Ва­ен­ная пра­мыс­ло­васць: воб­раз бу­ду­чы­ні

Тры­вож­ныя па­дзеі апош­ня­га ча­су імк­лі­ва штур­ха­юць да по­шу­ку ўні­каль­ных на­прам­каў, дзя­ку­ю­чы якім на­шакра­і­на бу­дзе ін­тэ­гра­ва­на ў су­свет­ны кан­тэкст раз­ві­тых дзяр­жаў.

Су­ро­выя ўмо­вы і но­выя пра­ві­лы іс­на­ван­ня

Гла­баль­ны эка­на­міч­ны кры­зіс па­ха­ваў над­зеі ру­жо­вых фан­та­зё­раў ад па­лі­ты­кі і эка­но­мі­кі аб маг­чы­мас­ці «спа­кой­на­га іс­на­ван­ня» за кошт сфе­ры ту­рыс­тыч­ных па­слуг ды бан­каў­ска­га сек­та­ра. Ві­да­воч­на, што «дзяр­жа­ва-цэх», для якой маг­чы­ма ства­рэн­не ўлас­ных вы­твор­чых цык­лаў, знач­на больш за­па­тра­ба­ва­на і лепш пры­ста­са­ва­на да вы­жы­ван­ня ў не­спры­яль­ных умо­вах, чым «кра­і­на-сад», з яе ты­ся­ча­мі аў­тэн­тыч­ных ка­вяр­няў і рэ­ста­ра­нчы­каў, якія рап­там ста­лі не­па­трэб­ны­мі.

Ме­на­ві­та та­му асноў­ным кур­сам су­час­на­га Еў­ра­пей­ска­га Са­ю­за аб'­яў­ле­на лі­нія на рэ­ін­дуст­ры­я­лі­за­цыю, то бок на ўзнаў­лен­не і якас­ны рост пра­мыс­ло­вай вы­твор­час­ці пры да­па­мо­зе цэнт­ра­лі­за­ва­ных пра­грам дзяр­жаў­най пад­трым­кі. Утуль­ная Еў­ро­па, што не так даў­но імк­ну­ла­ся па­зба­віц­ца пра­мыс­ло­вас­ці як ар­ха­іч­най га­лі­ны, спра­ба­ва­ла вы­нес­ці вы­твор­часць у трэ­ція кра­і­ны, за­раз зноў га­то­ва пра­чы­нац­ца пад гу­кі фаб­рыч­на­га гуд­ка і ро­біць стаў­ку на ін­дуст­ры­я­лі­за­цыю як фун­да­мент бу­ду­ча­га раз­віц­ця.

Ла­гіч­ным пра­ця­гам гла­баль­на­га эка­на­міч­на­га кры­зі­су стаў кан­чат­ко­вы раз­вал т. зв. «ял­цін­скай сіс­тэ­мы бяс­пе­кі», што бы­ла ўтво­ра­на пас­ля Дру­гой су­свет­най вай­ны, за­сна­ва­на ва­кол ро­лі ААН і ў тро­хі зме­не­най фор­ме за­хоў­ва­ла­ся на­ват пас­ля знік­нен­ня з па­лі­тыч­най кар­ты све­ту Са­вец­ка­га Са­ю­за. Пры гэ­тым ка­лі па­жар рэ­ва­лю­цый і кры­ва­вых кан­флік­таў на Бліз­кім Ус­хо­дзе «цы­ві­лі­за­ва­ны свет» мог не за­ўва­жаць (маў­ляў, да­лё­ка), то дэ­ста­бі­лі­за­цыя на Укра­і­не кан­чат­ко­ва па­ля­ры­за­ва­ла між­на­род­ную су­поль­насць, пры­му­сіў­шы за­ду­мац­ца шмат якія «кра­і­ны-са­ды» аб ста­не не толь­кі ўлас­най ін­дуст­рыі, але і на­цы­я­наль­най бяс­пе­кі. Та­кім чы­нам, пра­ва­ахоў­ныя ор­га­ны, Уз­бро­е­ныя Сі­лы, вай­ско­ва-пра­мыс­ло­вы комп­лекс, што так­са­ма аб'­яў­ля­лі­ся «пе­ра­жыт­кам мі­ну­ла­га», а то на­ват і «пры­кме­тай агрэ­сіі» ў бес­кла­пот­ным све­це пе­ра­мож­на­га лі­бе­ра­ліз­му, зня­нац­ку зноў за­ня­лі ад­па­вед­нае вы­со­кае мес­ца ў сіс­тэ­ме гра­мад­скіх ад­но­сін.

Як

стаць «тэ­ры­то­ры­яй раз­віц­ця»?

