З мэтай садовага вырошчвання чарніцы можна размножыць насеннем, якое атрымліваюць як са спелых ягад, так і з замарожаных. Праўда, у адрозненне ад сваіх роднасных акультураных формаў — журавін, буякоў, чарніцы да гэтага часу прадстаўлены толькі дзікімі відамі, паколькі іх афіцыйная селекцыя не праводзілася.
Сабраны ўраджай размінаюць у шклянцы з вадой і аддзяляюць скурку з мякаццю — на практыцы гэта няцяжка зрабіць, паколькі якаснае і здаровае насенне адразу асядае на дно. Пасля аддзяляем жамерыны, акуратна зліваем ваду, з дапамогай маленькай лыжкі вымаем насенне з ёмістасці і раскладваем вузкім радком на папяровых сурвэтках. Падсушаны і «прылеплены» да паверхні насенны матэрыял потым наразаецца стужкамі і высаджваецца на папяровым лісце, як гэта робяць з насеннем морквы ці радыскі.
Паколькі чарнічнае насенне практычна не схільнае да захоўвання ў чыстым выглядзе, але мае патрэбу ў стратыфікацыі, падрыхтаваны матэрыял размяшчаюць адразу на запланаваны ўчастак вырошчвання сеянцаў альбо прыкопваюць у кантэйнеры з рачным пяском і прыбіраюць да вясны ў халодны склеп. У абодвух выпадках чарніцы, перазімаваўшы, масава пойдуць у рост бліжэй да вясны.
Можна паступіць па-іншаму — проста прыкапаць саспелыя ягады ў глебу і чакаць вясновых усходаў, але, у адрозненне ад садовай культуры, такое размнажэнне лясной «дзічкі» малапрадуктыўнае і сеянцы фарміруюцца нядружна, расцягваючы працэс свайго з'яўлення з ягад, якія разлагаюцца, да 3 гадоў.
Пры выкарыстанні замарожаных ягад працэдура атрымання новых раслін значна спрашчаецца, бо ўмовы захоўвання чарніц у маразільных камерах імітуюць натуральныя зімовыя ўмовы, што выключае неабходнасць далейшай іх стратыфікацыі і дае магчымасць аперыраваць тэрмінамі высадкі. Гэта значыць, непасрэдна перад вясновай пасадкай ягады размарожваюць, з іх атрымліваюць насенне, суткі вымочваюць у растворы стымулятара росту і пасля праводзяць пасеў.
Пры правільным захаванні ўмоў вырошчвання, якое ў асноўным датычыцца падкісленай структуры грунту і падтрымання яго балансу, усходы чарніц са стратыфікаваннага насення з'яўляюцца на працягу 18—30 дзён. Склад глебы для чарніц павінен паўтараць натуральнае асяроддзе. Таму ў чарнічных пасадках катэгарычна не рэкамендуецца выкарыстоўваць для падкорму актыўную арганіку, мел, даламітавую муку і попел, а акісленне нейтральных грунтоў і стварэнне камфортнага асяроддзя праводзіць з дапамогай мінеральных рэчываў, змяшаных з іглічнымі драўнянымі адходамі, сфагнумам і лясным ападам. Раслінныя рэшткі мэтазгодна ўносіць не толькі ў грунт, але і ўжываць у якасці мульчы.
Амаль тысяча дзвесце чалавек сабраліся, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
