Вы тут

Спа­да­ры­ня Тры­но­га


Уры­вак з апо­вес­ці.

Ка­ця­ры­на Мядз­ве­дзе­ва — пе­ра­мож­ца між­на­род­на­га лі­та­ра­тур­на­га кон­кур­су «Дзі­ця­чы пар­тал—2006» і ад­на з са­мых ці­ка­вых аў­та­рак кра­са­віц­ка­га («фан­тас­тыч­на­га») ну­ма­ра ча­со­пі­са «Ма­ла­досць». На­зы­вае ся­бе ка­зач­ні­цай і ма­рыць пра вы­хад свай­го ка­зач­на­га збор­ні­ка.

— Дур­ні­ца ты, Блер­та. Да­лей но­са свай­го не ба­чыш. Ня­ўжо ты не ха­це­ла б па­гля­дзець на ін­шае жыц­цё? Па­спра­ба­ваць штось­ці но­вае? Ня­ўжо ты на­ро­джа­на для та­го, каб усё жыц­цё га­ло­вы гу­сям кру­ціць?

Блер­та маў­ча­ла. Яна ні­ко­лі не за­дум­ва­ла­ся пра гэ­та. Дзе на­ра­дзіў­ся, там і спат­рэ­біў­ся, яна бы­ла з та­кіх лю­дзей, так, а Грэн быў, ві­даць, пе­ра­лёт­най птуш­кай. І сэр­ца яе сціс­ка­ла­ся ад дум­кі пра хут­кае рас­стан­не.

Не­як яны збі­ра­лі бу­я­кі на ба­ло­це і знай­шлі вы­спач­ку, па­рос­лую мя­чэў­ні­кам ды алеш­ні­кам, па­ся­род граз­ка­га мес­ца. Раз­бу­ра­ны мас­ток да­гні­ваў у ва­дзе, а за дрэ­ва­мі від­не­ла­ся хат­ка.

— Ста­рая лес­ні­чоў­ка, — пра­мо­ві­ла Блер­та. — Ка­жуць, там жы­ве Спа­да­ры­ня Тры­но­га...

— Глы­бо­ка тут? — Грэн ткнуў пал­кай у ва­ду.

— Ні­што са­бе, ды п'я­вак до­сыць, вы­смак­чуць усю кроў ра­ней, чым пе­ра­бя­рэш­ся, — яна сце­па­ну­ла­ся.

Брат­ка гля­дзеў за­ду­мен­на ту­ды, на гус­тыя за­рас­ні­кі алеш­ні­ку, уві­тыя хме­лем. І Блер­та гля­дзе­ла.

Дзяў­чы­на-ма­лоч­ні­ца вы­хва­ля­ла­ся, быц­цам ха­дзі­ла да Спа­да­ры­ні Тры­но­гі па вядзь­мар­скія зел­лі. Ча­ты­ры па­ры ваў­ня­ных пан­чох на­дзе­ла, ад п'я­вак. Яна па­каз­ва­ла Блер­це бу­тэ­леч­ку, і быц­цам бы кос­тач­ка ў ка­ла­мут­най ва­дзе пла­ва­ла і блі­шча­ла штось­ці, але Блер­та ба­чы­ла, што дзяў­чы­на хлу­сіць. Ды і пах­ла з бу­тэ­леч­кі не та­ем­ны­мі зёл­ка­мі, а сар­дэч­ні­кам і па­лы­ном. Ці вар­та бы­ло да Тры­но­гі ха­дзіць па тое, што ля кож­на­га пло­та рас­це.

— Ка­жуць, яна жа­дан­ні вы­кон­вае. Што б ты па­пра­сі­ла?

— Смер­ці хі­ба што, — пра­шап­та­ла Блер­та. — Ка­лі б ста­ла жыц­цё зу­сім не мі­лае...

— А я па­пра­сіў бы: цё­тух­на Тры­но­га, — сур'­ёз­на пра­мо­віў Грэн, — па­ка­жы мне свой хвос­цік, з ку­та­сі­кам ён у ця­бе ці без?

— Не жар­туй так, — спа­ло­ха­ла­ся Блер­та.

— А я і не жар­тую, — хмык­нуў ён.

На вя­чэ­ру бы­лі ба­бы і ва­ра­ная ця­ля­ці­на. Ба­бу­ля пра­чы­та­ла ма­літ­ву. Ці­ка­лі хо­дзі­кі, тра­шчаў агонь у пе­чы. Грэн не мог тры­ваць ці­шы­ні, Блер­та ўжо зра­зу­ме­ла гэ­та. Вось і ця­пер, не па­спеў­шы пра­жа­ваць, ён па­ве­да­міў:

— А спа­да­ры­ню Тры­но­гу на­до­ечы ба­чы­лі ў го­ра­дзе.

