«Ха­чу, каб дзе­ці бы­лі са мной»

Пра шмат­дзет­ную сям'ю Га­лі­ны Жу­ка­вай з вёс­кі Стры­га­ва Коб­рын­ска­га ра­ё­на ўся кра­і­на да­ве­да­ла­ся пас­ля та­го, як зна­ё­мая ўкра­ла яе 9-га­до­вую дач­ку Ксе­нію і вы­вез­ла не­ма­ве­да­ма для ча­го ў Ра­сію.

Дзяў­чын­ка, на шчас­це, праз ты­дзень знай­шла­ся. Але з'я­ві­ла­ся ін­фар­ма­цыя, што ў Га­лі­ны за­бі­ра­юць пя­ця­рых ма­лод­шых дзя­цей. Ін­тэр­нэт лі­та­раль­на ўза­рваў­ся гнеў­ны­мі ка­мен­та­ра­мі на ад­рас чы­ноў­ні­каў, якія раз­лу­ча­юць ма­ці з дзець­мі. Каб вы­свет­ліць, як вы­гля­дае сі­ту­а­цыя на са­мой спра­ве, ка­рэс­пан­дэнт га­зе­ты на­кі­ра­ва­ла­ся ў Стры­га­ва.

Дом Га­лі­ны Жу­ка­вай зу­сім не ма­лень­кі, мес­ца тут ха­пае для ўсёй вя­лі­кай сям'і. Але ж і праб­лем у гэ­тай ха­це так­са­ма ха­пае. Вось ка­рот­кі апо­вед 35-га­до­вай ма­ці се­мя­рых дзя­цей пра жыц­цё:

— На­ра­дзі­ла­ся і вы­рас­ла ў вёс­цы Хме­ле­ва Жа­бін­каў­ска­га ра­ё­на. У 16 га­доў па­еха­ла да цёт­кі ў Ві­цеб­скую воб­ласць, па­зна­ё­мі­ла­ся з 23-га­до­вым хлоп­цам, ду­ма­ла, гэ­та лёс. Ця­пер ста­рэй­шай да­чцэ Ка­ці сям­нац­цаць з па­ло­вай га­доў. Пас­ля Ка­ці праз год на­ра­дзіў­ся Анд­рэй. Але жыц­ця з му­жам не атры­ма­ла­ся. Ён амаль не пра­ца­ваў, піў, па­чаў ру­ку на мя­не пад­ні­маць. Па тэ­ле­фо­не пра­сі­ла­ся ў ма­ці вяр­нуц­ца да­до­му. Праз ней­кі час пры­еха­лі ма­ці з сяст­рой ды за­бра­лі мя­не з дзець­мі і ча­ма­да­нам рэ­чаў.

Пра­ца­ва­ла ў кал­га­се ця­лят­ні­цай, ні­я­кай ра­бо­ты не цу­ра­ла­ся, кар­мы і ва­ду на са­бе на­сі­ла. Су­стрэў­ся ча­ла­век, які пра­па­на­ваў жыць ра­зам. На той час ён быў за­гад­чы­кам фер­мы. Па­ду­ма­ла: ста­ноў­чы муж­чы­на, на­рэш­це бу­дзе са­праўд­ная сям'я. Сыш­лі­ся, ста­лі на­ра­джац­ца дзе­ці. Шу­ка­лі са сва­ім гра­ма­дзян­скім му­жам мес­ца, дзе да­дуць доб­рае жыл­лё. Пе­ра­мя­ні­лі не­каль­кі мес­цаў жы­хар­ства. Дом да­лі ў вёс­цы Пес­цянь­кі Коб­рын­ска­га ра­ё­на. Але гра­ма­дзян­скі муж не спя­шаў­ся ўза­конь­ваць ад­но­сі­ны. Ні­вод­на­га з дзя­цей ён на ся­бе не за­пі­саў. Ра­бо­ту кі­нуў. Біў — цяр­пе­ла, аж па­куль не ста­ла кры­вёю каш­ляць. Да­вя­ло­ся рас­стац­ца.

