Вы тут

Слаўгарадскі кландайк


Яна ства­ра­ла­ся лі­та­раль­на на ма­іх ва­чах. У ра­ён­ным кі­на­тэ­ат­ры са­бра­лі­ся ўсе тыя, для ка­го не­абы­яка­вая спад­чы­на род­на­га краю. На жаль, Слаў­га­рад з вя­лі­кай, ба­га­тай гіс­то­ры­яй (ён на два га­ды ста­рэй­шы за Маск­ву) па­куль не мае на­ват му­зея, яго пла­ну­юць ад­крыць сё­ле­та. Але іні­цы­я­тыў­ныя лю­дзі мяс­цо­ва­га фон­ду раз­віц­ця сель­скіх тэ­ры­то­рый «Ад­ра­джэн­не-Аг­ра» пры пад­трым­цы DVV Іnternatіonal (у ме­жах пра­ек­та «Жы­вая гіс­то­рыя май­го краю») зра­бі­лі вя­лі­кую пра­цу па вы­ву­чэн­ні асаб­лі­вас­цяў кож­най слаў­га­рад­скай вё­сач­кі.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Са­бра­ны ўні­каль­ны ма­тэ­ры­ял, які да­ты­чыц­ца фальк­ло­ру, на­род­ных про­мыс­лаў, пры­род­ных пом­ні­каў. А га­лоў­нае, зной­дзе­ны лю­дзі, якія за­хоў­ва­юць усе гэ­тыя ба­гац­ці і пе­ра­да­юць свае ве­ды на­шчад­кам. Іні­цы­я­та­ры ства­рэн­ня свое­асаб­лі­ва­га гіс­та­рыч­на-куль­тур­на­га да­вед­ні­ка па­зна­чы­лі іх мес­цы пра­жы­ван­ня на кар­це «Жы­вая гіс­то­рыя Слаў­га­рад­чы­ны» бе­лым ко­ле­рам. А яшчэ там з'я­ві­лі­ся зя­лё­ныя, жоў­тыя, чыр­во­ныя і бла­кіт­ныя «марш­ру­ты». Але аб усім па па­рад­ку.

Я лі­чы­ла, што Слаў­га­рад­чы­ну ве­даю доб­ра, на­ват з хо­ду ма­гу пе­ра­лі­чыць усе яе вя­до­мыя да­лё­ка за ме­жа­мі ра­ё­на сла­ву­тас­ці — царк­ва На­ра­джэн­ня Ба­га­ро­дзі­цы ў са­мім рай­цэнт­ры, па­бу­да­ва­ная ў кан­цы ХVІІІ ста­год­дзя па за­га­дзе кня­зя Аляк­санд­ра Га­лі­цы­на, ме­ма­ры­яль­ны комп­лекс у Ляс­ной, дзе ад­бы­ла­ся зна­мя­наль­ная біт­ва рус­кіх са шве­да­мі, і цу­да­твор­ная Бла­кіт­ная кры­ні­ца ка­ля па­ха­ва­най пас­ля Чар­но­бы­ля ў 1990-я га­ды вёс­кі Клі­ны. Ёсць яшчэ не­каль­кі ці­ка­ві­нак мяс­цо­ва­га зна­чэн­ня, але я не зда­гад­ва­ла­ся, што іх... так шмат! Вось так, што­год пла­ну­ем з'ез­дзіць ку­дысь­ці за мя­жу, па­гля­дзець на тыя рас­ты­ра­жы­ра­ва­ныя ін­тэр­нэ­там пры­га­жос­ці све­ту, а тое, што тут са­мы са­праўд­ны клан­дайк, дзе мож­на лі­чыць ся­бе пер­ша­пра­ход­цам, на­ват і не зда­гад­ва­ем­ся.

Ну хі­ба не ці­ка­ва па­гля­дзець на тую «Чыс­тую лу­жу», якая зна­хо­дзіц­ца па­між Ша­ла­ма­мі і Ляс­ной: ка­жуць, ка­лісь­ці яна бы­ла мо­рам, але пас­ля пра­клё­ну пе­ра­тва­ры­ла­ся ў не­бяс­печ­ную дрыг­ву. Ці па­спы­таць ва­дзі­цы з цар­ска­га ка­ло­дзе­жа, які зна­хо­дзіц­ца ў вёс­цы Бя­ро­заў­ка (ка­жуць, сам Пётр І пра­га­няў тут сма­гу). Да­рэ­чы, не ве­да­ла, што ў Слаў­га­рад­скім ра­ё­не, які «чор­ны па­лын» на­крыў, зда­ец­ца, цал­кам, ёсць чыс­тыя мяс­ці­ны, дзе мож­на сме­ла збі­раць яга­ды і гры­бы. У Хва­рас­цян­скім ле­се, за­пэў­ні­ва­юць, на­ват ба­ра­ві­кі рас­туць не так, як усю­ды. Ха­ва­юц­ца ў мо­ху і пад­гля­да­юць за ама­та­ра­мі ці­ха­га па­ля­ван­ня «ад­ным во­кам». Аба­вяз­ко­ва трэ­ба па­гля­дзець і на той ка­мень з кры­жам, які ля­жыць у аг­ра­га­рад­ку Це­ля­шы на мес­цы спа­ле­най пад­час вай­ны царк­вы.

Трэ­ба бы­ло ба­чыць, з якім за­па­лам рас­па­вя­да­ла Та­ма­ра Са­зо­на­ва з Бя­ро­заў­кі пра сваё за­хап­лен­не фальк­ло­рам. Яна знай­шла та­кіх за­ха­валь­ніц на­род­ных спе­ваў, што на­ват знаў­цы, якія пры­сут­ні­ча­лі на прэ­зен­та­цыі, бы­лі здзіў­ле­ны.

