Ад­шук­ва­ец­ца... вя­сел­ле

Ад­шук­ва­ец­ца... вя­сел­ле

Су­жэн­цы Юзік і Та­ся бы­лі та­ды не­ма­ла­ды­мі... Але ж не ска­заць, каб ста­ры­мі... Ва ўся­ля­кім ра­зе пра­па­но­ву па­гу­ляць на вя­сел­лі яны пры­ня­лі з ах­во­тай. Яшчэ і та­му, што ча­ка­ла­ся яно не ў су­сед­стве, не ў вёс­цы, а ў са­мым Мін­ску, у ста­лі­цы... Да та­го ж да­брац­ца да яе, як пе­рад­алі ма­ла­дыя, бу­дзе прос­та зу­сім: да­стат­ко­ва ў су­бо­ту ў 12 га­дзін дня вый­сці на ша­шу, за два кі­ла­мет­ры. А ўжо там па­е­дзе ма­ла­ды па ма­ла­дую ў су­сед­нюю вёс­ку, ра­зам бу­дуць вяр­тац­ца ў Мінск, за­ад­но і іх пад­бя­руць, мес­ца ў аў­то­бу­се хо­піць.

Су­жэн­цам ду­жа кар­це­ла па­ехаць, ду­жа кар­це­ла па­гу­ляць ды па­гля­дзець, якія яны, вя­сел­лі ў ста­лі­цы. Та­му ў тую су­бо­ту, з са­май ра­ні­цы, абое яны, хо­ра­ша пры­бра­ныя, ужо ста­я­лі на ўзбо­чы­не — з не­цяр­пен­нем ча­ка­лі аў­то­бу­са.

Час ішоў ма­руд­на. Сон­ца па­ды­ма­ла­ся ўсё вы­шэй, па­чы­на­ла доб­ра пры­пя­каць, але сыс­ці не­дзе ў ця­нёк па­ра не маг­ла: ба­я­лі­ся пра­пус­ціць аў­то­бус...

А вось і ён... Увесь у па­вет­ра­ных ша­ры­ках, у яр­кіх стуж­ках... Гар­мо­нік за­лі­ва­ец­ца... Ім­чыць і — лі­ха на яго! — ... не тар­мо­зіць, не спы­ня­ец­ца ка­ля Юзі­ка з Та­сяй! «Няй­накш — на­пі­лі­ся ўжо? Няй­накш, за­бы­лі­ся пра нас!» — ду­ма­юць су­жэн­цы.

Ды раз­ва­жа­юць: што ж ім да­лей ра­біць? Вяр­тац­ца на­зад у вёс­ку? Ня­ём­ка не­як, бо ўсім рас­ка­за­лі, ку­ды едуць, ча­го... Зна­чыць, трэ­ба не­як на­пе­рад?

Пра­га­ла­са­ва­лі — спы­ні­лі ма­шы­ну. «Вы ў Мінск?», — пы­та­юць кі­роў­цу. «Так». — «Пад­вя­зі­це, ка­лі ла­сач­ка... Нам бы аў­то­бус з вя­сел­лем да­гнаць».

А ка­лі і не атры­ма­ец­ца, мяр­ку­юць па да­ро­зе, дык та­кой бя­ды, абы да го­ра­да да­ехаць — там, ка­лі са­мі не ўба­чым, то ў лю­дзей жа мож­на спы­таць, дзе тут тое вя­сел­ле?

Даб­ра­лі­ся. Па­пы­та­лі ў ад­на­го ча­ла­ве­ка — той ска­заў, што, маў­ляў, на ву­лі­цы за кра­май як быц­цам му­зы­ка іг­ра­ла. Су­жэн­цы лёць­ма ту­ды... А вя­сел­ле не іх.

«Ні­чо­га, зной­дзем», — не апус­каў ру­кі Юзік. Умо­мант зла­віў так­сі, і па­ча­лі яны ка­ля­сіць па ста­лі­цы — ад ка­вяр­ні да рэ­ста­ра­на, ад вя­сел­ля да вя­сел­ля. Усю­ды там бы­лі ма­ла­дыя, усю­ды гос­ці... Зрэдзь дзе ім на­ват чар­ку на­лі­ва­лі...

