«Гарачы» вылет

На дзе­сяць дзён ра­ней, чым бы­ло за­пла­на­ва­на, па­чаў­ся сё­ле­та авія­цый­ны да­зор ля­соў. Двух­тыд­нё­вая ад­сут­насць даж­джоў і сум­на вя­до­мы «ча­ла­ве­чы фак­тар» па­спе­лі на­нес­ці на­ва­коль­на­му ася­род­дзю не­ма­лую шко­ду. Ад агню ўжо па­цяр­пе­лі ля­сы, тар­фя­ні­кі і па­лі, а так­са­ма вёс­кі і дач­ныя па­сёл­кі. Най­боль­шая коль­касць уз­га­ран­няў у гэ­тыя вес­на­выя дні ад­бы­ва­ец­ца на Мін­шчы­не, хоць заў­сё­ды пер­шыя ляс­ныя па­жа­ры ўзні­ка­лі ў паў­днё­вых рэ­гі­ё­нах кра­і­ны. «Га­ра­чы» фо­та­рэ­пар­таж пра пер­шы рэйд па­вет­ра­ных ахоў­ні­каў мне да­вя­ло­ся рых­та­ваць ра­зам з лёт­чы­ка­мі-на­зі­раль­ні­ка­мі ме­на­ві­та ста­ліч­най воб­лас­ці.

Са­ма­лёт Ан‑2 дзяр­жаў­на­га прад­пры­ем­ства «Бел­ле­са­вія» ўзля­тае з утра­ве­ла­га по­ля і ад­ра­зу бя­рэ курс па за­га­дзя спла­на­ва­ным марш­ру­це: Ма­ла­дзеч­на — Ва­ло­жын — Стоўб­цы — Пу­ха­ві­чы — Бе­ра­зі­но і да­лей уз­доўж «ме­жаў» Мін­шчы­ны. Звы­чай­на гэ­ты ахоў­ны марш­рут дзе­ляць два па­вет­ра­ныя бар­ты, але ў пер­шым па­лё­це пі­ло­там-на­зі­раль­ні­кам Ула­дзі­мі­ру Ган­ча­ро­ву і Іга­ру Зміт­рэ­ню да­вя­ло­ся пра­ца­ваць ра­зам. Ад­па­вед­на, і пра­цяг­ласць зо­ны па­тру­ля­ван­ня па­вя­лі­чы­ла­ся амаль удвая — да 600 кі­ла­мет­раў.

Уз­ня­ўшы­ся на вы­шы­ню 300—350 мет­раў, мы ўба­чы­лі над га­ры­зон­там доб­ры дзя­ся­так бе­ла-шэ­рых слу­поў ды­му. Ста­ла зра­зу­ме­ла: па­лёт лёг­кім не бу­дзе. Вы­ключ­ная праз­рыс­тасць па­вет­ра да­зва­ляе ба­чыць на­ват дроб­ныя ача­гі ўзга­ран­ня на ад­лег­лас­ці да 30 кі­ла­мет­раў. Па­труль­ны борт па­ві­нен мя­няць курс і ім­чац­ца да гэ­тых кры­ніц не­бяс­пе­кі, каб вы­свет­ліць, на­коль­кі хут­ка рас­паў­сюдж­ва­ец­ца по­лы­мя і ці не ня­се яно па­гро­зу на­ва­коль­на­му ася­род­дзю і, тым больш, на­се­ле­ным пунк­там.

Пер­шае по­лы­мя, якое бяз­лі­тас­на зні­шча­ла су­хую рас­лін­насць аба­пал раз­вяз­кі да­рог на аў­та­стра­дзе Ма­ла­дзеч­на — Ва­ло­жын, лёт­чы­кі заўважылі ўжо праз не­каль­кі хві­лін пас­ля ўзлё­ту. На шчас­це, ляс­ных па­са­дак па­блі­зу не бы­ло і тэр­мі­но­ва вы­клі­каць на­зем­ную служ­бу вы­ра­та­валь­ні­каў на­зі­раль­ні­кам не да­вя­ло­ся.

— Пры­чы­най гэ­та­га ўзга­ран­ня мог стаць і на­ўмыс­ны пад­пал, і вы­пад­ко­ва не­па­ту­ша­ная за­пал­ка аль­бо цы­га­рэ­та, — тлу­ма­чыць Ула­дзі­мір Ган­ча­роў. — У 99 пра­цэн­тах та­кіх уз­га­ран­няў пры­чы­най з'яў­ля­ец­ца ча­ла­ве­чы фак­тар.