Па­ля­ры­за­цыя све­ту ад­бы­ва­ец­ца не толь­кі па лі­ні­ях цы­ві­лі­за­цый­на­га раз­ло­му, але і ў кан­тэкс­це па­дзе­лу пла­не­ты на тэ­ры­то­рыі раз­віц­ця і пе­ры­фе­рыю. У пер­шым ва­ры­ян­це кра­і­ны бу­дуць са­ма­стой­ны­мі ак­тыў­ны­мі суб'­ек­та­мі між­на­род­най па­лі­ты­кі, у дру­гім — у леп­шым вы­пад­ку, аб'­ек­та­мі рэа­лі­за­цыі за­меж­ных ін­та­рэ­саў, а ў гор­шым — арэ­най кан­флік­ту і геа­па­лі­тыч­на­га су­праць­ста­ян­ня. Ві­да­воч­на, што су­ве­рэ­ні­тэт бу­ду­чы­ні ба­зі­ру­ец­ца на «трох кі­тах»: здоль­насць кра­і­ны да вы­твор­час­ці ўні­каль­най пра­дук­цыі, вы­со­кія маг­чы­мас­ці за­бес­пя­чэн­ня бяс­пе­кі і аба­ро­ны, уз­ро­вень удзе­лу ў гла­баль­ных ін­тэ­гра­цый­ных утва­рэн­нях.

Як вя­до­ма, Бе­ла­русь імк­нец­ца да вы­со­ка­га ўзроў­ню, і кі­раў­ніц­твам па­стаў­ле­на ам­біт­ная за­да­ча — тра­піць у спіс 30-ці най­больш раз­ві­тых кра­ін све­ту. Ве­ра­год­на, што тым унёс­кам, з якім на­ша дзяр­жа­ва пла­нуе быць па­зна­валь­най у струк­ту­ры су­свет­най эка­но­мі­кі, ста­нуць ма­шы­на­бу­да­ван­не, ІT-тэх­на­ло­гіі, наф­та­пе­ра­пра­цоў­ка, атам­ная энер­ге­ты­ка і сель­ская гас­па­дар­ка. Апош­нім ча­сам да гэ­тых па­зі­цый ай­чын­ныя і за­меж­ныя экс­пер­ты да­да­юць так­са­ма бе­ла­рус­кі ва­ен­на-пра­мыс­ло­вы комп­лекс.

Но­вая маг­чы­масць для Бе­ла­ру­сі

Рэс­пуб­лі­ка Бе­ла­русь ва­ло­дае ўні­каль­ны­мі на­пра­цоў­ка­мі ў га­лі­не вы­твор­час­ці ра­дыё­ла­ка­цый­ных стан­цый, што ства­ра­юц­ца на ба­зе кан­струк­тар­ска­га бю­ро «Ра­дар», вя­до­масць на су­свет­ным рын­ку ма­юць ай­чын­ныя ап­тыч­ныя пры­бо­ры, іс­ну­юць маг­чы­мас­ці па ма­дэр­ні­за­цыі вай­ско­вай тэх­ні­кі. Улас­ная тэх­на­ло­гія ства­рэн­ня бес­пі­лот­ні­каў (вя­до­мыя ма­дэ­лі «Фі­лін», «Грыф», «Сцерх») да­зва­ляе на­шай кра­і­не зай­маць лі­дар­скія па­зі­цыі ў рэ­гі­ё­не па вы­твор­час­ці вы­со­ка­тэх­на­ла­гіч­най пра­дук­цыі ва­ен­на­га і двай­но­га на­кі­рун­ку. Ад­нак па­доб­ныя да­сяг­нен­ні зу­сім не з'яў­ля­юц­ца вяр­шы­няй раз­віц­ця бе­ла­рус­ка­га ВПК. 2 кра­са­ві­ка пад­час на­вед­ван­ня авія­ра­монт­на­га за­во­да ў Ба­ра­на­ві­чах Прэ­зі­дэнт па­ста­віў пе­рад ва­ен­ны­мі ін­жы­не­ра­мі за­да­чу вый­сці на вы­твор­часць улас­най авія­цый­най тэх­ні­кі — са­ма­лё­таў і вер­та­лё­таў, а так­са­ма ства­рыць маг­чы­мас­ці па вы­твор­час­ці ўлас­най бро­не­тэх­ні­кі. Асаб­лі­вы ўпор Аляк­сандр Лу­ка­шэн­ка за­га­даў зра­біць на ства­рэн­ні лан­цу­гоў пра­мыс­ло­вай ка­а­пе­ра­цыі з ра­сій­скі­мі і ўкра­ін­скі­мі парт­нё­ра­мі.

