«Трэба цалкам ізаляваць дзіця ад стасункаў з наркаманам»

Як збіць хва­лю па­пу­ляр­нас­ці спай­саў

На жаль, не ўсе ме­ра­пры­ем­ствы, якія пра­вод­зяц­ца для прафілактыкі распаўсюджвання наркаманіі, пры­но­сяць ка­рысць. Мно­гія — шко­ду. Так лі­чыць на­чаль­нік упраў­лен­ня па нар­ка­кант­ро­лі і су­праць­дзе­ян­ні ганд­лю людзь­мі УУС Го­мель­ска­га абл­вы­кан­ка­ма Юрый Мар­ке­віч. Ён па­дзя­ліў­ся сва­і­мі мер­ка­ван­ня­мі на­конт увя­дзен­ня ў дзе­ян­не Дэ­крэ­ту № 6 «Пра не­ад­клад­ныя ме­ры па су­праць­дзе­ян­ні не­за­кон­на­му аба­ро­ту нар­ко­ты­каў».

— Ча­му мо­жа на­ву­чыць бы­лы нар­ка­ман «у мас­цях», яко­га за­пра­сі­лі на су­стрэ­чу ў ад­ну са школ да стар­ша­клас­ні­каў? Між ін­шым, і са­мі ма­ла­дыя лю­дзі ад­моў­на ад­но­сяц­ца да та­кіх су­стрэч. Ду­маю, мы прый­дзем да на­ву­ко­ва аб­грун­та­ва­ных ме­та­даў пра­фі­лак­ты­кі. Пры гэ­тым аба­вяз­ко­ва трэ­ба ўліч­ваць пад­лет­ка­вую псі­ха­ло­гію, якая знач­на ад­роз­ні­ва­ец­ца ад псі­ха­ло­гіі да­рос­лых лю­дзей. Не заў­сё­ды тыя гу­тар­кі, што пра­вод­зяць з дзець­мі на­стаў­ні­кі, ме­ды­кі, су­пра­цоў­ні­кі пра­ва­ахоў­ных ор­га­наў, пры­но­сяць ка­рысць.

Да­рэ­чы, пал­коў­нік Мар­ке­віч ад­зна­чыў, што на Го­мель­шчы­не доб­ра за­рэ­ка­мен­да­ва­лі ся­бе ма­ла­дзёж­ныя ан­ты­нар­ка­тыч­ныя атра­ды. Ме­на­ві­та та­му пры­ня­та ра­шэн­не рас­паў­сюдж­ваць во­пыт іх ра­бо­ты ва ўсіх вы­шэй­шых на­ву­чаль­ных уста­но­вах рэс­пуб­лі­кі. Прын­цып «роў­ны на­ву­чае роў­на­га» эфек­тыў­на пра­цуе ў спра­ве пра­фі­лак­ты­кі нар­ка­ма­ніі.

Між тым, пра­ве­дзе­нае ан­ке­та­ван­не непаўналетніх ва ўсіх вы­пуск­ных кла­сах школ Го­мель­скай воб­лас­ці па­ка­за­ла, што 3% школь­ні­каў спра­ба­ва­лі нар­ко­ты­кі. Пры гэ­тым пад­лет­кі ад­зна­чы­лі, што больш да­вя­ра­юць баць­кам, чым спе­цы­я­ліс­там.

— Што ра­біць, ка­лі ў кам­па­ніі сяб­роў ёсць нар­ка­ман? — агуч­вае рас­паў­сю­джа­нае пы­тан­не баць­коў Юрый Сяр­ге­е­віч. — Як бы гэ­та ні не­гу­ман­на гу­ча­ла, лі­чу, што трэ­ба цал­кам іза­ля­ваць сваё дзі­ця ад ста­сун­каў з ім. Бо нар­ка­ман ра­на ці поз­на пра­па­нуе ін­шым па­спра­ба­ваць атру­ту. Лепш за ўсё ад­ра­зу звяр­тац­ца ў ор­га­ны ўнут­ра­ных спраў і та­кім чы­нам вы­ра­та­ваць ін­шых дзя­цей.

