Нар­маль­на жыць, пра­ца­ваць і су­пра­цоў­ні­чаць

на­ша кра­і­на га­то­ва з усі­мі дзяр­жа­ва­мі і на­ро­да­мі.

Па тра­ды­цыі Аляк­сандр Лу­ка­шэн­ка ад­ка­заў на пы­тан­ні жур­на­ліс­таў, за­кра­нуў­шы тэ­мы, якія хва­лю­юць усё бе­ла­рус­кае гра­мад­ства.

Аб ро­лі мяс­цо­вых Са­ве­таў і аб зме­нах у вы­бар­чым за­ка­на­даў­стве

Га­зе­та «СБ. Бе­ла­русь се­год­ня». На мі­ну­лых вы­ба­рах у мяс­цо­выя Са­ве­ты Вы вы­ка­за­лі па­жа­дан­не, каб гэ­тыя Са­ве­ты і вы­ка­наў­чая ўла­да пра­ца­ва­лі больш ак­тыў­на і больш шчыль­на не­па­срэд­на з на­сель­ніц­твам. Як Вы ацэнь­ва­е­це сі­ту­а­цыю сён­ня? І якое па­жа­дан­не ха­це­лі б даць но­ва­му скла­ду дэ­пу­та­таў?

— Перш за ўсё ха­чу па­дзя­ка­ваць усім дэ­пу­та­там, якія скла­да­юць свае паў­на­моц­твы пас­ля гэ­тых вы­ба­раў. Дзесь­ці кры­ху менш за па­ло­ву, па ма­іх да­ных, сён­ня зноў ба­ла­ту­юц­ца ў дэ­пу­та­ты мяс­цо­вых Са­ве­таў. Гэ­та так­са­ма ня­дрэн­на, па­він­на быць пэў­ная пе­ра­ем­насць.

Па лі­ніі ра­бо­ты мяс­цо­вых Са­ве­таў зроб­ле­на ня­ма­ла — па­чы­на­ю­чы ад пад­тры­ман­ня ў па­рад­ку тэ­ры­то­рый і за­кан­чва­ю­чы пры­няц­цем мяс­цо­вых бюд­жэ­таў. Вель­мі вя­лі­кая пра­ца, а са­мае га­лоў­нае, ад­каз­ная. Гэ­та на­груз­ка, пры­тым гро­шы за яе ні­хто не пла­ціць. Ну і, вя­до­ма, гэ­та да­ні­на па­ва­гі, пад­трым­ка. Гэ­та ўзні­мае кож­на­га ча­ла­ве­ка, ка­лі вы­бар­шчы­кі да­вя­ра­юць.

Я вель­мі ўдзяч­ны дэ­пу­та­там за той мір і спа­кой, які мы пад­трым­лі­ва­лі, у тым лі­ку з іх да­па­мо­гай. Яны на пе­ра­да­вой, тва­рам да тва­ру са сва­і­мі вы­бар­шчы­ка­мі. Больш за тое, што гра­ху та­іць, дэ­пу­та­ты мяс­цо­вых Са­ве­таў сён­ня па­між двух аг­нёў — з ад­на­го бо­ку, вер­ты­каль вы­ка­наў­чай ула­ды, а з дру­го­га бо­ку, на­сель­ніц­тва. Вы­ка­наў­чая ўла­да не заў­сё­ды дзей­ні­чае так, як ха­це­лі б дэ­пу­та­ты мяс­цо­вых Са­ве­таў. А яны вы­раз­ні­кі ін­та­рэ­саў сва­іх вы­бар­шчы­каў. Яны не­па­срэд­на на мес­цах жы­вуць ты­мі праб­ле­ма­мі, якія трэ­ба бы­ло б вы­ра­шаць, але не заў­сё­ды для гэ­та­га ёсць маг­чы­мас­ці. Та­му атрым­лі­ва­ец­ца як па­між мо­ла­там і ка­вад­лам. Гэ­та не так прос­та: жыць з людзь­мі і, спра­бу­ю­чы неш­та зра­біць, ба­чыць, што гэ­та сён­ня не­маг­чы­ма. Я быў у іх «шку­ры» і ве­даю, што та­кое быць дэ­пу­та­там мяс­цо­ва­га Са­ве­та — вель­мі-вель­мі ня­прос­ты хлеб. Та­му вар­та ім па­дзя­ка­ваць за тую пра­цу, якую яны пра­вя­лі ў мі­ну­лым пе­ры­я­дзе.

Ду­маю, у ця­пе­раш­нюю кам­па­нію бу­дуць абра­ныя вель­мі кан­струк­тыў­ныя Са­ве­ты і абра­ныя аб­са­лют­на дэ­ма­кра­тыч­ным чы­нам. У Мін­ску, на­прык­лад, як ска­заў мэр, учо­ра на­ват чэр­гі бы­лі на вы­бар­чых участ­ках, та­му што лю­дзі з'яз­джа­лі за го­рад і спя­ша­лі­ся пра­га­ла­са­ваць. Гэ­та свед­чыць аб тым, што на­шы лю­дзі па­лі­тыч­на ак­тыў­ныя, свя­до­мыя, лю­дзі пе­ра­жы­ва­юць за тыя мір і ста­біль­насць, якія па­він­ны быць, і спа­дзя­юц­ца на сва­іх дэ­пу­та­таў, ве­раць, што гэ­тыя мір і ста­біль­насць бу­дуць за­ха­ва­ныя.

Но­вым дэ­пу­та­там зы­чу толь­кі ад­на­го — каб яны, па­абя­цаў­шы сва­ім вы­бар­шчы­кам, вы­ка­на­лі свае абя­цан­ні і бы­лі блі­жэй да на­ша­га на­ро­да. Наш на­род гэ­та­га за­слу­гоў­вае!

Тэ­ле­ка­нал Бе­ла­русь‑1. Гэ­тыя вы­ба­ры мож­на на­зваць рэ­пе­ты­цы­яй пе­рад га­лоў­ны­мі па­лі­тыч­ны­мі кам­па­ні­я­мі — пар­ла­менц­кай і прэ­зі­дэнц­кай? У вы­бар­чае за­ка­на­даў­ства ўне­се­ны зме­ны. Трэ­ба ска­заць, што яно ста­ла больш лі­бе­раль­ным. Ці ча­ка­е­це Вы ўзмац­нен­ня па­лі­тыч­най кан­ку­рэн­цыі праз год-два?

— Па­лі­тыч­най кан­ку­рэн­цыі, асаб­лі­ва на прэ­зі­дэнц­кіх вы­ба­рах, у нас ха­па­ла заў­сё­ды, асаб­лі­ва на апош­ніх. Бы­ла бес­прэ­цэ­дэнт­ная ад­кры­тасць. Чым гэ­та скон­чы­ла­ся, вы ве­да­е­це — з ад­на­го бо­ку, мы вы­бра­лі Прэ­зі­дэн­та, а з дру­го­га бо­ку, вель­мі ак­тыў­ныя «дэ­ма­кра­ты­за­та­ры» па­спра­ба­ва­лі дэ­ма­кра­ты­за­ваць на­шу Бе­ла­русь праз лом, кай­ло, рыд­лёў­ку і гэ­так да­лей. Чым скон­чы­ла­ся, так­са­ма вя­до­ма.

Я заў­сё­ды ка­заў, што час нас рас­су­дзіць. Так, дрэн­на тое, што ад­бы­ва­ец­ца сён­ня ў на­шай Укра­і­не і ў ін­шых дзяр­жа­вах. Але мы праз прыз­му гэ­тых па­дзей аца­ні­лі тое, што бы­ло та­ды. І, на­пэў­на, той, хто хо­ча спа­кой­на жыць і га­да­ваць сва­іх дзя­цей, ацэ­ніць гэ­та і ў бу­ду­чы­ні.

Тая лі­бе­ра­лі­за­цыя, якая ад­бы­ла­ся, ад­па­вя­дае на­ша­му жыц­цю. Так, на­пэў­на, у ней­кай сту­пе­ні гэ­та ўзмоц­ніць кан­ку­рэн­цыю. Больш ад­кры­ты­мі, праз­рыс­ты­мі бу­дуць ма­ю­чыя ад­быц­ца вы­ба­ры. Але я не ду­маю, што ўжо на­столь­кі змя­ні­ла­ся за­ка­на­даў­ства, што заўт­ра гэ­тыя зме­ны пры­вя­дуць да ней­ка­га «май­да­на» ў Бе­ла­ру­сі, не дай Бог.

Та­му я не за­дум­ваў­ся над тым, што, вось, зме­ны ўнес­лі ў за­ка­на­даў­ства і заўт­ра гэ­та іс­тот­ным чы­нам ада­б'ец­ца на пе­рад­вы­бар­чым пра­цэ­се. Але тое, што вы­ба­ры бу­дуць сум­лен­ны­мі, ад­кры­ты­мі, прын­цы­по­вы­мі і спра­вяд­лі­вы­мі, гэ­та я вам га­ран­тую.

Аб сі­ту­а­цыі ва Укра­і­не

Тэ­ле­ка­нал АНТ. Ця­пер га­лоў­ная су­свет­ная на­ві­на і тэ­ма — гэ­та Укра­і­на. Мы зна­хо­дзім­ся по­бач, і нас, без­умоў­на, хва­люе, што там ад­бы­ва­ец­ца. Як Вы ста­ві­це­ся да ця­пе­раш­ніх ула­даў Укра­і­ны? Як у цэ­лым ацэньвае­це сі­ту­а­цыю ў су­сед­няй кра­і­не?

— Ска­жу вам шчы­ра: усё, што ад­бы­ло­ся і ад­бы­ва­ец­ца ва Укра­і­не, мне ка­тэ­га­рыч­на агід­на і не па­да­ба­ец­ца. Па мно­гіх пры­чы­нах. У сі­лу асо­бас­ных пры­чын — вы ве­да­е­це, што гэ­та не чу­жая для мя­не, ды і для вас кра­і­на, гэ­та трэць на­ша­га сла­вян­ска­га све­ту. Та­му я вель­мі хва­ра­ві­та ўспры­маю тыя пра­цэ­сы, якія там ад­бы­ва­юц­ца.

І ка­лі я ка­жу пра тое, што ка­тэ­га­рыч­на не пры­маю тое, што ад­бы­ло­ся і ад­бы­ва­ец­ца ва Укра­і­не, ка­жу гэ­та як звы­чай­ны ча­ла­век, як гра­ма­дзя­нін. Пра ча­ла­ве­ка-па­лі­ты­ка ска­жу паз­ней.

