Не­бяс­печ­нае се­ці­ва

Як не стаць ах­вя­рай ін­тэр­нэт-мах­ля­роў

Тац­ця­на па­зна­ё­мі­ла­ся з Дзміт­ры­ем у ін­тэр­нэ­це. Цёп­лая пе­ра­піс­ка, не­каль­кі су­стрэч — ні­чо­га дзіў­на­га, што ўзнік­ла сім­па­тыя. Та­му і прось­ба ма­ла­до­га ча­ла­ве­ка па­зы­чыць гро­шай праз двац­цаць дзён пас­ля­ зна­ём­ства дзяў­чы­ну спа­чат­ку не здзі­ві­ла...

Па­зы­ча­ныя гро­шы збі­ра­ла паў­го­да...

— Ён спы­таў, ці не бу­дзе ў мя­не $100: маў­ляў, трэ­ба ад­даць за тэ­ле­фон, які яму пры­вез­лі з-за мя­жы. Я па­га­дзі­ла­ся, бо на той мо­мант ён як­раз улад­коў­ваў­ся на пра­цу. Ка­заў, што яна звя­за­на з бяс­пе­кай у мет­ро. Праў­да, пас­ля ён па­пра­сіў да­ба­віць яшчэ гро­шай «на ўся­ля­кі па­жар­ны». У вы­ні­ку ў пер­шы раз я пе­рад­ала яму $250, — рас­каз­вае Тац­ця­на.

Но­вы зна­ё­мы абя­цаў вяр­нуць су­му праз ты­дзень. Але праз два дні, ка­лі быў па­ві­нен вы­хо­дзіць на пра­цу, рап­тоў­на тра­піў у шпі­таль. Ад­туль ён па­зва­ніў дзяў­чы­не і, ска­заў­шы, што яму трэ­ба вы­пла­ціць крэ­дыт, які ўзяў на бу­даў­ніц­тва до­ма, па­пра­сіў яшчэ $200. Тац­ця­на, не доў­га ду­ма­ю­чы, зноў па­га­дзі­ла­ся. На на­ступ­ны дзень, ад­ра­зу ачу­няў­шы, муж­чы­на пры­ехаў да яе на пра­цу і за­браў гро­шы.

Яшчэ больш за ме­сяц па­зы­чаль­нік вы­хо­дзіў на су­вязь і «кар­міў» Тац­ця­ну абя­цан­ня­мі вяр­нуць гро­шы. Але ў яе ўжо з'я­ві­лі­ся па­да­зрэн­ні. Яна ста­ла «бам­бар­дзі­ра­ваць» но­ва­га зна­ё­ма­га па­ве­дам­лен­ня­мі з па­про­ка­мі, ад­шу­ка­ла яго ад­рас і, узяў­шы з са­бой для «пад­стра­хоў­кі» сяб­ра, пры­еха­ла. Праў­да, як вы­свет­лі­ла­ся, там жы­лі толь­кі баць­кі муж­чы­ны, з які­мі, па яго сло­вах, ён даў­но не кан­так­туе. На­рэш­це дзяў­чы­на пры­гра­зі­ла «ра­ды­каль­ны­мі ме­ра­мі», на што атры­ма­ла ад­каз: «Я ні­ко­га не ба­ю­ся — ра­бі, што хо­чаш». Яшчэ не­каль­кі ра­зоў ма­ла­ды ча­ла­век абя­цаў вяр­нуць па­зы­ку, але ад­ной­чы яму гэ­та на­да­ку­чы­ла, і ён за­бла­кі­ра­ваў Тац­ця­ну ў са­цы­яль­ных сет­ках і пе­ра­стаў вы­хо­дзіць на су­вязь.

Між тым, у са­мой ге­ра­і­ні фі­нан­са­вае ста­но­ві­шча так­са­ма не з лёг­кіх. Дзяў­чы­на скон­чы­ла ўні­вер­сі­тэт і пра­цуе па раз­мер­ка­ван­ні ў ад­ным са ста­ліч­ных му­зе­яў. Гро­шы, якія яна пе­рад­ала но­ва­му зна­ё­ма­му, збі­ра­ла паў­го­да: ма­ры­ла па­ехаць у тур па Еў­ро­пе. Але па­куль што, зда­ец­ца, ма­ру ажыц­ця­віць не ўдас­ца.

