Лялька, а ў баскетболе разбіраецца!

Пра жанчын, якія асвоілі мужчынскія прафесіі

Калі раней жанчыны былі занятыя, галоўным чынам, у сацыяльнай сферы і сферы абслугоўвання, то цяпер пералік іх прафесій значна пашырыўся. Усё больш актуальнымі крытэрыямі падчас выбару кандыдата на працоўнае месца становяцца не палавая прыналежнасць, а здольнасці, асаблівасці характару, вопыт і жаданне. Рэсурсны цэнтр Фонду ААН у галіне народанасельніцтва распытаў некаторых жанчын Беларусі аб тым, як ім працуецца на «мужчынскай ніве».

Удзельная вага жанчын па рабочых спецыяльнасцях складае 45%, жанчын-служачых — каля 70, кіраўнікоў — каля 45, спецыялістаў — 75, іншых служачых — 80. У катэгорыю «іншых служачых» уваходзіць і новая для Беларусі спецыяльнасць — баскетбольны агент «ФІБА» (першыя і асноўныя прадстаўнікі гэтай прафесіі ў свеце — мужчыны).

— У Беларусі ўсяго тры агенты, і са сваімі калегамі я не перасякалася, — расказвае баскетбольны агент «ФІБА» Аляксандра ПУШКІНА. — Што датычыцца маіх стасункаў з еўрапейскімі калегамі, то можна смела сцвярджаць: агенту або менеджару клуба важней, што і як ты прапануеш, а не тое, мужчына ты ці жанчына і колькі табе гадоў. Некаторыя агенты, дарэчы, нават адзначаюць станоўчую жаночую якасць у гэтай рабоце — клапатлівасць, тактоўнасць і мэтанакіраванасць. Аднак мне здаецца, што гэта выключна індывідуальныя якасці, якія могуць быць як у жанчын, так і ў мужчын. Здаецца дробязь — папытацца пра самаадчуванне гульца, папярэдзіць аб павялічаных нагрузках, якія яго чакаюць... Але ж потым глядзіш, і нехта сапраўды больш папрацаваў над сабой, пазбегнуў траўмы і г.д.

Калі ўжо гаварыць аб стэрэатыпах, то ў маім выпадку ўсмешку выклікае тое, што мой рост — 1,56 м, а баскетбалісты — ад 1,80 м да 2,12 м. Мяне часта называюць «лялькай» у параўнанні з гульцамі. Ну і няхай я буду маленькай дзяўчынай, якая выдатна разбіраецца ў баскетболе!

Для жаночай занятасці ў Беларусі характэрна высокая доля працуючых жанчын у сферы паслуг (амаль 80%), меншая — у вытворчых галінах (16-45%). Змене прыярытэтаў спрыяюць экстрэмальныя захапленні.

— Нейкі час я захаплялася альпінізмам і скачкамі з вяроўкай з высокіх будынкаў, — расказвае прамысловы альпініст Віялета ВАСТОК. — Калі я не змагла здаць экзамен ва ўніверсітэце і мяне з-за гэтага адлічылі, трэба было падумаць, як жыць далей. Неяк сустрэла старую знаёмую, якая пазнаёміла мяне з хлопцамі, што працавалі якраз у прамысловым альпінізме. Яны спрасцілі сітуацыю з пошукам працы і прапанавалі далучыцца да іх. Вось так я трапіла ў лік прамысловых альпіністаў. Мужчыны, вядома, бралі на сябе самую небяспечную работу, а мяне паступова вучылі, тлумачылі, што і як робяць. Хутка я змагла выконваць частку функцый самастойна.

Калі я перайшла працаваць памочнікам дырэктара ў кампанію, якая займаецца арбарыстыкай (работа з дрэвамі), то працягвала цікавіцца незвычайнымі, на першы погляд, для дзяўчыны навыкамі. На новым месцы «пасябравала» з бензапілой, навучылася вязаць вузлы, прыкладна ацэньваць, якім чынам нацягнуць скайлайн, з чаго пачаць распіл дрэва.