Да­вай­це па­гля­дзім, што ад­бы­ло­ся ва Укра­і­не — гэ­та па-роз­на­му на­зы­ва­юць — рэ­ва­лю­цый­ны пе­ра­ва­рот, рэ­ва­лю­цыя, уз­бро­е­ны за­хоп ула­ды, не­кан­сты­ту­цый­нае звяр­жэн­не ўла­ды, ка­ра­цей не­кан­сты­ту­цый­ны пра­цэс. Гэ­та не­нар­маль­на, ка­лі та­кім чы­нам звяр­га­юць за­кон­ную ўла­ду і ўста­лёў­ва­юць но­вую.

Што ты­чыц­ца тых, хто прый­шоў да ўла­ды (мы па­куль пра пры­чы­ны не га­во­рым). Там ёсць пра­фе­сі­я­на­лы, ёсць прос­та кры­ку­ны, як і заў­сё­ды, усю­ды, асаб­лі­ва ка­лі ўла­да фар­мі­ру­ец­ца ў вы­ні­ку па­доб­ных ву­ліч­ных па­дзей і пе­ра­ва­ро­таў. Та­му ў мя­не стаў­лен­не да іх роз­нае.

Пры­вя­ду ад­ну па­ра­лель. Я за­пы­таў пэў­ныя ма­тэ­ры­я­лы, каб не вы­гля­даць ды­ле­тан­там або ча­ла­ве­кам, які ў свой час пад­даў­ся са­вец­кай пра­па­ган­дзе. Не­ка­то­рыя з так зва­ных па­лі­ты­каў, якія сён­ня ка­ля ўла­ды і ва ўла­дзе ва Укра­і­не, на­зы­ва­юць ся­бе на­шчад­ка­мі Бан­дэ­ры, УНА-УНСО, Укра­ін­скай паў­станц­кай ар­міі, ар­га­ні­за­цый укра­ін­скіх на­цы­я­на­ліс­таў, якія дзей­ні­ча­лі да вай­ны. Аказ­ва­ец­ца, ар­га­ні­за­цыі ўкра­ін­скіх на­цы­я­на­ліс­таў, а за­тым ба­я­вы атрад УПА, паў­станц­кае вой­ска, бы­лі ство­ра­ны яшчэ ў 1929 го­дзе на ўкра­ін­скім Па­лес­сі. За­тым яны рас­паў­сю­дзі­лі свой уплыў на ўсё Па­лес­се, і да кан­ца вай­ны ўжо ба­е­ві­коў гэ­тых ар­га­ні­за­цый у нас дзей­ні­ча­ла да 15 ты­сяч. Гэ­та ўжо знач­ная ар­мія, і не ад­на. Як яны ся­бе па­во­дзі­лі — вы так­са­ма ве­да­е­це. Пры­вя­ду толь­кі адзін прык­лад — Ха­тынь. Яны спа­лі­лі на тэ­ры­то­рыі Бе­ла­ру­сі ня­ма­ла на­шых лю­дзей, у тым лі­ку Ха­тынь. І не толь­кі: на­пэў­на, Укра­і­не так­са­ма ха­пі­ла. Але больш за ўсё яны бяс­чын­ства­ва­лі на тэ­ры­то­рыі Бе­ла­ру­сі. Яны зні­шчы­лі ты­ся­чы на­шых лю­дзей! Ска­жы­це, ка­лі лю­дзі, якія сён­ня ва ўла­дзе ва Укра­і­не, аса­цы­ю­юць ся­бе з гэ­ты­мі не­лю­дзя­мі, то якое ў нас, бе­ла­ру­саў, па­він­на быць да гэ­та­га стаў­лен­не, ды і не толь­кі ў бе­ла­ру­саў? Ад­па­вед­нае.

Але я ска­заў, што ва ўла­дзе ва Укра­і­не вель­мі роз­ныя лю­дзі. Там ёсць пра­фе­сі­я­на­лы, нар­маль­ныя лю­дзі, біз­нес­ме­ны. Да ад­ных я стаў­лю­ся доб­ра, да ін­шых — не вель­мі. За імі ста­яць гру­пы лю­дзей. Як бы я да іх ні ста­віў­ся, доб­ра ці дрэн­на, з імі трэ­ба вы­бу­доў­ваць ад­но­сі­ны. Ка­лі яны, вя­до­ма, бу­дуць пра­ца­ваць ва ўла­дзе ва Укра­і­не, ка­лі за­ста­нуц­ца па­лі­ты­ка­мі. Гэ­та вы­зна­чаць бу­ду­чыя прэ­зі­дэнц­кія і пар­ла­менц­кія вы­ба­ры ва Укра­і­не. Вось ка­го на­род на вы­ба­рах пад­тры­мае, з тым мы і бу­дзем вы­бу­доў­ваць ад­но­сі­ны. Ча­му? Та­му што гэ­та аб'­ек­тыў­на. Укра­і­на — на­ша су­сед­ка. Дру­жа­люб­ная, на­ват у аса­біс­тым пла­не не чу­жая для мя­не зям­ля, і мая Укра­і­на, і рэс­пуб­лі­ка. Та­му мы бу­дзем з імі вы­бу­доў­ваць ад­но­сі­ны. Я не­ад­на­ра­зо­ва ка­заў: та­ва­ра­зва­рот па­між на­шы­мі кра­і­на­мі да­сяг­нуў 7 міль­яр­даў до­ла­раў. Гэ­та сур'­ёз­ны ўзро­вень.

І, вя­до­ма, гіс­то­рыя вель­мі бліз­кая. Я пры­вёў асоб­ныя пры­кла­ды аб не­лю­дзях. Але аб­са­лют­ная боль­шасць укра­ін­ска­га на­ро­да — на­шы лю­дзі. Яны та­кія ж, як мы.

Мне прый­шло­ся яшчэ па­ца­ном, у 20-га­до­вым уз­рос­це, ка­лі скон­чыў сваю пер­шую ВНУ, слу­жыць у па­гра­ніч­ных вой­сках, у вой­сках Ка­мі­тэ­та дзяр­жаў­най бяс­пе­кі, на за­ход­няй мя­жы. Цэнтр на­шай акру­гі быў у Кі­е­ве. Апош­ні год служ­бы я слу­жыў у атра­дзе ін­струк­та­рам па­лі­тыч­на­га ад­дзе­ла. І ў сі­лу спе­цы­фі­кі сва­ёй пра­цы (я вёў усю кам­са­моль­скую ра­бо­ту) мне прый­шло­ся вель­мі час­та бы­ваць у сва­ёй акру­зе на за­ход­няй мя­жы, у Львоў­скім па­меж­ным атра­дзе. У нас быў Брэсц­кі, Львоў­скі, Адэ­скі, па-мой­му, да­лей Ле­нін­град­скі, Пры­бал­тый­скія атра­ды, я там час­та бы­ваў. І вось гэ­та бы­ло маё пер­шае зна­ём­ства з так зва­ны­мі «за­па­дэн­ца­мі», як іх на­зы­ва­юць ва Укра­і­не. Мож­на пра­вес­ці па­ра­лель, у нас тая ж сі­ту­а­цыя бы­ла: За­ход­няя Бе­ла­русь і Ус­ход­няя. Яшчэ да прэ­зі­дэнц­тва, з'яў­ля­ю­чы­ся дэ­пу­та­там, я час­та бы­ваў у За­ход­няй Бе­ла­ру­сі і за­хап­ляў­ся, як яны пра­цу­юць, асаб­лі­ва ў Гро­дзен­скай воб­лас­ці. Мы заў­сё­ды ка­за­лі пра тое, што дзя­ку­ю­чы та­му, што яны там, у за­ход­няй част­цы, жы­лі ва ўмо­вах пры­ват­най улас­нас­ці, яны на­ву­чы­лі­ся пра­ца­ваць, не стра­ці­лі ўмен­не пра­ца­ваць, ды і пад бі­зу­на­мі пра­ца­ва­лі. А мы на ўсхо­дзе так, не­сур'­ёз­на.

Але мы ж гэ­тую ры­су ні­ко­лі не пра­во­дзі­лі, што За­ход­няя Бе­ла­русь — гэ­та та­кія дрэн­ныя, ня­доб­рыя, чу­жыя, а на ўсхо­дзе — гэ­та доб­рыя лю­дзі. Мы ні­ко­лі так не ка­за­лі! Пе­ра­да мной ста­я­ла за­да­ча — вы­раў­на­ваць та­кую сі­ту­а­цыю. І мы вы­раў­ноў­ва­ем яе за кошт пад­цяг­ван­ня ўсход­ніх аб­лас­цей да ўзроў­ню гас­па­да­ран­ня і пра­цы ў за­ход­ніх.

Гэ­та на­ша да­сяг­нен­не, што сён­ня ўжо ня­ма ні­я­кай роз­ні­цы. Сён­ня на­ват у сель­скай гас­па­дар­цы (а Гро­дзен­шчы­на, Брэст­чы­на гэ­тым заў­сё­ды вы­лу­ча­лі­ся) на ўсхо­дзе ёсць гас­па­дар­кі, якія пе­ра­ўзы­хо­дзяць за­ход­нія. Сён­ня гэ­та ёсць на са­мой спра­ве, та­му што мы пра­во­дзі­лі вель­мі аку­рат­ную па­лі­ты­ку...

Ад­на з пры­чын уся­го кан­флік­ту ва Укра­і­не — моў­ная па­лі­ты­ка. Ну на­вош­та бы­ло, прый­шоў­шы да ўла­ды, за­ба­ра­няць рус­кую мо­ву і ў гэ­тым пла­не ціс­нуць на рус­ка­моў­нае на­сель­ніц­тва? Я час­та ка­жу: ад якой спад­чы­ны мы ад­маў­ля­ем­ся? Рус­кая мо­ва — гэ­та што, ра­сій­ская мо­ва? Не! У фар­мі­ра­ван­ні рус­кай мо­вы за­слу­га не толь­кі на­шых на­ро­даў — бе­ла­рус­ка­га, рус­ка­га і ўкра­ін­ска­га. І цэнт­раль­на­а­зі­яц­кіх рэс­пуб­лік, мы жы­лі амаль ста­год­дзе ра­зам. Мо­ва — гэ­та жы­вое, і мы ўсе ра­зам фар­мі­ра­ва­лі рус­кую мо­ву, на­вош­та ж мы ад яе ад­маў­ля­ем­ся?