На пы­тан­не, як мож­на бы­ло так без­агляд­на да­вя­раць ма­ла­зна­ё­ма­му ча­ла­ве­ку, Тац­ця­на ад­каз­вае, што яе «пад­ку­пі­лі» цёп­лыя ста­сун­кі і па­хо­джан­не ма­ла­до­га ча­ла­ве­ка.

— Зы­хо­дзя­чы з раз­моў і фа­та­гра­фій на яго ста­рон­цы ў ін­тэр­нэ­це, я зра­зу­ме­ла, што ён з за­бяс­пе­ча­най сям'і. Ка­лі б я ба­чы­ла, што ён не­ба­га­ты, то і не па­ду­ма­ла б па­зы­чаць та­кія су­мы. Мне па­да­ло­ся, што ён не пой­дзе на зла­чын­ства, — га­во­рыць Тац­ця­на.

Хоць пры­зна­ец­ца, што ка­ле­гі яе ад­га­вор­ва­лі і па­пя­рэдж­ва­лі. Згуб­ле­ных гро­шай, без­умоў­на, шка­да, і на­ша ге­ра­і­ня атры­ма­ла доб­ры ўрок на бу­ду­чы­ню. Але ця­пер яна гля­дзіць на сі­ту­а­цыю на­ват з гу­ма­рам.

— Не трэ­ба быць та­кі­мі да­вер­лі­вы­мі, як я, — смя­ец­ца Тац­ця­на.

«

З Ні­ге­рыі з лю­боўю»

З гэ­тым мер­ка­ван­нем дзяў­чы­ны па­га­джа­юц­ца і спе­цы­я­ліс­ты га­лоў­на­га ўпраў­лен­ня кры­мі­наль­на­га вы­шу­ку кры­мі­наль­най мі­лі­цыі Мі­ніс­тэр­ства ўнут­ра­ных спраў Бе­ла­ру­сі. Пер­шае, што яны ра­яць, — ні­ко­лі не пе­ра­да­ваць гро­шы ма­ла­зна­ё­мым лю­дзям. А ка­лі ўсё ж вы­ра­шы­лі даць па­зы­ку, то трэ­ба яшчэ пра­ду­гле­дзець, як яе вяр­нуць, бо на­ват рас­піс­ка не заў­сё­ды мо­жа быць до­ка­зам у су­дзе.

— Ка­лі дзяў­чы­на лі­чыць, што яе пад­ма­ну­лі, і хо­ча ра­за­брац­ца ў гэ­тай спра­ве, яна па­він­на не­ад­клад­на звяр­нуц­ца з за­явай у тэ­ры­та­ры­яль­нае ад­дзя­лен­не мі­лі­цыі па мес­цы жы­хар­ства, — ра­іць на­чаль­нік ад­дзе­ла па рас­крыц­ці кра­дзя­жоў га­лоў­на­га ўпраў­лен­ня кры­мі­наль­на­га вы­шу­ку МУС Бе­ла­ру­сі Алег СА­ЎЧУК.

Па сло­вах Але­га Са­ўчу­ка, ме­на­ві­та мі­лі­цыя ўста­наў­лі­вае факт зла­чын­ства. Але ка­лі яго ня­ма, то звяр­тац­ца трэ­ба ў ін­шыя ін­стан­цыі. Як пра­ві­ла, гэ­та суд. У лю­бым вы­пад­ку, знай­сці ча­ла­ве­ка і па­спра­ба­ваць вяр­нуць гро­шы мож­на, але ўсё за­ле­жыць ад кан­крэт­най сі­ту­а­цыі.

