Ця­пер — за работу!

У ня­дзе­лю ў кра­і­не за­вяр­шы­ла­ся га­ла­са­ван­не на мяс­цо­вых вы­ба­рах. Абра­на 18 ты­сяч 809 дэ­пу­та­таў мяс­цо­вых Са­ве­таў. Праў­да, у ся­мі акру­гах пла­ну­ец­ца пра­вес­ці паў­тор­ныя кам­па­ніі: у ча­ты­рох з іх вы­ба­ры не пра­во­дзі­лі­ся, у трох — ба­ла­та­ваў­ся адзін кан­ды­дат, які не на­браў у вы­ні­ку не­аб­ход­най коль­кас­ці га­ла­соў вы­бар­шчы­каў. Як па­ве­дам­ляе Цэнт­раль­ная вы­бар­чая ка­мі­сія Бе­ла­ру­сі, акруг, у якіх вы­ба­ры бы­лі пры­зна­ны не­са­праўд­ны­мі, ня­ма.

Яў­ка вы­бар­шчы­каў скла­ла 77,3% — гэ­та амаль 5 міль­ё­наў 400 ты­сяч ча­ла­век. Да­рэ­чы, уся­го ў спі­сы вы­бар­шчы­каў на мяс­цо­вых вы­ба­рах бы­ло ўклю­ча­на амаль 7 міль­ё­наў ча­ла­век.

Лі­дзія ЯР­МО­ШЫ­НА, стар­шы­ня Цэнт­раль­най ка­мі­сіі па вы­ба­рах і пра­вя­дзен­ні рэс­пуб­лі­кан­скіх рэ­фе­рэн­ду­маў, вы­ка­за­ла мер­ка­ван­не, што вы­со­кай яў­кай на вы­ба­ры бе­ла­ру­сы пра­дэ­ман­стра­ва­лі жа­дан­не да­па­маг­чы ўла­дзе, з'яд­нац­ца, ума­ца­ваць дзяр­жа­ву. Ход вы­бар­чай кам­па­ніі Лі­дзія Яр­мо­шы­на аца­ні­ла ста­ноў­ча.

Ка­мен­ту­ю­чы пра­цэнт яў­кі, Лі­дзія Яр­мо­шы­на ад­зна­чы­ла, што, акра­мя Мін­ска, ва ўсіх рэ­гі­ё­нах ён склаў пры­клад­на 80%. Коль­касць пра­га­ла­са­ваў­шых у ста­лі­цы — а гэ­та пры­клад­на 61% — так­са­ма да­стат­ко­ва вя­лі­кая ліч­ба для та­ко­га го­ра­да. «Гэ­та з улі­кам цал­кам раз­на­пла­на­вых по­гля­даў, па­лі­тыч­ных плы­няў, якія ёсць у ста­лі­цы», — за­ўва­жы­ла Лі­дзія Яр­мо­шы­на.

«Вы­ба­ры прай­шлі па-дзе­ла­во­му»

Вы­ка­заць мер­ка­ван­не па вы­ні­ках пра­вя­дзен­ня вы­ба­раў «Звяз­да» па­пра­сі­ла Мі­ка­лая ЛА­ЗА­ВІ­КА, сак­ра­та­ра Цэнт­раль­най ка­мі­сіі па вы­ба­рах і пра­вя­дзен­ні рэс­пуб­лі­кан­скіх рэ­фе­рэн­ду­маў.

— Мі­ка­лай Іва­на­віч, гэ­та пер­шыя вы­ба­ры, якія прай­шлі пас­ля ўступ­лен­ня ў сі­лу но­ва­га Вы­бар­ча­га ко­дэк­са. Як вы пра­ка­мен­ту­е­це ўплыў но­ва­га за­ка­на­даў­ства на іх ход?