А па-дру­гое, на­вош­та цка­ваць і ціс­нуць на лю­дзей? Вось уя­ві­це, заўт­ра вам за­ба­ро­няць раз­маў­ляць на лю­бі­май ва­шай мо­ве: рус­кай або бе­ла­рус­кай, вось ад­рэ­жуць. Асаб­лі­ва на рус­кай, на якой до­ма мы ўсе раз­маў­ля­ем, на рус­кай, на­шай мо­ве, не ра­сій­скай. Я на гэ­тым на­стой­ваю, што гэ­та на­ша мо­ва! Якая бу­дзе ва­ша рэ­ак­цыя? Ну, на­пэў­на, вы не вый­дзе­це на ву­лі­цу з ка­лом, бі­та­мі і ін­шым, ка­лі вас яшчэ не па­да­грэ­юць з ін­ша­га бо­ку. Але вы вы­ка­жа­це вя­лі­кае не­за­да­валь­нен­не гэ­тым.

Укра­ін­скія ўла­ды да­пус­ці­лі вель­мі шмат па­мы­лак і та­кім чы­нам, ка­лі ўжо шчы­ра ка­заць, пад­ста­ві­лі­ся. Усё роў­на, спе­цы­яль­на ці, хут­чэй за ўсё, не пра­ду­маў­шы: рэ­ва­лю­цыя ідзе, і па­ча­лі ка­сіць на­ле­ва і на­пра­ва. Пай­шло ма­ра­дзёр­ства, мар­да­бой на ву­лі­цы, ня­ма па­рад­ку, пе­ра­дзел улас­нас­ці. Гэ­та мне мо­жа па­да­бац­ца ва Укра­і­не? Без­умоў­на, не.

— Вы, вя­до­ма, ця­пер у мя­не спы­та­е­це пра Крым, пра тое, што па­ру­ша­на тэ­ры­та­ры­яль­ная цэ­лас­насць ці там яшчэ неш­та. Ска­жы­це, вам мо­жа па­да­бац­ца, ка­лі па­ру­ша­ец­ца цэ­лас­насць і не­за­леж­насць якой-не­будзь дзяр­жа­вы? Ад­каз ад­на­знач­ны: не. Тое ж са­мае і мне, як гра­ма­дзя­ні­ну. Але хто гэ­тую сі­ту­а­цыю ства­рыў? Шмат хто га­во­рыць, што Ра­сія толь­кі і ча­ка­ла, каб «ад­ха­піць» і Крым. Дык не пад­стаў­ляй­це­ся, вы ж па­лі­ты­кі, не да­вай­це пад­ста­вы для гэ­та­га! Ра­сія ўмя­ша­ла­ся, ка­лі ўба­чы­ла, што ду­шаць на­ват не рус­кі, а сла­вян­скі свет, там жа і да бе­ла­ру­саў бы­ло ад­па­вед­нае стаў­лен­не, ка­лі на­віс­ла па­гро­за над Кры­мам, які ка­лісь­ці на­ле­жаў Ра­сіі, дзе з двух з ліш­нім міль­ё­наў паў­та­ра міль­ё­на рус­кіх і на­огул ка­ля двух, якія та­кой па­лі­ты­кі не пры­ма­юць. Ні­хто ж не ска­жа, што Ра­сія вось прос­та так ўзя­ла стрэль­бу, і лю­дзі пай­шлі ту­ды і ад­ця­палі Крым. Ні­хто гэ­та­га не ска­жа! Пры­чы­ну і, як мі­ні­мум, на­го­ду да­лі гэ­тыя ўла­ды. Гэ­та нар­маль­на? Гэ­та не­нар­маль­на!

Ну і са­мае га­лоў­нае. Усю­ды пры­вод­зяць ней­кія па­ра­ле­лі, ка­жуць, што «з гэ­тай ула­дай мы не бу­дзем су­пра­цоў­ні­чаць, раз­маў­ляць». Я ад­на­знач­на зай­маў пэў­ную жорст­кую па­зі­цыю: тое, што ад­бы­ло­ся ва Укра­і­не ў пла­не пе­ра­ва­ро­ту, — гэ­та што, на­він­ка на пост­са­вец­кай пра­сто­ры? У нас жы­ве адзін з та­кіх лю­дзей, яко­га ў вы­ні­ку рэ­ва­лю­цыі зры­ну­лі, і сён­ня ў яго крэс­ле ся­дзіць ча­ла­век, з якім і я, і ін­шыя, мы спа­кой­на ма­ем зно­сі­ны за ста­лом пе­ра­мо­ваў, пры­ма­ем ра­шэн­ні. Дык чым тая сі­ту­а­цыя (я маю на ўва­зе Кыр­гыз­стан ) ад­роз­ні­ва­ец­ца ад гэ­тай? Мы асу­джа­ныя жыць ра­зам. І мы бу­дзем, хо­чам мы гэ­та­га ці ча­сам не, вы­бу­доў­ваць ад­но­сі­ны з тым ура­дам, які бу­дзе вы­зна­ча­ны на­ро­дам Укра­і­ны.

Я ка­заў пра тое, што мы ні­ко­лі не пе­ра­ры­ва­лі ад­но­сін з Укра­і­най. Так, мы мо­жам ацэнь­ваць тое, што ад­бы­ва­ец­ца, па-свой­му. Але важ­ней — на­ро­ды, важ­ней — дзяр­жа­ва. Лу­ка­шэн­кі, Яца­ню­кі, Цяг­ні­бо­кі, Кліч­ко і ін­шыя — яны пры­хо­дзяць і сы­хо­дзяць. За­ста­юц­ца на­ро­ды і дзяр­жа­вы. І мы не па­він­ны ства­рыць та­кую сі­ту­а­цыю, каб на­ро­ды на­да­лей не маг­лі нар­маль­на жыць, пра­ца­ваць і су­пра­цоў­ні­чаць.

Тэ­ле­ка­нал АНТ. Удак­лад­ня­ю­чае пы­тан­не. Што мож­на бы­ло б зра­біць, каб асту­дзіць сі­ту­а­цыю ва Укра­і­не, каб яна не пе­ра­тва­ры­ла­ся ў фе­дэ­ра­цыю?

— Укра­і­на па­він­на за­стац­ца дзяр­жа­вай! Фе­дэ­ра­цыя — гэ­та «пі­я­ні­на», на якім бу­дуць іг­раць з ад­на­го бо­ку ад­ны сі­лы, з дру­го­га бо­ку — ін­шыя сі­лы, у тым лі­ку знеш­нія. Гэ­та на­заўж­ды дэ­ста­бі­лі­зуе аб­ста­ноў­ку. На­заў­сё­ды! Укра­і­на па­він­на за­стац­ца адзі­най, не­па­дзель­най, цэ­лас­най, па­за­бло­ка­вай дзяр­жа­вай. Та­му што гэ­та бу­дзе вель­мі ад­чу­валь­на для нас і для Ра­сіі, ка­лі, да­пус­цім, заўт­ра вы­са­дзяц­ца ва Укра­і­не на­таў­скія вой­скі. Гэ­та­га мы на­огул да­пус­ціць не мо­жам. Гэ­та наш ін­та­рэс, гла­баль­ны ін­та­рэс! Та­му трэ­ба да­мо­віц­ца. Да­лей ва Укра­і­ну ні­хто не мае пра­ва лез­ці. Трэ­ба да­па­маг­чы Укра­і­не ра­за­брац­ца з гэ­ты­мі праб­ле­ма­мі.

Фе­дэ­ра­цыя — гэ­та вель­мі не­бяс­печ­на для дзяр­жа­вы. Гэ­та да­лей­шая вай­на, да­лей­шае ўнут­ра­нае су­праць­ста­ян­не, якое аба­вяз­ко­ва мо­жа вы­ліц­ца, прык­лад та­му Крым, у знеш­няе су­праць­ста­ян­не і бой­ку.

Та­му ні ў якім вы­пад­ку гэ­та­га да­пус­ціць нель­га!

Што мож­на зра­біць для аб'­яд­нан­ня Укра­і­ны? Укра­і­не сён­ня трэ­ба да­па­маг­чы. Трэ­ба пра­вес­ці нар­маль­ныя вы­ба­ры. Я не ве­ру, што мо­гуць прай­сці нар­маль­ныя прэ­зі­дэнц­кія вы­ба­ры ў сі­ту­а­цыі, ка­лі дзей­ні­чае не­каль­кі сі­ла­вых груп і пад­раз­дзя­лен­няў. Каб вы ве­да­лі: у кож­на­га буй­но­га па­лі­ты­ка там гру­па ўзбро­е­ных ба­е­ві­коў ад 150 да 1000 ча­ла­век. Даў­но ўз­бро­е­ных! І, ка­лі яшчэ пад­кі­нуць у гэ­тую па­ра­ха­вую су­месь іск­ру, аба­вяз­ко­ва вы­бух­не ўся Укра­і­на. І ўжо бу­дзе го­ра­ча ўсім: і нам, і ра­сі­я­нам, і За­ха­ду! Тое, што ў Кры­ме ад­бы­ло­ся, гэ­та кве­тач­кі, а бу­дзе на­шмат горш і страш­ней... Та­му трэ­ба ста­бі­лі­за­ваць ста­но­ві­шча.

Ну я ж жар­там пра­па­на­ваў: не мо­жа­це, дык ад­дай­це, мы з да­па­мо­гай Бе­ла­ру­сі на­ла­дзім там сі­ту­а­цыю. Але той па­ра­дак, які мы хо­чам укра­ін­ска­му на­ро­ду пры­нес­ці, ка­лі ўжо раз­ві­ваць гэ­ты жарт і пе­ра­тва­рыць у праў­ду, па­вер­це, ён не па­трэ­бен ні­ко­му, акра­мя ўкра­ін­ска­га на­ро­да і тых, хто дбае пра Укра­і­ну.

Су­стра­ка­ю­чы­ся з кі­раў­ні­ка­мі вя­ду­чых срод­каў ма­са­вай ін­фар­ма­цыі ў па­чат­ку гэ­та­га го­да, мы за­кра­на­лі пы­тан­ні Укра­і­ны ў кан­тэкс­це СНД. Я та­ды (да рэ­ва­лю­цыі) ка­заў пра тое, што СНД вель­мі важ­на для Укра­і­ны, мы не да­пус­цім яе вы­ха­ду. І я спа­дзя­ваў­ся, што гэ­та­га не ад­бу­дзец­ца. Укра­і­на за­раз за­яві­ла аб вы­ха­дзе з СНД, яна не хо­ча пра­во­дзіць ме­ра­пры­ем­ствы, што ў ней­кай сту­пе­ні мож­на зра­зу­мець.