Блер­та здры­га­ну­ла­ся і рас­сы­па­ла ба­бы з лыж­кі.

Ба­бу­ля злос­на па­гля­дзе­ла на іх аба­іх.

— Го­дзе згад­ваць гэ­тую по­гань у ха­це. У дзя­цін­стве рот з мы­лам па­лас­ка­лі, ды ўсё дар­ма, так бал­ба­ту­ном і за­стаў­ся. Чай­нік ус­кі­пеў, Блер­та. Ці ты аслеп­ла?

Блер­та па­спеш­на ўско­чы­ла. А Грэн пра­цяг­ваў:

— Па­мя­таю, у дзя­цін­стве мы ба­дзя­лі­ся па га­рад­скім смет­ні­ку, скар­бы шу­ка­лі. Пе­ле ад­ной­чы па­шан­ца­ва­ла, за­ла­ты пярс­цё­нак знай­шоў уся­рэ­дзі­не ста­рой паль­чат­кі. А я ад­шу­каў ча­ра­вік. З ле­вай на­гі і зу­сім но­вы. Праз па­ру тыд­няў і Пе­ле тра­піў­ся ча­ра­вік. Так­са­ма ле­вы, як з гол­кі зня­ты, ску­ра ры­па­ла. Ка­лі мы па­да­бра­лі яшчэ па­рач­ку, смет­нік пе­ра­стаў зда­вац­ца та­кім ужо пры­ем­ным мес­цам.

— Мо­жа, пра­выя стра­ці­лі­ся, — вы­ка­за­ла зда­гад­ку Блер­та. — Ці ад ня­бож­чы­ка ад­на­но­га­га вы­кі­ну­лі...

Грэн з усмеш­кай па­кру­ціў га­ла­вой.

— Усё гэ­та азна­чае толь­кі ад­но: у на­шай спа­да­ры­ні Тры­но­гі трэ­цяя на­га — пра­вая, а зна­чыць, вы­лу­пі­ла­ся яна ў вы­са­кос­ны год. А ня­даў­на я зноў быў на смет­ні­ку, — пра­шап­таў Грэн, і Блер­та мі­ма­во­лі пры­слу­ха­ла­ся. — І я знай­шоў ле­вы ча­ра­вік...

— Ва­ша ка­ва, ба­бу­ля, — ска­за­ла Блер­та нер­во­ва.

— А ты ве­да­еш, што спа­да­ры­ня Тры­но­га блу­кае ў пры­цем­ках па го­ра­дзе і за­зі­рае ў вок­ны, і на плі­це ўця­кае ма­ла­ко, і трэс­ка­юц­ца та­лер­кі, а дзе­ці пла­чуць і за­іка­юц­ца, ка­лі ўба­чаць у акне яе жоў­тыя во­чы з вер­ты­каль­ны­мі зрэн­ка­мі?

— Як не со­рам­на пу­жаць сяст­ру, — упік­ну­ла яго ба­бу­ля. І тут за акном ці­хут­ка пра­ша­ма­це­ла, ні­бы хтось­ці ха­цеў ады­сці і за­ма­ру­дзіў­ся, за­ча­піў­ся спад­ні­цай. Блер­та ўскрык­ну­ла.

— Чу­е­це? Гэ­та кра­дзец­ца спа­да­ры­ня Тры­но­га, — пра­га­ва­рыў Грэн зла­вес­ным го­ла­сам.

— Гэ­та ве­цер, — уз­дых­ну­ла ба­бу­ля. — Ідзі спаць, злы хлоп­чык. А ты, Блер­та, уз­бі маю пя­ры­ну і пры­ня­сі грэл­ку. І пе­ра­стань дры­жаць, дур­ні­ца, ён жа ця­бе драж­ніць.

Пе­ра­мыў­шы по­суд, за­га­сіў­шы агонь і за­мкнуў­шы дзве­ры, Блер­та прый­шла ў спаль­ню. Брат­ка су­стрэў яе ўзбу­ра­ны.

— Ты чу­еш? Штось­ці ры­пае ў пад­мос­ці!

— Мы­шы, — пра­га­ва­ры­ла яна, раз­дзя­ва­ю­чы­ся.

— На­ўрад ці! Па­мя­та­еш, я не­як за­браў­ся ту­ды, ба­бу­ля вы­ра­шы­ла, што за ва­рэн­нем. А над­та па­трэб­ныя мне гэ­тыя цві­лыя сло­і­кі. Я шу­каў ін­шае...

