З улікам сусветных тэндэнцый

«Хо­чаш мі­ру — рых­туй­ся да вай­ны» — гэ­тая ста­ра­жыт­ная ла­цін­ская пры­маў­ка кі­руе дзе­ян­ня­мі су­свет­ных лі­да­раў у апош­нія тыд­ні. Упіс­ва­ец­ца ў та­кую ло­гі­ку і Бе­ла­русь.

Ка­мень спа­тык­нен­ня

Га­лоў­най ін­фар­ма­цый­най на­го­дай, ва­кол якой раз­горт­ва­лі­ся між­на­род­ныя па­дзеі, на мі­ну­лым тыд­ні за­ста­ва­ла­ся сі­ту­а­цыя ва Укра­і­не. На­блі­жэн­не прэ­зі­дэнц­кіх вы­ба­раў і ня­здоль­насць ула­ды вы­ра­шыць са­мыя вост­рыя праб­ле­мы гра­мад­ства спры­я­юць да­лей­шай дэ­ста­бі­лі­за­цыі сі­ту­а­цыі ў рэ­гі­ё­не. Ус­ход і поў­дзень кра­і­ны бун­ту­юць пад пра­ра­сій­скі­мі ло­зун­га­мі, «Пра­вы сек­тар» па­спра­ба­ваў аб­вяс­ціць на­ступ­ны этап рэ­ва­лю­цыі на Май­да­не, урад вы­му­ша­ны пры­маць вель­мі жорст­кія ме­ры эка­но­міі, якія вы­клі­ка­юць ўсе­агуль­ную не­за­да­во­ле­насць на­сель­ніц­тва. Ад­ны толь­кі та­ры­фы на газ для гра­ма­дзян бу­дуць па­вя­лі­ча­ны на 41%, што, на дум­ку экс­пер­таў, мо­жа спра­ва­ка­ваць у кра­і­не «га­лод­ныя бун­ты». Па­ра­лель­на ідзе пра­ца па па­ве­лі­чэн­ні пен­сій­на­га ўзрос­ту, ска­ра­чэн­ні са­цы­яль­ных вы­плат, па­ве­лі­чэн­ні па­ме­ру аба­вяз­ко­вых вы­плат з бо­ку на­сель­ніц­тва.

Гэ­тая па­лі­тыч­ная і са­цы­яль­на-эка­на­міч­ная не­ста­біль­насць Укра­і­ны пра­цяг­вае пра­ва­ка­ваць знеш­ніх гуль­цоў на больш ак­тыў­ныя дзе­ян­ні ў рэ­гі­ё­не. Ка­лі Ра­сія пас­ля крым­ска­га сцэ­на­рыя па­зі­цы­я­нуе сваю ак­тыў­насць на паўд­нё­ва-за­ход­ніх ру­бя­жах вы­ключ­на як ву­чэн­ні, то ЗША і кра­і­ны НА­ТА ад­кры­та за­яў­ля­юць, што на­рошч­ван­не іх ва­ен­най пры­сут­нас­ці ў Пры­бал­ты­цы, Чор­ным мо­ры, а так­са­ма ў перс­пек­ты­ве — у Поль­шчы, Ру­мы­ніі і ін­шых кра­і­нах вы­клі­ка­на імк­нен­нем ства­рыць про­ці­ва­гу «ва­ен­най па­гро­зе з бо­ку Маск­вы».

Ра­зам з тым глы­бо­кая эка­на­міч­ная ўза­е­ма­за­леж­насць Ра­сіі, Еў­ро­пы і ЗША не да­зва­ля­юць кан­флік­ту пры­няць не­кант­ра­ля­ва­ны ха­рак­тар. Вы­сту­пы па­лі­ты­каў на мі­ну­лым тыд­ні доб­ра па­ка­за­лі, што ба­кі не га­то­вы іс­ці на іс­тот­ныя вы­дат­кі з-за Укра­і­ны. На­ват мі­ністр за­меж­ных спраў Гер­ма­ніі Франк-Валь­тэр Штай­нма­ер за­явіў, што Еў­ра­са­юз па­ві­нен так змя­ніць сваю знеш­нюю па­лі­ты­ку, каб не ста­віць кра­і­ны рэ­гі­ё­на пе­рад вы­ба­рам «ці Еў­ро­па, ці Ра­сія».

