Перуанец пра ўражанні ад жыцця ў Мінску, Эльдарада і патэнцыял для нашых прадпрыемстваў у яго краіне
Зараз у нашых універсітэтах навучаецца шмат замежных студэнтаў — з Туркменістана і Кітая, Індыі і Нігерыі, Паўднёвай Карэі і Казахстана... Але ў савецкія часы іх было яшчэ больш. Некаторыя так прыкіпелі да Беларусі, што пасля заканчэння ВНУ засталіся тут. Падобны лёс быў і ў сённяшняга майго суразмоўцы — Мігеля МАНТАНЬЕСА ВІДАЛЯ, ганаровага віцэ-консула Перу ў нашай краіне. У свой час ён скончыў Беларускі політэхнічны інстытут (сённяшні БНТУ), вярнуўся на радзіму, працаваў там, але потым зноў паехаў у Мінск, каб вучыцца ў аспірантуры. Сустрэўся з будучай жонкай і вырашыў застацца ў Беларусі, якая, па яго ўласным прызнанні, стала для яго другой радзімай.
Сёння спадар Відаль працуе і для Перу, і для Беларусі: аказвае консульскую дапамогу сваім суайчыннікам у нашай краіне і кансультуе нашы прадпрыемствы па эканоміцы і прамысловасці Перу. Падчас інтэрв'ю ён расказаў пра ўражанні ад жыцця ў Мінску і выказаў сваё меркаванне наконт перспектыўнасці стасункаў нашых дзяржаў.
— Якімі былі вашы першыя ўражанні ад Беларусі, калі вы толькі паступілі ва ўніверсітэт?
— Тады для мяне ўсё было новым. Запомнілася, што ў тыя вераснёўскія дні цямнела позна, а гэта вельмі здзіўляла нас, перуанцаў. У краінах Лацінскай Амерыкі сонца звычайна ўзыходзіць у 6 гадзін раніцы, а заходзіць у 18 гадзін. І так на працягу амаль усяго года.
Акрамя гэтага, у Мінску я ўпершыню апрануў зімовае адзенне — тое, чаго я не насіў у Перу (шапку, паліто), а таксама абуў зімовыя боты... У нас жа ў Ліме (сталіцы Перу. — Аўт.), калі тэмпература апускаецца да +14 градусаў, то гэта ўжо лічыцца суровым холадам.
У тым жа годзе я ўпершыню ўбачыў снег — гэта было дзіўна для мяне.
— Чым яшчэ адрозніваецца лад жыцця ў нашай краіне?
— Гэта вельмі індывідуальна. Напрыклад, калі ў Перу арганізуюцца нейкія вечарынкі, то ў рэстаране можна гуляць да раніцы — гэта традыцыя. А вось калі я толькі прыехаў у Беларусь вучыцца і святкаваў свой дзень нараджэння, мне сказалі, што рэстаран працуе толькі да 11 вечара. Але ж гэта дзіцячы час! Затое ў вас нашмат больш бяспечна. На жаль, у Перу ёсць з гэтым пэўныя праблемы.
А яшчэ ў нас бабулі заўсёды маюць па 10-15 унукаў. У маёй маці іх было прыкладна дваццаць. А тут я бачыў, што ў бабулі можа быць усяго адзін-два ўнукі.
— А дзе жыць танней?
— Калі казаць пра цэны на некаторыя прадукты, то ў Беларусі яны, як правіла, вышэйшыя. Чаму так? У Перу тую ж агародніну можна вырошчваць круглы год. Ураджай бульбы ў нас збіраюць два разы на год, а калі выкарыстоўваюць спецыяльныя ўгнаенні, то і тры разы. Ды і прадукцыя ў нас заўсёды свежая — нашы гаспадыні не займаюцца закаткамі, у гэтым няма сэнсу.
Што да газу або электрычнасці, то гэта ў нас, у Перу, даражэй. Як і тэлефонная сувязь, інтэрнэт.
— Беларусь і Перу — вельмі розныя краіны. Што ў нас вам падабаецца, а чаго не хапае?
— Падабаецца спакой і бяспека вашых гарадоў і, натуральна, гасціннасць беларусаў. А не хапае свежай рыбы добрай якасці, разнастайнасці гатункаў бананаў і бульбы.
