Зрабіць з робата... сумаіста

Яшчэ коль­кі га­доў та­му буй­ныя фес­ты­ва­лі ро­ба­таў вы­клі­ка­лі вя­ліз­ны ажы­я­таж: пра спа­бор­ніц­твы па ро­ба­та­фут­бо­ле, ро­ба­та­ба­раць­бе і ін­шых дыс­цып­лі­нах у аба­вяз­ко­вым па­рад­ку рас­па­вя­да­лі са­мыя вя­до­мыя су­свет­ныя СМІ. Ця­пер жа та­кі­мі ме­ра­пры­ем­ства­мі ні­ко­га не здзі­віць: сфе­ра кро­чыць на­пе­рад і ста­но­віц­ца паў­ся­дзён­най. Для бе­ла­ру­саў жа ўсё толь­кі па­чы­на­ец­ца, і пер­шыя спа­бор­ніц­твы ро­ба­таў збі­ра­юць на­тоў­пы ама­та­раў гэ­та­га не­звы­чай­на­га захаплення. Адзін з та­кіх тур­ні­раў прай­шоў дня­мі ў мін­скай гім­на­зіі №50. На дзі­ця­чыя спа­бор­ніц­твы па ро­ба­та­су­мо па­тра­пі­лі і на­шы ка­рэс­пан­дэн­ты.

Гэта ўжо другі ад­кры­ты га­рад­скі тур­нір для дзя­цей па ро­ба­та­тэх­ні­цы. Папярэдні ад­быў­ся ўвес­ну і быў пры­мер­ка­ва­ны да чэм­пі­я­на­ту све­ту па ха­кеі, што пра­хо­дзіў у бе­ла­рус­кай ста­лі­цы. Гэ­тым бы­ла аб­умоў­ле­на і асноў­ная дыс­цып­лі­на вес­на­вых спа­бор­ніц­тваў — ро­ба­та­ха­кей. Ця­пер жа тур­нір «пры­вя­за­лі» да фес­ты­ва­лю япон­скай куль­ту­ры «Япон­ская во­сень у Бе­ла­ру­сі 2014» і дыс­цып­лі­ну вы­бра­лі ад­па­вед­ную — ро­ба­та­су­мо. Ар­га­ні­зоў­ва­лі яго гра­мад­скае аб'­яд­нан­не ўсход­няй куль­ту­ры і тра­ды­цый «Ха­га­ку­рэ», рэ­пе­ты­цый­ны цэнтр «100 ба­лаў» і адзін з за­сна­валь­ні­каў кам­па­ніі «EPAM Systems» Ле­а­нід Лоз­нер.

— Га­лоў­ная мэ­та пра­вя­дзен­ня тур­ні­ру — па­пу­ля­ры­за­цыя ро­ба­та­тэх­ні­кі ў Бе­ла­ру­сі, — рас­па­вёў ка­рэс­пан­дэн­ту «ЧЗ» адзін з ар­га­ні­за­та­раў Яў­ген ЛІ­ВЯНТ. — Мы хо­чам, каб ро­ба­та­тэх­ні­кай у Бе­ла­ру­сі зай­ма­ла­ся больш лю­дзей. Та­кое ме­ра­пры­ем­ства — прос­ты і ці­ка­вы шлях да па­пу­ля­ры­за­цыі. Аб пэў­ных пос­пе­хах мож­на ка­заць і за­раз: год та­му ро­ба­та­тэх­ні­кай у ста­лі­цы зай­ма­ла­ся 100-150 ча­ла­век, за­раз раз­мо­ва ідзе ўжо пра ліч­бы ад 500 да 1000. Уво­гу­ле ў на­шых пла­нах кож­ны ву­чэб­ны год пра­во­дзіць па тры тур­ні­ры: асен­ні, зі­мо­вы і вя­сен­ні. Хут­чэй за ўсё, у на­ступ­ны раз су­стрэ­нем­ся як­раз зі­мой.