Урэш­це спа­гад­лі­вы так­сіст да­вёз іх да вак­за­ла.

А да­лей што, ка­лі ў кі­шэ­нях ні ка­пей­кі, а на ву­лі­цы амаль ноч? Як да­до­му да­брац­ца?

Вы­ру­чыў баць­каў га­дзін­нік, які Юзік з фор­сам на­ча­піў на ру­ку, еду­чы на вя­сел­ле. Прый­шло­ся пра­даць яго цы­га­нам, на тыя гро­шы ку­піць што з'ес­ці і бі­ле­ты да­моў.

...Ці па­мі­ры­лі­ся по­тым гэ­тыя «вя­сель­ні­кі» з рад­нёй — не ска­жу, бо не ве­даю. І ўжо не спы­таю: ня­ма іх, спяць веч­ным сном і дзед Юзік, і баб­ка Та­і­са. І вёс­кі іх так­са­ма ня­ма — даў­но абяз­лю­дзе­ла. А вось у на­ва­кол­лі пра тую па­езд­ку хто-ні­хто яшчэ па­мя­тае.

Ві­кен­цій Ключ­нік,

г. Мінск

Га­да­ваць? Га­ра­ваць...

Грэх скар­дзіц­ца: сён­ня на­ват у сва­ёй, вяс­ко­вай кра­ме хлеб мож­на вы­бі­раць: хо­чаш — та­кі, хо­чаш — гэ­та­кі...

А не­ка­лі ж не бы­ло яго, пры­чым ані­я­ка­га. Я, на­прык­лад, доб­ра па­мя­таю тыя ча­сы, ка­лі ма­ма, не­як умуд­рыў­шы­ся са­браць яек, вез­ла іх у Мінск, пра­да­ва­ла, каб за­тым на атры­ма­ны ру­бель ку­піць хле­ба і лі­вер­кі. Бо­жух­на, як жа мы ча­ка­лі яе пры­ез­ду! І якой жа сма­ка­той бы­лі гэ­тыя гас­цін­цы! Еў бы і еў, як той ка­заў... Ды хто ж та­бе дасць?

Зрэш­ты, нам — да­ва­лі, хоць зрэд­ку... А бы­лі ж сем'і, дзе на­ват та­кіх пры­сма­каў ма­лыя не ба­чы­лі. Узяць га­рот­ні­цу Ка­ця­ры­ну. І са­ма яна бы­ла з га­ла­ты, і за­муж пай­шла за та­ко­га ж «ба­га­та­га», ды яшчэ і сі­ра­ту. У вы­ні­ку — зям­лі ў іх як ба­бе сес­ці (і тая на пяс­ку), гас­па­дар­кі амаль ні­я­кай, бо ня­ма чым кар­міць, а дзя­цей аж шас­цё­ра Бог даў. І кож­нае ес­ці про­сіць... Доб­ра яшчэ, лес за хля­ва­мі, хоць ён ка­лі вы­ру­чаў...

У тую ра­ні­цу вы­па­лі­ла Ка­ця ў пе­чы, зва­ры­ла ней­кай за­цір­кі, боль­шым дзе­цям за­га­да­ла гля­дзець ма­лых, а са­ма па­да­ла­ся ў чар­ні­цы. Іх жа мно­га трэ­ба, яшчэ і на зі­му, на ле­кі.

Ад­ным сло­вам, рач­куе ка­бе­та — збі­рае тыя дроб­ныя ягад­кі ды ўго­лас пла­ча:

— А на­вош­та ж я на­ра­дзі­ла­ся? А да­куль жа мне гэ­та го­ра тры­ваць?..

Пы­тае пра гэ­та ў не­ка­га і за слязь­мі, вя­до­ма ж, не ба­чыць, што по­бач яшчэ ад­на ка­бе­та хо­дзіць — вы­соз­ная, ху­дая — гал­лё на дро­вы збі­рае.

— ...А ня­хай бы ж я ўта­пі­ла­ся! — пра­цяг­вае га­рот­ні­ца. — А ча­му ж ма­ёй смер­тань­кі ані­дзе не ві­даць?