На пе­ра­езд у Стры­га­ва ме­лі­ся дзве пры­чы­ны. Той кал­гас­ны до­мік па­чаў раз­бу­рац­ца, а на ра­монт не бы­ло ні сіл, ні срод­каў. І га­лоў­нае, што тут аг­ра­га­ра­док, шко­ла, са­док по­бач, не трэ­ба дзе­цям мерз­нуць на пры­пын­ку ў ча­кан­ні аў­то­бу­са. У вёс­цы ёсць му­зыч­ная шко­ла, Ксе­нія зай­ма­ец­ца му­зы­кай. Та­му я ўзя­ла крэ­дыт на па­куп­ку до­ма, з яко­га 200 міль­ё­наў руб­лёў па­га­сі­ла дзяр­жа­ва як да­па­мо­гу шмат­дзет­най сям'і. Сем міль­ё­наў трэ­ба вы­пла­ціць са­мой па да­моў­ле­нас­ці з бы­лы­мі гас­па­да­ра­мі

Га­лі­на рас­каз­вае, што су­стрэ­лі шмат­дзет­ную сям'ю ў Стры­га­ве доб­ра. Кі­раў­нік мяс­цо­вай гас­па­дар­кі ад­ра­зу ж пра­даў ка­ро­ву ў крэ­дыт. Праз ты­дзень пас­ля пе­ра­ез­ду дзе­ці бы­лі з ма­ла­ком. Са­ма яна ўлад­ка­ва­ла­ся пра­ца­ваць на фер­му да­яр­кай. Але ра­бо­та бы­ла цяж­кай, фак­тыч­на ўвесь дзень за­ня­тая, а зар­пла­та не­вы­со­кая. Па­вод­ле яе слоў, вы­лі­чаць за сот­кі, за ка­ро­ву — і атрым­лі­ваць ня­ма ча­го. Та­му з сель­гас­прад­пры­ем­ства зволь­ні­ла­ся, пай­шла пра­ца­ваць у Брэст на «Сан­та-Брэ­мар». Зар­пла­та — ча­ты­ры міль­ё­ны. Адзі­ная ня­зруч­насць, што да­лё­ка. На ра­ніш­нюю зме­ну трэ­ба вы­хо­дзіць з до­му ка­ля 4-х ра­ні­цы, іс­ці пе­ха­тою дзве га­дзі­ны да Коб­ры­на, а там аў­то­бус прад­пры­ем­ства вя­зе ў Брэст. Вый­дзеш з до­му ў ча­ты­ры, а вер­неш­ся а па­ло­ве адзі­нац­ца­тай ве­ча­ра. Але гра­фік зруч­ны: дзень пра­цу­еш — су­ткі до­ма, ноч пра­цу­еш — двое су­так до­ма, усё мож­на зра­біць. Дзе­ці ў гэ­ты час, вя­до­ма, за­ста­ва­лі­ся «як да­вя­дзец­ца». Час­та ма­лых гля­дзе­ла су­сед­ка-пе­да­гог.

— Вось та­му, — тлу­ма­чыць Га­лі­на, — я і пры­ве­ці­ла бы­лую ад­на­вяс­коў­ку Іры­ну Кор­пан. Ду­ма­ла, мо­жа ін­шым ра­зам яна і за дзець­мі пры­гле­дзіць. Іры­на, ка­лі не п'е, зда­ец­ца нар­маль­най. Я яе на­ват хлеб пя­чы на­ву­чы­ла.

І тут жа згад­вае, што спе­цы­я­ліс­ты са­цы­яль­на-пе­да­га­гіч­на­га цэнт­ра ёй за­ба­ра­ня­лі пры­маць у до­ме гэ­тую жан­чы­ну з вя­до­май рэ­пу­та­цы­яй. Але ж Га­лі­на яе па­шка­да­ва­ла — той хут­ка на­ра­джаць...

