«100 ідэй для Беларусі»: у «дзясятачку»!

На пра­ця­гу не­каль­кіх ме­ся­цаў на пра­ект «100 ідэй для Бе­ла­ру­сі» мо­ладзь ад­праў­ля­ла са­мы не­ча­ка­ны, роз­на­ба­ко­вы і скла­да­ны «плён ро­зу­му». Не так даў­но ак­цыя па­ды­шла да фі­наль­най ста­дыі — экс­пер­ты аб­ра­лі дзе­сяць леп­шых, па іх мер­ка­ван­ні, ідэй. Дып­ло­мы раз­да­дзе­ны, эмо­цыі па­кры­се ўляг­лі­ся, і чац­вё­ра фі­на­ліс­таў па­дзя­лі­лі­ся сва­і­мі ўра­жан­ня­мі, звя­за­ны­мі з ува­хо­джан­нем у дзя­сят­ку леп­шых, і па­раз­ва­жа­лі пра пла­ны на бу­ду­чы­ню. Сваю і сва­іх пра­ек­таў.

Хі­мія «па тэ­ле­фо­не»

— Мая ідэя з'я­ві­ла­ся вель­мі прос­та: ад­ной­чы па­ле­на­ваў­ся ра­шаць за­да­чы па хі­міі, якія за­да­лі на дом. У гэ­ты мо­мант па­ду­маў: «А што, ка­лі б за мя­не гэ­та мог зра­біць тэ­ле­фон?» Як вы зра­зу­ме­лі, хі­мія — гэ­та не «мой про­філь». Больш па­да­ба­юц­ца фі­зі­ка, ма­тэ­ма­ты­ка і ін­фар­ма­ты­ка, — рас­каз­вае Па­вел Ба­цы­леў, аў­тар ма­біль­на­га па­моч­ні­ка па хі­міі «Хі­мія Х10».

27-8

Спа­чат­ку ма­біль­ны па­моч­нік «умеў» ра­шаць за­да­чы па за­да­дзе­ным ал­га­рыт­ме, по­тым хло­пец да­даў яму яшчэ маг­чы­мас­цяў. На­прык­лад, каль­ку­ля­тар ма­ляр­ных мас, 200 свое­асаб­лі­вых «шпар­га­лак», кан­вер­тар ве­лі­чынь, а так­са­ма та­кую ці­ка­вую шту­ку, як «аба­ро­на» ад на­стаў­ні­каў. Да­стат­ко­ва пра­вес­ці паль­цам па эк­ра­не тэ­ле­фо­на зле­ва на­пра­ва — і за­мест пра­віль­на­га ра­шэн­ня за­да­чы эк­ран па­ка­жа звы­чай­ны га­дзін­нік. Атры­маў­ся ўні­вер­саль­ны да­па­мож­нік, які спат­рэ­біц­ца кож­на­му школь­ні­ку.

Ка­лі Па­вел да­ве­даў­ся пра свой вы­хад у фі­нал пра­ек­та «100 ідэй для Бе­ла­ру­сі», без­умоў­на, уз­ра­да­ваў­ся: заўж­ды пры­ем­на, ка­лі тваю пра­цу ацэнь­ва­юць.

— Пер­шыя кро­кі да та­го, каб яна не за­ста­ла­ся прос­та ідэ­яй, ужо зроб­ле­ны. Я сва­і­мі сі­ла­мі апуб­лі­ка­ваў пра­ект, — ка­жа хло­пец. — Ха­цеў бы зра­біць ма­біль­ны па­моч­нік плат­ным, але пра­да­ваць ма­біль­ныя да­дат­кі рас­пра­цоў­шчы­кі з Бе­ла­ру­сі па­куль мо­гуць толь­кі праз за­меж­ныя фір­мы.

За­раз Па­вел жы­ве ў Ста­рых Да­ро­гах і ву­чыц­ца ў ся­рэд­няй шко­ле №3. Пла­нуе па­сту­піць у Бе­ла­рус­кі дзяр­жаў­ны ўні­вер­сі­тэт ін­фар­ма­ты­кі і ра­дыё­элект­ро­ні­кі і атры­маць спе­цы­яль­насць «Пра­гра­му­е­мыя ма­біль­ныя сіс­тэ­мы». У бу­ду­чым, ка­лі браць ідэа­льны рас­клад па­дзей, ма­ла­ды ча­ла­век ба­чыць ся­бе ўла­даль­ні­кам ІT-кам­па­ніі.

Гры­бы «на ва­дзе»

27-7

— Пра «цу­да­дзей­ныя» ка­на­лы Бя­ро­заў­скай ГРЭС я ве­да­ла яшчэ з дзя­цін­ства, бо на­ра­дзі­ла­ся і вы­рас­ла не­па­да­лёк ад Бя­ро­зы. Яны не за­мяр­за­юць ўзім­ку, — ус­па­мі­нае Воль­га Пу­пы­кі­на, аў­тар пра­ек­та па вы­рошч­ван­ні ве­ша­нак з вы­ка­ры­стан­нем цёп­лай ва­ды гэ­тых са­мых ка­на­лаў.