Та­ды, ка­жу­чы пра Укра­і­ну, я ска­заў, што са­мае страш­нае, што мо­жа ад­быц­ца, што і ад­бы­ло­ся, гэ­та ка­лі ўкра­ін­скі тэ­атр ва­ен­на-па­лі­тыч­ных дзе­ян­няў пе­ра­тво­рыц­ца ў ба­раць­бу дзвюх су­праць­лег­лых сіл — За­ха­ду і Ус­хо­ду. Гэ­та і ад­бы­ло­ся, на мой по­гляд. Вось гэ­та трэ­ба спы­ніць! Та­му што, яшчэ раз пад­крэс­лі­ваю, бу­дзе цяж­ка і За­ха­ду, і Ус­хо­ду, ка­лі ад­бу­дзец­ца эс­ка­ла­цыя кан­флік­ту, а яшчэ горш, ка­лі ён бу­дзе за­кан­сер­ва­ва­ны. Гэ­та зна­чыць, ка­лісь­ці вы­бух­не.

Та­му раз­вяз­кі трэ­ба шу­каць за­раз, і мы га­то­выя зра­біць усё для та­го, каб там на­сту­піў мір і спа­кой. Каб на­род у спа­кой­най сі­ту­а­цыі вы­зна­чыў­ся, як яму жыць да­лей і з кім, і з які­мі па­лі­ты­ка­мі жыць да­лей.

Аб Кры­ме і ад­но­сі­нах з Ра­сі­яй

«Ін­тэр­факс». Ці пры­знае Бе­ла­русь Крым у якас­ці суб'­ек­та Ра­сій­скай Фе­дэ­ра­цыі, і ці ба­чы­це Вы ней­кую не­бяс­пе­ку, што рэ­фе­рэн­дум у Кры­ме ста­не ней­кім прэ­цэ­дэн­там, пас­ля яко­га ру­шыць услед та­кая хва­ля са­ма­вы­зна­чэн­ня не толь­кі ва Укра­і­не, аў­та­но­міі, рэ­гі­ё­нах, але і на пост­са­вец­кай пра­сто­ры ў цэ­лым?

— Што ты­чыц­ца пры­знан­ня — не­пры­знан­ня. Крым не з'яў­ля­ец­ца не­за­леж­най дзяр­жа­вай, як тая ж Асе­ція, Аб­ха­зія і гэ­так да­лей. Крым сён­ня част­ка тэ­ры­то­рыі Ра­сій­скай Фе­дэ­ра­цыі. Мож­на пры­зна­ваць гэ­та, не пры­зна­ваць, але ад гэ­та­га ні­чо­га не зме­ніц­ца. Та­му мы свой пункт гле­джан­ня вы­зна­чы­лі, мы яго вы­ка­за­лі. Ка­жуць, што там та­кі пункт гле­джан­ня, ні­бы­та і тых не па­крыў­дзіць, і гэ­тых не па­крыў­дзіць. А мы ні­ко­га не збі­ра­ем­ся крыў­дзіць. Нам гэ­та не трэ­ба. Гэ­та па-пер­шае.

Па-дру­гое: ад нас ні­хто і не па­тра­буе: да­вай­це, пры­зна­вай­це Крым, пад­трым­лі­вай­це ра­сі­ян (ці не пры­зна­вай­це, не пад­трым­лі­вай­це, вы­сту­пай­це су­праць Ра­сіі). Я вам шчы­ра ка­жу, ад мя­не і ад на­шых улад­ных струк­тур, Мі­ніс­тэр­ства за­меж­ных спраў: ні­хто гэ­та­га не па­тра­буе. Та­му пры­зна­ем ці не пры­зна­ем, ду­маю, сі­ту­а­цыя бу­дзе раз­ві­вац­ца дэ-фак­та. Ці бу­дзе Крым пры­зна­вац­ца як рэ­гі­ён Ра­сій­скай Фе­дэ­ра­цыі, гэ­та ўжо не важ­на. Ра­сію ж усе пры­зна­юць. Та­му ад нас гэ­та­га ні­хто не па­тра­буе, мы ў гэ­тыя не­тры аб­са­лют­на не за­ла­зім, а па­да­ба­ец­ца ці не, я вам толь­кі што ска­заў. Дрэн­на, што прый­шло­ся, у тым лі­ку Ра­сій­скай Фе­дэ­ра­цыі, пры­маць па­доб­ныя ме­ры.

Але, ка­лі вы ў мя­не спы­та­е­це: вы ў гэ­тай сі­ту­а­цыі дзе? Ве­да­е­це, у сі­лу гіс­та­рыч­на­га мі­ну­ла­га, з-за та­го, што мы адзін на­род, з-за та­го, што мы ства­ра­ем адзі­ны пра­ект, рэа­лі­зоў­ва­ем Са­юз­ную дзяр­жа­ву, што мы звя­за­ны па­гад­нен­ня­мі з Ра­сій­скай Фе­дэ­ра­цы­яй, мы бу­дзем з Ра­сій­скай Фе­дэ­ра­цы­яй. І трэ­ба спы­ніць уся­ля­кія спе­ку­ля­цыі. Мы не на­кі­роў­ва­ем сваю знеш­нюю, унут­ра­ную па­лі­ты­ку, ва­ен­ную па­лі­ты­ку су­праць НА­ТА, су­праць ка­го б там ні бы­ло. Мы бу­дзем пра­во­дзіць уз­ва­жа­ную па­лі­ты­ку. Ка­лі па­ўста­не пы­тан­не, мы бу­дзем з Ра­сі­яй. Я пра гэ­та ска­заў і Ула­дзі­мі­ру Ула­дзі­мі­ра­ві­чу Пу­ці­ну ў на­шай апош­няй раз­мо­ве: Вы мо­жа­це не пе­ра­жы­ваць, мы заў­сё­ды бу­дзем з Ра­сій­скай Фе­дэ­ра­цы­яй.

Ча­му? Зноў да­вай­це возь­мем па­ра­ле­лі. Хі­ба Ірак аме­ры­кан­цы, на­таў­цы раз­бам­бі­лі за­кон­на? Не­за­кон­на. Якую па­зі­цыю за­ня­лі са­юз­ні­кі ЗША і НА­ТА? На­ват Гру­зія, Укра­і­на — не на­таў­скія дзяр­жа­вы — па­сла­лі ту­ды сва­іх вай­скоў­цаў. Яны жа­лез­на пад­трым­лі­ва­лі не­за­кон­ную ак­цыю. Што ад­бы­ло­ся ў Егіп­це, Ту­ні­се, за­тым у Лі­віі? Што ад­бы­ва­ец­ца ў Сі­рыі? І за­ход­ні свет увесь адзі­ны. Яны ра­зу­ме­юць, што дзей­ні­ча­юць там не­за­кон­на, перш за ўсё аме­ры­кан­цы, але яны ра­зам. Ча­му? Яны звя­за­ны да­моў­ле­нас­ця­мі, па­гад­нен­ня­мі.

У та­кім вы­пад­ку, ча­му мы па­він­ны быць су­праць Ра­сіі? Мы з ёй ра­зам, мы звя­за­ны і гэ­так да­лей.

Ска­жу вам шчы­ра, За­хад — гэ­та та­кая пра­фа­на­цыя, ні на што не здоль­ныя лю­дзі. Коль­кі бы­ло пы­лу: ды мы тут... Я, шчы­ра ка­жу­чы, ба­яц­ца ўжо па­чаў, хоць бы да вай­ны не дай­шло. Ну і што? Двац­цаць ча­ла­век не пус­цяць у Еў­ро­пу. Тых, хто ўво­гу­ле ні­ко­лі не ез­дзіў у Еў­ро­пу, а част­ка з іх, якая па сва­іх служ­бо­вых функ­цы­я­наль­ных аба­вяз­ках не па­він­на, не мае пра­ва ту­ды ехаць. Вось гэ­та За­хад. Коль­кі бы­ло абя­цан­няў: мы ні­ко­лі на Бе­ла­русь не бу­дзем ціс­нуць, не бу­дзем цка­ваць, уво­дзіць эка­на­міч­ныя санк­цыі. Су­праць нас яны ўвя­лі не толь­кі санк­цыі. Пас­ля вы­ба­раў пад санк­цы­я­мі дзвес­це з ліш­нім ча­ла­век, у тым лі­ку Прэ­зі­дэнт Бе­ла­ру­сі. Абя­ца­лі ўсё гэ­та зняць. Дзе яно? Ча­му на нас ціс­нуць да гэ­та­га ча­су? Па­раў­най­це санк­цыі су­праць Бе­ла­ру­сі і санк­цыі су­праць Ра­сіі. Ну страш­на ім, страш­на. Ра­сія — не Бе­ла­русь, та­му па­чы­на­юць там віх­ляць, кру­ціць, каб твар за­ха­ваць.

Ні на што яны не здоль­ныя, і з імі спра­ву мець — трэ­ба дзе­сяць ра­зоў па­ду­маць. Яны мо­гуць ця­бе пад­ма­нуць, і гэ­та са мной бы­ло ўжо не адзін раз. А по­тым, каб твар за­ха­ваць, па­чы­на­юць па­тра­ба­ваць — да­вай дэ­ма­кра­ты­зуй, дэ­валь­ві­руй, вы­ба­ры пра­водзь як трэ­ба, па­літ­вяз­няў вы­пус­кай. Я ка­жу: «Па­ка­жы­це ар­ты­кул, па якім мы асу­дзі­лі па­літ­вяз­няў, ёсць на­огул та­кі ар­ты­кул?» Прад'­яў­ля­ем, за што асу­джа­ныя. Учы­ні та­кія зла­чын­ствы ў іх, на­ступ­ствы бы­лі б яшчэ большымі.

У гэ­тым так­са­ма ад­на з пры­чын, ка­лі я па­чы­наю ду­маць, як жа нам вес­ці, вы­бу­доў­ваць знеш­нюю па­лі­ты­ку. Я зы­хо­джу ў тым лі­ку і з гэ­та­га.

Та­му мы бу­дзем з на­шы­мі брац­кі­мі на­ро­да­мі Укра­і­ны, Ра­сіі, ін­шы­мі на­ро­да­мі. Мы не бу­дзем ства­раць праб­лем для су­се­дзяў. Але мы цвёр­да бу­дзем тры­маць ру­ку на пуль­се і рэ­ага­ваць на тую сі­ту­а­цыю, якая ад­бы­ва­ец­ца ўнут­ры на­шых ме­жаў.

