Прыярытэтам дзяржаўнай палітыкі ў гэтым годзе стане клопат пра людзей, якім аб'ектыўна патрабуецца дапамога
Аб гэтым паведаміла намеснік прэм'ер-міністра Наталля КАЧАНАВА падчас выніковай калегіі Міністэрства працы і сацыяльнай абароны. Падтрымаюць ветэранаў, неабароненыя слаі насельніцтва, малазабяспечаных грамадзян, сем'і з дзецьмі. Што змянілася ў сацыяльнай сферы за мінулы год і як у 2015-м будуць вырашаць пытанні занятасці і дэмаграфічнай бяспекі?
Узрост для засялення ў дамы-інтэрнаты павялічаць
Развіццё ўстаноў сацыяльнага абслугоўвання сёння надзвычай актуальнае. Адзінокіх старых у краіне налічваецца 128 тысяч, тых, хто адзінока пражывае, — 583 тысячы. Больш за 18 тысяч чалавек знаходзяцца ў дамах-інтэрнатах для старых і інвалідаў. Праўда, некаторыя пастаяльцы маюць сродкі ці забяспечаных сваякоў, каб самастойна паклапаціцца пра сябе. І пры засяленні ў дамы-інтэрнаты гэты фактар цяпер улічваецца.
— Грамадзяне, у якіх ёсць працаздольныя члены сям'і, і тыя, хто ў апошнія тры гады правёў адчужэнне нерухомай маёмасці, засяляюцца толькі на платнай аснове. На 1 студзеня 2015-га такіх людзей — 18 працэнтаў. Каб узмацніць адказнасць дарослых дзяцей за сваіх старых бацькоў, да 65 гадоў павялічаны ўзрост для засялення ў дамы-інтэрнаты на дзяржзабеспячэнне. Мяркую, што ў бягучым годзе неабходна ўзняць пытанне аб павышэнні гэтага ўзросту на 5 гадоў, а можа, і больш, — каментуе сітуацыю міністр працы і сацыяльнай абароны Марыяна ШЧОТКІНА.
Шмат увагі надаецца пытанню працаўладкавання інвалідаў (іх у Беларусі — паўмільёна чалавек). Меры дзяржпадтрымкі ў выглядзе льготнага падаткаабкладання дазволілі нашай краіне, адзінай на постсавецкай прасторы, захаваць прадпрыемствы, якія знаходзяцца ва ўласнасці грамадскіх аб'яднанняў інвалідаў. Летась амаль 34 мільярды рублёў накіравалі на стварэнне працоўных месцаў для людзей з асаблівасцямі развіцця. Выдадзена 80,5 тысячы сродкаў матэрыяльна-тэхнічнай рэабілітацыі. У гэтым годзе плануюць зрабіць бясплатным рамонт пратэзаў для інвалідаў 3-й групы, якія працуюць. Па словах міністра, неабходна таксама набываць аўтатранспарт, абсталяваны пад'ёмнікамі для падвозу інвалідаў. Сёння тэрытарыяльныя цэнтры маюць 39 спецыяльных аўтамабіляў (больш за ўсё такіх машын у Магілёўскай і Гродзенскай абласцях), аднак гэтага, вядома, недастаткова.
Паступова зніжаецца колькасць малазабяспечанага насельніцтва — 4,7 працэнта ад агульнага. За мінулы год 218 тысяч чалавек атрымалі дзяржаўную адрасную дапамогу на суму 425 мільярдаў рублёў. З 2014-га, дарэчы, у сістэме адраснай дапамогі выкарыстоўваюцца новыя падыходы, накіраваныя на прафілактыку ўтрыманства сярод працаздольных грамадзян. Так, 78 чалавекам, якія не збіраліся нічога мяняць у сваім жыцці, адмовілі ў падтрымцы. Яшчэ тысячы беларусам прапанавалі выканаць індывідуальны план па самастойным паляпшэнні матэрыяльнага стану.