— Усе зме­ны ў вы­бар­чае за­ка­на­даў­ства бы­лі ўне­се­ны па вы­ні­ках жыц­цё­вай прак­ты­кі, каб за­крыць там пра­бе­лы, якія іс­ну­юць. Па вы­ні­ках вы­бар­чай кам­па­ніі ў мяс­цо­выя Са­ве­ты ма­гу ска­заць, што гэ­тыя зме­ны ста­ноў­ча паў­плы­ва­лі на яе ход: дзя­ку­ю­чы за­га­дзя пад­рых­та­ва­ны­м ка­мі­сі­я­мі ма­тэ­ры­я­лам пра кан­ды­да­таў па­леп­шыў­ся ўзро­вень ін­фар­ма­ва­нас­ці вы­бар­шчы­каў. Як вы­нік — ці­ка­васць да вы­ба­раў у мяс­цо­выя Са­ве­ты з бо­ку на­сель­ніц­тва ўзрас­ла. Яшчэ ад­ным ста­ноў­чым вы­ні­кам пра­цы но­ва­га вы­бар­ча­га за­ка­на­даў­ства стаў больш вы­со­кі ўзро­вень ар­га­ні­за­цыі агі­та­цый­най кам­па­ніі.

— Якім бы­ло стаў­лен­не вы­бар­шчы­каў да гэ­тых вы­ба­раў?

— Ка­лі ацэнь­ваць гэ­та па па­каз­чы­ках яў­кі, то яна іс­тот­на не змя­ні­ла­ся. На мі­ну­лых вы­ба­рах у мяс­цо­выя Са­ве­ты ў 2010 го­дзе яна бы­ла так­са­ма да­стат­ко­ва вы­со­кай. Маг­чы­ма, ці­ка­васць з бо­ку вы­бар­шчы­каў ста­ла боль­шай з‑за та­го, што кож­ны ча­ла­век атры­маў ліс­тоў­кі з ін­фар­ма­цы­яй пра кан­ды­да­таў.

— У ча­ты­рох акру­гах вы­ба­ры не пра­во­дзі­лі­ся. У чым пры­чы­на?

— У гэ­тых акру­гах ба­ла­та­ва­ла­ся па ад­ным кан­ды­да­це, і так скла­ла­ся, што на дзень вы­ба­раў не за­ста­ло­ся ні ад­на­го. На­прык­лад, у Сло­нім­скім ра­ён­ным Са­ве­це той, хто жа­дае стаць дэ­пу­та­там, пра­хо­дзіць па кры­мі­наль­най спра­ве, та­му ён вы­му­ша­ны быў зняць сваю кан­ды­да­ту­ру. У Ві­цеб­скай воб­лас­ці два кан­ды­да­ты, на жаль, па­мер­лі: у Чаш­ніц­кім ра­ё­не ча­ла­век ба­ла­та­ваў­ся і ў ра­ён­ны, і ў сель­скі са­вет, у Лёз­нен­скім — толь­кі ў сель­скі.

Згод­на з вы­бар­чым за­ка­на­даў­ствам, ка­лі б так атры­ма­ла­ся за 20 дзён да вы­ба­раў, кан­ды­да­таў яшчэ мож­на бы­ло вы­лу­чыць, але акру­гі за­ста­лі­ся без кан­ды­да­таў паз­ней. Та­му там бу­дуць пра­во­дзіц­ца паў­тор­ныя вы­ба­ры.

— Ці за­да­во­ле­ны вы ў цэ­лым пра­вя­дзен­нем гэ­тай кам­па­ніі?

— Так, за­да­во­ле­ны. Вы­бар­чая кам­па­нія прай­шла па-дзе­ла­во­му, без ліш­няй па­лі­ты­за­цыі ў гра­мад­стве, але, у той жа час, з ак­тыў­най агі­та­цы­яй. Зме­ны ў ад­па­вед­ным за­ка­на­даў­стве паў­плы­ва­лі на вы­со­кую яў­ку вы­бар­шчы­каў. Адзі­нае, што нас за­сму­чае, — гэ­та без­аль­тэр­на­тыў­ныя вы­ба­ры па мно­гіх акру­гах. Як вы­нік — там зні­жа­ец­ца ці­ка­васць на­сель­ніц­тва да вы­ба­раў.