Пра вы­кра­даль­ні­цу Ксе­ніі Іры­ну Кор­пан асаб­лі­вая раз­мо­ва. Яна па сва­ёй рас­пус­нас­ці, ві­даць, пе­ра­ўзы­шла мно­гіх па­доб­ных да яе ка­бет. Баць­коў­скіх пра­воў па­збаў­ле­на, па­бы­ва­ла ў тур­ме, але зноў ба­дзя­ец­ца па пры­то­нах, зноў на­ра­джае. Пры тым, што ў жан­чы­ны ёсць ба­га­тыя ро­дзі­чы ў Ра­сіі, якія га­то­выя ку­піць ёй дом, да­па­ма­гаць ма­тэ­ры­яль­на, ка­лі яна зго­дзіц­ца жыць па-ча­ла­ве­чы. А ёй гэ­та трэ­ба? Ні­хто ця­пер не мо­жа зра­зу­мець, на­вош­та ёй бы­ла гэ­та дзяў­чын­ка ў яе па­да­рож­жы. Мо­жа, па­тлу­ма­чыць мі­лі­цыі, ка­лі яе ўсё ж за­тры­ма­юць.

Га­лоў­нае, ча­му ра­ду­ец­ца Га­лі­на, — дач­ка рас­ка­за­ла, што яе не крыў­дзі­лі, кар­мі­лі ўсе дні. Але ж дзі­ця пе­ра­жы­ло стрэс, спіць вель­мі не­спа­кой­на, ёй сняц­ца ве­лі­ка­груз­ныя ма­шы­ны — фу­ры, якія пе­ра­куль­ва­юц­ца і га­раць. Яна са сва­ёй да­рос­лай спа­да­рож­ні­цай еха­лі ў асноў­ным на та­кіх ма­шы­нах. «Ксе­нія — дзі­ця, для яе па­да­рож­жа бы­ло гуль­нёй, яна спу­жа­ла­ся ця­пер, ка­лі вяр­ну­ла­ся да­до­му і ёй рас­ка­за­лі, як пе­ра­жы­ва­ла ма­ма, як яе шу­ка­лі», — зга­джа­ец­ца са шмат­дзет­най ма­ці Га­лі­на Па­сюк, ды­рэк­тар Коб­рын­ска­га ра­ён­на­га са­цы­яль­на-пе­да­га­гіч­на­га цэнт­ра.

Га­лі­на Ва­ві­лаў­на ве­дае гэ­тую сям'ю і бы­вае тут на пра­ця­гу апош­ніх га­доў шас­ці. Пе­да­гог ка­жа, што Га­лі­на Жу­ка­ва лю­біць сва­іх дзя­цей. Пра­дук­ты ў до­ме ёсць заў­сё­ды. «Не­як пры­яз­джаю, у яе праль­ная ма­шын­ка зла­ма­ла­ся. Дык яна ўжо з цэнт­нер бя­ліз­ны на­мы­ла ру­ка­мі». Пе­рад шко­лай на міль­ён руб­лёў куп­ляе кан­цы­ляр­скіх та­ва­раў.

І на­чаль­нік ад­дзе­ла аду­ка­цыі Га­лі­на Рад­ко­віч не раз бы­ва­ла ў сям'і Жу­ка­вых. Па­вод­ле яе слоў, заў­сё­ды пры­яз­джа­лі сю­ды з на­ме­рам да­па­маг­чы, пад­ка­заць. Рых­та­ва­лі да­ку­мен­ты на ад­рас­ную да­па­мо­гу, якую Га­лі­на атрым­лі­ва­ла ле­тась, і ця­пер пас­ля за­вяр­шэн­ня фар­маль­нас­цяў атры­мае. На не­да­пу­шчаль­насць зна­хо­джан­ня дзя­цей без на­гля­ду ўка­за­ла пра­ку­ра­ту­ра пас­ля та­го, як пра­па­ла Ксе­нія. Га­лі­не пра­па­на­ва­лі двух ма­лод­шых школь­ні­каў — Ві­цю і Да­ві­да — на ву­чэб­ную чвэрць ад­даць у Маў­чад­скую са­на­тор­ную шко­лу-ін­тэр­нат. І яны ўжо там, да­рэ­чы. Да­школь­ні­каў мер­ка­ва­ла­ся ад­пра­віць ча­со­ва ў пры­ту­лак. Але мен­шы сын Ся­ро­жа зла­маў ру­ку. Ма­ці да­лі баль­ніч­ны па до­гля­дзе, дзе­ці па­куль за­ста­лі­ся до­ма.

