шых спе­цы­я­ліс­таў для сва­ёй га­лі­ны. Ра­ней за пра­цэс пад­рых­тоў­кі кад­раў ад­каз­ва­лі толь­кі ВНУ. Але но­выя пра­ві­лы пры­ёму ўклю­чы­лі ў гэ­ты пра­цэс прад­пры­ем­ствы — за­каз­чы­кі кад­раў. ВНУ ця­пер вы­сту­пае толь­кі па­ся­рэд­ні­кам, які бя­рэ на ся­бе ад­каз­насць за якас­ную пад­рых­тоў­ку спе­цы­я­ліс­та.

На­дзея НІ­КА­ЛА­Е­ВА.