Як не заблудзіцца падчас лясных вандровак?
Другая палова лета — гэта час, калі ў лес па грыбы і ягады выпраўляецца шмат людзей. Для адных гэта спосаб дадатковага заробку, для другіх — выдатная магчымасць правесці вольны час на свежым паветры і ў цішыні як мага далей ад горада. Аднак і заблудзіцца ў лясным гушчары даволі проста не толькі для неспрактыкаванага чалавека…
—72‑гадовая жыхарка Свіслацкага раёна Гродзенскай вобласці адправілася на прагулку ў лес і прапала, — прыводзіць далёка не адзінкавы прыклад памочнік міністра па надзвычайных сітуацыях Віталь Навіцкі. — Пошукі старой працягваліся некалькі дзён. Урэшце яна звязалася з родзічамі па мабільным тэлефоне. Дзякуючы гэтаму міліцыянеры змаглі ўстанавіць прыкладны раён месцазнаходжання старой і хутка яе знайшлі. Аказалася, што да бліжэйшай вёскі заставалася ўсяго толькі прыкладна пяць кіламетраў. Але наўрад ці іх змагла б прайсці бабуля, бо яна правяла тыдзень на палянцы без ежы і вады…
Пакіньце дома камуфляж
Многія людзі лічаць, што гэта можа здарыцца з кім заўгодна, але толькі не з імі. А калі пераконваюцца на практыцы, што такое сцвярджэнне памылковае, то «адматаць» стужку часу на некалькі гадзін назад шанцу ўжо няма.
—Менавіта таму яшчэ да паходу ў лес папярэдзьце як мага больш родных і сяброў пра свае намеры, — раіць Віталь Навіцкі. — Сёння гэтую задачу кардынальна спрашчаюць сацыяльныя сеткі, праз якія можна вельмі хутка апавясціць усіх зарэгістраваных там знаёмых людзей. Пажадана пазначыць не толькі раён, у які накіроўваецеся, але і запланаваны час вяртання назад. Калі час «Х» прайшоў, а вы не вярнуліся — гэта будзе сігнал для таго, каб пачаць пошукі.
Акрамя таго, лясное падарожжа патрабуе і дадатковай экіпіроўкі. У яе мусіць уваходзіць невялікі запас пітной вады і высокакаларыйная ежа — печыва, малочны шакалад, цукеркі. Шмат месца яны не зоймуць, а вось вельмі хутка аднавіць сілы дапамогуць. Калі ж вы пакутуеце на хранічнае захворванне, то для перастрахоўкі захапіце з сабой патрэбныя лекі. Калі абвастрэнне адбудзецца пасярод ляснога гушчару, аператыўна на дапамогу не прыйдзе ніхто.
Збіраючыся ў лясную вандроўку, абавязкова надзеньце што-небудзь яркае — напрыклад, нарукаўную павязку, шапку ці нешта яшчэ. Справа ў тым, што нашы грыбнікі і ягаднікі чамусьці любяць адпраўляцца ў лес у камуфляжнай вопратцы. Пры пошуках жа з паветра і нават на зямлі чалавека разгледзець на фоне густога зарасніку даволі цяжка. А калі колер вопраткі зліваецца з лесам, то верталёт можа праляцець над чалавекам, а пілоты яго не заўважаць.
Цалкам зарадзіце батарэю мабільнага тэлефона і не карыстайцеся ім у лесе без асаблівай патрэбы. Як правіла, якасць сігналу пасярод гушчару часта пакідае жадаць лепшага, і акумулятар з‑за гэтага будзе разраджацца хутчэй. Тэлефануючы ў службу выратавання, абавязкова паведаміце дыспетчару, паблізу якой вёскі вы ўвайшлі ў лес. Гэта дапаможа істотна звузіць сектар пошуку.