А як бы­ло не ўра­зіц­ца слаў­га­рад­скім по­шу­ка­ві­кам Аляк­санд­рам Ха­ле­я­вым, які не­каль­кі га­доў та­му ства­рыў вір­ту­аль­ны му­зей Слаў­га­рад­ска­га ра­ё­на «Спад­чы­на». Вель­мі ха­це­ла­ся, каб ба­га­ты на гіс­то­рыю ра­ён быў прад­стаў­ле­ны ў су­свет­най па­ву­ці­не. Тут мож­на знай­сці раз­на­стай­ную ін­фар­ма­цыю, па­чы­на­ю­чы з да­лё­ка­га мі­ну­ла­га, але ні на ад­ным ін­шым сай­це вы не па­ба­чы­це столь­кі пад­ра­бяз­нас­цяў пра во­ін­скія па­ха­ван­ні. Іх на тэ­ры­то­рыі Слаў­га­рад­чы­ны бо­лей за 100, і па кож­ным ёсць фо­та, схе­ма раз­мя­шчэн­ня і паш­парт з усі­мі звест­ка­мі, у тым лі­ку коль­кас­цю за­гі­ну­лых і на­ват іх проз­ві­шча­мі.

Асоб­ная раз­мо­ва — слаў­га­рад­скія сы­ра­ва­ры. Тра­ды­цыю вы­ра­бу сы­роў па ста­ра­даў­ніх рэ­цэп­тах у ра­ё­не ад­ра­дзі­лі не­каль­кі га­доў та­му. Ця­пер слаў­га­рад­скія сы­ры, якія пра­да­юц­ца пад брэн­дам «Клуб сы­ра­ва­раў «Сяль­чан­ка», вя­до­мыя да­лё­ка за ме­жа­мі ра­ё­на. Тыя, хто ад­ной­чы іх па­каш­та­ваў, на­ват спе­цы­яль­на пры­яз­джа­юць па сма­ка­ту ў Слаў­га­рад на ры­нак. Да­рэ­чы, на­бі­рае аба­ро­ты і сыр­ны фэст, які ста­ла тра­ды­цы­яй ад­зна­чаць у рай­цэнт­ры 24 мая. Пры­яз­джай­це, не па­шка­ду­е­це.

На­огул свят на Слаў­га­рад­чы­не ха­пае. І ся­род іх ёсць уні­каль­ныя. На­прык­лад, 17 ве­рас­ня ў Лі­ця­гах ад­зна­ча­юць дзень у го­нар іко­ны «Не­апа­лі­мая ку­пі­на». У гэ­ты дзень 1943 го­да жы­ха­ры вёс­кі абы­шлі хрэс­ным хо­дам усе да­мы, акра­мя ад­на­го, які зна­хо­дзіў­ся на ўскрай­ку. Пад­час вы­зва­лен­ня толь­кі ён і зга­рэў. Тое, што гэ­та са­праўд­ны цуд, мож­на пе­ра­ка­нац­ца, азна­ё­міў­шы­ся з гіс­то­ры­яй ра­ё­на, які моц­на па­цяр­пеў ад зні­шчаль­ных ба­ёў.

Дзя­куй усім, хто, ня­гле­дзя­чы на праг­ма­тыч­ны час, імк­нец­ца за­ха­ваць неш­та для сва­іх на­шчад­каў. Ураж­вае, што на Слаў­га­рад­чы­не шмат хат­ніх му­зе­яў, ула­даль­ні­кі якіх збі­ра­юць усё, што змо­жа па­поў­ніць фонд бу­ду­ча­га ра­ён­на­га му­зея. Тац­ця­на Гу­ры­на на­ват пры­нес­ла на прэ­зен­та­цыю не­ка­то­рыя свае экс­па­на­ты, ся­род якіх фран­та­выя трох­ву­гол­кі ды паш­тоў­кі тых га­доў.

Пры­ем­на, што ця­пер знай­сці не­абы­яка­вых лю­дзей у Слаў­га­рад­скім ра­ё­не бу­дзе знач­на ляг­чэй. Пяць асноў­ных марш­ру­таў, якія па­зна­ё­мяць з пры­род­ны­мі, куль­тур­ны­мі, гіс­та­рыч­ны­мі, вод­ны­мі ба­гац­ця­мі краю, а так­са­ма ці­ка­вы­мі людзь­мі, па­зна­ча­ны на да­рож­най кар­це-да­вед­ні­ку «Жы­вая гіс­то­рыя Слаў­га­рад­чы­ны» роз­на­ка­ля­ро­вы­мі стуж­ка­мі. За­ста­ло­ся пра­ду­маць, як гэ­тым ба­гац­цем ска­рыс­тац­ца, і рас­пра­ца­ваць мар­ке­тын­га­вую стра­тэ­гію.

Нэ­лі ЗІ­ГУ­ЛЯ. Фо­та аў­та­ра

 

Выбар рэдакцыі

Калейдаскоп

Усходні гараскоп на наступны тыдзень

Усходні гараскоп на наступны тыдзень

Для Блізнятаў падзеі на гэтым тыдні складуцца на іх карысць.

Транспарт

Як развіваецца авіяцыйная галіна?

Як развіваецца авіяцыйная галіна?

«На крылах» — каля 2 мільёнаў пасажыраў.

Сацыяльная падтрымка

У каго і на колькі вырасце пенсія?

У каго і на колькі вырасце пенсія?

Эксперты адказалі на распаўсюджаныя пытанні аб зменах у пенсіённым забеспячэнні.

Здароўе

Якую небяспеку тоіць тэфлон?

Якую небяспеку тоіць тэфлон?

Шматмільярдны бізнес ні перад чым не спыняецца, у тым ліку не шкадуе здароўя людзей.