Праз ілю­мі­на­та­ры са­ма­лё­та ві­даць, як ззя­юць чор­ныя пля­мы зям­лі — змроч­на вы­гля­да­юць апаленыя бе­ра­гі рэ­чак і сель­гас­па­лет­кі, па­лос­кі зям­лі ўздоўж элект­ра­лі­ній і ўзбо­чы­ны ша­сэй­ных да­рог і пра­сёл­каў. Усё гэ­та — ві­да­воч­ная спра­ва рук ча­ла­ве­ка, вы­нік па­лаў, якія ў гэ­ты час за­ба­ро­не­на ра­біць. Вось пад кры­лом ад­кры­ва­ец­ца кар­ці­на ахоп­ле­на­га по­лы­мем ма­ла­до­га бя­рэз­ні­ку, а праз не­каль­кі дзя­сят­каў кі­ла­мет­раў экі­паж фік­сі­руе і па­жа­ры­шча на ўскрай­ку ляс­но­га ма­сі­ва: агонь ужо «ўва­хо­дзіў» у лес. Па ра­дыё­су­вя­зі ў блі­жэй­шае ляс­ніц­тва ля­ціць тэр­мі­но­вае па­ве­дам­лен­не пра не­бяс­пе­ку. На пра­ця­гу марш­ру­ту пі­ло­ты-на­зі­раль­ні­кі па­спе­лі ад­пра­віць яшчэ пяць не­ад­клад­ных па­ве­дам­лен­няў...

Вя­лі­кі слуп ды­му, на які зда­лёк звяр­нуў ува­гу ле­са­па­труль­ны экі­паж, свед­чыў пра сур'­ёз­нае ўзга­ран­не. І яно спраў­дзі­ла­ся: у вог­нен­ным ко­ле апы­ну­лі­ся не­каль­кі дач­ных па­бу­доў ка­ля вёс­кі Га­лу­бы Ба­ры­саў­ска­га ра­ё­на. З вы­шы­ні бы­ло ві­даць, як по­лы­мя аха­пі­ла дом, а лю­дзі, якія мі­ту­сі­лі­ся ва­кол вог­ні­шча, не маг­лі даць ужо ні­я­кай ра­ды. У гэ­тым вы­пад­ку спа­дзя­вац­ца мож­на толь­кі на па­жар­ных з МНС. Яшчэ больш жу­дас­нае ві­до­ві­шча па­вет­ра­ныя на­зі­раль­ні­кі за­спе­лі ў Ві­лей­скім ра­ё­не на ўскрай­ку вёс­кі Ва­ро­ні­чы. Тут по­лы­мя аха­пі­ла ўсе гас­па­дар­чыя па­бу­до­вы ад­на­го з пад­вор'­яў. На шчас­це вёс­кі, ве­цер ад­га­няў по­лы­мя ў бок ле­су. Ула­дзі­мір Ган­ча­роў быў пер­шым, хто па­ве­да­міў пра бя­ду на­зем­ным вы­ра­та­валь­ні­кам. Яшчэ ка­ля 15 вя­лі­кіх уз­га­ран­няў бы­лі за­ўва­жа­ны ў су­бот­ні дзень з са­ма­лё­та АН-2, на ба­раць­бу з які­мі, на шчас­це, ужо спя­ша­лі­ся лес­ні­кі і па­жар­ныя.

— З зям­лі ляс­ны па­жар фік­сі­ру­ец­ца за­поз­не­на, ка­лі по­лы­мем ахоп­ле­ны не менш як два гек­та­ры, а па­ту­шыць та­кую пло­шчу да­во­лі скла­да­на, — ка­жуць пі­ло­ты. — З вы­шы­ні ж мож­на ўба­чыць ачаг на ран­няй ста­дыі, вы­клі­каць да­па­мо­гу, у вы­ні­ку ча­го не па­цер­піць больш за ад­ну-дзве сот­кі ляс­ных на­са­джэн­няў.

Су­бот­ні рэйд над Мін­шчы­най па­біў усе ра­ней­шыя рэ­кор­ды: экі­па­жу «Бел­ле­са­вія» да­вя­ло­ся пра­вес­ці ў па­вет­ры пяць з па­ло­вай га­дзін, пе­ра­адо­леў­шы ад­лег­ласць амаль у 700 кі­ла­мет­раў. Пер­шы вы­лет пас­ля паў­га­да­во­га асен­не-зі­мо­ва­га пе­ра­пын­ку ака­заў­ся па-са­праўд­на­му га­ра­чым. А што ўжо на­пру­жа­ным, хва­лю­ю­чым і, вя­до­ма, свое­ча­со­вым. За­спець не­бяс­пе­ку на лю­бой яе ста­дыі ні­ко­лі поз­на не бы­вае.

Ана­толь Кля­шчук.
Фо­та аў­та­ра.