Ад­нак яшчэ больш, чым жа­дан­не пра­цяг­ваць су­пра­цоў­ніц­тва з Маск­вой, па­зі­цыі Еў­ро­пы і ЗША пад­ры­вае ад­сут­насць адзін­ства мэ­таў па­між Бру­сэ­лем і Ва­шынг­то­нам. Ка­лі Еў­ра­са­юз пра­цяг­вае на­стой­лі­ва вы­каз­ваць га­тоў­насць вый­сці на больш вы­со­кі ўзро­вень ін­тэ­гра­цыі з Укра­і­най, то для ЗША та­кое ўзмац­нен­не Еў­ро­пы ўяў­ляе сур'­ёз­ную па­гро­зу. Ме­на­ві­та та­му ў Еў­ра­са­ю­зе і на­ват у НА­ТА па­нуе са­праўд­нае за­сму­чэн­не, вы­клі­ка­нае не­га­тоў­нас­цю Ва­шынг­то­на сур'­ёз­на на­рошч­ваць ва­ен­ную пры­сут­насць у рэ­гі­ё­не.

Гэ­та не зна­чыць, што рас­па­ча­тае гла­баль­нае су­праць­ста­ян­не з'яў­ля­ец­ца «не­са­праўд­ным» ці бу­дзе не вель­мі ін­тэн­сіў­ным. Прос­та лі­ніі па­дзе­лу ў ім пра­хо­дзяць больш скла­да­на, чым пры­ня­та ду­маць.

Ура­ды — на зме­ну!

2

Сур'­ёз­насць но­вай стра­тэ­гіч­най сі­ту­а­цыі ў поў­най ме­ры аца­ніў та­кі во­пыт­ны па­лі­тык, як прэ­зі­дэнт Ка­зах­ста­на Нур­сул­тан На­за­рба­еў. На мі­ну­лым тыд­ні ён ад­пра­віў у ад­стаў­ку ўрад Се­ры­ка Ахме­та­ва і пры­зна­чыў прэм'­ер-мі­ніст­рам кра­і­ны бы­ло­га кі­раў­ні­ка ад­мі­ніст­ра­цыі прэ­зі­дэн­та Ка­ры­ма Ма­сі­ма­ва (на фота).

Па­ра­лель­на ад­быў­ся яшчэ шэ­раг змен. Экс-прэм'­ер Ахме­таў быў пры­зна­ча­ны мі­ніст­рам аба­ро­ны. Экс-мі­ністр аба­ро­ны Адзіль­бек Джак­сы­бе­каў стаў дзяр­жаў­ным сак­ра­та­ром Ка­зах­ста­на. Кі­раў­ні­ком ад­мі­ніст­ра­цыі прэ­зі­дэн­та пры­зна­ча­ны бы­лы спі­кер ніж­няй па­ла­ты пар­ла­мен­та Нур­лан Ніг­ма­ту­лін. Па­са­ду ві­цэ-спі­ке­ра Ма­жы­лі­са за­ня­ла дач­ка Нур­сул­та­на На­за­рба­е­ва Да­ры­га, якая так­са­ма ўзна­ча­лі­ла пар­ла­менц­кую фрак­цыю кі­ру­ю­чай пар­тыі.

Прэ­зі­дэнт Ка­зах­ста­на аб­грун­та­ваў пры­ня­тыя ра­шэн­ні не­аб­ход­нас­цю ўзмац­нен­ня пра­цы ор­га­наў дзяр­жаў­на­га кі­ра­ван­ня (і асаб­лі­ва — ура­да) пе­рад тва­рам но­вых па­гроз, якія ўзні­ка­юць у ця­пе­раш­няй сі­ту­а­цыі. Моц­ным бо­кам но­ва­га прэм'­е­ра экс­пер­ты на­зы­ва­юць яго здоль­насць ад­ноль­ка­ва па­спя­хо­ва зна­хо­дзіць па­ра­зу­мен­не і з Ра­сі­яй, і з Кі­та­ем. Пры­зна­чэн­не бы­ло­га прэм'­е­ра на па­са­ду мі­ніст­ра аба­ро­ны ўспры­ма­ец­ца як спро­ба ўзмац­ніць гэ­ты стра­тэ­гіч­ны ўчас­так пра­цы дзяр­жа­вы. Пры­ход на афі­цый­ную па­лі­тыч­ную па­са­ду ста­рэй­шай дач­кі Нур­сул­та­на На­за­рба­е­ва ад­люст­роў­вае імк­нен­не ка­зах­стан­ска­га лі­да­ра кан­са­лі­да­ваць па­лі­тыч­ную элі­ту для пра­цы ва ўмо­вах тур­бу­лент­нас­ці.

