Час для рашучых за­ха­даў

Бе­ла­русь па­він­на за­ха­ваць іні­цы­я­ты­ву ў вай­не су­праць нар­ко­ты­каў

«Час пры­маць ра­ды­каль­ныя ме­ры ў ба­раць­бе су­праць нар­ко­ты­каў у на­шым гра­мад­стве», — за­явіў учо­ра Прэ­зі­дэнт Аляк­сандр Лу­ка­шэн­ка ў хо­дзе су­стрэ­чы са стар­шы­нёй Дзяр­жаў­на­га ка­мі­тэ­та су­до­вых экс­пер­тыз Анд­рэ­ем Шве­дам.

Зда­ва­ла­ся б, Бе­ла­русь і так па­каз­вае ня­дрэн­ныя вы­ні­кі на гэ­тым на­прам­ку. У сту­дзе­ні быў пры­ня­ты «ма­ка­вы» дэ­крэт Прэ­зі­дэн­та, які зра­біў больш жорст­кі­мі пра­ві­лы аба­ра­чэн­ня на­сен­ня ма­ку — ра­ней асноў­най сы­ра­ві­ны для вы­ра­бу нар­ко­ты­каў у Бе­ла­ру­сі. Дзя­ку­ю­чы ўвя­дзен­ню да­ку­мен­та ў дзе­ян­не бы­ло рэа­лі­за­ва­на не­каль­кі рэ­корд­ных кан­фіс­ка­цый «бруд­най» сы­ра­ві­ны. У вы­ні­ку на фо­не пе­ра­кры­тых ка­на­лаў па­ступ­лен­ня ге­ра­і­ну і чыс­та­га опі­у­му до­ля апі­я­таў у струк­ту­ры нар­кас­па­жы­ван­ня ў Бе­ла­ру­сі зні­зі­ла­ся ў 10 ра­зоў (з 60-80% да 7%). У са­ка­ві­ку Мі­ніс­тэр­ству ўнут­ра­ных спраў су­мес­на з Мі­ніс­тэр­ствам ахо­вы зда­роўя і Ка­мі­тэ­там су­до­вых экс­пер­тыз уда­ло­ся па­поў­ніць спіс ана­ла­гаў нар­ка­тыч­ных срод­каў ад­ра­зу на 11 пунк­таў, за­бяс­пе­чыў­шы яго мак­сі­маль­ную ак­ту­аль­насць. Не­аб­ход­ныя дзе­ян­ні бы­лі пра­ве­дзе­ны ў мак­сі­маль­на сціс­лыя, на­коль­кі гэ­та да­зва­ляе за­ка­на­даў­ства, тэр­мі­ны — за 29 дзён. Гэ­та ўжо да­зво­лі­ла пра­ва­ахоў­ні­кам на­нес­ці не­каль­кі ма­гут­ных уда­раў па ганд­лі «ды­зай­нер­скі­мі» («ле­галь­ны­мі») нар­ко­ты­ка­мі. У блі­жэй­шы час мы мо­жам ча­каць яшчэ больш маш­таб­ных апе­ра­цый і кан­фіс­ка­цый.

Стра­тэ­гіч­ная іні­цы­я­ты­ва

Ад­нак вай­на з нар­ко­ты­ка­мі, як і ўся­кая ін­шая вай­на, прад'­яў­ляе вель­мі вы­со­кія па­тра­ба­ван­ні да здоль­нас­ці пра­ва­ахоў­ні­каў утрым­лі­ваць стра­тэ­гіч­ную іні­цы­я­ты­ву. Аша­лом­ле­ныя за­ка­на­даў­чы­мі на­ва­цы­я­мі нар­ка­ганд­ля­ры і нар­ка­выт­вор­цы, без­умоў­на, па­спра­бу­юць па­крыць свае стра­ты, увёў­шы ў аба­ра­чэн­не но­выя, яшчэ не за­ба­ро­не­ныя рэ­чы­вы. Спры­яль­ныя ўмо­вы для гэ­та­га ство­рыць чэм­пі­я­нат све­ту па ха­кеі, які прой­дзе ў Мін­ску ў маі: ад­ме­на ві­за­вых аб­ме­жа­ван­няў, на­плыў вя­лі­кай коль­кас­ці за­мож­ных ту­рыс­таў, якія шу­ка­юць за­баў, — усё гэ­та на ка­рот­кі пе­ры­яд зро­біць бе­ла­рус­кі нар­ка­ры­нак знач­на больш ёміс­тым і ў цэ­лым вель­мі пры­ваб­ным.