Што ты­чыц­ца хва­лі са­ма­вы­зна­чэн­ня, ве­да­е­це, у мно­гіх-мно­гіх за­раз за­свяр­бе­лі ру­кі, і яны па­чы­на­юць чу­хаць іх не там, дзе трэ­ба, як ка­заў ка­лісь­ці кла­сік Вік­тар Сця­па­на­віч Чар­на­мыр­дзін. Та­му я не вы­клю­чаю, што ад­па­вед­ная па­ста­ноў­ка пы­тан­ня бу­дзе.

Крым не­бяс­печ­ны не тым, вось я За­ха­ду ска­заў бы, што ён у склад Ра­сіі ўвай­шоў. Важ­ныя прэ­цэ­дэн­ты. За­хад ужо на­зваў Ра­сію пры­чы­най раз­бу­рэн­ня на­шых па­гад­нен­няў у Бу­да­пеш­це па га­ран­ты­ях ядзер­най бяс­пе­кі. Гэ­ты га­неб­ны да­ку­мент мне да­вя­ло­ся пад­піс­ваць у пры­сут­нас­ці прэм'­ер-мі­ніст­ра Вя­лі­ка­бры­та­ніі, прэ­зі­дэн­та Злу­ча­ных Шта­таў Аме­ры­кі (Клін­тан та­ды быў) і Ба­ры­са Ель­цы­на. Ка­лі ў нас вя­лі­кія свя­до­мыя вы­ве­лі без уся­ля­кіх па­пя­рэд­ніх умоў, бяс­плат­на ад­да­лі ядзер­ную зброю, са­мую су­час­ную. І та­ды Укра­і­на і Ка­зах­стан гэ­та зра­бі­лі. Та­ды тры дзяр­жа­вы — Ра­сія, ЗША і Вя­лі­ка­бры­та­нія — га­ран­та­ва­лі нам бяс­пе­ку эка­на­міч­ную, па­лі­тыч­ную, ва­ен­ную, тэ­ры­та­ры­яль­ную цэ­лас­насць і ін­шае.

Не­бяс­печ­на, што ўжо не­ка­то­рыя дзяр­жа­вы ад­мо­ві­лі­ся ад гэ­тых да­моў­ле­нас­цяў. Укра­і­на за­яві­ла, што вы­хо­дзіць з гэ­та­га па­гад­нен­ня. Тым са­мым раз­вяз­ва­юц­ца ру­кі, асаб­лі­ва дзяр­жа­вам, якія вось-вось га­то­выя вы­ра­біць ядзер­ную зброю. І на­ступ­ствы мо­гуць быць яшчэ больш жу­дас­ны­мі. Вось у гэ­тым ства­ра­ец­ца дрэн­ны прэ­цэ­дэнт. Вель­мі дрэн­на, што па­чы­на­юць ду­маць, асаб­лі­ва ся­рэд­нія і ма­лыя дзяр­жа­вы, што яны ся­бе, сваю тэ­ры­та­ры­яль­ную цэ­лас­насць не змо­гуць аба­ра­ніць. Вель­мі не­бяс­печ­на, ка­лі пач­нец­ца хва­ля са­ма­вы­зна­чэн­ня: ну што ж, ка­лі мож­на вы­но­сіць на рэ­фе­рэн­дум, вы­ра­шаць пы­тан­ні, да­вай­це бу­дзем вы­но­сіць і вы­ра­шаць. На­прык­лад, Ве­не­цыя за­яві­ла аб сва­ёй не­за­леж­нас­ці. Ін­шы­мі сло­ва­мі, гэ­та ўжо ад­бы­ва­ец­ца, і ў гэ­тым ёсць пэў­ная не­бяс­пе­ка.

Та­му гэ­та вель­мі-вель­мі сур'­ёз­нае пы­тан­не. Але яго, я ду­маю, сён­ня мож­на толь­кі гі­па­тэ­тыч­на аб­мяр­коў­ваць, а час па­ка­жа, што ад­бу­дзец­ца.

Аб су­мес­ных ва­ен­ных ву­чэн­нях і ма­дэр­ні­за­цыі ар­міі

РІА «Новости». Ра­сія за­яві­ла пра га­тоў­насць да кан­ца го­да па­вя­лі­чыць коль­касць ра­сій­скіх са­ма­лё­таў да 24. Як доў­га яны бу­дуць зна­хо­дзіц­ца ў Бе­ла­ру­сі? Ці ёсць яшчэ пла­ны па су­мес­ных ву­чэн­нях з Ра­сі­яй? І як бу­дзем аба­ра­няць ме­жы на­шай Ра­дзі­мы?

— Ні­чо­га но­ва­га не ска­жу. Вы ве­да­е­це, кож­ны год па чар­зе на тэ­ры­то­рыі Бе­ла­ру­сі і Ра­сіі пра­вод­зяц­ца ву­чэн­ні бе­ла­рус­кіх і ра­сій­скіх вой­скаў. Ка­лі ў Ра­сіі, то асно­ву скла­да­юць ра­сій­скія Уз­бро­е­ныя Сі­лы, на­шых час­цей там ме­ней. Ка­лі на тэ­ры­то­рыі Бе­ла­ру­сі (а гэ­та са­мае га­лоў­нае, та­му што на за­ход­нім на­прам­ку ў Са­ю­зе Бе­ла­ру­сі і Ра­сіі ас­но­вай з'яў­ля­ец­ца бе­ла­рус­кая ар­мія і яе ў вы­пад­ку, не дай Бог, кан­флік­ту або ва­ен­ных дзе­ян­няў за­ход­нія час­ці Ра­сій­скай Фе­дэ­ра­цыі пад­ма­цоў­ва­юць, пе­ра­кід­ва­юц­ца сю­ды ці ў ней­кі ра­ён у за­леж­нас­ці ад пла­на вя­дзен­ня ва­ен­ных дзе­ян­няў), усё роў­на гэ­та су­мес­ныя дзе­ян­ні. І мы да­мо­ві­лі­ся, гэ­та бы­ла мая на­стой­лі­вая пра­па­но­ва, што па­він­ны на­ву­чаць сва­іх ва­ен­ных. Не ад­ра­зу па­га­дзі­ла­ся кі­раў­ніц­тва Ра­сіі на гэ­та, але за­раз мы так і ро­бім. Адзін год у нас, адзін год у іх. Мы гэ­та ўжо, па-мой­му, 3 ці 4 га­ды пад­трым­лі­ва­ем.

Ле­тась бы­лі ву­чэн­ні ў нас. У на­ступ­ным го­дзе бу­дуць у іх. І пры­тым мы про­сім ра­сі­ян, каб мы ву­чэн­ні пра­во­дзі­лі перш за ўсё на па­лі­го­нах, якіх у нас ня­ма. С-300 мы стра­ляць у Бе­ла­ру­сі не мо­жам, та­му што гэ­та не­бяс­печ­ная зброя, так­са­ма і не­ка­то­рыя ін­шыя ра­кет­ныя сіс­тэ­мы.

Та­му мы пра­во­дзім на іх па­лі­го­нах ву­чэн­ні, каб у ба­я­вой аб­ста­ноў­цы на­ву­чыць на­шу ар­мію. Для ча­го мы гэ­та ро­бім? Зноў уро­кі Укра­і­ны па­ка­за­лі: ка­лі трэ­ба бы­ло аба­ра­няць кра­і­ну, ар­міі ня­ма. Яе ня­ма па вя­лі­кім ра­хун­ку і ця­пер. І гэ­та не я вы­сно­ву зра­біў, а вы­кон­ва­ю­чы аба­вяз­кі мі­ніст­ра аба­ро­ны, вы­сту­па­ю­чы ў пар­ла­мен­це, дак­лад­ваў, коль­кі ў яго на­ліч­ва­ец­ца шты­коў, коль­кі ў яго сён­ня мож­на ма­бі­лі­за­ваць, коль­кі не­ад­клад­на мо­гуць ад­рэ­ага­ваць. А зу­сім ня­ма. У та­кой гі­ганц­ка­й дзяр­жа­вы ака­за­ла­ся, што ар­мія зна­чы­ла­ся на па­пе­ры. Не пра­во­дзі­лі­ся ву­чэн­ні, не бы­ло зладж­ван­ня экі­па­жаў і гэ­так да­лей. Коль­кі ча­су прай­шло, перш чым яны маг­лі знай­сці ме­ха­ні­каў-ва­дзі­це­ляў і вы­вес­ці бра­ня­тэх­ні­ку. Вось да ча­го мо­жа пры­вес­ці не­га­тоў­насць ар­міі. Яны не мо­гуць да гэ­та­га ча­су ста­бі­лі­за­ваць ста­но­ві­шча ў кра­і­не. Ня­ма той сі­лы ва Укра­і­не.

Але ка­лі ёсць ар­мія, яна па­він­на ву­чыц­ца. Яны па­він­ны быць га­то­выя ў лю­бы мо­мант аба­ра­няць Ра­дзі­му. Ка­лі вы не хо­ча­це іх на­ву­чаць, то не трэ­ба іх і ўтрым­лі­ваць. Мы ў свой час за­яві­лі, што 150-200 ты­сяч Уз­бро­е­ных Сіл, якія нам да­ста­лі­ся, мы ўтрым­лі­ваць не мо­жам і не па­він­ны. Ар­мія ста­но­віц­ца тэх­на­ла­гіч­най. І мы па­ча­лі ска­ра­чаць. Сён­ня яна мен­шая за 70 ты­сяч, бу­дзе 55.

Гэ­та бу­дзе нар­маль­ная ар­мія, вель­мі ма­гут­ныя сі­лы. Мы іх пе­ра­ары­ен­та­ва­лі. Ужо фран­тоў не бу­дзе. Па­трэб­ныя сі­лы спе­цы­яль­ных апе­ра­цый, спец­пад­раз­дзя­лен­ні. Што мы, да­рэ­чы, ужо зра­бі­лі. За­раз ідзе па­глыб­лен­не, ма­дэр­ні­за­цыя ар­міі, у тым лі­ку і ў на­кі­рун­ку ўзбра­ен­ня. Вось мы ня­даў­на з Дзяр­жаў­ным сак­ра­та­ром Са­ве­та Бяс­пе­кі і Мі­ніст­рам аба­ро­ны аб­мяр­коў­ва­лі гэ­тыя пы­тан­ні.

Та­му тут ні­чо­га но­ва­га ня­ма. Кож­ны год мы бу­дзем су­мес­на пра­во­дзіць ву­чэн­ні з Ра­сій­скай Фе­дэ­ра­цы­яй. Гэ­та па­вод­ле на­шых да­мо­ваў. Дак­лад­на так, як ро­бяць на­таў­цы.

