Пра ген­дар­ны ба­ланс

«Если б я был сул­тан, я б имел трёх жён, и трой­ной кра­со­той был бы ок­ру­жён…» Па­мя­та­е­це гэ­тыя сло­вы з пес­ні па­тэн­цы­яль­на шчас­лі­ва­га ча­ла­ве­ка, які вы­най­шаў аса­біс­тую «за­ла­тую пра­пор­цыю»: коль­кі жан­чын па­він­на ў ідэа­ле пры­па­даць на ад­ну асо­бу, каб яна, гэ­тая асо­ба, маг­ла ад­чу­ваць ся­бе са­праўд­ным муж­чы­нам? Праў­да, та­наль­насць да­лей мя­ня­ец­ца: «Но, с дру­гой сто­ро­ны, тёщи то­же три…» Зда­ва­ла­ся б, пры та­кім рас­кла­дзе па­мер ка­лі не шчас­ця, дык, пры­нам­сі, кло­па­ту з бо­ку жа­но­ча­га по­лу да па­мя­нё­най асо­бы па­ві­нен быў так­са­ма аў­та­ма­тыч­на падво­іц­ца, а вы­хо­дзіць зу­сім на­ват на­ад­ва­рот — ён ва ўяў­лен­ні муж­чы­ны імк­нец­ца да ну­ля… Ну ды хо­піць пра свя­тое — пра це­шчаў. Пра іх, бед­ных, ужо столь­кі ска­за­на… Не зда­га­да­лі­ся, пра што га­вор­ка пой­дзе? Доб­ра, яшчэ ад­на пад­каз­ка. Сту­дэнт чац­вёр­та­га кур­са пе­да­га­гіч­на­га ін­сты­ту­та Іва­ноў пры­сніў жу­дас­ны сон: у яго на кал­гот­ках па­па­ўзла «стрэл­ка»… Тэ­ма на­шых сён­няш­ніх «Ба­ля­саў» — кам­форт­ныя су­ад­но­сі­ны сіл у ка­лек­ты­ве, пры якіх муж­чы­ны за­ста­юц­ца муж­чы­на­мі, а жан­чы­ны — жан­чы­на­мі. І ўво­гу­ле, ці маг­чы­мы та­кі рас­клад у пры­ро­дзе?..

Анек­до­ты анек­до­та­мі, а са­праў­ды, тая ж жур­на­ліс­ты­ка за­раз пе­ра­тва­ра­ец­ца амаль што ў вы­ключ­на жа­но­чую пра­фе­сію: не хо­чуць ча­мусь­ці хлоп­цы іс­ці ў яе. Па­мя­таю, у на­шы га­ды юна­коў і дзяў­чат бы­ло пры­клад­на па­роў­ну. Пры­чым, мно­гія хлоп­цы іш­лі ў жур­на­ліс­ты­ку пас­ля ар­міі, та­му і ат­мас­фе­ра на фа­куль­тэ­це бы­ла не та­кой, як сён­ня. Маю на ўва­зе пэў­ны ця­пе­раш­ні ін­фан­ты­лізм юна­коў. А ча­го здзіў­ляц­ца, ка­лі ме­на­ві­та сту­дэнт­кі пе­ра­ва­жа­юць у аў­ды­то­рыі. Та­му не­шмат­лі­кія хлоп­цы з ця­гам ча­су па­прос­ту «рас­тва­ра­юц­ца» ў та­кой су­по­лцы, воб­раз­на ка­жу­чы, губ­ля­юць свае па­ла­выя пры­кме­ты. Тут ужо не да за­ля­цан­няў… Як са­бе хо­ча­це, у та­кой сі­ту­а­цыі муж­чын­скі пол — не «жы­лец». Гэ­та я ўжо не толь­кі пра сту­дэнц­кую аў­ды­то­рыю, а ўво­гу­ле пра лю­бую пра­цоў­ную су­пол­ку, дзе пе­ра­ва­жае пры­го­жы пол. А што зро­біш, ка­лі ка­лек­ты­вы жы­вуць кож­ны па сва­іх за­ко­нах? Як той ка­заў, муж­чын­ская ло­гі­ка пра­віль­ная, а жа­но­чая — ці­ка­вая. Да­стат­ко­ва пры­га­даць вя­до­мае пра тое, што жан­чы­ны мо­гуць за­хоў­ваць сак­рэ­ты толь­кі не­вя­лі­кі­мі гру­па­мі — ча­ла­век па со­рак. І ка­лі яны аб'­яд­на­юц­ца, мо­гуць «пры­ціс­нуць»: хоць ад­кры­тым іг­на­ра­ван­нем, хоць праз­мер­най ува­гай.