Увесь час, па­куль мы ся­дзе­лі і раз­маў­ля­лі з Га­лі­най, трох­га­до­вы Ся­рож­ка з хво­рай руч­кай, пад­вя­за­най хус­цін­кай, фак­тыч­на не зла­зіў з ма­мі­ных рук. Ён, як той ка­ток, ла­шчыў­ся да ма­ці, на­ват не­ах­вот­на зга­дзіў­ся, каб яго па­кар­мі­ла ста­рэй­шая сяст­ра. А крыш­ку пад'­еў­шы, зноў за­браў­ся да ма­мы на ка­ле­ні.

— Вя­до­ма, ім з ма­ці бу­дзе лепш, — зга­дзі­ла­ся Га­лі­на Па­сюк. Па­куль што ма­лых не бу­дзем за­бі­раць з сям'і. Ле­там да­па­мо­жам з пу­цёў­ка­мі ў ла­гер.

Яшчэ кі­раў­нік са­цы­яль­на-пе­да­га­гіч­на­га цэнт­ра пры­еха­ла ў Стры­га­ва з доб­ры­мі на­ві­на­мі. Вя­до­масць гэ­тай сям'і ў кра­і­не зра­бі­ла сваю спра­ву. Знай­шоў­ся ча­ла­век, які за­явіў аб на­ме­ры ака­заць сям'і ма­тэ­ры­яль­ную да­па­мо­гу. Пры ўмо­ве, што ма­ці ўлад­ку­ец­ца на пра­цу блі­жэй і бу­дзе да­гля­даць дзя­цей, ён га­то­вы вы­плач­ваць ёй па тры міль­ё­ны ў ме­сяц на пра­ця­гу го­да. Так га­во­рыц­ца ў ліс­це, што атры­ма­лі ў ад­дзе­ле аду­ка­цыі. А з Коб­рын­ска­га мя­са­кам­бі­на­та па­зва­ні­лі і ска­за­лі, што га­то­вы ўзяць шмат­дзет­ную ма­ці на пра­цу. Ка­лі так усё вый­дзе, гэ­та бу­дзе са­мы леп­шы ва­ры­янт для Га­лі­ны і яе дзя­цей.

На раз­ві­тан­не Га­лі­на Ула­дзі­мі­ра­ўна, 35-га­до­вая ма­ці вя­лі­кай сям'і, ска­за­ла: «Я ра­зу­мею, у та­кой сям'і, як мая, па­ві­нен быць баць­ка. Але дзе ж яго возь­меш, праз га­зе­ту ж не «вы­пі­шаш»... Нам бы толь­кі крэ­ды­ты за дом, за ка­ро­ву вы­пла­ціць, а там ляг­чэй бу­дзе. Ага­род па­са­дзім. Га­лоў­нае, каб усе дзе­ці бы­лі са мной».

Хо­чац­ца ве­рыць, што так і бу­дзе. Што і для гэ­тай га­рот­най вяс­ко­вай жан­чы­ны за­ма­я­чыць ней­кае свят­ло ў акне. На­ват ма­ці Га­лі­ны, з якой зда­рыў­ся кан­флікт з-за шмат­дзет­нас­ці дач­кі, ка­лі да­ве­да­ла­ся аб пра­па­жы ўнуч­кі, упер­шы­ню за шмат га­доў пры­еха­ла і пры­вез­ла буль­бы і пра­дук­таў...

Свят­ла­на ЯС­КЕ­ВІЧ.
Фо­та аў­та­ра.

Коб­рын­скі ра­ён.