Ён азір­нуў­ся на акно і за­шап­таў:

— Ка­жуць, раз на сто га­доў спа­да­ры­ня Тры­но­га за­ла­зіць у чу­жое пад­мос­це і ад­кла­дае там яй­ка. Вось я і вы­ра­шыў пра­ве­рыць. Не ха­па­ла яшчэ, каб гэ­тая га­дзі­на вы­ве­ла­ся ў нас!

Блер­та зля­ка­ла­ся не на жарт. Та­кое яна чу­ла ўпер­шы­ню. І хоць ба­бу­ля на­зы­вае Грэ­на хлу­сам, — усё ад­но жу­дас­на. Тра­су­чы­ся ад хо­ла­ду ў тон­кай ка­шу­лі, яна вый­шла з-за шыр­мы.

— Хто та­бе гэ­та ска­заў?

— Твой доб­ры ча­ла­век, Па­стух, я су­стрэў яго не­як. Гля­дзі, у мя­не ка­чар­га пад лож­кам, — па­хва­ліў­ся Грэн. — Мя­не так па­прос­ту не зжа­рэш.

Тут неш­та грук­ну­ла і па­ка­ці­ла­ся за дзвя­ра­мі. Быц­цам хто ішоў і за­ча­піў вяд­ро ў сен­цах. Блер­та за­ві­шча­ла, кі­ну­ла­ся да бра­та, пры­ціс­ну­ла­ся да яго. Ад яе рэз­ка­га ру­ху за­гас­ла свеч­ка, і Блер­та спа­ло­ха­на за­плю­шчы­ла во­чы. Ма­лень­кай яна бы­ла дзяў­чын­кай, ня­гле­дзя­чы на доў­гія ко­сы і гру­быя ру­кі, што з ра­ні­цы да ве­ча­ра ва­раць, скра­буць, ме­сяць, ця­га­юць цяж­кае, ад­мы­ва­юць ня­чыс­тае. Але ка­лі на­стае ноч, гэ­тыя ру­кі здранц­ве­ла пры­ціс­ка­юц­ца да гру­дзей, і Блер­це зноў дзе­сяць га­доў, і цем­ра пад­сту­пае ўсё блі­жэй. Ёй чу­ваць ды­хан­не Грэ­на, біц­цё яго сэр­ца. І не­чыя ці­хень­кія кро­кі. Быц­цам сту­кае па пад­ло­зе дзі­ця­чы, ля­да­шчань­кі хвос­цік. Быц­цам ідуць, кра­дуц­ца ня­цвёр­да тры нож­кі: туп-туп-туп, ці­шы­ня, і зноў туп-туп-туп. Вы­лу­пі­ла­ся ма­лень­кая тры­нож­ка і пры­нюх­ва­ец­ца, шу­кае га­ра­чую ча­ла­ве­чую кроў, каб на­смак­тац­ца і пад­рас­ці.

Блер­ту ска­лы­на­ла дры­гот­ка, і Грэн мац­ней сціс­нуў яе ў аб­дым­ках, ці то су­па­кой­ва­ю­чы, ці то збі­ра­ю­чы­ся яшчэ больш на­па­ло­хаць.

— Чу­еш? — пра­шап­таў ён. — Па­чва­ра ідзе сю­ды, агрэю яе ка­чар­гой.

— Не, не, — го­ра­ча пра­шап­та­ла Блер­та, — не ад­пус­кай мя­не, не па­кі­дай мя­не ад­ну ў цем­ры!

Дзве­ры іх па­кой­чы­ка рас­чы­ні­лі­ся, і Блер­та не стры­ма­ла крык...

Ка

­ця­ры­на МЯДЗ­ВЕ­ДЗЕ­ВА.

 

Выбар рэдакцыі

Культура

Наш трыццаты «Лістапад»

Наш трыццаты «Лістапад»

Цырымонія адкрыцця XXX Мінскага міжнароднага кінафестывалю «Лістапад» прайшла 1 лістапада ў Палацы Рэспублікі. 

Калейдаскоп

Усходні гараскоп на наступны тыдзень

Усходні гараскоп на наступны тыдзень

Для Блізнятаў падзеі на гэтым тыдні складуцца на іх карысць.

Транспарт

Як развіваецца авіяцыйная галіна?

Як развіваецца авіяцыйная галіна?

«На крылах» — каля 2 мільёнаў пасажыраў.

Сацыяльная падтрымка

У каго і на колькі вырасце пенсія?

У каго і на колькі вырасце пенсія?

Эксперты адказалі на распаўсюджаныя пытанні аб зменах у пенсіённым забеспячэнні.