Для кожнага раёна — свая праграма
Летась у краіне нарадзілася амаль 119 тысяч дзяцей. Большасць малых з'явілася ў Мінску, Брэсцкай і Магілёўскай абласцях. Адметна, што 53 працэнты немаўлят — другія і наступныя дзеці. Росту нараджальнасці ў многім паспрыялі меры дзяржаўнай падтрымкі сем'яў. Толькі ў мінулым годзе на дапамогу па доглядзе дзяцей выдаткавалі 11 трыльёнаў рублёў.
— Фінансавы складнік сямейнай палітыкі важкі, — кажа Марыяна Шчоткіна. — Сёлета камітэтам неабходна актыўна ўключыцца ў працэс распрацоўкі новай нацыянальнай праграмы, засяродзіць намаганні на маніторынгу дэмаграфічнай сітуацыі на месцах. Падыходы да рашэння дэмаграфічных пытанняў трэба фарміраваць з улікам асаблівасцяў кожнага раёна, нельга дапускаць механічнага кланавання праграм.
Разам з тым. расце колькасць пажылых грамадзян. З двух з паловай мільёнаў пенсіянераў 643 тысячы працягваюць працаваць. На выплату пенсій штогод выдаткоўваецца каля 70 трыльёнаў рублёў (гэта больш за 70 працэнтаў расходаў Фонда сацабароны). Суадносіны паміж сярэдняй пенсіяй па ўзросце і прыбыткамі работнікаў падтрымліваюцца на ўзроўні 40 працэнтаў. Больш папулярным становіцца добраахвотнае пенсійнае страхаванне, якое дае магчымасць сфарміраваць накапляльную частку выплат у дадатак да дзяржаўнай. Шэраг прадпрыемстваў — МТЗ, БелАЗ, «Атлант», «Беларуськалій» — ужо ўдзельнічаюць у карпаратыўных праграмах.
Напружанасць на рынку працы расце
У лютым колькасць вакансій практычна зраўнялася з колькасцю беспрацоўных. На 30 тысяч 900 свабодных месцаў прэтэндуюць 30 тысяч 700 незанятых грамадзян. Калі раней студзень адрозніваўся ростам патрэбы ў працоўнай сіле, то ў гэтым годзе павышэння попыту на кадры не адбылося. Змяніўся ўзровень зарэгістраванага беспрацоўя — з 0,5 да 0,7 працэнта. Прычынай, праўда, стала не складаная сітуацыя з вакансіямі, а чаканы «падатак на дармаедства». Сярод незанятых грамадзян шмат тых, хто не працаваў доўгі час, асоб, што вярнуліся з ЛПП і месцаў пазбаўлення волі. Каэфіцыент напружанасці на рынку працы ў сярэднім роўны адзінцы. Аднак у асобных рэгіёнах напружанасць значна вышэйшая. Напрыклад, у Ганцавіцкім і Маладзечанскім раёнах на адно свабоднае месца прыпадаюць 4 беспрацоўныя, у Пастаўскім — 5 чалавек на вакансію, у Веткаўскім — 6.
Стала больш стратных прадпрыемстваў. У некаторых галінах складскія запасы перавышаюць сярэднямесячны выпуск прадукцыі ў 2-4 разы. Як вынік, вымушаная няпоўная занятасць вырасла амаль на 50 працэнтаў.
— У малых і сярэдніх гарадах вызваленне значнай колькасці работнікаў можа мець непрыемныя наступствы, — тлумачыць начальнік упраўлення палітыкі занятасці Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Алег ТОКУН. — Таму сумесна з праграмай развіцця ААН распрацоўваецца доўгатэрміновы праект міжнароднай тэхнічнай дапамогі, накіраваны на садзейнічанне занятасці і самазанятасці жыхароў такіх населеных пунктаў. Неабходна дапамагаць наймальнікам вызначаць залішні персанал, перанавучаць работнікаў, што знаходзяцца пад рызыкай звальнення. Гэту працу трэба арганізаваць на апярэджанне, каб людзі не пападалі на адкрыты рынак.
Міністэрства плануе надаць рэгіёнам больш паўнамоцтваў у рашэнні пытанняў занятасці, што дазволіць аператыўна размяркоўваць фінансавыя патокі. Магчыма, стане актуальным перагляд сістэмы страхавання ад беспрацоўя.
Наталля ЛУБНЕЎСКАЯ.
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».