Іс­нуе по­гляд, што па­доб­ны за­каз ад кі­раў­ні­ка дзяр­жа­вы па­сту­піў у вы­ні­ку ана­лі­зу ак­ту­аль­на­га між­на­род­на­га ста­но­ві­шча, а так­са­ма не­ка­то­рых змен сіс­тэ­мы пра­мыс­ло­вай ка­а­пе­ра­цыі ў рэ­гі­ё­не, што скла­ла­ся па вы­ні­ках кры­зі­су ва Укра­і­не. Ві­да­воч­на, што кры­зіс ад­но­сін па­між Маск­вой і Кі­е­вам мае до­сыць доў­га­тэр­мі­но­вы ха­рак­тар, што па­гра­жае знік­нен­нем укра­і­на-ра­сій­скай ва­ен­най ка­а­пе­ра­цыі. Моц­ны ВПК Укра­і­ны, асноў­ным за­каз­чы­кам пра­дук­цыі яко­га быў ра­сій­скі бок, бу­дзе цал­кам раз­бу­ра­ны. У перс­пек­ты­ве гэ­та пры­вя­дзе да сум­ных вы­ні­каў не толь­кі для ўкра­ін­скай эка­но­мі­кі, але і для ін­та­рэ­саў бяс­пе­кі Ра­сій­скай Фе­дэ­ра­цыі і ва­ен­на-па­лі­тыч­на­га аль­ян­су АДКБ, бо вель­мі ўзмоц­ніць за­леж­насць ад за­меж­ных вы­твор­цаў зброі.

Та­кім чы­нам, за­ха­ван­не ўкра­ін­скіх тэх­на­ло­гій ва­ен­най вы­твор­час­ці для мэ­таў АДКБ шля­хам ства­рэн­ня двух­ба­ко­вай пра­мыс­ло­вай ка­а­пе­ра­цыі ста­но­віц­ца не толь­кі эка­на­міч­ным экс­парт­ным ін­та­рэ­сам бе­ла­рус­ка­га бо­ку, але стра­тэ­гіч­най за­да­чай рэ­гі­я­наль­най бяс­пе­кі і са­юз­ным аба­вяз­кам. Бе­ла­русь ужо мае па­зі­тыў­ны во­пыт су­пра­цоў­ніц­тва з укра­ін­скі­мі вы­твор­ца­мі ва­ен­най тэх­ні­кі. Так, у ка­а­пе­ра­цыі з кам­па­ні­яй «Мо­тар Січ» на пля­цоў­цы ар­шан­ска­га авія­ра­монт­на­га за­во­да ар­га­ні­за­ва­на вы­твор­часць ру­ха­ві­коў для ба­я­вых вер­та­лё­таў, пра­во­дзіц­ца ма­дэр­ні­за­цыя тэх­ні­кі, іс­ну­юць ін­шыя перс­пек­тыў­ныя пра­ек­ты. Па­шы­рэн­не су­пра­цоў­ніц­тва та­ко­га кштал­ту бу­дзе вы­гад­ным і для Укра­і­ны, і для Бе­ла­ру­сі, да­зво­ліць аба­ра­ніць укра­ін­скія ін­жы­нер­ныя і кан­струк­тар­скія ін­тэ­ле­кту­аль­ныя кад­ры.

Да­дат­ко­вым фак­та­рам для ра­зу­мен­ня но­вых за­дач ВПК Бе­ла­ру­сі з'яў­ля­ец­ца ня­даў­ні ві­зіт ві­цэ-прэм'­е­ра ра­сій­ска­га ўра­да Дзміт­рыя Ра­го­зі­на ў Мінск. Ра­го­зін з'яў­ля­ец­ца ку­ра­та­рам ва­ен­на-пра­мыс­ло­вай вы­твор­час­ці Ра­сій­скай Фе­дэ­ра­цыі, і асноў­ным ін­та­рэ­сам чы­ноў­ні­ка бы­ло вы­свят­лен­не маг­чы­мас­цяў па­шы­рэн­ня бе­ла­рус­ка-ра­сій­ска­га су­пра­цоў­ніц­тва ў гэ­тай сфе­ры, вы­зна­чэн­не да­дат­ко­вых сек­та­раў удзе­лу бе­ла­ру­саў у ра­сій­скіх аба­рон­ных за­ка­зах.

Ві­да­воч­на, што ва ўмо­вах на­рас­та­ю­ча­га геа­па­лі­тыч­на­га су­праць­ста­ян­ня Ра­сія му­сіць спа­дзя­вац­ца толь­кі на ўлас­ныя маг­чы­мас­ці і на сва­іх са­юз­ні­каў, што ад­кры­вае пе­рад бе­ла­рус­кай пра­мыс­ло­вас­цю, у тым лі­ку ва­ен­на-тэх­ніч­най сфе­рай, прын­цы­по­ва но­выя за­да­чы раз­віц­ця.