Што ты­чыц­ца са­ма­лё­таў. Не трэ­ба Ра­сію па­пра­каць у тым, што ў яе ім­пер­скія за­маш­кі і гэ­так да­лей, што яны, маў­ляў, гэ­тыя са­ма­лё­ты пры­гна­лі і па­са­дзі­лі ў Бе­ла­ру­сі.

Яшчэ, на­пэў­на, год ці бо­лей та­му на­зад, я звяр­нуў­ся да Прэ­зі­дэн­та Ра­сіі ў су­вя­зі з тым, што ў нас рэ­сурс са­ма­лё­таў кож­ны год сы­хо­дзіць, іх трэ­ба або ма­дэр­ні­за­ваць і ра­ман­та­ваць, або мя­няць на но­выя.

Але на­вош­та мя­няць на но­выя танк ці са­ма­лёт, якія ва ўмо­вах вай­ны раз­лі­ча­ны лі­та­раль­на на га­дзі­ны бою. Сён­ня ўвесь свет ідзе шля­хам ма­дэр­ні­за­цыі Уз­бро­е­ных Сіл. Мы так­са­ма гэ­та ро­бім. Мы пе­ра­бу­да­ва­лі ра­бо­ту на­шых аба­рон­ных прад­пры­ем­стваў, а вы ве­да­е­це, што вя­ду­чы­мі ў Са­вец­кім Са­ю­зе па ра­мон­це і ма­дэр­ні­за­цыі бы­лі мы. Зай­ма­лі­ся ў асноў­ным ра­мон­там, але я іх пе­ра­ары­ен­та­ваў і на ма­дэр­ні­за­цыю: у Ба­ры­са­ве — бро­не­тэх­ні­ка, у Ба­ра­на­ві­чах — ­ма­гут­ны за­вод су­свет­на­га зна­чэн­ня, су­свет­на вя­до­мы, па ма­дэр­ні­за­цыі ля­таль­ных апа­ра­таў (вер­та­лё­таў, са­ма­лё­таў, бес­пі­лот­ні­каў і так да­лей). Я іх так­са­ма па­вяр­нуў у бок ма­дэр­ні­за­цыі: не прос­та ад­ра­ман­та­ваць ста­ры са­ма­лёт, а ма­дэр­ні­за­ваць яго, што яны і ро­бяць. У блі­жэй­шы час мы з ва­мі па­бу­дзем у Ба­ра­на­ві­чах і па­гля­дзі­це, як ідзе гэ­тая ма­дэр­ні­за­цыя.

Я звяр­нуў­ся да Ула­дзі­мі­ра Ула­дзі­мі­ра­ві­ча Пу­ці­на з прось­бай пра­да­ста­віць дзе­сяць са­ма­лё­таў. Нам яны вель­мі па­трэб­ныя не та­му, што ў нас іх ня­ма. Сён­ня ў Бе­ла­ру­сі, па-мой­му, 160 са­ма­лё­таў і вер­та­лё­таў, за­дзей­ні­ча­на, на­пэў­на, 60. Нам гэ­та­га ха­па­е і на­ват за­шмат для тых Уз­бро­е­ных Сіл, якія мы сён­ня рых­ту­ем.

Яшчэ раз пад­крэс­лі­ваю: га­лоў­нае для нас — не са­ма­лё­ты і вер­та­лё­ты, га­лоў­нае для нас сён­ня — сі­лы спе­цы­яль­ных апе­ра­цый, ар­мія, якая мо­жа на­нес­ці не­па­праў­ную шко­ду пра­ціў­ні­ку, ар­мія, якая мо­жа аба­ра­ніць на­шу кра­і­ну, перш за ўсё ад са­ма­лё­таў, вер­та­лё­таў, кры­ла­тых ра­кет. Зна­чыць, па­він­на быць сіс­тэ­ма су­праць­па­вет­ра­най аба­ро­ны, сіс­тэ­ма раз­вед­кі, вы­яў­лен­ня цэ­лі. Сён­ня ўвесь свет ідзе шля­хам ма­дэр­ні­за­цыі Уз­бро­е­ных Сіл. Мы так­са­ма гэ­та ро­бім.

Мы са­мі ства­ры­лі но­выя ра­дыё­ла­ка­цый­ныя стан­цыі — «Ус­ход» і «Ра­са». «Ра­са» — ніз­ка­ля­та­ю­чыя, вы­дат­на пра­цу­юць на ніз­кай вы­шы­ні, «Ус­ход» вы­дат­на пра­цуе па трох ка­ар­ды­на­тах. У нас ужо га­то­выя гэ­тыя сіс­тэ­мы куп­ляць. Але мы па­куль за­бяс­печ­ва­ем сваю ар­мію. Зна­чыць, мы мо­жам вы­явіць і на­вес­ці на­шу про­ці­па­вет­ра­ную аба­ро­ну на цэль, якая з'я­віц­ца, на­ват су­праць кры­ла­тых ра­кет.

Па­трэб­на яшчэ зброя су­праць­па­вет­ра­най аба­ро­ны, С-300 і ін­шыя. Што мы і ро­бім. Ка­лі Ра­сія ска­за­ла, што не мо­жа С-300 зу­сім бяс­плат­на даць, я ска­заў, што мы бу­дзем куп­ляць. І куп­ля­ем С-300, як бы ні бы­ло нам цяж­ка.

Але і, вя­до­ма ж, для та­го, каб зні­шчаць тэ­ра­рыс­таў (на ву­чэн­нях вы ба­чы­лі, мы пра­пра­цоў­ва­лі гэ­тую так­ты­ку) па­трэб­ныя вер­та­лё­ты. Вер­та­лёт уго­ру пад­ня­ўся — зні­шчыў цэ­лую пля­цоў­ку, дзе зна­хо­дзяц­ца тэ­ра­рыс­ты. Ну а су­праць вер­та­лё­таў, вы ж ве­да­е­це, ёсць вель­мі доб­рая зброя: на пля­чо — і ня­ма вер­та­лё­та. Вось гэ­та свед­чыць пра тое, якая каш­тоў­насць са­ма­лё­таў, вер­та­лё­таў. Але тым не менш яны па­трэб­ныя.

Та­ды я і па­пра­сіў гэ­тыя 10 са­ма­лё­таў. Гэ­та бы­ло больш за год та­му. За­раз яны зна­хо­дзяц­ца ў Бе­ла­ру­сі: 4 і 6 снеж­ня з'я­ві­лі­ся, ня­даў­на, ка­лі я за­па­тра­ба­ваў, каб ра­сій­скі бок вы­ка­на­ў свае аба­вя­за­цель­ствы. Па­са­дзі­лі іх у Баб­руй­ску на за­па­сным аэ­ра­дро­ме.

Пры­чым ра­сій­скія экі­па­жы ў нас дзя­жу­раць па на­шым за­дан­ні, пад­па­рад­коў­ва­юц­ца на­шым Уз­бро­е­ным Сі­лам. За­раз я па­ста­віў пы­тан­не, каб лё­та­лі ра­зам ра­сі­я­нін і наш бе­ла­рус, каб на­вы­кі не стра­ціць, каб у нас шко­ла за­ста­ла­ся. Вось та­му я пра­сіў 10 са­ма­лё­таў. А не тое, што пры­га­ні­це з ра­сій­скі­мі экі­па­жа­мі і да­па­ма­жы­це нам.

Што ты­чыц­ца яшчэ 24-х, у да­чы­нен­ні да якіх вы за­да­лі пы­тан­не, нам, у прын­цы­пе, яны не па­трэб­ныя. Але бы­ло б ня­дрэн­на, ка­лі б у нас бы­лі яшчэ ў за­па­се доб­рыя су­час­ныя са­ма­лё­ты. І ка­лі, як РІА «Новости» ка­жа, яшчэ 24 са­ма­лё­ты ра­сі­я­не га­то­выя нам даць, я бу­ду толь­кі ра­ды. Хоць, паў­та­ру­ся, вост­рай не­аб­ход­нас­ці ня­ма. Я ўво­гу­ле паў­го­да на­зад і не ча­каў, што ра­сі­я­не нам да­па­мо­гуць, і даў ка­ман­ду ва­ен­на-па­вет­ра­ным сі­лам не­ад­клад­на ма­дэр­ні­за­ваць сва­іх 10 са­ма­лё­таў. Да кан­ца го­да яны бу­дуць у страі — СУ-27 і МіГ-29. Гэ­тага нам да­стат­ко­ва да 2025 го­да, ка­лі мы ў спраў­ным ста­не бу­дзем пад­трым­лі­ваць тое, што яшчэ лё­тае ў нас сён­ня.

Та­му тут ня­ма вя­лі­кай праб­ле­мы, гэ­та не ціск Ра­сіі , гэ­та бы­ла мая прось­ба даць 10 са­ма­лё­таў. І ка­лі да­дуць яшчэ 20 са­ма­лё­таў, тым больш што яны за­праў­ля­юц­ца, зар­пла­ту атрым­лі­ва­юць у Ра­сіі, гэ­та нам вель­мі і вель­мі вы­гад­на. Бо са­ма­лёт — вель­мі да­ра­гая цац­ка для дзяр­жа­вы.

РІА «Новости». Як доў­га яны бу­дуць зна­хо­дзіц­ца ў Бе­ла­ру­сі?

— Як мі­ні­мум па­ло­ву з іх мы пра­сі­лі да чэм­пі­я­на­ту све­ту і пас­ля яго. Мы па­він­ны за­бяс­пе­чыць нар­маль­нае ста­но­ві­шча ўнут­ры кра­і­ны. Ду­маю, што мы з Ра­сі­яй вы­зна­чым­ся, як доў­га яны бу­дуць. Яны бу­дуць столь­кі, коль­кі мы гэ­та­га за­хо­чам. Пры­ня­та бу­дзе Прэ­зі­дэн­там ра­шэн­не, каб яны бы­лі тут даў­жэй, па­го­дзіц­ца Ра­сія, бу­дуць даў­жэй. Усё бу­дзе за­ле­жаць толь­кі ад Бе­ла­ру­сі.

Аб ад­но­сі­нах з За­ха­дам і чэм­пі­я­на­це све­ту па ха­кеі

Бе­ла­ПАН. Вы ўжо за­кра­ну­лі тэ­му па­літ­вяз­няў і ад­но­сі­ны з За­ха­дам. Па сут­нас­ці, вы­зва­лен­не не­каль­кіх ча­ла­век Еў­ра­са­юз ста­віць як асноў­нае па­тра­ба­ван­не для на­ладж­ван­ня ад­но­сін. І ўсё гэ­та на­ладж­ван­не ад­но­сі­н ця­пер за­ле­жыць ад адзі­на­га под­пі­су на да­ку­мен­тах, Ва­ша­га. Ча­му вы да гэ­та­га ча­су не па­ста­ві­це яго?