— Як прайшлі вашы студэнцкія гады?
— Пра той час у мяне засталіся вельмі добрыя ўспаміны. З асаблівай цеплынёй я ўспамінаю сваіх выкладчыкаў — удзячны ім за адукацыю, якую атрымаў і выкарыстоўваю ў сваім прафесійным жыцці.
Пасля заканчэння аўтатрактарнага факультэта БПІ ў 1982 годзе я вярнуўся на радзіму і працаваў у Міністэрстве адукацыі, потым — у буйным універсітэце ў Ліме па сваёй спецыяльнасці. Пасля пайшоў працаваць на адзін з буйнейшых механічных заводаў Перу на пасаду кіраўніка аддзела вытворчасці. Якраз тады выконваўся заказ па ўзвядзенні металічнага збудавання для аднаго з буйнейшых радовішчаў па здабычы золата і медзі. Ужо 28 гадоў я з'яўляюся членам Саюза інжынераў Перу, бо, каб у нас працаваць па такой спецыяльнасці афіцыйна, трэба стаць членам гэтай арганізацыі. У 1986-м я зноў вярнуўся ў Беларусь вучыцца ў аспірантуры, паспяхова абараніў дысертацыю і стаў кандыдатам тэхнічных навук.
— Калі я не памыляюся, ваша жонка — беларуска. Дзе вы пазнаёміліся?
— Мая жонка скончыла БДУ, фізіка-матэматычны факультэт. Мы пазнаёміліся ў гасцях у майго кубінскага сябра. Зараз у нас дзве цудоўныя дачкі. Старэйшая, Крысціна, некалькі гадоў таму, калі вучылася ў школе, перамагла ў рэспубліканскім конкурсе ігры на цымбалах.
— Раскажыце, калі ласка, пра сваю працу ў Беларусі.
— У асноўным аказваю консульскую дапамогу суайчыннікам, якія жывуць тут, і беларусам, што хочуць наведаць Перу. У нашым віцэ-консульстве працуе выбарчы ўчастак, калі на радзіме праводзяцца выбары або рэферэндум. Гэта арганізаваць не так проста, але ў нас атрымалася.
Будучы ганаровым віцэ-консулам, я паралельна кансультую беларускія прамысловыя прадпрыемствы аб перспектывах іх супрацоўніцтва з Перу. Часам трэба дапамагчы перакласці нейкі тэхнічны тэкст на іспанскую мову. Гэта вельмі важна, бо калі арганізацыя хоча адправіць інфармацыю пра сябе фірме або ўраду нейкай краіны Лацінскай Амерыкі, то неабходна гэта зрабіць па-іспанску. Як правіла, гэта тэхнічныя тэксты, і ў большасці выпадкаў штатны перакладчык не заўсёды ў стане выканаць такую працу. А я добра разбіраюся ў гэтых пытаннях.
— Якія, на ваш думку, сумесныя праекты маглі б рэалізаваць нашы краіны?
— У чэрвені гэтага года беларускі пасол у Аргенціне Віктар Козінцаў уручыў даверчыя граматы прэзідэнту Перу. На маю думку, гэта дасць штуршок для развіцця двухбаковых стасункаў паміж нашымі краінамі.
Перу з'яўляецца адным з буйнейшых экспарцёраў серабра, золата, медзі... Значная частка бюджэту маёй краіны, гэтак жа, як і суседзяў — Чылі, Балівіі, запаўняецца за кошт паступленняў ад здабычы і перапрацоўкі карысных выкапняў. Паўтысячагоддзя таму, калі іспанскія заваёўнікі змагаліся з інкамі (а прайшло больш чым 40 гадоў, перш чым імперыя пала), індзейцы хавалі сваё золата, не хацелі, каб іх багацце дасталося заваёўнікам. І дагэтуль ёсць месцы, дзе золата, схаванае 500 гадоў таму, чакае, пакуль яго знойдуць. Так і ўзнікла легенда аб Эльдарада — залатым горадзе.
У Перу каштоўныя металы здабываюць не ў шахтах, а ў адкрытым выглядзе, таму ёсць патрэба ў адпаведнай тэхніцы. БелАЗ можа знайсці тут сваю нішу. Праўда, трапіць на гэты рынак не так проста: канкурэнцыя вельмі высокая. Спатрэбіцца, мяркую, мінімум два гады, каб здабыць там сабе месца. Але вынікі таго вартыя.