Толь­кі гэ­так пра­мо­ві­ла, у той, ін­шай ка­бе­ты, сук пад на­га­мі як трэс­не. Ка­ця во­чы на яе і... на ка­ле­ні:

— Вой, — ка­жа, — смер­тань­ка?! Я ця­бе на­клі­ка­ла?! Ты прый­шла?!. Ма­тух­на, злі­туй­ся, не за­бі­рай па­куль! У мя­не дзе­так шас­цё­ра, у мя­не сы­нок ма­лень­кі зу­сім... Мне ж яго га­да­ваць яшчэ...

— Дык га­дуй... Хто та­бе не дае? — ні­чо­га не зра­зу­меў­шы, кі­ну­ла баб­ця (Ка­ці­ных пры­га­во­раў яна па­прос­ту не чу­ла, бо доб­ра глу­ха­ва­тай бы­ла) ды ру­шы­ла ў вёс­ку.

Сле­дам за ёй па­ля­це­ла да­моў і спу­жа­ная Ка­ця...

Ка­жуць, пас­ля гэ­та­га яна ані­ко­лі больш Бо­га не гня­ві­ла, смер­ці са­бе не клі­ка­ла: га­ра­ва­ла, але га­да­ва­ла сва­іх дзя­цей.

Даў­но яны вы­рас­лі, ста­лі па­ва­жа­ны­мі людзь­мі. За­мож­на жы­вуць... Не тое што баць­кі іх не­ка­лі.

Аляк­санд­ра Са­ро­ка,

в. Шаш­кі, Стаўб­цоў­скі р-н.

Якая спра­ва — та­кая і сла­ва

За што ку­піў — за тое і пра­даю. Гэ­та зна­чыць, што сам я свед­кам ін­цы­дэн­ту не быў, але што рас­ка­за­лі, за­пом­ніў.

Зна­чыць, кі­раў­ніц­тва ад­на­го ра­ён­на­га спорт­ка­мі­тэ­та не­як раз па­пя­рэ­дзі­лі, што да іх едзе рэ­ві­зор, які пра­вя­раць бу­дзе лі­та­раль­на ўсё... А та­му, каб па­збег­нуць не­пры­ем­нас­цяў і раз­ных раз­бо­рак, стар­шы­ня на­пя­рэ­дад­ні склі­каў вя­лі­кую «ля­туч­ку»: ска­заў, што, па-пер­шае, трэ­ба на­вес­ці поў­ны па­ра­дак і ма­ра­фет, а па-дру­гое, на­ла­дзіць гос­цю ад­па­вед­ны пры­ём. Мож­на — з лаз­няй.

— І юш­кай так­са­ма, — пра­па­на­ваў трэ­нер па дзю­до.

Тут жа раз­мер­ка­ва­лі аба­вяз­кі (Ка­зі­мі­ра­віч — яму не пры­вы­каць — рых­туе лаз­ню, Сяр­ге­е­віч — зда­бы­вае ры­бу, Пят­ро­віч — усё ас­тат­няе) і ўзя­лі­ся за спра­ву. Да пры­ез­ду ін­спек­та­ра ўсё бы­ло га­то­ва.

І вось той дзень! І вось той «госць»: на доб­рай ма­шы­не пад­ру­ліў, па­важ­на вый­шаў... «Ха! — уз­ра­да­ваў­ся стар­шы­ня, ды гэ­та ж свой ча­ла­век! Га­ды са два ў спарт­за­ле ра­зам кру­ці­лі­ся!» Кі­нуў­ся ён на­су­страч зна­ём­цу. Ды той на­ват во­кам не мірг­нуў, вы­гля­ду не па­даў, што не­ка­га ве­дае. Нос за­драў, ру­кі на жы­ва­це склаў (як, да­рэ­чы, мая су­сед­ка пе­рад свар­кай) ды праз зу­бы цэ­дзіць:

— Ну... Па­каз­вай­це, якія ў вас па­рад­кі.