Са­праў­ды, толь­кі сва­я­кі пер­шы­мі мо­гуць за­ўва­жыць зме­ны ў па­во­дзі­нах, ву­чо­бе, звыч­ках дзі­ця­ці. А яшчэ ў тым, што ў яго не­ма­ве­да­ма ад­куль з'я­ві­лі­ся вя­лі­кія гро­шы. Да­рэ­чы, ме­на­ві­та тых, ка­му яшчэ не споў­ні­ла­ся 16 га­доў, ула­даль­ні­кі ін­тэр­нэт-нар­как­рам час­та вы­ка­рыс­тоў­ва­юць у якас­ці чар­на­вой ра­бо­чай сі­лы: пры­цяг­нуць дзяцей да ад­каз­нас­ці за тое, што яны ра­бі­лі «за­клад­кі» ў тай­ні­кі, да 1 сту­дзе­ня бы­ло нель­га. Ця­пер ад­каз­насць на­сту­пае з 14 га­доў і пад­ле­так за ўдзел у зла­чын­стве, звя­за­ным з нар­ко­ты­ка­мі, мо­жа атры­маць тэр­мін да 25 га­доў па­збаў­лен­ня во­лі.

— Так, санк­цыі ста­лі больш жорст­кі­мі, — ад­зна­чае Юрый Сяр­ге­е­віч. — Ка­лі праз дзе­ян­ні нар­ка­выт­вор­цы ці нар­ка­рас­паў­сюдж­валь­ні­ка, на­ват і па не­асця­рож­нас­ці, за­гі­нуў ад пе­ра­да­зі­роў­кі ча­ла­век, тэр­мін па­збаў­лен­ня во­лі бу­дзе мак­сі­маль­ным. Мы раз­ліч­ва­ем, што мно­гія за­ду­ма­юц­ца. Тыя вя­лі­кія гро­шы, якія не­ка­то­рыя ма­ла­дыя лю­дзі атрым­лі­ва­юць ад збы­ту нар­ко­ты­каў, не вар­тыя 25 га­доў, пра­ве­дзе­ных за кра­та­мі. Ка­лі звяр­нуц­ца да гіс­то­рыі, у 2000 го­дзе атры­ма­ла­ся ста­бі­лі­за­ваць ста­но­ві­шча толь­кі дзя­ку­ю­чы ўзмац­нен­ню жорст­кас­ці санк­цый. Мы спа­дзя­ём­ся, што гэ­та пры­пы­ніць тых, хто раз­ліч­ваў на бес­па­ка­ра­насць.

Да­рэ­чы, пры­кла­ды, якія пры­во­дзіць Юрый Сяр­ге­е­віч, свед­чаць: пра нар­ка­біз­нес ад­на­го з чле­наў сям'і звы­чай­на ве­да­юць усе яго сва­я­кі, упэў­не­ныя, што іх, та­кіх ра­зум­ных, «не вы­лі­чаць» пра­ва­ахоў­ні­кі. Вы­ліч­ва­юць, ня­гле­дзя­чы на тое, што за­раз прын­цы­по­ва змя­ні­лі­ся ме­та­ды рас­паў­сюдж­ван­ня нар­ка­ат­ру­ты. Так ле­тась су­пра­цоў­ні­кі но­ва­га спе­цы­я­лі­за­ва­на­га пад­раз­дзя­лен­ня ва ўпраў­лен­ні, што ўзна­чаль­вае Юрый Мар­ке­віч, на Го­мель­шчы­не спы­ні­лі дзей­насць ча­ты­рох ін­тэр­нэт-крам, праз якія спай­сы пра­да­ва­лі­ся бес­кан­такт­ным спо­са­бам:

— Тым ра­зам мы за­тры­ма­лі ўсё: тэх­ні­ку, нар­ко­ты­кі і 55 «за­кла­дак», пры­га­та­ва­ных для рэа­лі­за­цыі. Да­рэ­чы, ула­даль­ні­кі апош­няй з вы­яў­ле­ных ін­тэр­нэт-нар­как­рам вы­ка­за­лі ўдзяч­насць, што іх за­тры­ма­лі ў снеж­ні, а не ў сту­дзе­ні, ка­лі ад­каз­насць па «іх» ар­ты­ку­лах бы­ла б ку­ды больш жорст­кай.