Ужо ка­лі па­ча­ла пра­ца­ваць у ка­ле­джы (Воль­га — вы­клад­чык спец­дыс­цып­лін пер­шай ка­тэ­го­рыі ў Бе­ла­азёр­скім дзяр­жаў­ным пра­фе­сій­на-тэх­ніч­ным ка­ле­джы элект­ра­тэх­ні­кі. — Аўт.), у га­ла­ву прый­шла ідэя не­як гэ­тую ака­ліч­насць вы­ка­рыс­таць. Цёп­лая ва­да і па­вы­ша­ная віль­гот­насць — аку­рат тое, што трэ­ба для вы­рошч­ван­ня ве­ша­нак.

— Ка­лі мы зай­шлі на сайт БРСМ і ўба­чы­лі, што пра­ект тра­піў у дзя­сят­ку леп­шых, ад­ра­зу не па­ве­ры­лі, — рас­па­вя­дае Воль­га. — «Мы» — та­му што пра­ект па­ча­лі рас­пра­цоў­ваць ра­зам з ма­і­мі на­ву­чэн­ца­мі, гру­пай 6С. А яшчэ ў нас бы­лі на­дзей­ныя да­рад­цы — вы­клад­чы­кі Аляк­сандр Іва­на­віч Жур і Га­лі­на Мак­сі­маў­на Тыш'­я­на­ва. Скла­да­нас­ці пад­час ра­бо­ты бы­лі звя­за­ны ў пер­шую чар­гу з тэх­на­ло­гі­я­мі. Усё ж не так прос­та зра­біць усё пра­віль­на з пер­ша­га ра­зу.

Са­мае га­лоў­нае, што даў Воль­зе, па яе мер­ка­ван­ні, удзел у пра­ек­це «100 ідэй для Бе­ла­ру­сі», — гэ­та ўпэў­не­насць у сва­іх сі­лах і ў тым, што ёсць жа­дан­не і да­лей пра­цяг­ваць на­ву­ко­вую дзей­насць. «Да пра­ек­та ўжо пра­яў­ля­юць ці­ка­васць прад­пры­маль­ні­кі на­ша­га ра­ё­на. Бо гэ­та не прос­та ка­рыс­ная за­дум­ка, а яшчэ і пры­быт­ко­вая. З ад­на­го квад­рат­на­га мет­ра пло­шчы мож­на са­браць ад 80 да 100 кі­ла­гра­маў гры­боў».

Пер­шыя гро­шы біз­нес пры­ня­се ўжо ў год стар­ту. Да та­го ж, па сло­вах Воль­гі, у яе рэ­гі­ё­не вы­рошч­ван­не ве­ша­нак — лі­чы, воль­ная ні­ша. Між ін­шым, гэ­тыя гры­бы ка­рыс­ныя, на­прык­лад, тым, што вы­вод­зяць ра­дые­нук­лі­ды.

Лям­пач­кі для... агур­коў

27-6

— Зра­біць пра­цу на гэ­тую тэ­му я вы­ра­шы­ла пас­ля ад­на­го са школь­ных уро­каў хі­міі. Мы пра­хо­дзі­лі тэ­му «Ме­та­лы», і ў пад­руч­ні­ку быў прык­лад, як ста­рыя лям­пач­кі мо­гуць «пе­ра­ўва­со­біц­ца» ва ўгна­ен­не: та­кі ка­рыс­ны эле­мент, як ма­ліб­дэн, ка­лі яго да­стаць з лям­пач­кі і злу­чыць з ін­шы­мі рэ­чы­ва­мі, цу­доў­на спры­яе рос­ту рас­лін. Мне за­ха­це­ла­ся да­сле­да­ваць гэ­та як ма­га больш пад­ра­бяз­на, — рас­па­вя­дае Аляк­санд­ра Пі­лат, аў­тар пра­ек­та па эфек­тыў­ным вы­ка­ры­стан­ні пе­ра­га­рэ­лых элект­рыч­ных лям­па­чак (сін­тэз ма­ліб­да­ту амо­нію). — Гэ­та бы­ла прос­та вуч­нёў­ская да­след­чая пра­ца, та­му аб­вя­шчэн­не вы­ні­каў фі­на­лу «100 ідэй для Бе­ла­ру­сі» ста­ла пры­ем­най не­ча­ка­нас­цю. Ха­чу па­дзя­ка­ваць сва­ёй на­стаў­ні­цы Маі Ула­дзі­мі­ра­ўне Сіль­ва­но­віч, бо без яе да­па­мо­гі мно­гае б у мя­не не атры­ма­ла­ся.