У та­кой сі­ту­а­цыі МУС, Мі­ніс­тэр­ства ахо­вы зда­роўя і Дзярж­ка­мі­тэт су­до­вых экс­пер­тыз пра­па­на­ва­лі зра­біць на­ступ­ны крок у ба­раць­бе су­праць «ле­галь­най» нар­ка­ма­ніі: ства­рыць Між­ве­да­мас­ную ка­мі­сію па за­лі­чэн­ні хі­міч­ных рэ­чы­ваў да ана­ла­гаў нар­ка­тыч­ных срод­каў, псі­ха­троп­ных рэ­чы­ваў. Ка­мі­сія па­він­на ўклю­чаць прад­стаў­ні­коў трох ве­дам­стваў, якія пры вы­яў­лен­ні ў аба­ра­чэн­ні но­вых ПАР на пра­ця­гу 24-48 га­дзін у шчыль­ным уза­е­ма­дзе­ян­ні мо­гуць за­бяс­пе­чыць за­лі­чэн­не гэ­тых рэ­чы­ваў да лі­ку ана­ла­гаў нар­ка­тыч­ных срод­каў і та­кім чы­нам за­ба­ра­ніць іх рас­паў­сюдж­ван­не.

Кошт пы­тан­ня

На­коль­кі важ­ная гэ­тая роз­ні­ца — па­між 29 дня­мі, якія зай­мае па­паў­нен­не спі­са ця­пер, і 1-2 дня­мі пры но­вым па­рад­ку ра­бо­ты? Мяр­куй­це са­мі!

З 14 па 21 са­ка­ві­ка 2014 го­да ў Бе­ла­ру­сі бы­ло вы­яў­ле­на 140 зла­чын­стваў па лі­ніі нар­ка­кант­ро­лю. З іх 94 (68%) бы­лі звя­за­ны з ку­рыль­ны­мі су­ме­ся­мі.

Да­пус­цім, што пры з'яў­лен­ні но­вых, не­за­ба­ро­не­ных рэ­чы­ваў і пе­ра­хо­дзе на іх асноў­ных нар­ка­ганд­ля­роў но­вы нар­ко­тык хут­ка зой­ме не менш за па­ло­ву рын­ку. Гэ­та зна­чыць, за ча­ты­ры тыд­ні (28 дзён) мі­ні­мум па­ло­ва ўсіх нар­каз­ла­чын­стваў, звя­за­ных з ку­рыль­ны­мі су­ме­ся­мі, бу­дзе здзейс­не­на з но­вым рэ­чы­вам, а гэ­та 94/2х4=188 пра­ва­па­ру­шэн­няў, па якіх не­маг­чы­ма бу­дзе пры­няць ні­я­кіх эфек­тыў­ных мер про­ці­дзе­ян­ня. Та­кім чы­нам, як мі­ні­мум ты­ся­ча ча­ла­век атры­ма­юць сва­бод­ны до­ступ да но­вай атру­ты, асноў­ная ма­са ся­род іх — школь­ні­кі, на­ву­чэн­цы пра­фе­сій­на-тэх­ніч­ных і ся­рэд­не-спе­цы­яль­ных на­ву­чаль­ных уста­ноў. Вы­нік: сот­ні згуб­ле­ных на­заўж­ды хлоп­чы­каў і дзяў­ча­так, дзя­сят­кі но­вых па­цы­ен­таў псі­ха­не­ўра­ла­гіч­ных дыс­пан­се­раў і, як мі­ні­мум, не­каль­кі за­гі­ну­лых.

Вось та­кая ня­ўмоль­ная ста­тыс­ты­ка.

Су­ве­рэн­нае дзе­ян­не ў агуль­ных ін­та­рэ­сах

У хо­дзе аб­мер­ка­ван­ня пы­тан­ня аб ства­рэн­ні Між­ве­да­мас­най ка­мі­сіі па за­лі­чэн­ні хі­міч­ных рэ­чы­ваў да ана­ла­гаў нар­ка­тыч­ных срод­каў, псі­ха­троп­ных рэ­чы­ваў некаторымі экспертамі была выказана думка, што ства­рэн­не ка­мі­сіі і па­ра­дак яе пра­цы су­пя­рэ­чаць дзей­на­му ў Мыт­ным са­ю­зе па­рад­ку вы­да­чы да­зво­лаў на ўвоз рэ­чы­ваў і ўклю­чэн­не іх у пе­ра­лік за­ба­ро­не­ных.

