Якая сям'я называецца шматдзетнай і на якую падтрымку дзяржавы яна можа разлічваць? Нас кансультуе намеснік начальніка аддзела народанасельніцтва, гендарнай і сямейнай палітыкі Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Марына Арцёменка.
Статус шматдзетнай сям'і замацаваны ў арт. 62 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб шлюбе і сям'і. Згодна з законам, шматдзетнай з'яўляецца сям'я, у якой на ўтрыманні і выхаванні знаходзяцца трое і больш дзяцей. Гэты статус сям'я набывае пры нараджэнні трэцяга дзіцяці і пры наяўнасці жывых дзяцей ва ўзросце да 18 гадоў. Статус шматдзетнай сям'і пацвярджаецца пасведчаннем, якое выдаецца мясцовымі выканаўчымі і распарадчымі органамі. Яно дае магчымасць скарыстацца ўсімі правамі, якія прадугледжаны законам. За атрыманнем пасведчання трэба звярнуцца ў службу «адно акно» ў мясцовы выканкам па месцы жыхарства (рэгістрацыі), прад'явіўшы пашпарты ці іншыя дакументы, якія сведчаць асобу, і наступныя дакументы:
— заява;
— пасведчанне аб заключэнні шлюбу (для тых, хто знаходзіцца ў шлюбе);
— копія рашэння суда (або пасведчання) аб скасаванні шлюбу (для тых, хто скасаваў шлюб);
— пасведчанні аб нараджэнні непаўналетніх дзяцей;
— даведка з месца жыхарства аб складзе сям'і (можа запрошвацца выканкамам).
Крэдыты
Шматдзетным сем'ям даецца пазачарговае права на атрыманне льготных крэдытаў на будаўніцтва (рэканструкцыю) ці набыццё жылых памяшканняў альбо на атрыманне аднаразовых субсідый. Максімальны тэрмін, на які прадастаўляюцца льготныя крэдыты для шматдзетных сем'яў, — 40 гадоў (1% гадавых).
Шматдзетныя сем'і, якія рэалізавалі сваё права на атрыманне льготнага крэдыту і (або) аднаразовай субсідыі на будаўніцтва (рэканструкцыю) або набыццё жылых памяшканняў, а таксама сем'і, якія набылі статус шматдзетных пасля паляпшэння жыллёвых умоў з прыцягненнем ільготнага крэдыту і (або) аднаразовай субсідыі, маюць права на паўторнае атрыманне льготнага крэдыту або аднаразовай субсідыі, у тым ліку ў пазачарговым парадку, пры ўмове, што ўзніклі новыя падставы для пастаноўкі на ўлік тых, хто мае патрэбу ў сувязі з нараджэннем, усынаўленнем, удачарэннем дзяцей.
Дзяржава дапамагае шматдзетным сем'ям пагашаць запазычанасць па льготных крэдытах пасля ўводу жылых дамоў у эксплуатацыю (набыцця жылых памяшканняў) у наступных памерах:
— пры наяўнасці траіх непаўналетніх дзяцей — 75% ад сумы запазычанасці па выдадзеных крэдытах;
— пры наяўнасці чатырох і больш непаўналетніх дзяцей — 100%.
Жыллё
Права на атрыманне жылога памяшкання сацыяльнага карыстання з дзяржаўнага жыллёвага фонду маюць шматдзетныя сем'і, якія стаяць на ўліку маючых патрэбу ў паляпшэнні жыллёвых умоў, а таксама маці, якім прысвоена званне «Маці-гераіня», або маці, якія ўзнагароджаны ордэнам Маці, ордэнам «Матчына слава» або «Медалём мацярынства». Пры гэтым агаворваюцца ўмовы: сярэднямесячны сукупны даход на кожнага члена сям'і не павінен перавышаць бюджэт пражытковага мінімуму (БПМ) у сярэднім на душу насельніцтва, вылічанага за 12 месяцаў, якія папярэднічаюць месяцу пастаноўкі на ўлік (і на дзень прадастаўлення жылога памяшкання), а кошт заяўленай маёмасці — не перавышаць памер кошту кватэры тыпавых спажывецкіх якасцяў.