У Перу таксама развіта сельская гаспадарка — а значыць, патэнцыял супрацоўніцтва з нашай краінай ёсць у МТЗ, «Амкадора», «Гомсельмаша». У Беларусі ёсць козыр: якасць яе прадукцыі выпрабавана часам і пра гэта ведаюць. МТЗ выпускае свае трактары ўжо больш за 60 гадоў, і цана на іх трошкі ніжэйшая, чым на адпаведную прадукцыю іншых краін. А новыя вытворцы, асабліва кітайскія, працуюць зусім нядаўна — гадоў 10-12.
— А якія тавары Перу можа экспартаваць у Беларусь?
— Морапрадукты, рыбу, фрукты. Можна прывозіць сюды вырабы з воўны альпак — гэта ламы, якіх разводзяць у высакагорных раёнах Лацінскай Амерыкі. Адзенне з іх воўны вельмі цёплае — яно якраз падыдзе для беларускай восені і зімы.
— Ці можна Беларусі і Перу развіваць супрацоўніцтва ў сферы прамысловай кааперацыі па беларуска-венесуэльскім узоры?
— Думаю, можна. У нас у Перу органы мясцовай улады самастойна распараджаюцца сваімі грашыма, таму маюць магчымасць заключаць дамоўленасці па супрацоўніцтве ў гэтай сферы з іншымі краінамі. У раёнаў, якія знаходзяцца каля радовішчаў карысных выкапняў, нават ёсць спецыяльныя фонды, сродкі з якіх накіроўваюцца на паляпшэнне інфраструктуры горада і блізкіх да яго населеных пунктаў. У такога шахцёрскага гарадка з насельніцтвам прыкладна 10 тысяч чалавек бюджэт можа быць большым, чым нават у некаторых раёнах Лімы, дзе колькасць насельніцтва можа дасягаць і 500 тысяч, і мільёна чалавек (насельніцтва сталіцы Перу складае прыкладна
9 мільёнаў). Таму беларускія фірмы, якія спецыялізуюцца на прамысловай кааперацыі, могуць выходзіць напрамую на адміністрацыю такіх гарадоў Перу і прапаноўваць свае праекты і паслугі. Гэта можна рабіць і без пасрэдніцтва цэнтральнай улады. Галоўнае, каб вашы прадпрыемствы заявілі пра сябе.
— Як вы лічыце, ці маглі б дзяржавы развіваць турыстычнае супрацоўніцтва?
— Безумоўна! Наша краіна яшчэ з 2003 года адмяніла турыстычную візу для беларусаў. Так што вы можаце знаходзіцца ў Перу на працягу 180 дзён.
Ужо зараз некаторыя турыстычныя фірмы з Мінска прапануюць туры ў Перу. Я рэкамендаваў бы пабываць у нашым старажытным індзейскім горадзе Мачу-Пікчу — гэта адно з новых цудаў свету, а таксама паглядзець на загадкавыя лініі Наска. Яшчэ вельмі раю пазнаёміцца з перуанскімі нацыянальнымі стравамі — наша кухня вельмі адрозніваецца ад беларускай.
Рэцэпт нацыянальнай перуанскай стравы — севіча
Інгрэдыенты:
1 кг філе тэлапіі ці марскога акуня; 4 галоўкі чырвонай цыбулі; 0,5 кг лімонаў; 200 г здрабнёнага перцу чылі; 3 зубкі часнаку; 2 кавалачкі дробна нарэзанага імбіру; Чорны молаты перац і соль.
Прыгатаванне
Нарэзаць філе тонкімі пласцінамі або палоскамі. Выкласці ў салатнік з высокімі сценкамі. Выціснуць сок з лімонаў. Прыгатаваць соус: дадаць да лімоннага соку соль, чорны перац і перац чылі, часнок. Заправіць соусам рыбу, перамяшаць, даць пастаяць некалькі хвілін. Імбір і цыбулю дадаць непасрэдна перад падачай на стол.
Смачна есці!
Надзея ЮШКЕВІЧ
Мерапрыемства праводзіцца на добраахвотнай аснове.
Не выявіць ні секунды абыякавасці.