Што ж уяў­ляе з ся­бе ро­ба­та­су­мо? Ка­лі вам да­во­дзі­ла­ся ба­чыць гэ­ты від ба­раць­бы на свае во­чы, то ад­роз­нен­няў з ро­ба­тас­пор­там ня­шмат. Круг­лая пля­цоў­ка для спа­бор­ніц­тваў (па-япон­ску — да­хё) дыя­мет­рам адзін метр з дзвю­ма ры­са­мі, які­мі ад­зна­ча­ны стар­та­выя па­зі­цыі элект­рон­ных ба­раць­бі­тоў. Раўнд доў­жыц­ца 30 се­кунд. Пе­ра­ма­гае той, хто здо­лее ха­ця б част­ко­ва вы­штурх­нуць са­пер­ні­ка за ме­жы кру­га. Бой ідзе да дзвюх пе­ра­мог. Мак­сі­маль­ная коль­касць ра­ун­даў — тры.

Хлоп­цы з ка­ман­ды «Гер­мес» — Ілья МАР­КЕ­ВІЧ, Алег АЗЕМ­ША і Дзя­ніс ТА­МА­ШЭ­ВІЧ па­ча­лі зай­мац­ца ро­ба­та­тэх­ні­кай два га­ды та­му ў рэ­пе­ты­цый­ным цэнт­ры. Ця­пер ім па 14, і яны пры­еха­лі на спа­бор­ніц­твы вы­ключ­на для та­го, каб пе­ра­маг­чы. Усе хлоп­цы збі­ра­юц­ца пра­ца­ваць у сфе­ры ІT.

— Са­мае ці­ка­вае ў ства­рэн­ні ро­ба­та — пра­гра­мі­ра­ван­не, — ка­жа Алег. — Хо­чац­ца, каб усё пра­ца­ва­ла, і, ка­лі тое, што ты пер­ша­па­чат­ко­ва за­ду­маў, атрым­лі­ва­ец­ца, гэ­та са­праўд­ная ра­дасць.

— Збор­ка ад­на­го «су­ма­іс­та» зай­мае пры­клад­на шэсць га­дзін, — да­дае Дзя­ніс, — але ўсё за­ле­жыць ад скла­да­нас­ці. Вя­до­ма ж, на спа­бор­ніц­твы мы вы­ста­ві­лі скла­да­на­га, моц­на­га ро­ба­та.

Да­рэ­чы, сло­ва «ро­бат» у гэ­тым вы­пад­ку зу­сім не пе­ра­боль­шан­не. Элект­рон­ныя су­ма­іс­ты ўзбро­е­ны роз­ны­мі дат­чы­ка­мі, якія ўплы­ва­юць на вы­ка­нан­не ал­га­рыт­му, за­кла­дзе­на­га ства­раль­ні­кам: ру­ху, да­кра­нан­ня, ад­лег­лас­ці, свят­ла. Ад та­го, як «трэ­нер» пад­рых­туе свай­го бай­ца ў пла­не штуч­на­га ін­тэ­ле­кту, га­лоў­ным чы­нам, і за­ле­жыць пос­пех.

— Я лі­чу, што гэ­та і ёсць са­мая су­час­ная ін­жы­нер­ная аду­ка­цыя, — ка­мен­туе Яў­ген Лівянт. — Асно­вы пра­гра­ма­ван­ня, асно­вы ме­ха­ні­кі... Ду­маю, ка­лі б у нас у та­кім фар­ма­це пра­хо­дзі­ла част­ка ўро­каў пра­цоў­на­га на­ву­чан­ня, плё­ну ад іх бы­ло б знач­на больш.

Це­лы «су­ма­іс­таў» плас­ты­ка­выя, са­бра­ныя з дэ­та­ляў спе­цы­яль­на­га на­бо­ру кан­струк­та­ра LEGO. Мак­сі­маль­ны па­мер — 25 на 25 сан­ты­мет­раў. Ва­га не па­він­на пе­ра­вы­шаць ад­на­го кі­ла­гра­ма. Усе па­каз­чы­кі за­мя­ра­юц­ца пе­рад кож­ным па­ядын­кам. Ка­лі неш­та не ад­па­вя­дае рэг­ла­мен­ту, ства­раль­ні­кам да­юц­ца дзве хві­лі­ны на пе­ра­пра­цоў­ку. Да­рэ­чы, уз­рост юных ін­жы­не­раў так­са­ма аб­ме­жа­ва­ны: удзел у кон­кур­се не маг­лі пры­няць тыя, хто на­ра­дзіў­ся ра­ней за 1 сту­дзе­ня 1998 го­да.