Сёння жанчына за рулём аўтамабіля, тралейбуса або трамвая ўжо не выклікае здзіўлення, а вось дамы за рулём таксі — дагэтуль дзіва. Хоць на самой справе «жаночае» таксі — з'ява зусім не новая. (Першай сакрэты таксаматорнага парка асвоіла немка Элізабет фон Пап у 1908 годзе. Адзіная на той момант жанчына-вадзіцель таксі скончыла Берлінскую школу вадзіцеляў.)

— Вадзіцелем таксі я працую амаль 5 гадоў, — кажа таксіст Крысціна РЫБАЛТОЎСКАЯ. — Тэма перавозак для мяне была не новай. Раней я перавозіла будматэрыялы. Нягледзячы на прадузятасць, звязаную са спецыяльнасцю, папоўніць рады вадзіцеляў таксістаў мяне паклікалі якраз сябры-мужчыны. Што да рэакцыі кліентаў, то толькі невялікая частка мужчын ставіцца з нейкай апаскай, жанчыны ж — наадварот, з вялікай павагай. Я думаю, мяжа паміж жаночымі і мужчынскімі прафесіямі ўсё больш размываецца.

Заўважана, што запраўшчыцы нават больш трывалыя за мужчын, асабліва ў эмацыянальным сэнсе.
Усё ж такі працаваць даводзіцца з людзьмі, якія па розных прычынах бываюць і капрызнымі, і раздражнёнымі, і падаўленымі.

Калі ў прамысловасці, лясной гаспадарцы, на транспарце, у будаўніцтве пераважаюць мужчыны, то сярод работнікаў аховы здароўя і адукацыі жанчыны складаюць каля 80% . Жанчын больш у галіне фінансаў, крэдыту і страхавання, у культуры, на прадпрыемствах гандлю і грамадскага харчавання. Аднак прыкладаў, калі беларускі пераходзяць у мужчынскія прафесіі, становіцца ўсё больш.

— Ніколькі не шкадую, што змяніла прадуктовы гандаль на сферу рэалізацыі нафтапрадуктаў, — тлумачыць раздатчык нафтапрадуктаў на «Газпрамнафта» (г. Рэчыца) Нона ГАГАЧОВА. — Па адукацыі я мастак па інкрустацыі, а мой муж — дальнабойшчык, у юнацтве добра ганяў на матацыкле. Таму аўтамабільная тэма мне блізкая, нягледзячы на творчую адукацыю. Мая цяперашняя праца — мужчынская па сваёй сутнасці, паколькі звязана з нафтапрадуктамі. Але гэта не азначае, што жанчыны з ёю спраўляюцца горш. Заўважана, што запраўшчыцы нават больш трывалыя за мужчын, асабліва ў эмацыянальным сэнсе. Усё ж такі працаваць даводзіцца з людзьмі, якія па розных прычынах бываюць і капрызнымі, і раздражнёнымі, і падаўленымі.

Некаторыя аўтамабілісты напачатку лічылі недарэчным, што жанчына запраўляе машыну: «Вы няправільна зальяце, пераблытаеце!» Цяпер прывыклі і нават пры наяўнасці свабодных калонак едуць туды, дзе ёсць запраўшчык.

— Мы жывём у няпросты час, калі дзяўчаты працуюць нароўні з мужчынамі, стамляюцца і шукаюць месца, дзе можна адпачыць, пакінуць свае негатыўныя эмоцыі, — кажа баксёр Дар'я ШУЛЬГА. — Для мяне такім месцам стала тайская зала. Каля года я практыкую муай-тай. Вядома ж, я пакуль аматар. Але якое задавальненне дастаўляе вывучэнне новых рухаў, новых звязак і новых удараў! Ні ў якім разе нельга сказаць, што гэта неразумны спорт. Тут галава працуе на сто працэнтаў. І, нягледзячы на гэта, ты расслабляешся.

Бокс павышае самаацэнку, фарміруе характар, дапамагае дасягнуць мэты і ўпэўнена рухацца наперад. Некаторыя лічаць, што такі занятак ператварае лэдзі ў «пацанку», але гэта не так. Дар'я з задавальненнем носіць сукенкі, абцасы. У яе жаноцкая прычоска. Адно другому не перашкаджае.

Святлана БАРЫСЕНКА