— Не ха­чу паў­та­рац­ца. Бу­дзе зва­рот — бу­дзе под­піс. Не бу­дзе зва­ро­ту — ні чэм­пі­я­на­ты све­ту, ні шас­ці­дзе­ся­ці- ці ся­мі­дзе­ся­ці­год­дзе, ні­чо­га не да­па­мо­жа. Гэ­та мой прын­цы­по­вы па­ды­ход да гэ­та­га пы­тан­ня. І не толь­кі мой. Мы — дзяр­жа­ва, кра­і­на, і нас не трэ­ба на­хі­ляць! Не трэ­ба, зы­хо­дзя­чы з двай­ных, трай­ных стан­дар­таў да нас ад­па­вед­ным чы­нам ста­віц­ца. Вось усё, што я ха­чу ска­заць. Та­му не ад май­го под­пі­су тут за­ле­жыць.

Без прось­бы я пры­маю ма­су та­кіх ра­шэн­няў, толь­кі не ве­даю, ча­му вы за­цык­лі­лі­ся на не­каль­кіх проз­ві­шчах. Прэ­зі­дэнт мае пра­ва па­мі­ла­ваць лю­бо­га ча­ла­ве­ка пры пэў­най пра­цэ­ду­ры. Так, бы­ва­лі вы­пад­кі. Але ж зла­чын­ства ад зла­чын­ства ад­роз­ні­ва­ец­ца. Гэ­та, па-пер­шае. Па-дру­гое, я час­та тым, пра ка­го вы пы­та­е­це, ка­заў: ві­на­ва­тыя — ці­хень­ка, без шу­му, без гвал­ту да­вай­це ўнут­ры кра­і­ны вы­ра­шаць гэ­тае пы­тан­не. Вы вы­ве­лі гэ­тыя пы­тан­ні на між­на­род­ны ўзро­вень. Ну ад­па­вед­ны, адэ­кват­ны, сі­мет­рыч­ны ад­каз. Але мае за­явы і мае пра­па­но­вы за­ста­юц­ца ў сі­ле.

Пер­шы ка­нал Бе­ла­рус­ка­га ра­дыё. Ці лі­чы­це Вы, што не­ка­то­рыя ўсклад­нен­ні сі­ту­а­цыі ля бе­ла­рус­кіх ме­жаў мо­гуць не­як ад­біц­ца на пра­вя­дзен­ні ў нас чэм­пі­я­на­ту све­ту па ха­кеі? І ці спат­рэ­бяц­ца ней­кія да­дат­ко­выя ме­ры бяс­пе­кі для гас­цей і ўдзель­ні­каў гэ­та­га фо­ру­му?

— Вы ве­да­е­це, гэ­та ўжо пе­ра­на­пру­жан­не сі­ту­а­цыі. Ну што ўжо мо­жа ад­быц­ца з на­мі, ка­лі да нас пры­е­дзе 10-20 ты­сяч за­меж­ні­каў, ама­та­раў ха­кею, спор­ту. Мы — праг­ма­ты­кі, мы ра­зу­ме­ем, што ся­род іх бу­дуць і не­ка­то­рыя пра­ва­ка­та­ры, асаб­лі­ва з лі­ку жур­на­ліс­таў, а мо­жа быць пад імем жур­на­ліс­таў. Шмат хто хо­ча тут мя­не пад чэм­пі­я­нат на­хі­ліць, вось і Бе­ла­ПАН за­дае пы­тан­не. Мне гэ­та ўжо даў­но вя­до­ма: за­ры­ен­та­ва­лі іх за­даць гэ­тае пы­тан­не, яны і за­да­лі. На­пэў­на, гэ­та вель­мі ці­ка­віць, хва­люе За­хад.

Я толь­кі што ска­заў: не на­пруж­вай­це ста­но­ві­шча і не спра­буй­це мя­не пры­ціс­нуць чэм­пі­я­на­там све­ту. Не трэ­ба.

Мы атры­ма­лі пра­ва пра­вес­ці чэм­пі­я­нат све­ту. Пад­рых­та­ва­лі ўсё, на­ват па­бу­да­ва­лі ад­па­вед­ныя аб'­ек­ты, пры­чым у вель­мі цяж­кай сі­ту­а­цыі. Ду­ма­е­це, гэ­та тан­на і прос­та бы­ло па­бу­да­ваць два цэнт­ры, дзе бу­дуць пра­во­дзіц­ца мат­чы? Ня­прос­та. Гас­ці­ні­цы, інф­ра­струк­ту­ра — па ўсёй кра­і­не, не толь­кі ў Мін­ску.

Усіх трэ­ба су­стрэць, рас­ся­ліць, на­кар­міць. Ву­чым лю­дзей, каб раз­маў­ля­лі на за­меж­най мо­ве і гэ­так да­лей. Уба­чы­це, мы зро­бім усё.

Але ка­лі ка­мусь­ці не па­да­ба­ец­ца і ён не за­хо­ча пры­ехаць на чэм­пі­я­нат све­ту, што я ма­гу зра­біць? Мы ні­чо­га не стра­цім. Што пра­пад­зе? Спар­тыў­ныя цэнт­ры, якія мы па­бу­да­ва­лі? Не, яны сён­ня за­дзей­ні­ча­ны для твор­час­ці, кан­цэр­таў і спор­ту. Што «Чы­жоў­ка-арэ­на», што «Мінск-арэ­на». Па­бу­да­ва­лі мы цэнт­ры ў буй­ных га­ра­дах, у аб­лас­ных цэнт­рах — яны сён­ня за­дзей­ні­ча­ны, шмат лю­дзей, дзе­так і да­рос­лых. Па­ца­нё­нак вя­дзе баць­ку, ма­ці на ка­ток, на кан­цэрт і гэ­так да­лей — хі­ба дрэн­на? Гас­ці­ні­цы так­са­ма бу­дуць за­дзей­ні­ча­ны. Го­рад пры­вя­дзём у па­ра­дак, хоць ён у нас і так у па­рад­ку, чыс­ты. Гэ­та ўсё на ка­рысць. Ка­лі не хо­чуць, нам жа не па­мер­ці ад гэ­та­га.

Та­му не трэ­ба пе­ра­больш­ваць ро­лю чэм­пі­я­на­ту све­ту, як не­ка­то­рыя за­ход­ні­кі. Ча­сам брыд­ка на­ват чы­таць, маў­ляў, для Лу­ка­шэн­кі вель­мі важ­ныя бу­ду­чыя прэ­зі­дэнц­кія вы­ба­ры, а яшчэ важ­ней­шы — чэм­пі­я­нат све­ту. Так, важ­ны чэм­пі­я­нат, важ­ныя прэ­зі­дэнц­кія вы­ба­ры, але спра­ба­ваць мне на­сту­піць ка­ле­нам на гру­дзі і вы­ціс­нуць усё, што ўнут­ры ёсць, — гэ­та не­маг­чы­ма, вы мя­не двац­цаць га­доў ве­да­е­це.

Мы не да­зво­лім вы­ка­рыс­тоў­ваць гэ­тае спар­тыў­нае ме­ра­пры­ем­ства, за­ліш­не яго па­лі­ты­за­ваць. За­хад па­ві­нен ра­зу­мець, мя­не на­хі­ліць пад ся­мі­дзе­ся­ці­год­дзе вы­зва­лен­ня, Пе­ра­мо­гі, ці двац­ца­ці­год­дзе прэ­зі­дэнц­тва, або да дня на­ра­джэн­ня Прэ­зі­дэн­та (яны ўсе мо­ман­ты аб­мяр­коў­ва­юць), яшчэ пад неш­та, маў­ляў, мы вам заўт­ра да­дзім нар­маль­нае су­пра­цоў­ніц­тва, вы ў нас бу­дзе­це ў фа­во­ры і гэ­так да­лей, не ўдас­ца. Ні на што сён­ня За­хад не здоль­ны. Тое, што яны абя­ца­юць, яны не ро­бяць і тлу­ма­чаць так: адзін па­лі­тык абя­цаў, а тут ужо ін­шы, ён та­бе ні­чо­га не абя­цаў. Вось іх па­лі­ты­ка.

Та­му, яшчэ раз пад­крэс­лі­ваю, і не для та­го, каб аб­васт­рыць сі­ту­а­цыю з За­ха­дам. Мы не хо­чам з імі сва­рыц­ца, на­ад­ва­рот, мы хо­чам з імі нар­маль­ных ад­но­сін. Але мы хо­чам, каб нас па­ва­жа­лі і, як мі­ні­мум, ра­зу­ме­лі. Мы — су­ве­рэн­ная, не­за­леж­ная дзяр­жа­ва і хо­чам, каб да нас ста­ві­лі­ся як да су­ве­рэн­най, не­за­леж­най дзяр­жа­вы. Мы ні­ко­му не ства­ра­ем праб­лем і не ство­рым, асаб­лі­ва За­ха­ду. Та­му стаў­це­ся да нас нар­маль­на, не трэ­ба да нас па­ды­хо­дзіць як да ней­кіх дру­га­рад­ных і трэ­ця­рад­ных. Так не атры­ма­ец­ца. Мы гор­дыя лю­дзі. Мы трэць на­сель­ніц­тва па­кла­лі ў апош­няй вай­не, ра­ту­ю­чы тую ж Еў­ро­пу і За­хад. Будзь­це па­важ­лі­вы­мі да нас, хоць бы з-за гэ­та­га.

Ні­чо­га страш­на­га не ад­бу­дзец­ца, ні­хто не паў­плы­вае на пра­вя­дзен­не чэм­пі­я­на­ту све­ту.

Мы па са­мых вы­со­кіх су­свет­ных стан­дар­тах за­бяс­печ­ва­ем і рых­ту­ем­ся за­бяс­пе­чыць бяс­пе­ку на­шых гас­цей. Ні­чо­га над­звы­чай­на­га не бу­дзе, гэ­та ж не Алім­пій­скія гуль­ні, ку­ды мо­гуць пры­ехаць да міль­ё­на ча­ла­век. Гэ­та чэм­пі­я­нат све­ту па ха­кеі, тым больш пас­ля Алім­пі­я­ды.

