Яго наша краіна ладзіць нам нават сваёй назвай. Ці вытрымліваем — вось у чым пытанне.
Вясна — час не толькі жыццядайны і самы прыгожы, але ў многім і для многіх вызначальны. Менавіта разам з першым цяплом прыходзіць жаданне памяняць нешта ў жыцці, прааналізаваць свае і тых, хто побач, думкі і ўчынкі. Вясна сваімі пранізлівымі промнямі яскрава высвечвае нас менавіта такімі, якія мы ёсць. Не толькі ў вобразна-псіхалагічным сэнсе — у самым што ні ёсць літаральна-натуральным.
Пра што гэта я? Каб зразумець, варта толькі выехаць за горад на некалькі кіламетраў, збавіць хуткасць і паглядзець уважліва на лес абапал дарогі. Асаблівую ўвагу варта звярнуць на наваколле трас мясцовага значэння ля якой-небудзь вёскі ці пасёлка. Спачатку, калі не прыглядацца, душа пачынае спяваць ад незвычайнай красавіцкай прыгажосці: наскрозь пранізаныя святлом узлескі і самі дрэвы, яшчэ без лісця, але ўжо ў радасным прадчуванні празрыста-зялёнага флёру і птушынага рознагалосся на галінках, а пад імі — пяшчотна-блакітныя ды бела-жоўтыя аблокі пралесак ды кураслепу... Толькі спяваць душы нядоўга, бо хочаш не хочаш, а заўважыш, што купка пралесак прабіваецца праз дзіравую выварку, кураслепы растуць сярод брудных пластыкавых бутэлек, а на галінках дрэў гайдаюцца рознакаляровыя цэлафанавыя пакеты. Усё тое, што стала непатрэбным на падворках вяскоўцаў ды дачнікаў, пакрысе за познюю восень ды раннюю вясну «перакачоўвае» ў бліжэйшы хмызняк ці лясок. Гэта мы так «наводзім парадак» на ўласных прысядзібных участках.
Пасля леснікі прыбіраюць (а ў асноўным — сама прырода хавае пад зелянінай) сляды такога нашага руплівага гаспадарання. На наступны год увесну мы зноў «абнаўляем» карціну, паказваючы, якія мы на самой справе. І гэта пры тым, што сёння амаль у кожнай вёсцы стаяць камунальныя кантэйнеры для смецця, якія своечасова вывозяцца. Але ж да кантэйнера дайсці трэба, а хмызы на рэчцы, лясок, арэшнік на старых курганах — за два крокі ад плота ці ад дарогі. А за лета ўсё роўна ўсё зарасце, патоне ды з зямлёй зраўнуецца...
Пры ўсім пры гэтым мы з гонарам кажам, цытуючы прыезджых, якая ў нас чыстая і дагледжаная краіна. Прычым робім гэта абсалютна шчыра, вельмі рэдка задумваючыся пра свой асабісты ўнёсак у гэту чысціню і дагледжанасць. А калі задумацца — ганарыцца, скажу я вам, асабліва няма чым. Чыстай і дагледжанай нашу Беларусь (сама назва якой абавязвае, каб яна такой і была, каб мы яе такой захавалі) робяць не яе жыхары, а спецыяльныя службы — камунальнікі, азеляняльнікі, прыродаахоўнікі. Выпрабаванне чысцінёй без іх мы наўрад ці доўга вытрымалі б. Прычым усе: і вяскоўцы, і гараджане...
Наша дворнічыха Паліна Віктараўна — асоба вельмі акуратная, але надзвычай уразлівая і эмацыянальная. Да таго ж — неабыякавая, бо жыве ў службовай кватэрцы ў нашым жа доме. Варта толькі паслухаць раніцай яе выказванні на адрас тых, хто накідаў у двары паперак і недакуркаў міма сметніц і на кветнікі, якія Паліна Віктараўна адна (гэта пры тым, што ў доме — 113 кватэр) росціць на гліністай глебе... Але асаблівая зона бітвы нашай дворнічыхі з хлюндрамі-жыхарамі — ліфт. Смецце на падлозе, надпісы на сценах — карацей, тым, хто едзе на сямнаццаты ці дзевятнаццаты паверх, сумна не бывае. Паліна Віктараўна ліфт пастаянна фарбавала, але, як толькі фарба падсыхала, — надпісы з'яўляліся зноў. Месяцы два назад яна гэтую безнадзейную справу пакінула. Цяпер у ліфце шмат цікавага: ад дэвізаў готаў, спрэчак, які футбольны клуб лепшы, МТЗ ці «Дынама» — да роспачна-дзіцячага: «Не хачу ў школу». Гэта пры тым, заўважу, што і бацькі, і дзеці ў нас жывуць прыстойныя: супрацоўнікі банкаў, падатковай інспекцыі, міліцыі (дом будаваўся долевым спосабам, сацыяльнага жылля ў нас няма). Апошняя спроба Паліны Віктараўны паўздзейнічаць на свядомасць была «прапагандысцкай» — яна на дзвярах ліфта павесіла вершык-заклік: «Друг мой, в лифте не кури, не мочись и не сори...» Назаўтра ўсе мы каталіся ў ліфце, на падлозе якога недакурак плаваў у лужыне жоўтага колеру — Паліна з раніцы, убачыўшы гэткае свінства, прыбіраць адмовілася. Надушаныя прыбраныя дамы (у тым ліку і ваша пакорная слуга) грэбліва моршчылі носікі, дагледжаныя мужчыны асцярожна пераступалі лужыну, каб не сапсаваць дарагія скураныя чаравікі... Нарэшце, Паліна злітавалася — узяла анучу, вядро з вадой і за дзве хвіліны прыбрала праблему, якая на працягу дня здавалася ўсім невырашальнай.
...Тыя, каму давялося бываць у Берліне не ў раёне турыстычнага цэнтра, а ў спальных кварталах, вяртаюцца ў стане ціхага шоку. У сталіцы краіны, якая ў нашай свядомасці стала сінонімам парадку і акуратнасці, проста на вуліцах можна ўбачыць выкінутую старую мэблю, летам там складана прайсці, не ўступіўшы ў сабачае... самі ведаеце што, а зімой, калі здараецца снегапад, даводзіцца самім таптаць сцежку да метро. Мясцовыя жыхары да гэтага прывыклі, бо гэта рэчаіснасць: там няма дворнікаў як паняцця. Ніхто не хоча працаваць на гэткай «ганаровай пасадзе», шматлікія мігранты аддаюць перавагу дапамозе па беспрацоўю, да чаго грамадства ставіцца даволі спакойна: маўляў, гэта іх выбар, у нас дэмакратыя...
Я пра гэта, прыехаўшы першы раз пасля водпуску, большую частку якога правяла ў сяброў у Нойкёльне (раён Заходняга Берліна), расказвала тут усім знаёмым са здзіўленнем і, прызнаюся, з гонарам: маўляў, мы не такія. І пасля, колькі ні бывала там, гэты гонар, асабліва калі вярталася ў нашу чыстую Белую Русь, не знікаў. А вось цяпер, ведаеце, сумняваюся. Пэўна, таму, што выхадныя няўдалыя атрымаліся: спачатку ў вёску з'ездзіла, а пасля па мікрараёне каля дома пагуляла. А той, хто тэрыторыю павінен прыбіраць, акурат у той дзень ці то загуляў, ці то захварэў...
Алена ЛЯЎКОВІЧ.
Карэкціроўкі па аплаце жыллёва-камунальных паслуг закрануць чатыры катэгорыі жыхароў.