Не­ка­то­рыя баі вы­лу­ча­лі­ся пэў­най жорст­кас­цю: на­прык­лад, у ад­на­го з ро­ба­таў-удзель­ні­каў пад­час су­тыч­кі зля­це­лі гу­се­ні­цы. Ка­ман­да апе­ра­тыў­на вяр­тае ўсе дэ­та­лі на мес­ца, каб па­зма­гац­ца за пе­ра­мо­гу ў на­ступ­ным раў­ндзе. Дыс­тан­цый­на кі­ра­ваць ро­ба­там пад­час бой­кі за­ба­ро­не­на: усе ад­па­вед­ныя ін­тэр­фей­сы бар­та­во­га кам­п'ю­та­ра па­він­ны быць ад­клю­ча­ны.

Акра­мя ро­ба­та­су­мо, пра­во­дзі­лі­ся спа­бор­ніц­твы па яшчэ дзвюх дыс­цып­лі­нах. У твор­чым кон­кур­се ства­раль­ні­кам пра­па­ноў­ва­ла­ся прад­ста­віць ро­ба­та, які да­па­ма­гаў бы лю­дзям у што­дзён­ным жыц­ці. Асаб­лі­ва ца­ні­лі­ся элект­рон­ныя па­моч­ні­кі, якія ўме­юць неш­та та­кое, што не пад сі­лу ча­ла­ве­ку. У трэ­цяй дыс­цып­лі­не ацэнь­ва­лі­ся пры­све­ча­ныя ро­ба­там хо­ку (тра­ды­цый­ныя япон­скія вер­ша­ва­ныя трох­рад­коўі). На­вед­валь­ні­кі так­са­ма маг­лі па­зна­ё­міц­ца з не­вя­лі­кай экс­па­зі­цы­яй, што дэ­ман­стра­ва­ла гіс­то­рыю раз­віц­ця ро­ба­та­тэх­ні­кі і са­мыя ці­ка­выя ма­дэ­лі ро­ба­таў, ство­ра­ныя ў Бе­ла­ру­сі.

Не менш за спа­бор­ніц­твы ўра­зі­ла коль­касць гле­да­чоў. У ак­та­вай за­ле гім­на­зіі не ха­пі­ла мес­ца ўсім ах­вот­ным па­на­зі­раць за цы­ры­мо­ні­яй ад­крыц­ця. А ва­кол ро­ба­таў, што бі­лі­ся на ім­пра­ві­за­ва­ных да­хё, са­браў­ся са­праўд­ны на­тоўп. Ар­га­ні­за­та­ры ад­зна­ча­лі, што ме­ра­пры­ем­ства пе­ра­рас­ло маш­таб школь­най рэ­крэ­а­цыі.

Ін­жы­нер Ана­толь БА­РЭЙ­КА са Жло­бі­на прый­шоў на спа­бор­ніц­твы ў якас­ці гле­да­ча з шас­ці­га­до­вым уну­кам Ра­ма­нам:

— Пра спа­бор­ніц­твы праз ін­тэр­нэт да­ве­даў­ся зяць. Ро­ма гэ­тым ці­ка­віц­ца, та­му сён­ня мы прый­шлі па­на­зі­раць за тур­ні­рам у якас­ці ба­лель­шчы­каў. Ве­да­е­це, на­ват я за­ці­ка­віў­ся, ка­лі ўба­чыў, якія рэ­чы мож­на зра­біць са звы­чай­на­га кан­струк­та­ра. Шка­да, што сам ча­сам не ра­зу­мею прын­цы­пу дзе­ян­ня апа­ра­таў, але гэ­тым яны і інт­ры­гу­юць.

Ці­ка­ва, што пе­ра­мож­цам ад­ра­зу ў дзвюх дыс­цып­лі­нах (су­мо і твор­чы кон­курс) стаў са­мы ма­ла­ды ўдзель­нік — Ян Франц­ке­віч. Хлоп­цу ўся­го сем га­доў! Ме­на­ві­та яго ро­ба­ты ака­за­лі­ся леп­шы­мі за ас­тат­ніх на спа­бор­ніц­твах. А ў кон­кур­се хо­ку пе­ра­мо­гу свят­ка­ваў Па­вел Азем­та.

Яра­слаў ЛЫС­КА­ВЕЦ.

Фота Сергея НІКАНОВІЧА.