У той жа час, хо­чац­ца ад­зна­чыць ро­лю мяс­цо­вых ор­га­наў ула­ды, якія шмат зра­бі­лі для та­го, каб вы­ба­ры ў мяс­цо­выя Са­ве­ты ста­лі свя­точ­ным і ўра­чыс­тым ме­ра­пры­ем­ствам. Вя­лі­кі дзя­куй чле­нам вы­бар­чых ка­мі­сій — лю­дзям, якія пра­цу­юць на гра­мад­скіх па­чат­ках. Дзя­ку­ю­чы ім кам­па­нія прай­шла на вы­со­кім уз­роў­ні.

Ці­ка­він­кі сён­няш­ніх вы­ба­раў

Звы­чай­на дэ­пу­тат — гэ­та ста­лы ча­ла­век з жыц­цё­вым во­пы­там. Ад­нак ча­сам і ма­ла­дыя хо­чуць па­спра­ба­ваць ся­бе ў ро­лі абран­ні­ка на­ро­да.

19‑га­до­вы сле­сар-элект­рык Аляк­сей Ка­рат­коў вы­лу­чыў­ся кан­ды­да­там па Пуш­кін­скай вы­бар­чай акру­зе № 37 го­ра­да Мін­ска. Хло­пец лі­чыць, што яго шчы­рае жа­дан­не да­па­ма­гаць лю­дзям лепш, чым лю­бая агі­та­цый­ная кам­па­нія. У той жа час ён пры­зна­ец­ца, што не ве­дае ўсіх ню­ан­саў пра­цы дэ­пу­та­та, але лі­чыць, што гэ­та не праб­ле­ма. Ка­лі яго вы­бе­руць, та­ды і па­зна­ё­міц­ца і з пра­ва­мі, і з аба­вяз­ка­мі пад­ра­бяз­ней. У вы­ні­ку свае га­ла­сы Аляк­сею ад­да­лі 412 вы­бар­шчы­каў, што скла­ла 3,09% ад усёй коль­кас­ці пра­га­ла­са­ваў­шых у акру­зе.

Дру­гі ма­ла­ды хло­пец, які жа­дае стаць дэ­пу­та­там — Па­вел Ка­тар­жэў­скі — ба­ла­та­ваў­ся ад Ка­му­ніс­тыч­най пар­тыі Бе­ла­ру­сі па Ша­ба­ноў­скай вы­бар­чай акру­зе № 3 го­ра­да Мін­ска. Ён сту­дэнт 1 кур­са юры­дыч­на­га фа­куль­тэ­та БДУ. Хло­пец прый­шоў у гар­кам Ка­му­ніс­тыч­най пар­тыі яшчэ ў 16 га­доў, але афі­цый­на змог стаць чле­нам пар­тыі толь­кі ка­лі стаў паў­на­лет­нім — у ліс­та­па­дзе мі­ну­ла­га го­да. Ён чы­таў Ле­ні­на і Марк­са, сур'­ёз­на вы­ву­чае ідэа­ло­гіі Паў­ноч­най Ка­рэі (на­ват збі­ра­ец­ца ту­ды па­ехаць праз паў­та­ра го­да) і ўпэў­не­ны, што ў ста­не вы­ра­шыць праб­ле­мы сва­ёй акру­гі.

Яшчэ адзін вы­лу­чэ­нец — 19‑га­до­вы Пётр Мар­ке­лаў, сту­дэнт дру­го­га кур­са фі­зіч­на­га фа­куль­тэ­та Бе­ла­рус­ка­га дзяр­жаў­на­га ўні­вер­сі­тэ­та, ба­ла­та­ваў­ся па Куп­ры­я­наў­скай вы­бар­чай акру­зе № 21 го­ра­да Мін­ска. Пад­час вы­бар­чай кам­па­ніі ён вёў ві­дэа­блог і рас­паў­сюдж­ваў яго вы­пус­кі праз са­цы­яль­ныя сет­кі. Апор­ныя пунк­ты яго пра­гра­мы больш чым ары­гі­наль­ныя: уста­ноў­ка зуб­раў-ха­ке­іс­таў у акру­зе і ра­за­вая за­ме­на па­ла­ві­коў ля кож­най ква­тэ­ры. Абод­ва кан­ды­да­ты, як і пер­шы, не на­бра­лі не­аб­ход­най коль­кас­ці га­ла­соў.

На­дзея ЮШ­КЕ­ВІЧ.