Ду­маю, гэ­та бу­дзе са­праўд­нае свя­та не толь­кі для бе­ла­ру­саў, але і для ўсёй спар­тыў­най су­свет­най су­поль­нас­ці. Гэ­та я га­ран­тую. І тыя, хто пры­е­дзе, па­едуць ад­сюль з са­мы­мі доб­ры­мі ўра­жан­ня­мі, тым больш гэ­та май, са­мы вы­дат­ны ме­сяц у Мін­ску і ў Бе­ла­ру­сі. Та­му не хва­люй­це­ся, усё бу­дзе нар­маль­на.

Пра член­ства Укра­і­ны ў СНД

РІА «Новости»: Аляк­сандр Ры­го­ра­віч, Вы вель­мі ўваж­лі­ва ста­ві­це­ся да пы­тан­няў ін­тэ­гра­цыі на пост­са­вец­кай пра­сто­ры. Укра­і­на за­яві­ла аб сва­ім вы­ха­дзе з СНД. Вы лі­чы­це, што Укра­і­на стра­ча­на для Са­друж­нас­ці ўжо не­зва­рот­на ці ўсё ж та­кі ёсць шлях вяр­нуць Укра­і­ну ў рэ­чы­шча?

— Ду­маю, тыя, хто ўплы­вае сён­ня на Укра­і­ну і ўкра­ін­скіх па­лі­ты­каў, спы­няць Укра­і­ну ад гэ­та­га не­абач­лі­ва­га кро­ку. На­вош­та гэ­та ра­біць? СНД за­над­та аба­вяз­вае Укра­і­ну? А ка­лі і аба­вяз­вае, пры­чым тут зо­на сва­бод­на­га ганд­лю? Стра­цяць жа мно­гае. На­вош­та ля­паць дзвя­ры­ма, якія та­бе спат­рэ­бяц­ца?

Ска­жу шчы­ра, я ў апош­ні час спра­бую, на­ват не тое, каб спра­бую, пра­па­на­ваў не­ка­то­рым укра­ін­скім па­лі­ты­кам, з які­мі мож­на аб­мяр­коў­ваць да­дзе­ную праб­ле­му, аб­мер­ка­ваць яе. Я спа­дзя­ю­ся, у блі­жэй­шыя дні я з імі су­стрэ­ну­ся і ў тым лі­ку па­пра­шу, каб яны не ра­бі­лі гэ­тых не­аб­ду­ма­ных кро­каў. Ку­ды спя­шац­ца? Не хо­чаш ехаць на са­міт, да­пус­цім, у Маск­ву, Маск­ва — во­раг для ця­бе, не едзь, ня­хай ця­бе па­сол прад­ста­віць на гэ­тым са­мі­це. Не хо­чаш ехаць у Мінск, не­на­ві­дзіш ты Мінск, ну не едзь на гэ­ты са­міт. На­вош­та ты ро­біш не­аб­ду­ма­ныя кро­кі? Гэ­та раў­на­сіль­на та­му, як ва ўнут­ра­най па­лі­ты­цы ха­це­лі за­ба­ра­ніць рус­кую мо­ву. І на­ват ін­тэ­лі­ген­цыя ў Льво­ве абу­ры­ла­ся.

Та­му я бу­ду ста­рац­ца да­нес­ці ўсё гэ­та да ўкра­ін­цаў. Ду­маю, та­кую маю па­зі­цыю пад­тры­ма­юць усе. Та­му што вы­хад Укра­і­ны з СНД, што там гра­ху та­іць, — гэ­та бу­дзе вель­мі моц­ны ўдар па Са­друж­нас­ці Не­за­леж­ных Дзяр­жаў. Моц­ны, але не смя­рот­ны. Та­му што, на жаль, СНД на­дзей на­шых і мно­гіх лю­дзей не рэа­лі­зуе. Ка­лі вый­дзе Укра­і­на з яе, зна­чыць вый­дзе. За­ста­нуц­ца тыя, хто за­ста­нец­ца, і бу­дуць не­як су­пра­цоў­ні­чаць.

Але я ду­маю, што гэ­та бу­дзе ня­пра­віль­ны, не­ра­зум­ны і не­адэ­кват­ны крок з бо­ку Укра­і­ны ў знеш­няй па­лі­ты­цы.

Ча­му б не вы­ка­рыс­тоў­ваць гэ­тую пля­цоў­ку для та­го, каб ха­ця б пра­гу­чаў твой пункт гле­джан­ня. Ча­му ты не мо­жаш пры­ехаць у Мінск, на­прык­лад, ка­лі тут бу­дзе са­міт, і гэ­тую пля­цоў­ку вы­ка­рыс­таць для пе­ра­мо­ваў з Бе­ла­рус­сю.

Я лі­чу, што гэ­та вель­мі ня­пра­віль­ны і не­аб­ду­ма­ны крок. Цал­кам маг­чы­ма, што гэ­та мо­жа быць дэ­ман­стра­цы­яй. Але, на­пэў­на, не ў гэ­ты час і не ў гэ­тай сі­ту­а­цыі, у якой зна­хо­дзіц­ца са­ма Укра­і­на. Гэ­та не­аб­ду­ма­ны крок па­лі­ты­каў.

Аб ра­бо­це ўра­да

Бе­ла­ПАН. Вы ра­ней ка­за­лі, што ка­лі сі­ту­а­цыя ў эка­но­мі­цы не па­леп­шыц­ца, то ўрад, мі­ніст­ры мо­гуць раз­ві­тац­ца са сва­і­мі па­са­да­мі. І вось усё вы­гля­дае так, што сі­ту­а­цыя не па­ляп­ша­ец­ца. Па да­­ных ста­тыс­ты­кі, ін­фля­цыя за два ме­ся­цы скла­ла 3,6 пра­цэн­та, склад­скія за­па­сы не па­мян­ша­юц­ца. Ці мо­жа гэ­та стаць пры­чы­най зме­ны ўра­да ў блі­жэй­шы час? У пры­ват­нас­ці, прэм'­ер-мі­ніст­ра, і ка­го Вы ба­чы­це маг­чы­мым но­вым прэм'­ер-мі­ніст­рам?

— Не вы­клю­чаю, што гэ­та мо­жа­це быць і вы.

Вы ж ба­чы­це, што ад­бы­ва­ец­ца на­во­кал. Дэ­валь­ва­ваны ка­зах­стан­скі тэн­ге. Дэ­валь­ва­ва­ны ра­сій­скі ру­бель і пра­цяг­вае па­даць. Укра­і­на аб­ва­лі­ла­ся. У Еў­ро­пе не­са­лод­кія ча­сы. А гэ­та на­шы рын­кі, 70 пра­цэн­таў та­го, што вы­раб­ля­ем, мы пра­да­ём. Гэ­та, вя­до­ма, па­він­на ўплы­ваць на нас. Мы ж не Ра­сія. На­ват Ра­сія, ба­чы­це, за­дры­жа­ла пад ўда­ра­мі. А мы вель­мі за­ле­жым у гэ­тых ад­но­сі­нах. Та­му трэ­ба на гэ­та гля­дзець рэ­аль­ны­мі ва­чы­ма, мы не ба­гі — не ўсё мо­жам.

І каб не бы­ло вель­мі цяж­ка, каб не бы­ло страш­ных уда­раў па на­шым гра­мад­стве праз эка­но­мі­ку, нам да­во­дзіц­ца тро­шач­кі ад­сту­паць. Ін­фля­цыя — гэ­та якраз і ёсць ней­кае ад­ступ­лен­не.

Хто мо­жа стаць маг­чы­мым прэм'­ер-мі­ніст­рам? Бу­дзе сва­бод­нае мес­ца — аба­вяз­ко­ва вам пра гэ­та ска­жу. Усё бу­дзе па Кан­сты­ту­цыі. Прэ­зі­дэнт пра­па­нуе кан­ды­да­ту­ру, уня­се яе на за­цвяр­джэн­не ў пар­ла­мент. Вы бу­дзе­це яшчэ доў­га пі­саць, аб­мяр­коў­ваць гэ­тыя кан­ды­да­ту­ры. Ні­хто рот вам за­кры­ваць не бу­дзе. У нас у гэ­тым пла­не поў­ная дэ­ма­кра­тыя. Ні­хто ні на ка­го не на­сту­пае. На­ват вы ў апош­ні час не пі­ша­це пра тое, што ў Бе­ла­ру­сі срод­кі ма­са­вай ін­фар­ма­цыі, як па­літ­вяз­ні, у ня­во­лі.

Та­му, як толь­кі бу­дзе та­кая маг­чы­масць, я аба­вяз­ко­ва пры­зна­чу прэм'­ер-мі­ніст­ра згод­на са сва­і­мі функ­цы­я­наль­ны­мі аба­вяз­ка­мі. А ўжо ка­лі шчы­ра ка­заць, прэм'­ер-мі­ніст­ры з ні­ад­куль не з'яў­ля­юц­ца. Вы гэ­тых па­лі­ты­каў ве­да­е­це. Та­му прый­дзі­це да­до­му, ус­пом­ні­це, пра ка­го вы пі­са­лі з гэ­тай вер­ха­ту­ры, па­чы­на­ю­чы ад Прэ­зі­дэн­та, што ён мо­жа ўзяць на ся­бе паў­на­моц­твы і вы­кон­ваць аба­вяз­кі прэм'­ер-мі­ніст­ра. Але ска­жу пра­ма: я гэ­тым не ска­рыс­та­ю­ся, та­му што мне гэ­та не трэ­ба, мне сва­іх функ­цы­я­наль­ных аба­вяз­каў да­стат­ко­ва. І ў кра­і­не ня­шмат, але ёсць лю­дзі, якія мо­гуць вы­кон­ваць функ­цыі прэм'­ер-мі­ніст­ра. 11 вы­шэй­шых служ­бо­вых асоб, мі­ніст­ры, гу­бер­на­та­ры — ні­жэй не апус­кай­це­ся, там прэм'­ер-мі­ніст­ра шу­каць вель­мі-вель­мі скла­да­на, та­му што гэ­та па­ві­нен быць пад­рых­та­ва­ны ча­ла­век і да­свед­ча­ны ў тым, што ад­бы­ва­ец­ца ў кра­і­не, звер­ху ба­чыць кра­і­ну. Вось пад­верг­не­це ана­лі­зу, гэ­та дзесь­ці 35 — 40 ча­ла­век. З іх вы­бі­рай­це. Ства­рыў­шы, пра­па­ну­е­це і аха­рак­та­ры­зу­е­це — бу­ду вам удзяч­ны.

Па­вод­ле БЕЛ­ТА.