Ад­нак Па­гад­нен­не аб па­рад­ку ўвя­дзен­ня і пры­мя­нен­ня за­ха­даў, якія за­кра­на­юць знеш­ні ган­даль та­ва­ра­мі, на адзі­най мыт­най тэ­ры­то­рыі ў да­чы­нен­ні да трэ­ціх кра­ін, пра­ду­гледж­вае маг­чы­масць і па­ра­дак увя­дзен­ня мер, якія за­кра­на­юць знеш­ні ган­даль та­ва­ра­мі, у ад­на­ба­ко­вым па­рад­ку. У пры­ват­нас­ці, та­кія ме­ры («ча­со­выя ме­ры») мо­гуць уво­дзіц­ца ў мэ­тах за­бес­пя­чэн­ня аба­ро­ны і бяс­пе­кі, ахо­вы жыц­ця або зда­роўя гра­ма­дзян, за­бес­пя­чэн­ня за­ха­ван­ня гра­мад­скай ма­ра­лі і пра­ва­па­рад­ку. Больш за тое, уве­дзе­ныя на гэ­тых пад­ста­вах ме­ры на пра­ця­гу трох дзён мо­гуць і па­він­ны быць вы­не­се­ны на раз­гляд Еў­ра­зій­скай эка­на­міч­най ка­мі­сіі. Апош­няя па­він­на пры­няць ра­шэн­не аб увя­дзен­ні ад­па­вед­ных аб­ме­жа­валь­ных за­ха­даў на ўсёй тэ­ры­то­рыі Мыт­на­га са­ю­за на пра­ця­гу 30 дзён.

Ін­шы­мі сло­ва­мі, Рэс­пуб­лі­ка Бе­ла­русь у гэ­тым вы­пад­ку не толь­кі дзей­ні­чае ў ад­па­вед­нас­ці з ду­хам і лі­та­рай па­гад­нен­няў у рам­ках еў­ра­зій­скай ін­тэ­гра­цыі, але і вы­кон­вае важ­ную ро­лю «ан­ты­нар­ка­тыч­най раз­вед­кі» бу­ду­ча­га Еў­ра­зій­ска­га са­ю­за. І гэ­тая ро­ля з'яў­ля­ец­ца цал­кам за­па­тра­ба­ва­най на­шы­мі парт­нё­ра­мі. Ужо сён­ня звяр­тан­не іх кам­пе­тэнт­ных ор­га­наў у бе­ла­рус­кае Мі­ніс­тэр­ства ўнут­ра­ных спраў па пы­тан­нях ква­лі­фі­ка­цыі но­вых псі­ха­ак­тыў­ных рэ­чы­ваў з'яў­ля­ец­ца звы­чай­най спра­вай.

Спра­ва за ма­лым — па­ла­жэн­ні аб Між­ве­да­мас­най ка­мі­сіі па за­лі­чэн­ні хі­міч­ных рэ­чы­ваў да ана­ла­гаў нар­ка­тыч­ных срод­каў, псі­ха­троп­ных рэ­чы­ваў па­він­ны быць уклю­ча­ны ў За­кон Рэс­пуб­лі­кі Бе­ла­русь «Аб нар­ка­тыч­ных срод­ках, псі­ха­троп­ных рэ­чы­вах, іх прэ­кур­со­рах і ана­ла­гах». Гэ­тую ідэю ўжо пад­тры­ма­лі і ўзгад­ні­лі ўсе кам­пе­тэнт­ныя ве­дам­ствы.

Ма­ні­то­рынг гра­мад­скай дум­кі ў ін­тэр­нэ­це па­каз­вае, што бе­ла­рус­кае гра­мад­ства так­са­ма са­спе­ла для больш жорст­кіх і ра­шу­чых дзе­ян­няў у гэ­тай сфе­ры.

Сваё па­зі­тыў­нае стаў­лен­не да іні­цы­я­ты­вы не­двух­сэн­соў­на аба­зна­чыў і кі­раў­нік дзяр­жа­вы.

Ця­пер на­ды­хо­дзіць чар­га на­ша­га пар­ла­мен­та стаць на аба­ро­ну бе­ла­рус­кіх дзя­цей і пад­лет­каў ад нар­ка­паг­ро­зы.

Юрый Ца­рык,

між­на­род­ны экс­перт
у га­лі­не ан­ты­нар­ка­тыч­най па­лі­ты­кі