Уво­гу­ле, па сло­вах стар­ша­га опер­упаў­на­ва­жа­на­га ад­дзе­ла па рас­крыц­ці кра­дзя­жоў га­лоў­на­га ўпраў­лен­ня кры­мі­наль­на­га вы­шу­ку МУС Дзміт­рыя Куд­раў­ца­ва, зла­чын­ствы, звя­за­ныя з вы­ка­ры­стан­нем ін­тэр­нэ­ту, — з'я­ва ня­рэд­кая. Час­цей за ўсё гэ­та да­ты­чыц­ца мах­ляр­ства. Бо ін­тэр­нэт уяў­ляе са­бой пра­сто­ру, дзе ча­ла­век мо­жа ра­біць амаль усё, што за­хо­ча. Пры гэ­тым уста­на­віць яго асо­бу ча­сам вель­мі скла­да­на. Пра­ва­ахоў­ні­кі ка­жуць, што па­доб­ныя вы­пад­кі зда­ра­юц­ца вы­ключ­на з-за да­вер­лі­вас­ці і не­абач­лі­вас­ці са­міх ах­вяр. Ві­даць, та­му і ў ор­га­ны ўнут­ра­ных спраў па­цяр­пе­лыя ад ін­тэр­нэт-пад­ма­ну звяр­та­юц­ца рэд­ка.

Тым не менш у струк­ту­ры кры­мі­наль­най мі­лі­цыі МУС Бе­ла­ру­сі іс­нуе ўпраў­лен­не па рас­крыц­ці зла­чын­стваў у сфе­ры вы­со­кіх тэх­на­ло­гій, якое зай­ма­ец­ца пра­ва­па­ру­шэн­ня­мі, здзейс­не­ны­мі з вы­ка­ры­стан­нем ін­тэр­нэ­ту.

Умоў­на мож­на вы­лу­чыць на­ступ­ную кла­сі­фі­ка­цыю ін­тэр­нэт-мах­ляр­стваў:

• зла­чын­ствы, звя­за­ныя з ін­тэр­нэт-кра­ма­мі;

• «фі­шынг» (рас­сыл­ка элект­рон­ных ліс­тоў ад імя бан­каў і пла­цеж­ных сіс­тэм);

• ін­тэр­нэт-па­пра­шай­ніц­тва (на­прык­лад, збор гро­шай на ля­чэн­не хво­ра­га дзі­ця­ці);

• шлюб­ныя афе­ры;

• мах­ляр­ствы, звя­за­ныя з sms-га­ла­са­ван­ня­мі і ак­цы­я­мі;

• па­ве­дам­лен­ні кштал­ту «Асця­рож­на, ві­рус!».

Фан­та­зіі мах­ля­роў бяз­меж­ныя: ад па­ве­дам­лен­няў пра вый­гры­шы ў між­на­род­ных ла­та­рэ­ях з прось­бай пе­ра­вес­ці гро­шы на пе­ра­сыл­ку «пры­за» да так зва­ных «ні­ге­рый­скіх ліс­тоў» аб атры­ман­ні спад­чы­ны якой-не­будзь вы­со­ка­па­стаў­ле­най асо­бы — час­цей за ўсё з кра­ін «трэ­ця­га све­ту». Як пра­ві­ла, ах­вя­ры та­кіх зла­чын­стваў «клю­юць» на ад­нос­на лёг­кія спо­са­бы атры­ман­ня вя­лі­кіх гро­шай ці ін­шых вы­гад або прос­та пра­ні­ка­юц­ца да­ве­рам да вы­пад­ко­вых ін­тэр­нэт-зна­ё­мых.

Па сло­вах Але­га Са­ўчу­ка, ін­тэр­нэт-мах­ляр­ства ў Бе­ла­ру­сі но­сіць цык­ліч­ны ха­рак­тар і ся­род агуль­най зла­чын­нас­ці скла­дае ня­знач­ную коль­касць. Тым не менш, тра­піць у ру­кі зла­мыс­ні­ка ры­зы­куе кож­ны. Для та­го, каб гэ­та­га не зда­ры­ла­ся, трэ­ба на­во­дзіць да­вед­кі пра лю­дзей і ар­га­ні­за­цыі, якія вам неш­та пра­па­ну­юць ці аб не­чым про­сяць, і ні­ко­лі не па­ве­дам­ляць аса­біс­тыя звест­кі, свае па­ро­лі, пін-ко­ды і г.д., ка­лі вы не пе­ра­ка­на­лі­ся ў ад­сут­нас­ці зло­га на­ме­ру з бо­ку су­раз­моў­цы.

Дзі­я­на СЕ­РА­ДЗЮК.