Вось яшчэ ад­но ці­ка­вае на­зі­ран­не, не мной за­ўва­жа­нае. Ма­быць, ні­хто не чуў, каб муж­чы­ны свя­до­ма пра­сі­лі­ся на пра­цу ў вы­ключ­на жа­но­чы ка­лек­тыў. Хі­ба што толь­кі ў анек­до­це. «Сан­тэх­нік Пят­роў, на­гля­дзеў­шы­ся філь­маў для «да­рос­лых», пі­ша ўжо пя­тую за­яву з на­стой­лі­вай прось­бай пе­ра­вес­ці яго ў ня­мец­кі ЖЭС». А вось мно­гім прад­стаў­ні­цам пры­го­жа­га по­лу, як ні дзіў­на, да­спа­до­бы пра­ца­ваць ме­на­ві­та там, дзе ка­лі не ўсе, дык боль­шасць ра­бот­ні­каў — муж­чы­ны. Ці­ка­ва, праў­да: жан­чы­ны не мо­гуць ужыц­ца з са­бе па­доб­ны­мі. Ча­му так? Не­дзе пра­чы­таў, што моц­ны пол хоць і лю­біць «пе­ра­ку­ры», не цу­ра­ец­ца пе­ра­кі­нуц­ца жар­там, але, у прын­цы­пе, на пра­цу хо­дзіць ме­на­ві­та пра­ца­ваць і за­раб­ляць гро­шы, та­му звы­чай­на яго ра­бо­чы час пад­па­рад­ка­ва­ны пэў­на­му рэ­жы­му. А ў боль­шас­ці жан­чын пра­ца — на дру­гім мес­цы пас­ля сям'і. Жан­чы­на па сва­ёй пры­ро­дзе ство­ра­ная для яе, для ад­но­сін з про­ці­лег­лым по­лам. Ма­быць, па гэ­тай пры­чы­не тыя з прад­стаў­ніц пры­го­жай па­ло­вы, якія ўсё ж та­кі хо­чуць ха­дзіць на пра­цу не толь­кі дзе­ля та­го, каб па­хва­ліц­ца чар­го­вай аб­но­вай, і вы­бі­ра­юць ва­ры­янт з муж­чын­скім пра­цоў­ным ка­лек­ты­вам. Зрэш­ты, гэ­та не пе­ра­шка­джае і па­хва­ліц­ца… Па­мя­та­е­це вя­до­мае: у яе «ўсё» бы­ло на­пе­ра­дзе! Гэ­та ж і ёсць маг­чы­масць на­ла­дзіць ста­сун­кі з моц­ным по­лам: шанц не­за­муж­нім аб­за­вес­ці­ся дру­гой па­ла­він­кай.

Але вер­нем­ся да па­чат­ку раз­мо­вы: а ці мо­жа жан­чы­на «згу­біц­ца» ся­род муж­чын? За­ле­жыць ад ха­рак­та­ру. Па­мя­та­е­це даў­ні анек­дот? Вый­шла дзяў­чы­на за­муж за ўзбе­ка. Той ёй га­во­рыць: «Ка­лі бу­ду вяр­тац­ца з пра­цы, гля­дзі, на якім ба­ку га­ла­вы ў мя­не цю­бе­цей­ка. Ка­лі на ле­вым, ка­хаць ця­бе бу­ду, па­да­рун­кі роз­ныя да­рыць. А ка­лі на пра­вым — сва­рыц­ца бу­ду». Па­слу­ха­ла тое ка­бе­та ды і ка­жа: «Ты, ка­лі да­до­му бу­дзеш вяр­тац­ца, а я бу­ду ста­яць ру­кі ў бо­кі, ве­дай: мне аб­са­лют­на на­пля­ваць, на якім ба­ку га­ла­вы ў ця­бе бу­дзе цю­бе­цей­ка!»

Гэ­та я да та­го, што ні­хто не ста­віць пад су­мнен­не сі­лу во­лі, ха­рак­тар і ін­шыя якас­ці прад­стаў­ніц ча­роў­на­га по­лу. (Як тут не пры­га­даць у якас­ці до­ка­зу чар­го­вы анек­дот. «Ін­ша­зем­ную жан­чы­ну збіў на ву­лі­цы конь, ка­лі яна гля­дзе­ла, як га­рыць дом»). Мно­гія пра­фе­сіі дзя­ку­ю­чы вы­ба­ру жан­чын ужо даў­но не ата­я­сам­лі­ва­юц­ца з вы­ключ­на муж­чын­скім за­ня­ткам. Але да­вай­це гля­дзець праў­дзе ў во­чы: яны ў асноў­ным усё роў­на не пра­цу­юць асоб­на ад муж­чын або, ка­лі га­вор­ка ідзе пра на­чаль­ніц, кі­ру­юць зме­ша­ны­мі ка­лек­ты­ва­мі (пры­га­дай­це хоць бы са­мую вя­до­мую Мым­ру Са­вец­ка­га Са­ю­за са «Служ­бо­ва­га ра­ма­на»).

Да якой ві­да­воч­най вы­сно­вы пры­хо­дзім у вы­ні­ку? Мыс­ляць жан­чы­ны і муж­чы­ны па-роз­на­му, псі­ха­ло­гія ў нас так­са­ма ад­роз­ні­ва­ец­ца. Але, на­пэў­на, гэ­та і яд­нае. У адзін пра­цоў­ны ка­лек­тыў. Ад ген­дар­на­га скла­ду, не сак­рэт, за­ле­жыць вель­мі шмат. Там, дзе су­пра­цоў­нік-муж­чы­на па­ля­ну­ец­ца, ра­бо­ту без­да­кор­на вы­ка­нае жан­чы­на-ка­ле­га. За­тое, ка­лі трэ­ба бу­дзе «па­ка­чаць пра­вы», на­пе­ра­дзе, хут­чэй за ўсё, бу­дзе прад­стаў­нік моц­на­га по­лу. Уз­ро­вень ся­рэд­няй за­ра­бот­най пла­ты бу­дзе, як пра­ві­ла, боль­шым там, дзе пра­цу­юць муж­чы­ны. А мо­ра пры­га­жос­ці — дзе шчы­ру­юць жан­чы­ны. За ба­ланс?!

Кас­тусь ХА­ЦЕ­ЛАЎ-ЗМА­ГЕ­ЛАЎ.