У ідэале, вядома, пажадана браць з сабой у лясное падарожжа смартфон з загадзя спампаванымі падрабязнымі картамі мясцовасці ды магчымасцю GPS-навігацыі. Аднак для пенсіянераў гэта задорага. Ды і чым чалавек старэйшы, тым цяжэй яму асвоіць новую тэхніку…
«Заблукаў, не ведаў, дзе…»
Назбіраўшы кошык грыбоў ды ягад, наведвальнік лесу накіроўваецца дадому. Аднак праходзіць гадзіна, другая, трэцяя, а доўгачаканага населенага пункта ўсё яшчэ не відаць. А лясному гушчару не відаць ні канца, ні краю. «Заблудзіў» — першая думка, якая праносіцца ў галаве ў небаракі…
—Пастарайцеся прыгадаць ваш маршрут, — раіць Віталь Навіцкі. — Магчыма, вы па дарозе сустрэлі нейкі апазнавальны знак — скажам, валун ці расколатае ўдарам маланкі дрэва, ці нейкі незвычайны ствол. І калі так, то кіруйцеся па гэтых знаках назад. Станьце нерухома і прыслухайцеся. Шум ад аўтамабільнай дарогі можна пачуць за некалькі кіламетраў, а ад чыгункі, асабліва калі па ёй ідзе грузавы цягнік, — і таго больш. І калі вы чуеце гукі ад дзейнасці чалавека, то кіруйцеся проста на іх. Успомніце: мабыць, вы бачылі нейкія прыкметы цывілізацыі. Напрыклад, гэта была лінія электраперадачы, прасека, сельская дарога, хай сабе і закінутая, чыгуначнае палатно.
Аднак можа здарыцца і так, што ніякіх прыкмет дзейнасці чалавека няма на кіламетры навокал. Адзінае, што застаецца зрабіць у такой сітуацыі, — гэта выбраць любы кірунак і прытрымлівацца яго. Але і тут не ўсё так проста. Трэба памятаць, што ў любога чалавека адна нага хоць на лічаныя міліметры, але абавязкова робіць большы крок за другую. І гэтая асаблівасць можа згуляць з непадрыхтаваным чалавекам вельмі дрэнны жарт. Яму будзе здавацца, што ён ідзе прама, хаця насамрэч траса маршруту пачне паціху закругляцца. І ў выніку падарожнік проста апіша акружнасць даўжынёй у шэсць-сем кіламетраў. У горадзе ці вёсцы такое немагчыма з‑за таго, што чалавек, дзякуючы шматлікім надзейным арыенцірам на мясцовасці кшталту прамой вуліцы, міжвольна выпраўляе крок. У лесе ж такіх арыенціраў няма…
Змагацца з гэтай з'явай даволі проста. Трэба стаць каля аднаго дрэва і выбраць праз невялічкую адлегласць на прамой лініі другое. Дайшоўшы да яго, спыняецеся і паўтараеце манеўр зноўку. Дасягнуўшы трэцяга дрэва, трэба сачыць, каб першае дрэва апынулася ззаду на прамой лініі. І так вы хутка дойдзеце да бліжэйшага паселішча або пачуеце гукі ад людской дзейнасці.
Калі ж ужо пачынае змяркацца, а вы так і не выбраліся з гушчару — варыянтаў няма, давядзецца ў лесе начаваць. Пакуль не сцямнела, знайдзіце невялічкую сухую ямку або лагчыну — тое, што можа служыць прыродным укрыццём. Можна нават пабудаваць просты навес з падручных матэрыялаў.
Адметнасць беларускіх лясных нетраў у тым, што іх памеры параўнальна невялікія. Як правіла, шлях да людзей па прамой лініі рэдка перавышае 15–20 кіламетраў…
«Улоў» без наступстваў
Ратаўнікі раяць вельмі ўважліва сачыць за тымі грыбамі і ягадамі, якія збіраеце. Калі ёсць нават нязначныя сумненні — лепш не кладзіце ў кошык падазроны грыб. Бо падчас хады ён можа перамяшацца з астатнімі, і тады знайсці яго будзе ўжо вельмі складана. Да таго ж чалавек можа забыцца аб тым, што такі сумніўны грыб увогуле трапіў у кошык. А наступствы гэтага могуць быць самыя розныя, аж да экстраннай перасадкі печані. Таму лепш выкіньце яго прэч. Як бы там ні было, але лепш ахвяраваць грыбам, чым здароўем…
Валяр'ян ШКЛЕННІК.
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».