Так­са­ма на тэ­ры­то­рыі Го­мель­скай воб­лас­ці вы­яў­ле­ны дзве ла­ба­ра­то­рыі па вы­твор­час­ці псі­ха­троп­ных рэ­чы­ваў. Зла­чын­цы той, дзе вы­раб­ляў­ся ам­фе­та­мін, доб­ра кан­спі­ры­ра­ва­лі­ся і на­ват імк­ну­лі­ся не па­кі­даць ні­я­кіх сля­доў на Ра­дзі­ме. Ні­вод­на­га гра­ма не пра­да­лі на тэ­ры­то­рыі Бе­ла­ру­сі — усё вы­во­зі­лі ў Ра­сію. Але і гэ­та не да­па­маг­ло ім па­збег­нуць ад­каз­нас­ці.

Пры­нам­сі, жу­дас­ны вы­па­дак у Го­ме­лі, ка­лі двое сяб­роў «пад кай­фам» вы­ка­ла­лі во­чы трэ­ця­му ў тым жа ста­не, спра­ца­ваў на ка­рысць пра­фі­лак­ты­кі ўжы­ван­ня нар­ко­ты­каў. Пра­ва­ахоў­ні­кі, якія ад­соч­ва­юць вод­гу­кі мо­ла­дзі на роз­ныя па­ве­дам­лен­ні ў ін­тэр­нэт-пра­сто­ры, кан­ста­ту­юць: ме­на­ві­та пас­ля агуч­ван­ня пад­ра­бяз­нас­цяў тра­ге­дыі кар­ды­наль­на змя­ні­ла­ся стаў­лен­не пад­лет­каў да на­ступ­стваў ужы­ван­ня спай­саў. Ра­ней пі­са­лі ка­мен­та­рыі кштал­ту: «спай­сы — ні­чо­га страш­на­га», пас­ля — ні­вод­най ста­ноў­чай рэп­лі­кі.

Дэ­крэт уво­дзіць даў­но ча­ка­ны пра­ва­ахоў­ні­ка­мі тэр­мін «ба­за­вая фор­му­ла» нар­ка­рэ­чы­ва. Гэ­та зна­чыць: у вы­твор­цаў зні­кае маг­чы­масць па­збег­нуць ад­каз­нас­ці пры «ды­зай­нер­скім» змя­нен­ні хі­міч­най фор­му­лы су­мніў­на­га зел­ля.

Мой су­раз­моў­ца га­во­рыць, што ле­тась атры­ма­ла­ся збіць хва­лю па­пу­ляр­нас­ці спай­саў, і тым не менш, на­зы­вае апе­ра­тыў­нае ста­но­ві­шча скла­да­ным. Ка­лі ў 2013 го­дзе па лі­ніі ба­раць­бы з не­за­кон­ным аба­ро­там нар­ко­ты­каў бы­ло вы­яў­ле­на 716 зла­чын­стваў, то ле­тась — 1041. Ад­па­вед­на па­вя­лі­чы­ла­ся і коль­касць асу­джа­ных: з 451 да 685 ча­ла­век.

— Праб­ле­ма не дзесь­ці да­лё­ка — яна по­бач з на­мі, — пад­крэс­лі­вае Юрый Мар­ке­віч. — І важ­на, каб кож­ны, хто ве­дае кан­крэт­ныя вы­пад­кі, імк­нуў­ся спы­ніць свай­го сва­я­ка, су­се­да ці зна­ё­ма­га.

Іры­на АСТАШ­КЕ­ВІЧ.

Фота аўтара