— Ды нар­маль­ныя ж, гля­дзі­це, усё як мае быць, ні­бы­та... Да­ку­мен­та­цыя ў па­рад­ку, трэ­не­ры вя­дуць за­ня­ткі, дзя­цей хо­дзіць шмат... Што — ка­ля пло­та па­чак з-пад цы­га­рэт? Во лі­ха! Ад­куль жа ён узяў­ся? Толь­кі што чыс­та бы­ло... Тэх­ніч­ка ж пры­бі­ра­ла.

А пра­вя­раль­шчык між тым ужо кры­чыць:

— Вам што — пра­ца­ваць не­ах­во­та?! Рас­пус­ці­лі­ся тут... Ані­я­ка­га па­рад­ку! Я вам па­ка­жу! Вы ў мя­не тут па­бе­га­е­це...

Сло­вам стар­шы­ня за ім хо­дзіць, як мы­ла з'еў­шы. Ва ўсіх ас­тат­ніх так­са­ма на­строю ня­ма. Нех­та на­ват ска­заў, што трэ­ба лаз­ню ад­мя­ніць. Аль­бо са­мім сха­дзіць, а гос­ця не клі­каць, ка­лі ён та­кі... Але ж ма­ха­вік ужо за­кру­ціў­ся. Ды і госць, кра­ем ву­ха зла­віў­шы на­мёк на вя­чэ­ру, ад­ра­зу ж тва­рам па­свят­леў, ад­ра­зу ж ска­заў, што лаз­ня — гэ­та вы­дат­на, гэ­та тое, што док­тар пра­пі­саў, што ён «за»!..

Ка­ра­цей, у пры­зна­ча­ным мес­цы і ў пры­зна­ча­ны час свя­та чыс­ці­ні па­ча­ло­ся: му­жы­кі ў па­рыл­ку, на па­лок, по­тым ад­ра­зу ў рэч­ку (лаз­ня на бе­ра­зе), а з ва­ды — на­зад... Праз раз­дзя­валь­ню з пі­вам... Ну ці ж не кайф?!

А тым ча­сам ужо і вя­чэ­ра на­спе­ла. Стар­шы­ня ўзяў­ся раз­лі­ваць па чар­ках га­рэл­ку, дзядзь­ка Ва­ся на пра­вах гас­па­да­ра — рас­клад­ваць па міс­ках ры­бу і раз­лі­ваць дух­мя­ную юш­ку. Рэ­ві­зо­ру, як са­ма­му «ша­ноў­на­му» гос­цю (ску­ла яму ў бок!), вя­до­ма ж, па­клаў най­леп­шы ка­ва­лак ля­шча ды яшчэ з га­ла­вой. Па­ча­ла­ся бя­се­да...

Яны доб­ра па­ся­дзе­лі, па да­мах раз­бры­да­лі­ся поз­на... Гос­ця да­вя­лі да гас­ці­ні­цы. Мер­ка­ва­лі «шлі­фа­нуць» яшчэ (бо з са­бою бы­ло, як той ка­заў), але ж ён не­як спе­хам, не па-люд­ску раз­ві­таў­ся (хоць піў як ча­ла­век!) і ад­ра­зу рва­нуў у пад'­езд...

Ра­ні­цай, як да­маў­ля­лі­ся, стар­шы­ня прый­шоў у гас­ці­ні­цу, каб гос­ця «па­бу­дзіць», каб «па­хмя­ліць», ка­лі трэ­ба, ды ад­пра­віць, але...

Ад­мі­ніст­ра­тар ска­за­ла, што той усю ноч­ку не спаў, шу­каў таб­ле­так «ад жы­ва­та», а ра­ні­цай та­роп­ка з'е­хаў.

— З ча­го б гэ­та? — не зра­зу­меў стар­шы­ня. — Ра­зам жа і пі­лі, і елі...

Дзядзь­ка Ва­ся пры­знаў­ся: ска­заў, што, га­ту­ю­чы юш­ку, той ка­ва­лак ля­шча ён укі­нуў апош­нім і, ад­па­вед­на, тро­хі не­да­ва­рыў. Бо яно ж, му­сіць, трэ­ба, каб госць той ве­даў, што «па­бе­гаць» мо­жа не толь­кі нех­та, але і сам.

А. Тыч­ко,

в. Ідол­та, Мёр­скі р-н.

Руб­ры­ку вя­дзе Ва­лян­ці­на Доў­нар.