Да­рэ­чы, 4 кра­са­ві­ка ў ад­стаў­ку быў ад­праў­ле­ны і ўрад Ар­ме­ніі — кра­і­ны, якая зна­хо­дзіц­ца на шля­ху да ўступ­лен­ня ў Мыт­ны са­юз. Ак­тыў­на аб­мяр­коў­ва­юц­ца перс­пек­ты­вы ад­стаў­кі ўра­да Дзміт­рыя Мядз­ве­дзе­ва і ў Ра­сіі (зрэш­ты, ужо не пер­шы год).

Рэ­ак­цыя на на­пру­жан­не

У Бе­ла­ру­сі мі­ну­лы ты­дзень быў ад­зна­ча­ны ак­тыў­ным аб­мер­ка­ван­нем на вы­шэй­шым уз­роў­ні пы­тан­няў ва­ен­на-пра­мыс­ло­ва­га і тэх­на­ла­гіч­на­га раз­віц­ця кра­і­ны. Кі­раў­нік дзяр­жа­вы на­ве­даў ААТ «558 Авія­цый­ны ра­монт­ны за­вод» у Ба­ра­на­ві­чах, су­стрэў­ся ў Мін­ску з ві­цэ-прэм'­е­рам ура­да Ра­сіі Дзміт­ры­ем Ра­го­зі­ным і вы­ка­заў сваё ба­чан­не раз­віц­ця ай­чын­най на­ву­кі ў На­цы­я­наль­най ака­дэ­міі на­вук Бе­ла­ру­сі.

Тры га­лоў­ныя вы­ні­кі на­зва­ных па­дзей:

— Бе­ла­русь вый­дзе на вы­твор­часць улас­на­га са­ма­лё­та ў ка­а­пе­ра­цыі з Ра­сі­яй і бу­дзе да­ма­гац­ца рэа­лі­за­цыі пра­ек­та па бу­даў­ніц­тве вер­та­лё­та су­мес­на з укра­ін­скі­мі ка­ле­га­мі ў Ор­шы. Акра­мя та­го, пе­рад дзяр­жаў­ным ВПК па­стаў­ле­на за­да­ча па ства­рэн­ні но­вых ві­даў бра­ня­тэх­ні­кі;

— Ве­ра­год­ней за ўсё, бу­дуць ак­ты­ві­за­ва­ны ін­тэ­гра­цый­ныя пра­ек­ты з Ра­сій­скай Фе­дэ­ра­цы­яй у сфе­ры ва­ен­на-пра­мыс­ло­ва­га і ва­ен­на-тэх­ніч­на­га су­пра­цоў­ніц­тва. Га­вор­ка ідзе пра ін­тэ­гра­цыю «Пе­лен­га» і «Рас­кос­ма­са», «Ін­тэ­гра­ла» і «Рас­элект­ро­ні­кі», Мінск­ага за­во­да ко­ла­вых ця­га­чоў і кам­па­ніі «РТ-Авто», якая ўва­хо­дзіць у кар­па­ра­цыю «Рас­тэх»;

— Бу­дзе ад­ноў­ле­ны ме­ха­нізм дзяр­жаў­на­га за­ка­зу на на­ву­ко­выя да­сле­да­ван­ні. Гэ­та зна­чыць, бу­дзе зроб­ле­ны га­лоў­ны крок да ін­тэ­гра­цыі на­ву­кі з вы­твор­час­цю і пе­ра­тва­рэн­ня яе ў паў­на­вар­тас­ную част­ку пра­дук­цый­ных сіл гра­мад­ства.

Вя­до­ма, увя­дзен­не дзяр­жаў­на­га за­ка­зу на на­ву­ко­выя рас­пра­цоў­кі мае не толь­кі ва­ен­нае, але і ка­мер­цый­нае зна­чэн­не. Ад­нак, мяр­ку­ю­чы па су­свет­ным во­пы­це, іль­ві­ную до­лю ся­рэд­не- і доў­га­тэр­мі­но­вых за­ка­заў на но­выя тэх­на­ло­гіі бу­дзе да­ваць ме­на­ві­та ва­ен­на-пра­мыс­ло­вы комп­лекс. Ін­шы­мі сло­ва­мі, Бе­ла­русь уліч­вае іс­ну­ю­чыя тэн­дэн­цыі да на­рас­тан­ня геа­па­лі­тыч­най на­пру­жа­нас­ці як ва Ус­ход­няй Еў­ро­пе, так і ва ўсёй Еў­ра­зіі і ў ін­шых рэ­гі­ё­нах све­ту. Вы­ра­ша­ю­чы за­да­чы ў сфе­ры за­бес­пя­чэн­ня на­цы­я­наль­най бяс­пе­кі, Мінск раз­ліч­вае атры­маць пры гэ­тым і ста­ноў­чы эка­на­міч­ны эфект.

Юрый Царык.