Сацыяльная дапамога
— Маці (бацьку, апекуну, папячыцелю), якая выхоўвае траіх і больш дзяцей ва ўзросце да 16 гадоў, прадастаўляецца адзін дадатковы свабодны ад працы дзень на тыдзень з аплатай у памеры сярэдняга дзённага заробку.
— У выпадку нараджэння ў сям'і адначасова траіх і больш дзяцей бясплатна прадастаўляюцца паслугі няні, пакуль малым не споўніцца 3 гады.
— Дзяржаўная адрасная сацыяльная дапамога ў выглядзе прадуктаў харчавання для дзяцей першых двух гадоў жыцця даецца сем'ям, якія маюць сярэднедушавы даход ніжэйшы за крытэрый патрэбы. Сем'ям пры нараджэнні двайнят або большай колькасці дзяцей адначасова такая дапамога прадастаўляецца незалежна ад велічыні сярэднедушавога даходу. Акрамя таго, у залежнасці ад даходаў сям'я мае права на адрасную сацыяльную дапамогу, якая выплачваецца ў выглядзе аднаразовай і (альбо) штомесячнай сацыяльнай дапамогі.
— Плата за харчаванне дзяцей у садках зніжаецца напалову для сем'яў, якія маюць траіх і больш дзяцей да 18 гадоў.
— Навучэнцам устаноў агульнай сярэдняй адукацыі, спецыяльнай адукацыі на ўзроўні агульнай сярэдняй адукацыі, а таксама ўстаноў вышэйшай адукацыі пры засваенні адукацыйнай праграмы сярэдняй адукацыі належыць бясплатнае харчаванне, калі ў сям'і трое і больш дзяцей ва ўзросце да 18 гадоў.
— Плата за атрыманне дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі ў школах мастацтваў не спаганяецца з сем'яў, якія маюць трох і больш дзяцей ва ўзросце да 18 гадоў.
— Для сем'яў, у якіх выхоўваецца трое і больш дзяцей дашкольнага ўзросту і/або дзяцей, якія навучаюцца ў агульнаадукацыйных установах,
і/або спецыяльных установах адукацыі, і/або на ІІІ ступені агульнай сярэдняй адукацыі ў вышэйшых навучальных установах, плата за карыстанне падручнікамі (навучальнымі дапаможнікамі) зніжаецца на 50%.
— Да навучальнага года шматдзетныя сем'і, дзе трое дзяцей навучаюцца ва ўстановах агульнай сярэдняй і спецыяльнай адукацыі, атрымліваюць аднаразовую дапамогу — да 30% бюджэту пражытковага мінімуму на кожнага навучэнца (сёння памер БПМ складае 1 млн 128 тыс. рублёў).
— Кіраўнікі ВНУ, ССНУ, ПТВ і каледжаў маюць права прадастаўляць зніжкі з кошту навучання ў парадку і памерах, якія вызначаюцца ўрадам, выхадцам з сем'яў, дзе трое і больш непаўналетніх.
***
Разам з рэспубліканскімі льготамі ёсць прэферэнцыі і рэгіянальныя. Напрыклад, у Мінску прадугледжана дадатковая штомесячная сацыяльная дапамога (1 базавая велічыня на кожнае дзіця) сем'ям, у якіх нарадзілася трайня ці больш дзяцей, пакуль ім не споўніцца 3 гады. Таксама да навучальнага года шматдзетныя сем'і, дзе хаця б адно дзіця навучаецца ва ўстановах агульнай сярэдняй і спецыяльнай адукацыі, атрымліваюць аднаразовую дапамогу — да 30% БПМ на кожнага навучэнца.
Святлана Бусько
Карэкціроўкі па аплаце жыллёва-камунальных паслуг закрануць чатыры катэгорыі жыхароў.