У дзень прэзентацыі пе­рад ка­мі­сі­яй экс­пер­таў, якія па­він­ны бы­лі даць ацэн­ку пра­ек­та, дзяў­чы­на хва­ля­ва­ла­ся, але на­строй­ва­ла ся­бе на доб­рае вы­ступ­лен­не. Аляк­санд­ра лі­чыць, што ўдзел у кон­кур­се «100 ідэй для Бе­ла­ру­сі» даў ёй каш­тоў­ны во­пыт пуб­ліч­ных вы­ступ­лен­няў і маг­чы­масць па­зна­ё­міц­ца з бе­ла­рус­кі­мі на­ву­коў­ца­мі.

Па­куль што ні­я­кіх пра­па­ноў па рэа­лі­за­цыі ідэі школь­ні­цы не па­сту­па­ла, але яна ад гэ­та­га не за­сму­ча­ец­ца. Дзя­ку­ю­чы гэ­тай рас­пра­цоў­цы ця­пер у яе шко­ле №1 у Клец­ку рых­ту­юць не­звы­чай­нае ўгна­ен­не для пры­школь­на­га ўчаст­ка. Вуч­ні спе­цы­яль­на збі­ра­юць ста­рыя лям­пач­кі, каб пас­ля яны да­па­маг­лі лепш рас­ці морк­ве, цы­бу­лі ці бу­ра­кам. Так, з 15 лям­па­чак мож­на атры­маць тры гра­мы ка­рыс­на­га рэ­чы­ва.

Сён­ня Аляк­санд­ра ву­чыц­ца ў 9 кла­се, але праз дзе­сяць га­доў ба­чыць ся­бе дзі­ця­чым рэ­ані­ма­то­ла­гам ці ней­ра­хі­рур­гам. Га­лоў­ная ма­ра на блі­жэй­шы час — па­сту­піць у Бе­ла­рус­кі дзяр­жаў­ны ме­ды­цын­скі ўні­вер­сі­тэт.

Свя­та пісь­мен­ства
«ан­лайн»

27-9

— Ад­ной­чы ў Глы­бо­кім пра­хо­дзіў Дзень бе­ла­рус­ка­га пісь­мен­ства. Я звяр­нуў ува­гу на тое, што свя­та пра­во­дзіц­ца ўжо 19 га­доў, але сай­та ме­ра­пры­ем­ства яшчэ ні­хто не ства­рыў, — ус­па­мі­нае Ула­дзі­слаў Лаў­цэ­віч, аў­тар сай­таў «Дзень бе­ла­рус­ка­га пісь­мен­ства» і «Вір­ту­аль­ны тур па му­зе­ях Глы­боч­чы­ны», гіс­то­рыю з'яў­лен­ня сва­ёй ідэі. — Так і ўзяў­ся за пра­цу. Пра­цяг­нуў яе яшчэ ад­ным пра­ек­там, які быў пры­све­ча­ны вір­ту­аль­на­му па­да­рож­жу па му­зе­ях Глы­боц­ка­га краю. Каш­тоў­ныя па­ра­ды да­ва­ла мне на­стаў­ні­ца ін­фар­ма­ты­кі Лі­дзія Ана­толь­еў­на Ра­ман­чук (на фо­та по­бач з Ула­дзі­сла­вам ме­на­ві­та яна. — Аўт.).

Пад­час вы­ступ­лен­ня пе­рад экс­пер­та­мі Улад ад­чу­ваў вя­лі­кую ад­каз­насць: ад Ві­цеб­скай воб­лас­ці на фі­наль­ным эта­пе бы­лі прад­стаў­ле­ны толь­кі два пра­ек­ты, аў­та­рам ад­на­го з іх быў ён. Хлоп­цу вель­мі ха­це­ла­ся, каб хоць нех­та з Ві­цеб­шчы­ны ака­заў­ся ў лі­ку пе­ра­мож­цаў.

— На сён­ня мая ідэя прак­тыч­на рэа­лі­за­ва­на. Яшчэ ёсць не­ка­то­рыя скла­да­нас­ці, але, спа­дзя­ю­ся, мой вы­хад у фі­нал да­па­мо­жа ў іх вы­ра­шэн­ні, — рас­па­вёў Ула­дзі­слаў.

У бу­ду­чым ён хо­ча звя­заць сваё жыц­цё з ін­фар­ма­цый­ны­мі тэх­на­ло­гі­я­мі, стаць пра­гра­міс­там. Па­куль жа ву­чыц­ца ў 8 кла­се Глы­боц­кай ра­ён­най гім­на­зіі, а ў воль­ны час за­хап­ля­ец­ца ры­бал­кай, шах­ма­та­мі і спор­там.

Ган­на ГА­РУС­ТО­ВІЧ.

Фо­та з ар­хі­ваў ге­ро­яў
і сай­та http://www.vіtbіchі.by/